(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
INSTYTUT FIZYKI J
DROWEJ
im. Henryka Niewodniczańskiego
Polskiej Akademii Nauk
ul. E. Radzikowskiego 152, 31-342 KRAKÓW
tel. [phone]
mob. [phone]
fax. [phone]
e-mail: [e-mail]
http://radon.ifj.edu.pl
Krzysztof KOZAK
PROMIENIOWANIE LASEROWE
Krzysztof KOZAK
© kk
© kk
Kurs BHP 1
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
PLAN
" TEORIA
" PODZIAA
LASERÓW
" ZAGROŻENIA PRZY PRACY Z URZADZENIAMI
LASEROWYMI
" DOKUMENTY NORMATYWNE
" OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM
LASEROWYM
" ZASTOSOWANIA LASERÓW
" ĆWICZENIA
Kurs BHP 2
PROMIENIOWANIE LASEROWE
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
WIDMO PROMIENIOWANIA
CZ
STOTLIWOŚĆ
NAZWA FALI DA
UGOSĆ [m]
[Hz]
Radiowe, długie 1000 - 15000 104 - 105
Radiowe, średnie 100 - 1000 105 - 106
Radiowe, krótkie 10 - 100 106 - 107
Hertza 0,1 - 10 107 - 109
Mikrofale 0,0001 - 0,1 109 - 1012
Promieniowanie cieplne 10-5 - 10-4 1012 - 1013
Podczerwień 7,5 x 10-7 - 10-5 1014
Promieniowanie
3,5 x 10-7 - 7,5 x 10-7 1015
widzialne
14,5 x 10-9 - 3,5 x 10-
Nadfiolet 1015 - 1016
7
Promienie Roentgena 10-11 - 10-8 1016 - 1019
Promieniowanie gamma 10-13 - 10-11 1020
ÅšWIATA
O WIDZIALNE
Długość fali
Barwa
[nm]
fioletowa 400 - 425
niebieska 425 - 490
zielona 490 - 575
żółta 575 - 585
pomarńczowa 585 - 650
czerwona 650 - 760
1 nm = 10-9 m = 0,000 000 001 m
Kurs BHP 3
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
L A S E R
L A S E R
L ight
wzmocnienie
A mplification
światła
by S timulated stymulowanego
przez emisjÄ™
E mission
promieniowania.
of R adiation
teoretyczna możliwość budowy lasera
1917 r. Albert Einstein
TWÓRCA LASERA
Theodore MAIMAN
1960 r, USA
1962 r. po raz pierwszy na świecie zastosowano lasery
w dermatologii.
1965 r. po raz pierwszy na świecie zastosowanolaser
CO2 w chirurgii.
1969r. pierwsze zastosowanie nieinwazyjnew
lecznictwie
1972 r. zaczęto powszechniej wykorzystywać laseryw
medycynie światowej.
1986 r. po raz pierwszy na świecie użyto laserado
rozbicia kamieni żółciowych.
LASER RUBINOWY
Kurs BHP 4
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
DWIE WAŻNE NAZWY !
MASER
 promieniowanie podczerwone,
promieniowanie elektromagnetyczne
LASER
 promieniowanie
w zakresie światła widzialnego
ZASADA DZIAA
ANIALASERA
POZIOM
WZBUDZENIA
POZIOM
METATRWAA
Y
POZIOM
PODSTAWOWY
Procesy wzbudzania atomów
na wyższe poziomy energetyczne
przez ich oświetlanie nosi nazwę
pompowania
optycznego
Kurs BHP 5
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
ZASADA DZIAA
ANIALASERA
WIDMA MOCY w funkcji
żarówka
moc lampa rtęciowa
moc
0,4 m 2,0 m
0,4 m 2,0 m
moc
laser He-Ne,
632,8 nm
0,4 m 2,0 m
Kurs BHP 6
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
WA
ASNOÅšCI ÅšWIATA
A LASEROWEGO
Promieniowanie laserowe
w porównaniuz promieniowaniem nielaserowym
wyróżnia się specyficznymi właściwościami.
SÄ… to
" monochromatyczność,
" kierunkowość rozchodzenia się wiązki
laserowej,
" możliwość uzyskiwania bardzo dużych
gęstości mocy promieniowania,
" koherencja (spójność),
czasowai przestrzenna.
PLAN
PLAN
" TEORIA
" PODZIAA
LASERÓW
" ZAGROŻENIA PRZY PRACY Z URZADZENIAMI
LASEROWYMI
" DOKUMENTY NORMATYWNE
" OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM
LASEROWYM
" ZASTOSOWANIA LASERÓW
" ĆWICZENIA
Kurs BHP 7
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
SCHEMAT STANOWISKA LASEROWEGO
LASER
OSA
ONA
LUSTRO
SOCZEWKA
LUSTRO
MATERIAA

WI
ZKA
PODSTAWA
co jest w środku ?
Kurs BHP 8
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
PODZIAA
LASERÓW:
- rodzaj pracy lasery dzielimy na:
" lasery pracy ciągłej (D),
" lasery impulsowe (I),
- rodzaj wzbudzanego medium:
" lasery impulsowe z modulacjÄ… dobroci (R),
Lasery półprzewodnikowe
" lasery impulsowe z synchronizacjÄ… modu (M).
" stosunkowo niska spójność
" bardzo małe rozmiary
" możliwość modulowania sygnałami o częstotliwościach do 1010HZ
Lasery gazowe
" duża spójność emitowanego promieniowania
" wysoką stabilność i częstotliwość
Moce wyjściowe laserów argonowych są rzędu dziesiątków watów,
laserów CO2 rzędu kilowatów (przy pracy ciągłej).
Lasery stałe (m.in. neodymowe)
" możliwość pracy w sposób ciągły ze stosunkowo dużą mocą wyjściową
" niska spójność emitowanego promieniowania
LASERY GAZOWE
PODZIAA
LASERÓW:
Atomowe
Helowo-Neonowy (He-Ne)  = 632,8nm
Jonowe
Argonowy (Ar)  = 514,5 i 488nm
Molekularne LASERY ORGANICZNE
CO2  = 10,6 nm
I Z PARAMI METALI
Zakres: 0,2 źm (ultrafiolet)  0,8 źm (dal. podczerwień)
Działanie: impulsowe, ciągłe impulsowe  Cd, Ge, As, Se,
 Pompowanie  wyładowania elektryczne
Sn. Tl, Pb, Mg, Ca, Cu, Zn
np. Cd+He : 441,6nm, 325,0 nm
wodny lub alkoholowy roztwór
LASERY CIECZOWE
barwników organicznych
i KRYSTALICZNE (SZKLANE)
możliwość zmiany długości fali
od 430 nm do 1060 nm
Rubinowe Al2O3  korund Al. Cr+3
Neodymowe La2O3 (Nd+3)
Szkła optyczne aktywowane Nd+3 , Mo+3
LASERY
Zakres: 0, 31 źm  2,6 źm
Działanie: impulsowe, ciągłe
PÓA
PRZEWODNIKOWE
Wymiary: L= 1 m, Ś = 2-6 cm  duże moce!
Kurs BHP 9
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
LASERY PÓA
PRZEWODNIKOWE
diody luminescencyjnej o dużej wydajności
Barwa
czerwona, pomarańczowa, żółta, zielona, niebieska, podczerwień
1995 Shuji Nakamuraz Nichia Chemical Industries Ltd.Japonia
azotek galu osadzony na podłożu szafirowym, węglik krzemu
lub azotek galu osadzony na węgliku krzemu
2001 zespół polskich naukowców pod kierunkiem
prof.S. PorowskiegoCentrum Badań Wysokociśnieniowych PAN,
jako druga grupa naukowców w Europie, skonstruował
półprzewodnikową diodę laserową na strukturach opartych o azotekgalu,
emitującą światło niebieskie o długości fali 425 nm.
Technologię uzyskiwania monokryształów azotku galu
w warunkach bardzo wysokich ciśnień.
PROMIENIOWANIE
KOSMICZNE
PROMIENIOWANIE
EXCIMEROWE190-380nm
ULTRAFIOLETOWE
0.001 nm
AZOTOWY 332,337nm
PROMIENIOWANIE
0.01 nm
GAMMA 400 nm
FIOLETOWY
HELOWO-KADMOWY 325,442nm
0.1 nm
ARGONOWY 458-515nm
PROMIENIOWANIE 1 nm
NIEBIESKI
RENTGENOWSKIE
II HARM. Nd:YAG 532nm
500 nm
10 nm
ZIELONY 511,578nm
NA PARACH MIEDZI
100 nm
PROMIENIOWANIE
ULTRAFIOLETOWE
BARWNIKOWE 577-585nm
ŻÓA
TY
400 nm
600 nm
PROMIENIOWANIE
NA PARACH ZA
OTA 628nm
WIDZIALNE
POMARAC
CZOWY
700 nm
1000 nm
HELOWO-NEONOWY 633nm
PODCZERWIEC

10 000 nm
KRYPTONOWY 647,676nm
CZERWONY
0.01 cm
700 nm
PÓA
PRZEWODNIKOWY 670-690nm
0.1 cm
FALE MILIMETROWE
RUBINOWY 694nm
800 nm
1.0 cm
ALEKSANRYTOWY 740-790nm
MIKROFALE
10 cm
PÓA
PRZEWODNIKOWE 730-1300nm
PROMIENIOWANIE
PODCZERWONE
SZAFIR TYTANOWY 680-1100nm
100 cm
FALE TV, FM
Nd:YAG 1064nm
1000 cm
CTH:YAG (HOLMOWY) 2100nm
FALE KRÓTKIE
Er:YAG (ERBOWY) 2940nm
10 000 cm
FALE RADIOWE
MOLEKULARNY CO2 10.6 m
OBSZAR SPEKTRALNY
WIDMO FAL
W KTÓRYM GENERUJ
LASERY
ELEKTROMAGNETYCZNYCH
Kurs BHP 10
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
Ponieważ promieniowanie laserowe
o tej samej mocy lecz o różnych długościach fal
może wywołać różne skutki, podczas oddziaływania
z tkankÄ… biologicznÄ…, laserypodzielono na klasy.
KLASA LASERA informuje użytkownika o skali zagrożeń
związanych z użytkowaniem.
Aktualnie wprowadzony został nowy podział na siedem klas:
(1, 1M, 2, 2M, 3R, 3B, 4).
Wcześniejszy podział dzielił lasery na pięć klas
(1, 2, 3A, 3B, 4).
Zasady bezpiecznej pracyz urzÄ…dzeniami laserowymi
podanow Polskiej Normie PN-EN 60825-1:2000
(patrz : kontrola zagroz
eń związanychz użytkowaniem urządzeń laserowych).
KLASY
LASERÓW
Kurs BHP 11
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
KLASY LASERÓW
w zależności od GED Granica Emisji Dostępnej
GED
- maksymalny poziompromieniowania emitowany
z lasera, dozwolony w obrębie danej klasy laserów
lub urządzeń laserowych.
WARTOÅšCI GED
- odniesienie do długości fali promieniowania
laserowego i czasu trwania ekspozycji.
JEDNOSTKI GED Granica Emisji Dostępnej
laser punktowy:
- wartość mocy, [W] (wat), lub energi, [J] (dżul)
- natężenie promieniowania, [W/m2],
napromienienie, [J/m2]
laser rozciągły:
- jednostki luminacji energetycznej, [W/m2 sr]
- jednostki luminacji energetycznej zintegrowanej, [J/m2 sr]
POMIAR: urzÄ…dzenia bazujÄ…ce na:
" zjawisku fotoelektrycznym (fotopowielacz; fotodioda)
" zjawisku cieplnym (termoogniwo; bolometr; termostos)
Kurs BHP 12
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
MAKSYMALNA DOPUSZCZALNA EKSPOZYCJA
(MDE)
Maximum Permissible Exposure (MPE)
MOC
Wartości MDE odniesione są do:
Pmax
" Czasu trwania impulsu laserowego
lub czasu trwania ekspozycji
0,5 Pmax
" Długości fali promieniowania laserowego
" Rodzaju tkanki narażonej na obrażenie
CZAS TRWANIA IMPULSU CZAS
" Rozmiaru obrazu na siatkówce oka, =400 1400 nm
" Charakteru ekspozycji (bezpośrednie, rozproszone)
d
r
ds
laser
f
OKO
d = (f/r) · ds
laser
Nominalna Odlełość Zagrożenia Wzroku
NOdZW
(NOHD)  Nominal Ocular Hazard Distance
Graniczna odległość
powyżej której nie występuje zagrożenie
Czas ekspozycji 10 sekund
laser Nd: YAG moc 25W NodZW= 0,3 m
moc 50W NodZW= 4,3 m
moc 100W NodZW= 6,0m
laser argonowy moc 20W NodZW= 4,0 m
laser He moc 20W NodZW=0,3 m
laser przem.CO2 moc ..kW NodZW= 100 m!
Kurs BHP 13
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
PLAN
" TEORIA
" PODZIAA
LASERÓW
" ZAGROŻENIA PRZY PRACY Z URZADZENIAMI
LASEROWYMI
" DOKUMENTY NORMATYWNE
" OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM
LASEROWYM
" ZASTOSOWANIA LASERÓW
" ĆWICZENIA
PODCZAS PRACY Z LASERAMI
WYST
PUJ
NAST
PUJ
CE ZAGROŻENIA:
" niebezpieczeństwo uszkodzenia oka
" niebezpieczeństwo uszkodzenia skóry,
Najbardziej zagrożone promieniowaniem laserowym są oczy.
W zakresie działania fal o długości od 400nmdo 1400 nm
może dojść do uszkodzenia siatkówki.
Promieniowanie z zakresu długości fal poniżej 400nmi powyżej 1400 nm
nie wnika do wnętrza oka, natomiast powoduje uszkodzenie rogówki.
W przypadku skóry skutkiem działania promieniowania laserowego
może być uszkodzenie tkanki (zwęglenie, oparzenie, rumień).
Kurs BHP 14
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
EFEKT PROMIENIOWANIA LASEROWEGO NA OKO I SKÓR
:
" dla  "(400 nm, 1400 nm)
uszkodzenie siatkówki
" dla 400nm>  > 1400 nm
uszkodzenie rogówki i soczewki
ZAGROŻENIA PODCZAS PRACY Z LASERAMI:
Kurs BHP 15
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
http://technologialaserowa.republika.pl/
INNE ZAGROŻENIA:
:
" promieniowanie towarzyszÄ…ce: nadfioletowe, widzialne i podczerwone
(rury wyładowcze laserów)
" niebezpieczeństwo porażenia prądem, U> 1kV= 1 000 V
" niebezpieczeństwa związane z cieczami kriogenicznymi
" niebezpieczeństwa związane z produktami obróbki
czyli np. pyły i gazy, materiały biologiczne, odparowany materiał
" lasery dużej mocy możliwość zapaleniasię tkanin, zasłon
" palne środki opatrunkowe- zakaz używania tlenui innych palnych
gazówdo nadmuchu w miejscu operacji
" toksyczne opary powstajÄ…ce przy termicznym usuwaniu metalu
lub innego materiału.
" światłowody  nagrzewanie obudowy + endoskop!
" zagrożenia pochodzące od par i gazów toksycznych
stosowanych w niektórych laserach, np.: fluor i chlor
Kurs BHP 16
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
CZAS
ODDZIAA
YWANIA
ODDZIAA
YWANIE
PROMIENIA LASEROWEGO
NA ORGANIZM CZA
OWIEKA
ZALEŻY OD:
" długości fali promieniowania
" czasu ekspozycji
czas trwania impulsu, ciągu impulsów
" rozbieżności wiązki
" wielkości napromieniowania
ilości energii na powierzchnię (J/m2)
SZKODLIWE DZIAA
ANIE PROMIENIOWANIA LASEROWEGO
Ze względu na kierunkowość wiązki
zagrożenie promieniowaniem laserowym
jest zagrożeniem potencjalnym,
tzn. ekspozycja na to promieniowanie
jest zazwyczaj przypadkowa.
Mimo tego, w przypadku wielu laserów
nawet taka przypadkowa,
krótkotrwała ekspozycja
może być bardzo niebezpieczna.
Kurs BHP 17
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
SZKODLIWE DZIAA
ANIE PROMIENIOWANIA LASEROWEGO
ocena ryzyka zawodowegoprzy zagrożeniu promieniowaniem
laserowymdokonywanajest na podstawie porównania zmierzonej
wartości ekspozycji (E) oczu lub skóry na promieniowanie laserowe
z najwyższą ekspozycją dopuszczalną (EDOP)
" DUŻERYZYKO E > EDOP
zmierzonawartość ekspozycji
jest większa od odpowiedniej wartości dopuszczalnej
" ÅšREDNIERYZYKO 0,8 x EDOP < E < EDOP
wartość zmierzonajest zawartej pomiędzy wartością
dopuszczalną i 0,8 wartości dopuszczalnej
" MAA
ERYZYKO E < 0,8 x EDOP
wartość zmierzona jest mniejsza od0.8 wartości
dopuszczalnej
ODDZIAA
YWANIE PROMIENIOWANIA
LASEROWEGO Z TKANK
BIOLOGICZN

ARGON He-Ne IR Nd:YAG
488 514 633 820 904 1064
100
WODA
80
MELANINA
60
HEMOGLOBINA
40
20
0
400 600 800 1000 1400 10600
1200
DA
UGOŚĆ FALI [nm]
Kurs BHP 18
A B S O R P C J A [%]
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
WYMAGANIA ORGANIZACYJNE
DLAUŻYTKOWNIKALASERÓW
" tor wiÄ…zki wysoko lub nisko
nigdy nie na wysokości oczu!
" uwaga na przeszklone drzwi i okna !
zamalować lub zasłonić
(materiał niepalny!)
" dla laserów klasy 3B i 4
 inspektor BHP ds. laserów!
DLA WSZYSTKICH URZ
DZEC
:
" etykiety ostrzegawcze
" etykieta
z opisem klasyi parametrów urządzenia.
" instrukcja obsługi
Kurs BHP 19
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
LASER
LASER
WA
AÅšCIWE ZABEZPIECZENIA URZ
DZEC
LASEROWYCH
http://technologialaserowa.republika.pl/
Kurs BHP 20
LASER
LASER
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
PLAN
" TEORIA
" PODZIAA
LASERÓW
" ZAGROŻENIA PRZY PRACY Z URZADZENIAMI
LASEROWYMI
" DOKUMENTY NORMATYWNE
" OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM
LASEROWYM
" ZASTOSOWANIA LASERÓW
" ĆWICZENIA
ZASADY BEZPIECZNEJ PRACY Z LASERAMI
REGULUJ
NAST
PUJ
CE NORMY:
" PN-T-06700:1991
 Bezpieczeństwo przy promieniowaniu emitowanym przez urządzenia
laserowe. Klasyfikacja sprzętu. Wymagania i wytyczne dla użytkownika.
" PN-EN 60825-1:2000
 Zasady bezpiecznej pracy z urzÄ…dzeniami laserowymi.
" PN-91/T-06701
 Bezpieczeństwo elektryczne urządzeń i instalacji laserowych.
" IEC 825-1 Klasyfikacja sprzętu, wymagania, i przewodnik użytkownika
" IEC 825-2 Bezpieczeństwo systemów komunikacji światłowodowej
" IEC 825-3 Przewodnik dla laserowych wyświetleń i pokazów.
" IEC 825-4 Osłony laserowe
Kurs BHP 21
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
OCHRONA
PRZED PROMIENIOWANIEMLASEROWYM
" Laserowe ochronne osłony oczu
z etykietą do jakiego typu lasera służą (3A, 3B i 4)
" Zasłonięcie toru wiązki laserowej (3A, 3B i 4)
" Odzież ochronna  materiały odpornych na płomień
i nagrzewanie (4)
" Oznakowanie pomieszczenia (3B i 4)
" Mianowanie inspektora BHP ds. laserów (3B i 4)
" Szkolenie (3A, 3B i 4)
" Nadzór medyczny  badania skóry, badania okulistyczne
(dla pracowników obsługujących lasery klasy 3A, 3B i 4)
ÅšRODEK BEZPIECZEC
STWA KLASA
osłona ochronna 1, 2, 3A, 3B, 4
Å‚Ä…cznik zdalnej blokady 2, 3A, 3B, 4
uruchamianie urzÄ…dzenia kluczem 3B, 4
ostrzeganie przed emisjÄ… promieniowania 3B, 4
tłumik wiązki laserowej 3B, 4
bezpieczne sterowanie 3A, 3B, 4
miernik promieniowania laserowego* 3B, 4
wskaz
nik miejsca ekspozycji wiÄ…zki 3B, 4
blokada gniazda światłowodu 3B, 4
zapobieganie odbiciom
* tylko medyczne urzÄ…dzenia laserowe
Kurs BHP 22
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
ZNAKI
OSTRZEGAWCZE
WIDZIALNE I NIEWIDZIALNE
PROMIENIOWANIE LASEROWE
CHROC
OCZY I SKÓR
PRZED PROMIENIOWANIEM
BEZPOÅšREDNIM I ROZPROSZONYM PRPMIENIOWANIEM
URZ
DZENIE LASEROWE
KLASY 4
NIEWIDZIALNE PROMIENIOWANIE LASEROWE
UNIKAĆ WI
ZKI LASEROWEJ
URZ
DZENIE LASEROWE KLASY 3 B
MAKS. ENERGIA 6mJ
CZAS IMPULSU 200 ns
DA
UGOŚĆ FALI 904 n PN-T -06700
ZNAKI
OSTRZEGAWCZE
Kurs BHP 23
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
LASEROWE OCHRONNE OSA
ONY OCZU
Okulary ochronne do urządzeń laserowych są
elementem ochronnym niezbędnymdo pracy
z urzÄ…dzeniami laserowymi znakujÄ…cymi,
grawerujÄ…cymi oraz tnÄ…cymi.
Kolor szkieł różni się w zależności od
długości filtrowanych promieni lasera.
Dobór okularów należy dostosować
do parametrów urządzenia i długości fali
Tłumienie promieniowania Transmisja Okularów
 wyrażane przez gęstość optyczną D (O.D.  optical density)
Dmin = lg (H / MDE)
gdzie:
H  spodziewany poziom ekspozycji, maksymalna gęstość mocy, [W/m]
lub maksymalna gęstość energii [J/m2]
MDE  Maksymalna Dopuszczalna Ekspozycja oka
dla patrzenia w wiazkÄ™ danego promieniowania laserowego(W/m2, J/m2)
PLAN
" TEORIA
" PODZIAA
LASERÓW
" ZAGROŻENIA PRZY PRACY Z URZADZENIAMI
LASEROWYMI
" DOKUMENTY NORMATYWNE
" OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM
LASEROWYM
" ZASTOSOWANIA LASERÓW
" ĆWICZENIA
Kurs BHP 24
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
ZASTOSOWANIA
medycyna
przemysł
kosmetyka
rozrywka
ZASTOSOWANIA
Kurs BHP 25
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
ZASTOSOWANIE
Stabilność częstotliwości  10-13 lasery gazowe
Czas trwaniaimp. 10 50 ns(10-9s) 1010W
Medycyna  krótki czas brak bólu!
A
ączność i Telekomunikacja
Radiolokacja
Pomiar odległości
Dz
więk i dane naCD
Badania zanieczyszczeń atmosfery
Spawanie małych obiektów  elektronika
Obróbka metali (S=0,00001 cm2 1012W/cm2)
Metrologia i geodezja
Zastosowanie laserów w wojsku
MEDYCYNA
Zastosowanie
Specjalność
terapia diagnostyka
koagulacja
Okulistyka siatkówki, badanie zaćmy
mikrochirurgia
niszczenie
holografia
Onkologia tkanki
nowotworowej ultradz
więkowa
cięcie tkanek
oświetlanie narządów od
Chirurgia miękkich i
wewnÄ…trz (endoskopia)
twardych
usuwanie
Stomatologia próchnicy, -
plombowanie
usuwanie
Dermatologia tatuażu, -
procesy
rozrostowe
ZASTOSOWANIE
" usuwanie włosów na każdym rodzaju skóry
" usuwanie zmarszczek
Kurs BHP 26
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
ZASTOSOWANIA
SPAWANIE METALU
CI
CIE METALU
WYCINANIE
ZASTOSOWANIA
TYP E
ZASTOSOWANIE
LASERA [nm] [J] [W/cm2]
technologiczne,
Rubinowy 694,3 1-10 103 109 spawanie,wiercenie
Neodymowy 1 060 10-1-102 10-103 telekomunikacja,
Półprz. GaAs 800-900 10-5 10-3 10-3-10 telekomunikacja
Barwnikowy 200-8000 zmienne 10-3-10-1 spektroskopia, biologia,
rozdzieanieizotopów
Gazowy He-Ne 632,8 102-104 metrologia, geodezja,
chirurgia
Azotowy
337,1 0,01 1011 reakcje fotochemiczne
CO2 10 600 1 103 106-1015 obróbka mat., spawanie,
zastosowania militarne
Kurs BHP 27
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
ZASTOSOWANIA
TELEKOMUNIKACJA
FALA KANAA
Y KANAA
Y
f [Hz]
NOÅšNA TELEFON TV
30kHz
Fale UKA
ADY ÅšLEDZ
CE
3 1
długie
300kHz
3-120 km 0- 3 km
Odległość
Ä… 0,5 % Ä… 0,1 m
30MHz
UKF 4 000 1
300MHz
0,3-50
50-120m/s
Pomiar m/s
300MHz
prędkości ą 0,03
Ä… 0,2 %
UHF 10 000 10
3000MHz
%
Położenie
5·1012 Hz
Pasmo Ä… 0,1 % Ä… 0,1 %
100 000 000 10 000 kÄ…towe
optyczne
1015 Hz
Prędkość ą 0,5 ą 0,05
kÄ…towa mrad/s mrad/s
1 000 km  dokładność: 1 cm
ZASTOSOWANIA
1969 rok; Lick Laboratory,
I POMIAR ODLEGA
OÅšCI
ZIEMIA - KSI
ŻYC
Kalifornia, USA
" laser rubinowy, E = 8 J, t = 0,000 000 001 s= 10-9s
" średnica plamy światła na Księżycu: 1600 m
" 1 020 fotonów wysyłano
" 25 fotonów wracało
dokładność pomiaru odległości
Ä… 15 cm
Kurs BHP 28
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
ZASTOSOWANIE- WOJSKO
PODZIAA
WOJSKOWEGO SPRZ
TU OPTOELEKTRONICZNEGO
- naprowadzane pociski rakietowe; - urzÄ…dzenia obserwacyjne;
- urzÄ…dzenia laserowe; dalmierze, wskaz
niki celu, oświetlacze, symulatory
"Star Wars" Inicjatywa Obrony Strategicznej
W styczniu1984 r. Reagan podpisał dyrektywę bezpieczeństwa narodowegonr
119, na mocy której na realizację inicjatywy
w ciągu5 lat przeznaczono kwotę 25 mld dolarów.
W 1985 r. utworzono DowództwoKosmiczne USA i przeprowadzono udaną
próbę zniszczenia satelityw przestrzeni kosmicznej za pomocą rakiety
antysatelitarnej. Póz
niej wykonywano próbyz bronią laserową i rakietami
ASAT.
Rozmieszczenie pierwszych elementów systemu planowanona lata1994-1995.
Ostatecznie Amerykanie zrezygnowali z projektuw 1993 r.
Już pod konieclat 60. ubiegłego wieku broń laserową wykorzystała
armia byłegoZSRR w konflikcie granicznymz Chinami.
ZASTOSOWANIE- WOJSKO
LASERY WOJSKOWE:
THEL (Tactical High Energy Laser) - US Army i Izrael
zestrzelił w sumie kilkadziesiąt pociskówz katiuszy
ani razu niechybiając- celność 100 % !
ABL (Airborne BalisticLaser)
 do umieszczenia w samolocie
SBL (Space Born Laser)
wiszÄ…cyna orbicie Ziemi, przeznaczonydo zestrzeliwania rakiet
balistycznych
W starciu wielkiego, powolnego Boeingaz dywizjonemF-14
wygra... Boeing, oczywiście przenosząc pokładowylaser,
z którego można wystrzelić odpowiednią ilość razy.
Kurs BHP 29
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
ZASTOSOWANIE- WOJSKO
Nad poligonemWhite Sands
w Nowym Meksyku(12.2002)
dokonano pierwszego
przechwyceniai zestrzelenia
laserem pocisku lecÄ…cego
z prędkością naddz
więkową.
Na najdroższą z broni laserowych Airborne Balistic Laser (ABL)
 wydano już 3,7 mld dolarów.
US Lotnictwo US chce dysponować flotą 7 samolotówz ABL, które będą w stanie
dotrzeć do każdego miejsca potencjalnegokonfliktu na Ziemi w ciągu24 godzini wziąć
na cel rakiety balistycznewe wczesnej fazielotu.
Laser ABLjuż działa- Boeing, Lockheed Martin i TRW wciąż próbują pomieścić
wszystkie podzespoływ rufieJumbo-Jeta.
Są to dużych rozmiarów zbiorniki, pompy, układy chłodzeniai elementy adaptywnej
optyki, które łącznie ważą 82 tony.
PLAN
" TEORIA
" PODZIAA
LASERÓW
" ZAGROŻENIA PRZY PRACY Z URZADZENIAMI
LASEROWYMI
" DOKUMENTY NORMATYWNE
" OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM
LASEROWYM
" ZASTOSOWANIA LASERÓW
PO PRZERWIE !
" ĆWICZENIA
PO PRZERWIE !
10 MINUT
10 MINUT
Kurs BHP 30
(c) Krzysztof Kozak - IFJ PAN
Dziękuję
Mateuszowi i Maćkowi
za pomoc
w przygotowaniu prezentacji
dziękuję
tel. [phone]
kk
e-mail: Krzysztof.Kozak @ ifj.edu.pl
Kurs BHP 31