Wykład: Produkcja przyjazna środowisku Treści wykładu poprzedniego Zasady tworzenia technologii przyjaznych środowisku Podstawy technologii produkcji (zasady technologiczne, podstawowe " wprowadzenie procesy technologiczne) Podział zródeł zanieczyszczeń " rozwój zrównoważony Definicje " technologie ograniczania zanieczyszczeń Produkcja Wyrobu Procesu Charakterystyka przyjaznych dla środowiska strategii produktowych: Elementy procesu wytwórczego Rodzaje operacji " Strategia Czystszej Produkcji (CP) Podstawy technologii produkcji " Strategia Zintegrowanej Polityki Produktowej (ZPP). Technologia Proces technologiczny i elementy procesu Podział procesów produkcyjnych wg różnych kryteriów Najlepsza dostępna technika Struktura procesu wytwórczego Wybrane jednostki energetyczne i ekwiwalenty Zasady tworzenia technologii przyjaznych środowisku Jak sprostać temu wyzwaniu ? Problemu nie rozwiąże Stosowanie dotychczasowej polityki środowiskowej koncentrującej się na sprawach dotyczących dużych, punktowych zródeł zanieczyszczeń Stopień zagrożeń dla człowieka i środowiska naturalnego rośnie wraz ze związanych z emisjami przemysłowymi lub gospodarki odpadami, i opartej wzrostem rozwoju gospodarczego głównie na ograniczaniu zanieczyszczeń metodą ochrony wtórnej Ochrona wtórna: Rozwoju gospodarczego nie można ograniczać. minimalizacja powstawania odpadów na końcu procesu Wynikiem rozwoju gospodarczego jest: technologicznego - techniki końca rury " nieustanny wzrost produkcji i wykorzystania produktów postępowanie z odpadami, " wzrost zamożności oczyszczanie gazów odlotowych, oczyszczanie ścieków Wyzwanie Uzyskiwane efekty Jak rozwiązać problem ochrony środowiska w sytuacji ciągłego dążenia do powstawanie nowych strumieni odpadów, a także wzrost kosztów poprawy stylu życia i wzrostu dobrobytu, na które często w sposób bezpośredni inwestycyjnych i eksploatacyjnych. wpływają produkty? 1 Dlaczego? Rozwiązanie problemu ochrony środowiska w sytuacji ciągłego dążenia do poprawy stylu życia i wzrostu dobrobytu zaproponowano w programie polityki ekologicznej opracowanej Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej Polityka środowiskowa koncentrująca się na sprawach dotyczących dużych, punktowych zródeł zanieczyszczeń związanych z emisjami przemysłowymi lub gospodarki odpadami DECYZJA NR 1600/2002/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY nie zawiera mechanizmów umożliwiających uzyskiwanie z dnia 22 lipca 2002 r. lepszej jakości produktów w połączeniu z poprawą stanu środowiska i wspieraniem konkurencyjności przemysłu. ustanawiająca szósty wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego [Decyzja-2002_1600_WE] Podstawę programu polityki ekologicznej Unii Europejskiej stanowi Podstawowe zasady " zanieczyszczający płaci , wykorzystanie podejścia środowiskowego uzupełnionego o aspekty " zasada ostrożności, odnoszące się do wszystkich faz życia produktu: " działaniach zapobiegawcze " zasada usuwania zanieczyszczenia u zródła produkty i usługi oddziałują na środowisko podczas ich produkty i usługi oddziałują na środowisko podczas ich produkcji, użytkowania i unieszkodliwiania !!!! produkcji, użytkowania i unieszkodliwiania !!!! Główne priorytety ochrony środowiska: - zmiana klimatu, - przyroda i zróżnicowanie biologiczne, Działania ograniczające szkodliwe oddziaływania na środowisko: powinny być podejmowane w tym etapie cyklu życia produktu, na którym w - środowisko naturalne, zdrowie i jakość życia, sposób najlepszy i najbardziej efektywny kosztowo zostanie zmniejszone wykorzystanie zasobów i oddziaływanie na środowisko. - zasoby naturalne i odpady. Natura oddziaływania wyrobu na środowisko w całym cyklu jego życia jest jednak złożona i trudna do oceny i stanowi poważny problem 2 Przykład oddziaływania produktu na środowisko w cyklu jego życia W Komunikacie Komisji określone zostały działania w zakresie ochrony Samochód jest odpowiedzialny za około 80% emisji CO2 z sektora transportu w środowiska, w oparciu o priorytety zawarte w Szóstym Programie Działań Unii Europejskiej, czyli sektora w którym emisje rosły najszybciej. Środowiskowych [Decyzja-2002_1600_WE] Zwiększa się ilość samochodów w odniesieniu do liczby mieszkańców o 14% Fundamentem tych działań jest Postanowienie Rady Europejskiej : pomiędzy 1990 a 1999 rokiem i wykorzystuje się większą ilość zasobów w procesie polityka ekologiczna ukierunkowana na zmniejszenie zużycia zasobów i wytwarzania, więcej przestrzeni na parkingi oraz drogi, stwarzając większe wpływu odpadów na środowisko powinna być wdrażana we współpracy z problemy z unieszkodliwianiem odpadów. przedsiębiorstwami [20_Komunikat_ZPP]. Wszystko to dzieje się mimo zmniejszenia się wielkości emisji przypadających na 1 samochód i znaczących wysiłków podejmowanych przez przemysł, w tym dobrowolnych zobowiązań do zmniejszenia emisji CO2 o 25% do 2008 r. Podstawową metodą ograniczania zanieczyszczeń staje się ochrona pierwotna Poza tym w ostatnich dekadach doszło do bardzo poważnego zmniejszenia emisji innych zanieczyszczeń [COM (2003) 302, str.2]. Technologie ograniczania zanieczyszczeń Czynniki uzasadniające konieczność wprowadzenia do polityki środowiskowej zintegrowanego wymiaru produktowego, Ochrona pierwotna: obejmującego wszystkie fazy życia wyrobu [20_Komunikat_ZPP]: minimalizacja powstawania odpadów na początku procesu technologicznego, a nawet inwestycyjnego " zwiększa się całkowita ilość produktów, " zwiększa się zróżnicowanie produktów i ich funkcji technologie zamykające obiegi wodnościekowe, " wskutek innowacji ciągle powstają nowe rodzaje produktów ograniczanie powstawania odpadów, odnawialne ( czyste ) paliwa, " dokonuje się globalny obrót produktami alternatywne zródła energii " produkty stają się coraz bardziej złożone inne, np.działania organizacyjne i logistyczne " produkt może być zaprojektowany w sposób perfekcyjny, jego niewłaściwe użytkowanie i unieszkodliwianie może spowodować jednak znaczne oddziaływanie na środowisko Uzyskiwane efekty racjonalne korzystanie ze zródeł surowców " produkty w trakcie ich cyklu życia powiązane są z coraz bardziej zróżnicowanymi uczestnikami nieodnawialnych, oszczędzanie energii, zapobieganie powstawaniu odpadów 3 Rozwiązanie problemu Powyższe czynniki wskazują, że polityka ekologiczna, ochrony środowiska w sytuacji ciągłego dążenia do poprawy stylu oparta na wymiarze produktowym, powinna: życia i wzrostu dobrobytu, powiązanego bezpośrednio z produktami " ujmować produkty w sposób całościowy, włączając możliwie Wdrażanie: wielu uczestników i pozostawiając im odpowiedzialność za dokonywane przez nich wybory. przyjaznych dla środowiska strategii produktowych obejmujących cały cykl życia produktu: metody projektowania, technologie wytwarzania, użytkowanie i " ma wspierać także szersze cele gospodarcze i społeczne Unii likwidację produktów oraz instalacji, Europejskiej, określone w Strategii Lizbońskiej. zapewniających: " powinno też sprzyjać poprawie warunków rynkowych dla " ograniczenie oddziaływania na środowisko jako całość produktów przyjaznych środowisku na rynku europejskim " spełnianie kryteriów zrównoważonego rozwoju ( ekorozwoju) Szkolenie w ramach projektu pt. Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad Szkolenie w ramach projektu pt. Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju mgr inż. Jolanta Baran, Politechnika Śląska w Gliwicach; trwałego i zrównoważonego rozwoju mgr inż. Jolanta Baran, Politechnika Śląska w Gliwicach; WydziałOrganizacji i Zarządzania,Stowarzyszenie POLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI UM, Gliwice 29 maj WydziałOrganizacji i Zarządzania,Stowarzyszenie POLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI UM, Gliwice 29 maj 2006 2006 4 Czystsza Produkcja jest strategią ochrony środowiska polegającą na ciągłym, zintegrowanym, zapobiegawczym działaniu w odniesieniu do procesów, produktów i usług, zmierzającym do zwiększenia efektywności produkcji i Rodzaje strategii produktowych, przyjaznych dla środowiska usług oraz redukcji ryzyka dla ludzi i środowiska przyrodniczego" Strategia Czystszej Produkcji (CP) (definicja wg Programu Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych UNEP) Strategia Zintegrowanej Polityki Produktowej (ZPP). http://www.programcp.org.pl/polpcp.htm CP : jedna z kluczowych strategii w dążeniu do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju Zasady Czystszej Produkcji (CP) Filozofia CP " podejmowane wszystkich stosownych środków zapobiegawczych przeciwko zanieczyszczeniom, zwłaszcza poprzez stosowanie najlepszych dostępnych Ukształtowanie postaw ludzkich, które zapewni zaspokajanie niezbędnych technik potrzeb poprzez postępujące, oszczędne korzystanie z zasobów przyrody " ograniczenie zanieczyszczeń "u zródła", zamiast budowy kolejnych, coraz to oraz ocenę i oddziaływanie na procesy produkcyjne na początku ich nowocześniejszych oczyszczalni "na końcu rury". przebiegu. " oczyszczanie jest traktowane jako rozwiązanie ostateczne, w stosunku do tych odpadów, których powstaniu nie da się jeszcze zapobiec. Zapobieganie a nie leczenie skutków może być zródłem podwójnych efektów: " ciągłe dążenie do redukcji zanieczyszczeń, zmniejszenia zużycia energii i innych eko-eko (ekologicznych i ekonomicznych) zasobów oraz kosztów związanych z opłatami środowiskowymi, poprzez wdrażanie projektów CP, opracowywanych przez grupy projektowe ds. CP. 5 Model CP CP jest pomostem do: Ilości odpadów, surowców, energii oraz koszty odnoszone są do wielkości produkcji zakładu w danym okresie. " wdrożenia Systemu Zarządzania Środowiskiem zgodnego z normą ISO 14001 " rozszerzenia wymagań ISO 14001 o wymagania Rozporządzenia Rady i Parlamentu Unii Europejskiej z dnia 19.03.2001 w sprawie dobrowolnego uczestnictwa firm w programie Eko Zarządzania i Audytowania Wspólnoty (EMAS) nr 761/2001 " wdrażania Dyrektywy 96/61/WE w sprawie Zintegrowanego Zapobiegania i Ograniczania Zanieczyszczeń (IPPC) http://www.ine-isd.org.pl/pie/96_61.htm Program ONZ w sprawie CP " wydawniczą: Wydawnic-two, kwartalnik Czystsza Produk-cja i Sustainable Consumption and Production Program (SCP) Ekozarządzanie, oraz strona internetowa; obie akcje służą również jako forum dyskusyjne doskonalenia zarządzania środo-wiskiem oraz platforma (Program Zrównoważonej Produkcji i Konsumpcji) oferuje nastepujace prezenta-cji uzyskanych rezultatów i możli-woś ich rozpowszechnienia. ścieżki realizacyjne: Dalszy plan działania Po-wyższe obszary działalności Federacji Stowarzyszeń Naukowo- " edukacyjną: Szkoły CP przygotowujące do projektowa-nia i wdrażania projektów Technicznych wpisują się w po-wstający Narodowy Program Zrównoważonej CP oraz systemów zarządzania CP-EMS dla realizacji konstytu-cyjnych zadań Produkcji i Kon-sumpcji. zrównoważone-go rozwoju; łącznie z pracowni-kami w jednostkach Istotne jest W przemyśle pracuje kilkuset dyplomowanych eks-pertów CP, przygotowanych również wdroże-nie programów dydaktycznych CP w wielu uczelniach. do jego realizacji. Należy stworzyć podstawy organizacyjne do wy-korzystania " systemową: Wprowadzanie Systemu Dobrowolnych Zobo-wiązań Ekologicznych tego znaczącego potencjału do pracy organicz-nej, bez której realizacja wg strate-gii CP (DZE-CP), wraz z raporto-waniem o ekoefektywności - polskich zobowiązań w zakresie ograni-czenia materiało-, wodo- i prowadzenie Polskiego Rejestru Czystszej Produkcji i Odpowie-dzialnej ener-gochłonności jest nierealna. Przedsiębiorczości jako przygotowanie do raportowania o realizacji zadań Stowarzyszenie Polski Ruch Czystszej Produkcji" programu zrównoważonej produkcji i kon-sumpcji Motto: Jeśli chcesz znajdziesz sposób. Jeśli nie chcesz znajdziesz powód. Centrum Polskiego Programu CP 40-019 Katowice ul. Krasińskiego 13 tel./fax(032)256 55O7 biuro@czystszaprodukcja.pl www.czystszaprodukcja.pl 6 Strategia Zintegrowanej Polityki Produktowej (ZPP) Integralna część Strategii Zrównoważonego Rozwoju UE. Podstawowy cel Zmniejszenie oddziaływania na środowisko wywieranego przez produkty w trakcie ich cyklu życia, w miarę możliwości za pomocą podejścia rynkowego, uwzględniającego zagadnienia konkurencyjności. ZPP opiera się na: " instrumentach stosowanych w ramach wdrażania systemu zarządzania środowiskowego (ISO 14000, EMAS), " ekoznakowaniu i " stosowaniu informacji o oddziaływaniu produktu na środowisko oraz " innowacyjnym podejściu do oceny cyklu życia produktu i usługi. Strategia Zintegrowanej Polityki Produktowej (ZPP) ZPP odnosi się do całego cyklu życia produktu, włączając w to fazę jego użytkowania. W decyzji 1600/2002/WE ustanawiającej VI Program Działań na rzecz Środowiska UE, Rada i Parlament Europejski określiły w art. 2 główne cele Programu ZPP następująco: Zintegrowana Polityka Produktowa zakłada: " poprawa efektywności wykorzystania zasobów oraz lepsze zarządzanie " wykorzystywanie podejścia środowiskowego opartego na analizie cyklu surowcami i odpadami. Ma to zapewnić, że nie zostanie przekroczona życia produktu, odporność środowiska na presję wynikającą z konsumpcji zasobów " wprowadzanie strategii zrównoważonego wykorzystywania zasobów odnawialnych i nieodnawialnych (art. 2 ust. 2.4), naturalnych oraz " poprzez osiągnięcie bardziej zrównoważonych wzorów produkcji i konsumpcji nastąpi rozdzielenie związku (decoupling) pomiędzy tempem " wprowadzanie strategii zapobiegania powstawaniu odpadów i ich wzrostu gospodarczego, a wielkością wykorzystania zasobów i recyklingu (ochrona wtórna i pierwotna). wytwarzania odpadów. 7 W komunikacie Komisji Wspólnot Europejskich COM (2003) 302 stwierdza się, między innymi: W ZPP podejście środowiskowe czyli oddziaływanie produktu na środowisko, w tym na atmosferę, jest traktowane w sposób zintegrowany Zintegrowana Polityka Produktowa powinna wpływać na: Co to oznacza? " poprawę warunków rynkowych dla produktów przyjaznych środowisku (greener products), " wzmocnienie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw oraz całych gałęzi przemysłowych Unii Europejskiej poprzez udział produktów przyjaznych działania odnoszące się do oddziaływania na środowisko powinny być środowisku w tworzeniu nowego rynku podejmowane w tym etapie cyklu życia produktu, na którym w sposób najlepszy i najbardziej efektywny kosztowo zostanie zmniejszone wykorzystanie zasobów i oddziaływanie na środowisko. Zintegrowana Polityka Produktowa ma ponadto: " odgrywać kluczową rolę we wdrażaniu wspólnotowych strategii tematycznych (Strategii zrównoważonego użycia zasobów naturalnych i Istnieją metodologie umożliwiające dokonanie oceny wpływu na środowisko Strategii zapobiegania powstawaniu odpadów i ich recyklingu, produktów na różnych etapach ich cyklu życia. " uzupełniać istniejące polityki produktowe, dostarczając szerszych ram koncepcyjnych opartych na analizie cyklu życia produktu, " wzmacniać koordynację i spójność pomiędzy instrumentami istniejących i przyszłych polityk produktowych. 20_Komunikat_ZPP INSTRUMENTY ZINTEGROWANEJ POLITYKI UCZESTNICY PROCESU PRODUKTOWEJ PROPOZYCJE KOMISJI WE " podatki ekologiczne, " przedsiębiorcy, " rachunkowość uwzględniająca wszystkie koszty produkcji (łącznie ze stratami w " instytucje naukowo-badawcze, środowisku), tzw. internalizacja kosztów zewnętrznych, " administracja publiczna, " nieudzielanie pomocy publicznej na działania niekorzystnie oddziałujące na " organizacje konsumenckie, środowisko, " organizacje ekologiczne, " upowszechnianie eko-znakowania, " upowszechnianie zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwach i " instytucje UE (Komisji Europejskiej i Europejskiej Agencji Środowiska). organizacjach - EMAS (Eco-management and Audit Scheme), " upowszechnianie deklaracji środowiskowych dla produktów, " porozumienia pomiędzy przedsiębiorcami i władzą publiczną, " stosowanie kryteriów ekologicznych przy przetargach finansowanych ze środków " publicznych, " zapewnienie dostępu do informacji środowiskowych związanych z produktem dla " konsumentów. 8 KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, 18.06.2003 r. COM (2003) 302 wersja ostateczna KOMUNIKAT KOMISJI DLA RADY I PARLAMENU EUROPEJSKIEGO Zintegrowana Polityka Produktowa Wykorzystywanie podejścia środowiskowego opartego na analizie cyklu życia produktu STRATEGIA WDRAŻANIA w POLSCE ZINTEGROWANEJ POLITYKI PRODUKTOWEJ - Dokument przyjęty przez Komitet Europejski Rady Ministrów w dniu 25 lutego 2005 r. www.mos.gov.pl/sipw/zintegrowana_polityka_produktowa/strategia_ZPP.pdf http://www.ekoportal.pl/jetspeed/portal/portal/Fundusze_UE/LIFE/komponent_2_9.psml D:\ochr srodow\tos 08 prez\komponent 2, podkomponent 9.mht Myślenie w kategoriach cyklu życia produktu Współpraca z rynkiem Cel - redukcja skumulowanego szkodliwego dla środowiska działania zjawisk zachodzących w czasie trwania całego cyklu życia danego produktu Ustanawianie zachęt, aby rynek działał w sposób zrównoważony, poprzez wspieranie podaży i popytu produktów przyjaznych dla środowiska Niezbędne działania " promowanie myślenia w kategoriach cyklu życia produktu wśród wszystkich uczestników rynku, którzy wchodzą w kontakt z produktem: Niezbędne działania a) podmiotów zajmujących się produkcją i świadczeniem usług b) pracowników, klientów i dostawców. " podnoszenie poziomu świadomości, w zakresie oddziaływania produktów na środowisko Działania powinny być podejmowane na szczeblu - krajowym i regionalnym. " wspieranie przedsiębiorstw innowacyjnych i zaangażowanych w realizację idei zrównoważonego rozwoju " proekologiczna polityka zamówień publicznych 9 Zaangażowanie wszystkich podmiotów obecnych na Stymulowanie doskonalenia produktów szeroko pojętym rynku Cel Zmniejszenie oddziaływania produktu na środowisko w okresie całego cyklu życia - w fazach projektowania, wytwarzania, użytkowania lub unieszkodliwiania, Zachęcanie wszystkich uczestników rynku przemysłu, konsumentów i uwzględniając czynniki określone przez rynek. administracji do działania w zakresie ich sfery wpływów i wzajemnej współpracy Podejmowane działania Podejmowane działania " dążenie do ciągłego ograniczania szkodliwości oddziaływania produktu na środowisko w okresie całego cyklu życia, " uwzględnianie aspektów ekologicznych w projektowaniu produktu " koncentrowanie się na produktach o największym potencjale poprawy " nabywanie produktów przyjaznych środowisku środowiskowej " wdrażanie dobrych praktyk w użytkowaniu i unieszkodliwianiu produktów " stosowanie ekonomicznie efektywnych środków " ustanawianie ramowych warunków gospodarczych i prawnych dla przedsięwzięć " współpraca w zakresie: współtworzenia i realizacji porozumień gospodarczych środowiskowych i upowszechniania stosowania analizy cyklu życia produktu, upowszechniania zarządzania środowiskowego, stosowania w " oddziaływanie na rynek, na przykład poprzez zakup produktów przyjaznych zamówieniach kryteriów środowiskowych oraz wspierania i rozwijania środowisku ( produktów zielonych ) europejskiego systemu eko-znakowania. Zróżnicowanie instrumentów polityki Najlepsza dostępna technika Duża różnorodność produktów i uczestników mających kontakt z produktem Najbardziej efektywny i zaawansowany poziom rozwoju działań i metod ich wymaga wielu różnych inicjatyw o skali od lokalnej do międzynarodowej obsługi, który wskazuje na szczególną stosowność konkretnych technik dla zapewnienia ustalonych granicznych wielkości emisji oraz tam gdzie nie jest to praktykowane, ogólnie dla ograniczenia emisji i wpływu na środowisko jako całość: Charakter instrumentów (narzędzi) " porozumienia dobrowolne, " 'techniki' będą obejmować zarówno stosowane technologie jak sposób w jaki instalacja jest zaprojektowana, zbudowana, utrzymywana, eksploatowana i " regulacje i działania obowiązkowe wycofywana z eksploatacji, " 'dostępne' techniki będą oznaczać techniki rozwinięte na skalę, która pozwala Czynnikiem decydującym o rodzaju stosowanych instrumentów i ich na wdrożenie w stosownym sektorze przemysłu, zgodnie z ekonomicznie i zasięgu jest efektywność narzędzia, czyli: technicznie realnymi warunkami, z uwzględnieniem kosztów i korzyści, bez względu na to czy techniki te są, czy też nie są wykorzystywane lub tworzone w przynoszenie oczekiwanych wyników przy przestrzeganiu zasad danym Kraju Członkowskim, tak długo jak są realnie dostępne dla operatora, zrównoważonego rozwoju. " 'najlepsze' będzie oznaczać najbardziej efektywne w osiąganiu wysokiego ogólnego stopnia ochrony środowiska jako całości. Dyrektywa 96/61/WE , art.. 2 pkt 11: 10 ANEKS IV (Dyrektywa 96/61/WE ) Instalacja Względy, które należy wziąć pod uwagę przy określaniu najlepszych dostępnych Stacjonarna jednostka techniczna gdzie: technik " prowadzi się jedno lub więcej działań wymienionych w Aneksie I Dyrektywy 96/61/WE (szczegółowy wykaz działalności 1. wykorzystanie technologii nisko odpadowych przemysłowych), 2. wykorzystanie mniej niebezpiecznych substancji " oraz wszystkie inne bezpośrednio związane działania, które mają 3. rozwój odzysku i recyclingu substancji wytwarzanych i wykorzystywanych w techniczny związek z działaniami prowadzonymi w tym miejscu , i procesach oraz odpadów które mogłyby mieć wpływ na emisje i zanieczyszczenie; 4. porównywalne procesy, usprawnienia lub metody działania, które zostały wypróbowane z sukcesem na skalę przemysłową D:\ochr srodow\tos 08 prez\DYREKTYWA RADY 96-6I-EC.mht 5. postęp technologiczny i rozwój wiedzy Operator 6. natura, skutki i wielkość danych emisji 7. terminy przekazania do eksploatacji dla nowych i istniejących instalacji 8. czas potrzebny do wprowadzenia najlepszych dostępnych technik Każda osoba fizyczna lub prawna, która obsługuje lub kontroluje instalację 9. zużycie i właściwości surowców (włącznie z wodą) wykorzystywanych w procesie lub osoba, której przyznano decydujące uprawnienia ekonomiczne w kwestii oraz ich wydajność energetyczna technicznego funkcjonowania instalacji. 10.potrzeba zapobiegania lub redukcji do minimum całkowitego wpływu emisji na środowisko oraz związanych z tym zagrożeń 11.potrzeba zapobiegania wypadkom oraz minimalizacji skutków dla środowiska 12.informacja opublikowana przez Komisje zgodnie z Artykułem 16 (2) lub przez organizacje międzynarodowe 11