OCHRONA ŚRODOWISKA
LEKCJA 2
(cz.2)
ZIEMIA i jej ekosystemy
ZIEMSKA LITOSFERA
Katedra Termodynamiki
1
ZIEMSKA LITOSFERA
" Lądy zajmują 30% powierzchni kuli
ziemskiej. Powstały one w trakcie
procesów geofizycznych, które kiedyś
ukształtowały powierzchnię naszej planety
i pozostały aktywne do chwili obecnej.
" Jądro naszej planety jest płynne i
zbudowane z materiału o dużej gęstości -
najprawdopodobniej z żelaza
Katedra Termodynamiki
2
PA
YTY TEKTONICZNE
Katedra Termodynamiki
3
BUDOWA WN
TRZA ZIEMI
Katedra Termodynamiki
4
BUDOWA WN
TRZA ZIEMI
Katedra Termodynamiki
5
rola i znaczenie GLEBY
" Powierzchniową warstwę skorupy
kontynentalnej, zdolną do zaspokajania
zapotrzebowania roślin na składniki
pokarmowe i wodę nazywamy glebą
Katedra Termodynamiki
6
rola i znaczenie GLEBY
" Środowisko glebowe to składnik przyrody,
mieszczący się na styku litosfery,
atmosfery i biosfery, składający się z
organicznych i mineralnych ciał stałych
(40 50%),
" z wody (20 25%) i powietrza, które
wypełnia przestrzenie między ziarnami
gruntu.
Katedra Termodynamiki
7
rola i znaczenie GLEBY
" Schemat
budowy
wierzchniej
warstwy
powierzchni
Ziemi, zwykle
do głębokości
ok. 1,0 1,5 m
Katedra Termodynamiki
8
rola i znaczenie GLEBY
" W glebie rozwijają się populacje takich
mikroorganizmów, jak: wirusy, bakterie samożywne
(autotrofy) i cudzożywne (heterotrofy), promieniowce,
pleśnie, a także pierwotniaki, glony i nicienie.
" Wśród organizmów wyższych dominują dżdżownice,
stawonogi, pajęczaki i inne owady.
" Glebę zamieszkują także kręgowce, takie jak: myszy,
susły, krety, piżmaki, chomiki i świstaki.
" Można powiedzieć, że ze względu na bogactwo
żyjących tam organizmów, gleby są bezcennym
bankiem genów, który należy chronić i zachować w
całej jego bioróżnorodności.
Katedra Termodynamiki
9
rola i znaczenie GLEBY
" Gleby są z
ródłem surowców mineralnych, takich
jak glina, iły, piasek i żwir, które wykorzystuje się
w budownictwie do wznoszenia budynków,
budowy dróg, chodników, mostów, zapór i
zbiorników wodnych.
" Jednak rozwój przemysłu, budowa nowych
zakładów przemysłowych, osiedli
mieszkaniowych, autostrad i składowisk śmieci
przyczynia się do niszczenia gleb i zmniejszania
areału ziemi uprawnej.
Katedra Termodynamiki
10
rola i znaczenie GLEBY
" Jedną z najważniejszych funkcji gleby jest to, że dzięki
niej możliwa jest produkcja żywności. Rozwój
rolnictwa, hodowla roślin zbożowych (pszenica, żyto,
ryż), okopowych (ziemniaków, buraków cukrowych),
rzepaku, kukurydzy i wielu innych produktów nie
byłaby możliwa bez gleb, spełniających określone
wymogi jakościowe.
" Dzięki glebom jest możliwa produkcja pasz
przeznaczonych następnie do hodowli zwierząt.
" Uprawy rolne mogą być wykorzystane jako z
ródła
odnawialnych surowców energetycznych (drewno,
kora, torf, oleje, etanol), mogą też dostarczać
surowców do produkcji tekstyliów (bawełna, len),
papieru i drewna wykorzystywanego w budownictwie.
Katedra Termodynamiki
11
rola i znaczenie GLEBY
" procesy biegnące w glebie uruchamiają
cały szereg łańcuchów troficznych
(pokarmowych), na szczycie których stoi
człowiek.
" Zniszczenie i zanieczyszczenie gleby
prowadzą do zakłócenia równowagi
ukształtowanej podczas procesów ewolucji
i załamania się całego ekosystemu.
Katedra Termodynamiki
12
ŻYWNOŚĆ
" Rozwój cywilizacyjny jest możliwy tylko
dzięki produkcji żywności w stopniu
zaspokajającym ludzkie potrzeby
Katedra Termodynamiki
13
ŻYWNOŚĆ
" wprowadzenia do produkcji wysokopiennych odmian
roślin zbożowych, w tym przede wszystkim ryżu,
pszenicy i kukurydzy;
" zwiększenia produkcji żywności poprzez powszechne
zastosowanie nawozów sztucznych w uprawach;
" zmiany w technologiach nawadniania i irygacji pól
uprawnych (sztuczne nawadnianie, melioracja,
budowa sztucznych zbiorników wodnych i in.);
" szerokie wykorzystanie środków ochrony roślin
(pestycydów, herbicydów i in.).
" Za wprowadzenie do hodowli wysokopiennych odmian
pszenicy, amerykański biolog N. E. Borlaug otrzymał
w 1970 roku Pokojową Nagrodę Nobla.
Katedra Termodynamiki
14
ŻYWNOŚĆ
Katedra Termodynamiki
15
las
" Lasy zajmują ok. 1/4 lądowej powierzchni
naszej planety i odgrywają niebagatelną
rolę w utrzymaniu równowagi ekologicznej
w każdym żywym ekosystemie.
" ludzkość przez długi czas nie była
świadoma związku między poziomem
zalesienia a możliwościami rozwojowymi
ludzkich siedlisk i całych społeczności.
Katedra Termodynamiki
16
las
" Obecnie na terenie Rosji znajduje się ok.
1/5 lasów świata. Brazylia ma ok. 1/7
światowych zasobów leśnych, a Kanada i
USA po 6 7%.
" Na Europę przypada ok. 2% zasobów
leśnych świata.
" pożary to emisja pyłów i sadzy
Katedra Termodynamiki
17
zasoby surowców
" Ziemska litosfera jest miejscem, gdzie są
zgromadzone zasoby cennych surowców
oraz paliw kopalnych
Katedra Termodynamiki
18
zasoby surowców
1 baryłka 159 dm3
Katedra Termodynamiki
19
zasoby surowców
Produkcja ropy naftowej w latach 1930 2050 (prognoza)
Katedra Termodynamiki
20
zasoby surowców
Struktura zużycia surowców energetycznych na świecie w 2000 r.
(roczna produkcja energii: ok. 3.5-1011 GJ/rok)
Katedra Termodynamiki
21
katastrofa 
wyciek ropy
Katedra Termodynamiki
22
relacja człowiek- środowisko
" Od początku XIX wieku wraz z rozwojem
techniki zaczęły pojawiać się wielkie
katastrofy spowodowane działalnością
człowieka takie jak: susze, huragany,
powodzie czy tajfuny.
Katedra Termodynamiki
23
relacja człowiek- środowisko
" Głównymi przyczynami katastrof były:
nieracjonalna gospodarka przestrzenna,
regulacja rzek, wylesienie itd.
" Wpływ oddziaływania społeczeństw na
środowisko zaznaczył się intensywnie w
latach 1950- 1995, kiedy podwoiła się liczba
ludności na kuli ziemskiej. Wydobycie
surowców mineralnych osiągnęło w tym
czasie wielkość 30 mld ton rocznie.
Katedra Termodynamiki
24
Natura
Katedra Termodynamiki
25
Katedra Termodynamiki
26