Ludzie bezdomni (Stefan Żeromski)

Ukazanie się "Ludzi bezdomnych" (1899) stało się wydarzeniem literackim i ideowym. Powieść ta
ugruntowała pozycję pisarza, od momentu jej wydania cieszyła się wielką popularnością.
Żeromski w niezwykle staranny sposób przygotowywał się do jej pisania, m.in. zbierał materiały
o domu noclegowym "Chateau Rouge" w Paryżu. Ważną rolę odegrał też jego wcześniejszy
pobyt w Nałęczowie (w powieści Cisy), a także zaznajomienie się z warunkami pracy i życia
górników w Zagłębiu. Akcja powieści toczy się u schyłku XIX wieku, w Paryżu, Warszawie,
Cisach i Zagłębiu.


1. Bohaterowie utworu:

Tomasz Judym - młody lekarz-chirurg, syn warszawskiego szewca alkoholika. Dzięki
sprzyjającym okolicznościom życiowym udało mu się zdobyć wykształcenie i wyjechać do
Paryża na praktykę lekarską. Za swoje posłannictwo uważa pomoc ludziom ubogim, jest wrażliwy
na ludzką krzywdę. Początkowo szuka pomocy i współpracy z innymi lekarzami. Nie widzi
jednak z ich strony zainteresowania losem ludzi z nizin społecznych, dlatego wybiera samotną
walkę o poprawę warunków bytowych najbiedniejszych. W imię swoich ideałów odrzuca miłość
Joasi w obawie, że zakładając rodzinę stanie się egoistą i człowiekiem nieczułym na problemy
społeczne.

Joasia Podborska - dwudziestokilkuletnia panna, przyjaciółka pani Niewadzkiej, guwernantka
Natalii i Wandy Orszeńskich. Joasia jest ładną, mądrą, pracowitą i wrażliwą na piękno
dziewczyną. Zakochuje się w Tomaszu Judymie i ma nadzieję na szczęśliwą przyszłość u jego
boku. Pragnie go wspierać, pomagać mu, nie boi się trudów, biedy, ciężkiej pracy.

Wiktor Judym - brat Tomasza, robotnik i działacz rewolucyjny. Poszukiwany przez policję
wyjeżdża najpierw do Szwajcarii, a potem wraz z żoną i dziećmi do Ameryki.

Niewadzka - bogata wdowa po założycielu uzdrowiska w Cisach, wychowuje wnuczki Natalię
i Wandę.

Natalia Orszeńska - siedemnastoletnia panna, odważna, niezależna, łamie utarte konwenanse
i ucieka z młodym lekkoduchem, Karbowskim.

Wanda Orszeńska - młodsza siostra Natalii.

Korzecki - inżynier, dawny znajomy Judyma, proponuje mu objęcie posady przy kopalni
"Sykstus". Inżynier jest zaangażowany w działalność konspiracyjną. Korzecki jest typowym
dekadentem, samotnym, znużonym życiem, toczącym nieustanną, wewnętrzną "walkę ze
śmiercią", ciągle dręczą go rozterki i niepokoje egzystencjalne; popełnia samobójstwo.

Węglichowski - lekarz, dyrektor zakładu w Cisach.

Jan Bogusław Krzywosąd Chobrzański - administrator zakładu w Cisach, człowiek o burzliwej
przeszłości, znawca antyków i dzieł sztuki.

Les-Leszczykowski - kupiec wspomagający młode talenty, razem z przyjaciółmi organizował
uzdrowisko w Cisach. Powstaniec, który z powodu swej przeszłości politycznej musiał opuścić
ojczyznę.


2. Chronologia wydarzeń w powieści:

Tom I

1. Spotkanie Judyma z pannami Orszeńskimi w Paryżu.
2. Powrót Judyma do Warszawy.
3. Odczyt Judyma na spotkaniu koła lekarskiego.
4. Otwarcie prywatnej praktyki w Warszawie.
5. Wyjazd Judyma do Cisów.
6. Fascynacja doktora Natalią Orszeńską.
7. Dziennik Joasi.


Tom II

1. Praca Judyma na rzecz poprawy warunków życia okolicznej biedoty.
2. Miłość do Joasi Podborskiej.
3. Brat Judyma, Wiktor, emigruje do Szwajcarii, żona podąża za nim.
4. Oświadczyny Judyma o rękę Podborskiej.
5. Kłótnia z Krzywosądem.
6. Objęcie posady lekarza przy kopalni "Sykstus" w Sosnowcu.
7. Samobójstwo Korzeckiego - przyjaciela Judyma.
8. Przybycie Joasi.
9. Decyzja o rozstaniu.
10. Rozpacz i bezsilność Judyma.