Jesteś tu: Bossa.pl Edukacja AT Techniki Heikin-Ashi
Zastosowanie techniki Heikin - Ashi na rynku kapitałowym
Po raz pierwszy japońskie techniki inwestycyjne zostały wykorzystane na rynkach amerykańskich i
europejskich na początku lat dziewięćdziesiątych. Do podstawowych technik japońskich zalicza się:
świece japońskie, renko, kagi, przełamanie trzech linii i Ichimoku[1]. Wykorzystanie tych technik
doprowadziło do zupełnie nowego postrzegania sił popytu i podaży rządzących cenami na giełdach
amerykańskich i europejskich. Największą popularnością spośród wielu technik japońskich cieszą się
świece japońskie (w dalszej części artykułu będą one nazywane klasycznymi). Technika Heikin - Ashi[2]
stanowi pewnego rodzaju modyfikację tej metody, której głównym zadaniem jest wyeliminowanie szumu
z klasycznej techniki świec japońskich. W wyniku prostych zbiegów otrzymuje się znacznie lepszy obraz
trendów i obszarów konsolidacji (baz).
W technice Heikin - Ashi poszczególne ceny (haC, haO, haH, haL[3]) niezbędne do utworzenia
pojedynczej świecy otrzymujemy przy pomocy następujących formuł[4]:
gdzie:
Ct - cena zamknięcia na sesji t,
Ct-1 - cena zamknięcia na sesji t-1,
Ot - cena otwarcia na sesji t,
Ot-1 - cena otwarcia na sesji t-1,
H - cena najwyższa na sesji t,
t
L - cena najniższa na sesji t,
t
max(H , haOt, haCt) - maksimum z trzech cen: H , haOt, haCt,
t t
min(L , haOt, haCt) - minimum z trzech cen: L , haOt, haCt.
t t
Pozostałe reguły rysowania świec w tej technice są identyczne z obowiązującymi w technice klasycznej
świec japońskich[5].
W metodzie Heikin - Ashi, podobnie jak ma to miejsce w technice świec japońskich, inwestorzy mogą
przy konstrukcji poszczególnych świec wykorzystywać różnego rodzaju horyzonty czasowe: intraday,
dzienny, tygodniowy, miesięczny etc... Technika Heikin - Ashi może być zastosowana zarówno na rynku
akcji, indeksów, instrumentów pochodnych, walutowym jak i na rynku towarów (commodities).
Na rys. 1 - 4 przedstawione zostały wykresy cen PKN Orlen i Pekao w okresie 15.04.2005 - 07.07.2005 r.
w technice Heikin - Ashi i technice klasycznych świec japońskich.
Rysunek 1. Cena akcji PKN Orlen w technice Heikin - Ashi
y
ródło: Opracowanie własne.
Wykresy wykonane w technice Heikin - Ashi wydają się być "wygładzonymi" w stosunku do wykresów
w klasycznej technice świec japońskich. Seria białych świec w technice Heikin - Ashi doskonale
uwidacznia trend wzrostowy panujący na wykresie danego waloru. Duże białe świece pozbawione są w
większości przypadków cieni dolnych. Zaś seria świec czarnych - trend spadkowy, a duże czarne korpusy
występują bez cieni górnych. Luki cenowe, stosunkowo często powstające na wykresach wykonanych w
klasycznej technice świec japońskich, znikają[6] w technice Heikin - Ashi.
Rysunek 2. Cena akcji PKN Orlen w klasycznej technice świec japońskich
y
ródło: Opracowanie własne.
Rysunek 3. Cena akcji Pekao w technice Heikin - Ashi
y
ródło: Opracowanie własne.
Rysunek 4. Cena akcji Pekao w klasycznej technice świec japońskich.
y
ródło: Opracowanie własne.
Jeśli długość korpusów świec staje się krótsza - fakt ten jest synonimem słabości trendu. Można zatem
wysunąć wniosek o zbliżającej się korekcie. Z kolei świece o małych korpusach z dużymi cieniami
górnymi stanowią zapowiedz
zmiany trendu na spadkowy. W okresie konsolidacji zazwyczaj występują
świece o małych korpusach z dużymi cieniami górnymi i dolnymi. Możliwe układy świec i cieni na
wykresach Heikin - Ashi przedstawione zostały w tabeli nr. 1.
Tabela 1. Możliwe układy świec na wykresie Heikin - Ashi.
Zachowanie
Obecny trend
trendu
Wzrostowy Spadkowy
Normalny
Zwyżkujące białe świece Zniżkujące czarne świece.
trend
Trend staje Zniżkujące czarne świece bez cieni
Zwyżkujące białe świece bez cieni dolnych
się silniejszy górnych
Trend staje Ciała świec stają się mniejsze - uwaga na Ciała świec stają się mniejsze - uwaga na
się słabszy dolne cienie górne cienie
Konsolidacja Świece o małych korpusach z długimi Świece o małych korpusach z długimi
(baza) cieniami górnymi i dolnymi cieniami górnymi i dolnymi
Świece o bardzo małych korpusach z Świece o bardzo małych korpusach z
Zmiana długimi cieniami górnymi i dolnymi. Ten długimi cieniami górnymi i dolnymi. Ten
trendu układ jest bardzo często podobny do układu układ jest bardzo często podobny do układu
świec w konsolidacji. świec w konsolidacji.
y
ródło: Opracowanie własne na podstawie Valcu D. "Using the Heikin - Ashi Technique", Technical Analysis
of Stocks and Commodities nr. 2/2004.
W układzie klasycznych świec możliwe jest także zastosowanie oscylatorów i wskaz
ników bazujących na
technice Heikin - Ashi. Podstawowym oscylatorem może być różnica ceny zamknięcia i otwarcia w
technice Heikin - Ashi:
,
Na oscylator DiffCO może zostać nałożona zwykła średnia ruchoma np. 14 sesyjna. Oscylator i jego
średnia przedstawione zostały na rys. poniżej. Jedną ze strategii inwestycyjnych przy wykorzystaniu
dłuższej średniej może być poszukiwanie poziomów wykupienia i wyprzedania do przeprowadzania
transakcji sprzedaży i kupna. Np. wszystkie transakcje wejścia na rynek akcji Pekao w momencie, gdy
średnia ruchoma z oscylatora osiągała poziom wyprzedania okazały się niezwykle skuteczne - rys. 6.
Rysunek 5. Cena PKN Orlen w układzie klasycznych świec wraz z oscylatorem DiffCO i jego średnią 14
sesyjną ruchomą.
Na rys. 5a - średnia ruchoma oscylatora DiffCo,
5b - cena haC i haO oraz oscylator DiffCO.
y
ródło: Opracowanie własne.
Rysunek 6. Cena Pekao w układzie klasycznych świec wraz z oscylatorem DiffCO i jego średnią 14
sesyjną ruchomą.
Na rys. 6a - średnia ruchoma oscylatora DiffCo, 6b - cena haC i haO oraz oscylator DiffCO.
Zakup akcji w momencie, gdy średnia ruchoma z oscylatora DiffCO osiągała
poziom wyprzedania prowadziły do nabycia walorów w lokalnym dołku cenowym.
y
ródło: Opracowanie własne.
Jeszcze innym rozwiązaniem jest nałożenie na jednym wykresie oscylatora DiffCO i jego średniej np. 3
sesyjnej. W momencie, gdy różnica oscylatora i jego średniej jest większa od zero utrzymujemy pozycję
długą, a w przeciwnym wypadku pozycję krótką - rys. 7. Jest to bardzo agresywny sposób inwestowania
w układzie dziennym.
Rysunek 7. Zastosowanie oscylatora DiffCO i jego średniej do inwestowania w układzie dziennym.
Na rys. 7a - Oscylator DiffCO i jego 3 sesyjna średnia ruchoma, 7b - Różnica oscylator DiffCO i jego 3
sesyjnej średniej.
Linie pionowe oznaczają momenty przeprowadzenia transakcji - litery
D i K a dole ekranu oznaczają odpowiednio pozycję długą i krótką.
y
ródło: Opracowanie własne.
Streszczenie
Japońskie metody inwestycyjne cieszą się w ciągu ostatnich dwudziestu lat dużym zainteresowaniem
inwestorów. Technika Heikin - Ashi stanowi pewnego rodzaju modyfikację metody klasycznych świec
japońskich. Dzięki zmodyfikowanym procedurom ustalania cen zamknięcia, otwarcia, najwyższej i
najniższej świecy w tej technice inwestorzy otrzymują bardziej klarowny (filtracja szumu) obraz sytuacji
na analizowanym wykresie.
[1] Nisson S. "Świece i japońskie inne techniki analizowania wykresów", WIG - Press, Warszawa 1996,
Nison S. "Japanese Candlesticks Chrting Technique", New York Institute of Finance, Englewood Cliffs,
NY 1991, Morris G. "Wykresy świecowe", Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1998 oraz Borowski K.,
"Technika Ichimoku (renesans japońskiej techniki inwestowania)", Studia i Prace Kolegium Zarządzania i
Finansów, Zeszyt 19, Warszawa 2001, str. 102-108.
[2] Heikin oznacza w języku japońskim wartość przeciętną lub równowagę, natomiast ashi - słupek. Na
podstawie Yamanaka Y. Chartpoint Issue nr. 12/ 2003 oraz Valcu D. "Using the Heikin - Ashi
Technique", Technical Analysis of Stocks and Commodities nr. 2/2004.
[3] Stanowiące odpowiedniki ceny zamknięcia (C), otwarcia (O), najwyższej (H) i najniższej (L) w
klasycznej technice świec japońskich.
[4] Na podstawie strony internetowej:http://www.investopedia.com/articles/technical/04/092204.asp z
dnia 15.07.2005 i strony internetowej: http://www.educofin.com/ z dnia 15.07.2005.
[5] Nisson S. "Świece i japońskie inne techniki analizowania wykresów", WIG - Press, Warszawa 1996,
[6] Z uwagi na stosowane w technice Heikin - Ashi procedury obliczeniowe, luki cenowe z techniki świec
japońskich zostają włączone do korpusów odpowiednich świec (można zatem mówić o zmodyfikowanych
świecach japońskich). Niestety utrata luk hossy i bessy tzn. odpowiednich poziomów wsparcia i oporu,
stanowi pewien mankament metody Heikin - Ashi.
Dr Krzysztof Borowski
Adiunkt
Katedra Bankowości Szkoła Główna Handlowa