Interpretacja i
Interpretacja i
opracowywanie wyników
opracowywanie wyników
na potrzeby lekarzy
na potrzeby lekarzy
na potrzeby lekarzy
na potrzeby lekarzy
dr n. wet. T. DzieciÄ…tkowski
dr n. wet. T. DzieciÄ…tkowski
Zalecany tok postępowania
Zalecany tok postępowania
diagnostycznego
diagnostycznego
Skrinig pacjentów
Skrinig pacjentów
metodą PCR (jeśli
metodą PCR (jeśli
dostępna)
dostępna)
wynik dodatni (+)
wynik dodatni (+)
badanie statusu monitorowanie
badanie statusu monitorowanie
wynik ujemny (-)
wynik ujemny (-)
immunologicznego poziomu wiremii za
immunologicznego poziomu wiremii za
pacjenta testami pomocÄ… real-time
pacjenta testami pomocÄ… real-time
ELISA PCR
ELISA PCR
powtórzenie badania
powtórzenie badania
powtórzenie badania powtórzenie badania
powtórzenie badania powtórzenie badania
po upływie 7-14 dni
po upływie 7-14 dni
po upływie 14-21 dni po upływie 3-5 dni
po upływie 14-21 dni po upływie 3-5 dni
Jakościowy real-time PCR
Jakościowy real-time PCR
możliwość stosowania jako czułego testu
możliwość stosowania jako czułego testu
przeglądowego do badań dużych populacji
przeglądowego do badań dużych populacji
pacjentów
pacjentów
używany w badaniach, gdzie metody
używany w badaniach, gdzie metody
ilościowe są zbędne (wynik: jest-nie ma)
ilościowe są zbędne (wynik: jest-nie ma)
ilościowe są zbędne (wynik: jest-nie ma)
ilościowe są zbędne (wynik: jest-nie ma)
wskazany do badania występowania mutacji
wskazany do badania występowania mutacji
w obrębie genomu
w obrębie genomu
wykorzystywany do diagnostyki wymazów
wykorzystywany do diagnostyki wymazów
bezpośrednich i/lub bioptatów
bezpośrednich i/lub bioptatów
Ilościowy real-time PCR
Ilościowy real-time PCR
używany do wykrywania i monitorowania
używany do wykrywania i monitorowania
wiremii
wiremii
stosowany do badania potencjalnej
stosowany do badania potencjalnej
stosowany do badania potencjalnej
stosowany do badania potencjalnej
skuteczności terapii przeciwwirusowej
skuteczności terapii przeciwwirusowej
zastosowanie tylko w materiałach, które
zastosowanie tylko w materiałach, które
umożliwiają oznaczenia bezwzględne (krew,
umożliwiają oznaczenia bezwzględne (krew,
surowica, PMR)
surowica, PMR)
Badania jakościowe
Badania jakościowe
Wydajemy wynik:  jest  nie ma
Wydajemy wynik:  jest  nie ma
Interpretacja zależy od lekarza
Interpretacja zależy od lekarza
Podobnie do klinicysty należy wybór
Podobnie do klinicysty należy wybór
Podobnie do klinicysty należy wybór
Podobnie do klinicysty należy wybór
postępowania terapeutycznego
postępowania terapeutycznego
Zakażenia wirusowe u osób z
Zakażenia wirusowe u osób z
immunosupresjÄ…
immunosupresjÄ…
Badanie jakościowe wirusa opryszczki w przypadku zapalenia nerwu
Badanie jakościowe wirusa opryszczki w przypadku zapalenia nerwu
trójdzielnego
trójdzielnego
Zakażenia wirusowe u osób z
Zakażenia wirusowe u osób z
immunosupresjÄ…
immunosupresjÄ…
herpeswirusy: HSV-1/2, VZV, CMV, EBV, HHV-6,
herpeswirusy: HSV-1/2, VZV, CMV, EBV, HHV-6,
HHV-8
HHV-8
adenowirusy: 4, 7, 11, 40, 41
adenowirusy: 4, 7, 11, 40, 41
poliomawirusy: BK, JC
poliomawirusy: BK, JC
poliomawirusy: BK, JC
poliomawirusy: BK, JC
parwowirusy: parwowirus B19
parwowirusy: parwowirus B19
reowirusy: rotawirus
reowirusy: rotawirus
orto- i paramyksowirusy: grypa, paragrypy, RSV
orto- i paramyksowirusy: grypa, paragrypy, RSV
enterowirusy
enterowirusy
Zakażenia wirusowe u osób z
Zakażenia wirusowe u osób z
immunosupresjÄ…
immunosupresjÄ…
w chwili obecnej brak jest jednoznacznych
w chwili obecnej brak jest jednoznacznych
wytycznych dotyczących monitorowania zakażeń
wytycznych dotyczących monitorowania zakażeń
wirusowych u pacjentów z niedoborami
wirusowych u pacjentów z niedoborami
odporności
odporności
odporności
odporności
zasady monitorowania obejmują wyłącznie
zasady monitorowania obejmują wyłącznie
badania CMV u osób po przeszczepach komórek
badania CMV u osób po przeszczepach komórek
krwiotwórczych
krwiotwórczych
pozostała diagnostyka wirusologiczna wdrażana
pozostała diagnostyka wirusologiczna wdrażana
jest sporadycznie, wraz z zaistniałymi objawami
jest sporadycznie, wraz z zaistniałymi objawami
klinicznymi, lub do celów naukowych
klinicznymi, lub do celów naukowych
Zakażenia wirusowe u osób z
Zakażenia wirusowe u osób z
immunosupresjÄ…
immunosupresjÄ…
Badania ilościowe:
Badania ilościowe:
HSV-1/2 oraz VZV w surowicy i PMR
HSV-1/2 oraz VZV w surowicy i PMR
CMV w surowicy i PMR
CMV w surowicy i PMR
CMV w surowicy i PMR
CMV w surowicy i PMR
EBV w surowicy i PMR
EBV w surowicy i PMR
HHV-6 w surowicy i PMR
HHV-6 w surowicy i PMR
adenowirusy w surowicy, BAL i PMR
adenowirusy w surowicy, BAL i PMR
poliomawirus BK
poliomawirus BK
parwowirus B19
parwowirus B19
Zakażenia wirusowe u osób z
Zakażenia wirusowe u osób z
immunosupresjÄ…
immunosupresjÄ…
Badanie ilościowe EBV w przypadku limfohistiocytozy hemofagocytarnej
Badanie ilościowe EBV w przypadku limfohistiocytozy hemofagocytarnej
Zakażenia wirusowe u osób z
Zakażenia wirusowe u osób z
immunosupresjÄ…
immunosupresjÄ…
Porównanie metod ilościowego monitorowania poziomu wiremii CMV
Porównanie metod ilościowego monitorowania poziomu wiremii CMV
Punkty uchwytu leków
Punkty uchwytu leków
przeciwwirusowych
przeciwwirusowych
1. Na poziomie transkrypcji:
1. Na poziomie transkrypcji:
analogi nukleozydów - Acyklowir, Gancyklowir,
analogi nukleozydów - Acyklowir, Gancyklowir,
Rybawiryna, Widarabina
Rybawiryna, Widarabina
nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
(NRTI) - Lamiwudyna, Zydowudyna
(NRTI) - Lamiwudyna, Zydowudyna
nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
(NNRTI)  Delawirdyna, Newirapina
(NNRTI)  Delawirdyna, Newirapina
inne  Foskarnet, Fomivirsen
inne  Foskarnet, Fomivirsen
2. Na poziomie dojrzewania białek wirusowych :
2. Na poziomie dojrzewania białek wirusowych :
inhibitory proteaz wirusowych  Amprenawir,
inhibitory proteaz wirusowych  Amprenawir,
Indinawir, Saquanawir
Indinawir, Saquanawir
3. Na poziomie penetracji i uwalniania wirusa:
3. Na poziomie penetracji i uwalniania wirusa:
Amantadyna, Rymantadyna, Oseltamwir
Amantadyna, Rymantadyna, Oseltamwir
Związki działające na poziomie
Związki działające na poziomie
wirusowej transkrypcji
wirusowej transkrypcji
W komórce ulegają fosforylacji do aktywnych
W komórce ulegają fosforylacji do aktywnych
metabolitów, które są analogami naturalnych
metabolitów, które są analogami naturalnych
nukleozydów (wyjątek stanowią NNRTI).
nukleozydów (wyjątek stanowią NNRTI).
Wbudowanie  fałszywych nukleozydów
Wbudowanie  fałszywych nukleozydów
powoduje przedwczesne zakończenie replikacji
powoduje przedwczesne zakończenie replikacji
wirusa poprzez blokowanie DNA-polimerazy lub
wirusa poprzez blokowanie DNA-polimerazy lub
niespecyficzną terminację łańcucha DNA.
niespecyficzną terminację łańcucha DNA.
Inhibitory wirusowych proteaz
Inhibitory wirusowych proteaz
(PI)
(PI)
Rozszczepienie wirusowch poliprotein ma
Rozszczepienie wirusowch poliprotein ma
podstawowe znaczenie w dojrzewaniu wirusa.
podstawowe znaczenie w dojrzewaniu wirusa.
Inhibitory proteaz wiążąc się kompetycyjnie z
Inhibitory proteaz wiążąc się kompetycyjnie z
centrum aktywnym enzymu, hamujÄ… proces
centrum aktywnym enzymu, hamujÄ… proces
rozszczepiania. Prowadzi to do powstanie
rozszczepiania. Prowadzi to do powstanie
niedojrzałych i niezakaz
nych czÄ…stek wirusa.
niedojrzałych i niezakaz
nych czÄ…stek wirusa.
niedojrzałych i niezakaz
nych czÄ…stek wirusa.
niedojrzałych i niezakaz
nych czÄ…stek wirusa.
Związki te wykazują niezwykle silne działanie,
Związki te wykazują niezwykle silne działanie,
zarówno w fazie ostrej, jak i przewlekłej zakażenia.
zarówno w fazie ostrej, jak i przewlekłej zakażenia.
Nie powodują całkowitej eliminacji wirusa, lecz
Nie powodują całkowitej eliminacji wirusa, lecz
obniżenie jego miana do poziomu niewykrywalnego.
obniżenie jego miana do poziomu niewykrywalnego.
Szybko narastająca oporność na lek zmusza do
Szybko narastająca oporność na lek zmusza do
stosowania ich w terapii zespolonej (HAART)
stosowania ich w terapii zespolonej (HAART)
wespół z nukleozydowym i nienukleozydowym
wespół z nukleozydowym i nienukleozydowym
inhibitorem odwrotnej transkryptazy.
inhibitorem odwrotnej transkryptazy.
Związki działające na poziomie
Związki działające na poziomie
penetracji i uwalniania wirusów
penetracji i uwalniania wirusów
Zarówno proces wnikania, jak i uwalniania się
Zarówno proces wnikania, jak i uwalniania się
z komórek jest niezwykle istotny dla przebiegu
z komórek jest niezwykle istotny dla przebiegu
zakażenia każdym wirusem.
zakażenia każdym wirusem.
zakażenia każdym wirusem.
zakażenia każdym wirusem.
Chemioterapeutyki z tej grupy upośledzają
Chemioterapeutyki z tej grupy upośledzają
wnikanie wirusów, ich pakowania do kapsydów
wnikanie wirusów, ich pakowania do kapsydów
oraz uwalnianie wirusów potomnych. Ich
oraz uwalnianie wirusów potomnych. Ich
działanie ogranicza się jednak głównie do orto- i
działanie ogranicza się jednak głównie do orto- i
paramyksowirusów.
paramyksowirusów.
Terapia anty-HIV
Terapia anty-HIV
Rekomendowane połączenia leków
Rekomendowane połączenia leków
antyretrowirusowych
antyretrowirusowych
A B
A B
Inhibitory proteazy NRTI
Inhibitory proteazy NRTI
Inhibitory proteazy NRTI
Inhibitory proteazy NRTI
Nelfinavir AZT + ddI
Nelfinavir AZT + ddI
Ritonavir d4T + ddI
Ritonavir d4T + ddI
Saquanavir AZT + 3TC
Saquanavir AZT + 3TC
NNRTI
NNRTI
Nevirapine
Nevirapine
Terapia anty-HIV
Terapia anty-HIV
rozpoczÄ™cie HAART: CD4 200  350/µl
rozpoczÄ™cie HAART: CD4 200  350/µl
µ
µ
µ
µ
µ
µ
RNA: <50 kopii/mL
RNA: <50 kopii/mL
 one pill, once daily
 one pill, once daily
tenofovir/emtricitabine/efavirenz
tenofovir/emtricitabine/efavirenz
tenofovir/emtricitabine/efavirenz
tenofovir/emtricitabine/efavirenz
nowe inhibitory proteaz:
nowe inhibitory proteaz:
tipranavir, darunavir
tipranavir, darunavir
miejscowe stosowanie leków
miejscowe stosowanie leków
profilaktyka pre-ekspozycyjna (tenofovir)
profilaktyka pre-ekspozycyjna (tenofovir)
Badania wirusów przenoszonych
Badania wirusów przenoszonych
poprzez krew
poprzez krew
HIV
HIV
HBV
HBV
HCV
HCV
W Polsce powyższe badania technikami biologii
W Polsce powyższe badania technikami biologii
W Polsce powyższe badania technikami biologii
W Polsce powyższe badania technikami biologii
molekularnej sÄ… obligatoryjne przy wszystkich donacjach
molekularnej sÄ… obligatoryjne przy wszystkich donacjach
CMV influenza
CMV influenza
parwowirus B19 HTLV 1/2
parwowirus B19 HTLV 1/2
wirus Zachodniego Nilu HHV-8
wirus Zachodniego Nilu HHV-8