Podstawy teorii wyboru
konsumenta
Funkcje gospodarstwa domowego
" Gospodarstwo domowe spełnia dwie
podstawowe funkcje:
 Konsumpcyjną (polega na zaspokajaniu
potrzeb) i
 Produkcyjną (polega na zdobywaniu
środków umożliwiających realizację
konsumpcji)
Cel działalności gospodarstwa domowego
" Celem działalności gospodarstwa
domowego jest maksymalizacja
użyteczności (satysfakcji) czerpanej ze
spożycia koszyka dóbr (które może ono
nabyć przy danym dochodzie nominalnym
i danych cenach) oraz z czasem wolnym
Krzywa obojętności
" Krzywa obojętności jest to krzywa
łącząca punkty reprezentujące różne
ilościowe kombinacje dwu dóbr,
jednakowo dla konsumenta atrakcyjne lub
jednakowo obojętne, gdyż reprezentujące
ten sam poziom użyteczności całkowitej.
Krzywa obojętności
Rysunek 1 Krzywe obojętności konsumenta
Krańcowa stopa substytucji
" Krańcowa stopa substytucji dwu dóbr, które z punktu
widzenia potrzeb konsumenta mogą się częściowo
zastępować, jest to ilość jednostek jednego dobra (np.
dobra B), z których gospodarstwo domowe musi
zrezygnować, aby zwiększyć o jedną dodatkową
jednostkę ilość drugiego dobra (np. dobra A), bez
zmiany użyteczności całkowitej.
"QB
Kss = ,
"QA
Zasada malejącej krańcowej stopy substytucji
" Zasadę (prawo)
malejącej krańcowej
stopy substytucji
ilustruje rysunek 2, na
którym przy
przechodzeniu z punktu
K do punktu L stosunek
"QB /"QA jest większy
(2) niż przy
przechodzeniu z punktu
M do punktu N (1).
Rysunek 2 Malejąca krańcowa stopa substytucji dobra B dobrem A
Linia ograniczenia budżetowego
" Załóżmy, że
 dzienny dochód gospodarstwa domowego (konsumenta) wynosi
6 jednostek pieniężnych,
 cena jednostki dobra A wynosi 1,5 jednostki pieniężnej,
 dobra B zaś 1 jednostkę pieniężną.
" Gospodarstwo domowe może więc zakupić 4 jednostki
dobra A i całkowicie zrezygnować z zakupu dobra B lub
6 jednostek dobra B i całkowicie zrezygnować z zakupu
dobra A.
" Może też przy zakupie tych dóbr dokonać wyboru innych
kombinacji ilościowych, ale muszą się one zmieścić w
granicach 6 jednostek pieniężnych.
Linia ograniczenia budżetowego
Prosta AB to linia
ograniczenia budżetowego
Linia ograniczenia budżetowego
" Dochód, jakim dysponuje konsument, oraz
ceny nabywanych dóbr ograniczają wybór
konsumenta, wyznaczają dla tego wyboru
pewne warunki brzegowe. Te warunki
możemy zapisać w postaci następującego
równania:
" Użyteczność całkowita ( Użc) jest to suma
użyteczności krańcowych lub innymi słowy:
suma zadowolenia z konsumpcji lub posiadania
wszystkich jednostek danego dobra.
" Użyteczność krańcowa ( Użk) jest to przyrost
satysfakcji (zadowolenia) uzyskany ze spożycia
kolejnej jednostki danego dobra:
" "Użc  zmiana użyteczności całkowitej
" "Q  zmiana ilości konsumowanego dobra
"U
żc
U =
żk
"Q
" Są dwa sposoby interpretacji problemu
wyboru optymalnej kombinacji
konsumowanych dóbr:
 sposób pierwszy,  algebraiczny" -
wykorzystujący pojęcia użyteczności
krańcowej dóbr i ich cen, oraz
 sposób drugi,  geometryczny" -
wykorzystujący pojęcia krzywej obojętności i
linii ograniczenia budżetowego
" Gospodarstwo domowe dąży do
osiągnięcia możliwie największego
zadowolenia, czyli największej
użyteczności całkowitej z konsumpcji lub
z posiadania tylko jednego dobra.
" Użyteczność całkowita wzrasta wraz ze
wzrostem ilości posiadanego dobra.
Jednakże w miarę nasycania potrzeb
zadowolenie związane z nabywaniem
dodatkowych jednostek danego dobra
spada.
I prawo Gossena
" W miarę wzrostu ilości konsumowanego
dobra jego użyteczność krańcowa maleje.
" Prawidłowość ta nosi nazwę prawa
malejącej użyteczności krańcowej albo I
prawa Gossena
Rysunek 1 Krzywe użyteczności całkowitej i użyteczności krańcowej
II prawo Gossena
" Maksymalne zadowolenie (maksymalną
użyteczność) z konsumpcji dobra A i B
konsument osiąga wówczas, kiedy
stosunek użyteczności krańcowych tych
dóbr zrówna się z relacją ich cen (P):
Uk (A)
P(A)
=
Uk (B) P(B)