PREZENTACJA Transceivery KF
żadne inne z urządzeń przeznaczo-
Nowy transceiver KF Elecrafta
nych dla krótkofalowców, nawet te
z najwyższej półki.
K3 jest jedynym urządzeniem
nadawczym wysokiej klasy prze-
znaczonym jako wyposażenie do-
K3 Elecraft
mowe i do użytku w terenie. Waży
tylko 8 funtów (3,63 kG) mając wy-
miary 10 x 25 x 25cm, co czyni go
27 kwietnia 2007 roku, podczas krótkofalarskiej Visalia International DX
urządzeniem doskonale dostoso-
Convention (Kalifornia), Elecraft przedstawił swój najnowszy produkt: K3.
wanym do użycia podczas ekspe-
Jest on efektem trzech lat projektowania, testów i doskonalenia. Elecraft ma
dycji DX-owych i Polnego Dnia.
nadzieję, że K3 będzie wyznaczać nowy standard wskaz
nika jakość/cena
Niewielki pobór prądu (poniżej 1A)
urządzeń dla krótkofalowców. Jego możliwości i wysokie parametry dyna- podczas odbioru ułatwia zasilanie
z akumulatora lub baterii słonecz-
miczne oraz przydatność operatorska pozwalają porównywać go z urządze-
nych podczas pracy mobilnej i w te-
niami innych producentów oferowanymi w cenie 4 000 12 000 USD.
renie. W odróżnieniu od innych
niewielkich gabarytowo urządzeń
dla krótkofalowców, jego wyposa-
żenie i interfejsy, zaprojektowane
pod kątem łatwości użytkowania,
stawiają go pośród innych urzą-
dzeń o znacznie większych wymia-
rach, wadze i cenie.
K3 jest oferowany zarówno jako
fabrycznie zmontowany, jak również
w postaci gotowych modułów, nie-
wymagających lutowania. Kupujący
K3 mogą rozpocząć od tańszej wersji
podstawowej i następnie doposażyć
ją w dodatkowe moduły jak: drugi
Elecraft K3 jest nowoczesnym wąskich roofing filters do (tylko) odbiornik, automatyczna skrzynka
amatorskim urządzeniem nadaw- 200 Hz dla emisji CW (i emisji cy- antenowa czy stopień mocy 100 W.
czo-odbiorczym na pasma KF oraz frowych), co jest znaczną przewagą Aby zapewnić identyczne parametry
pasmo amatorskie 6 metrów. Umoż- w stosunku do roofing filters o sze- wersji w pełni zmontowanej przez
liwia pracę na nadawanie z mo- rokości pasma 3000 do 15.000 Hz Elecrafta, jak i opcjonalnych mo-
cą do 100 W wszystkimi emisja- w architekturze przemiany w górę dułów, są one w 100% montowane
mi stosowanymi na tych pasmach (Up-Converter). W odróżnieniu od i poddawane testom przez pracow-
amatorskich. Jest oferowany jako innych rozwiązań w architekturze ników tej firmy. Wyposażający swoje
urządzenie całkowicie zmontowane przemiany w dół, w K3 zapewnio- K3 w dodatkowe moduły powinni
lub w postaci modułów do samo- no także możliwość pracy w ama- zapoznać się z zasadami ich pracy,
dzielnego montażu (bez koniecz- torskim paśmie 6 metrów oraz zre- tak aby umieć je wkomponować
ności lutowania). Zawiera w sobie alizowano w nim funkcję ciągłego w urządzenie, a następnie właściwie
unikalną nowoczesność rozwiązań pokrycia pasma odbiorczego od wykorzystywać.
technicznych, zapewniających naj- 0,5 do 30 MHz. Oba odbiorniki są Dwa 32-bitowe procesory cy-
wyższą jakość za przystępną cenę. wyposażone we własne mieszacze, frowej obróbki sygnału w torze II
Oferowane są dwa modele: wersja układy syntezy sygnałów oscylato- częstotliwości pośredniej zapewnia-
100 W oraz wersja QRP 10 W (któ- rów lokalnych przemian częstotli- ją pełne wykorzystanie zalet DSP
rą można póz
niej doposażyć do wości o bardzo niskiej zawartości oraz  po zwiększeniu pamięci  są
100 W). Udogodnienia operatorskie szumów, wejściowe filtry selektyw- przystosowane do przyszłych za-
zmontowanego modelu 100 W (K3/ ne na pasma amatorskie, 32-bitowe stosowań. Użytkownik będzie mieć
100) oraz uzyskane parametry tech- przetworniki na potrzeby cyfrowej pełną kontrolę nad K3 w każdej sy-
niczne pozwalają  przy cenie tylko obróbki sygnałów DSP w obrębie tuacji operatorskiej, wliczając w to
2000 USD  porównywać K3 z urzą- drugiej częstotliwości pośredniej 8-kanałowe modelowanie pasma
dzeniami nadawczo-odbiorczymi i przystosowane do aż 5 różnych akustycznego podczas nadawania
oferowanymi krótkofalowcom za roofing filters. i odbioru, wyjście stereo na głośnik
cenę 6 do 10 razy wyższą. K3 wykorzystuje zarówno kwar- i karty dz
więkowe, efekt odbioru
K3 jest pierwszym urządzeniem, cowe filtry o ustalonym paśmie zbiorczego z odbiornika głównego
w którym producentowi udało się przepuszczania, jak i cyfrowe filtry i pomocniczego, wszystko to w po-
zapewnić identyczne parametry DSP, w których można dowolnie łączeniu z zaawansowaną redukcją
dynamiczne torów odbiorczych modelować przepuszczane pasmo, szumów i zakłóceń. Wbudowane
odbiornika głównego i pomocni- adekwatnie dla danej emisji. Filtry są układy umożliwiające pracę emi-
czego (sub-receiver), dzięki konse- o modelowanym paśmie przepusz- sjami PSK31, CW oraz RTTY. Umoż-
kwentnie stosowanej przez Elecra- czania są przewidziane do emisji liwiają one pracę tymi emisjami,
fta architekturze toru odbiorczego CW i transmisji danych oraz do poprzez zewnętrzny komputer lub
przemiany na stosunkowo niską emisji fonicznych, umożliwiając bez pomocy komputera. Interfejsy
częstotliwość pośrednią. Dlatego, dokładne zgranie pasm przepusz- I/O zawierają odizolowane elek-
możliwe jest użycie adekwatnych czania filtrów kwarcowych z filtra- trycznie: kartę dz
więkową, gniazda
do emisji i potrzeb użytkownika mi cyfrowymi, czego nie zapewnia mikrofonu/słuchawek, zarówno na
Świat Radio Lipiec 2007
32
płycie frontowej, jak i na płycie tyl- częstotliwości pośredniej (roofing wywoływane przyciskami z komó-

nej, dedykowany interfejs szerego- filters), z własnymi układami DSP, rek pamięci standardowe teksty
wy I/O oraz informację na urządze- syntezą o niskim poziomie szu- używane podczas łączności emi-
nia zewnętrzne (np. na PA o aktual- mów, wyjście stereo na głośnik sjami CW oraz fonią, ewentualnie
nie roboczym paśmie amatorskim). i karty dz
więkowe pozwala na opcjonalny magnetofon cyfrowy,
Opcjonalny moduł transwertera uzyskanie efektu odbioru zbior-
100 komórek pamięci w pełnym
wyposażony jest w gniazda In/Out czego przy korzystaniu z obu od- zakresie częstotliwości (0,5 30
oraz gniazda anten RX In/Out. biorników, MHz) z możliwością alfanume-
Pozwala to na korzystanie z pełni do 5 filtrów kwarcowych usta- rycznego ich oznaczania, dodat-

możliwości doskonale selektywnej lających wstępnie selektywność kowo po 4 komórki pamięci prze-
części odbiorczej K3 w najtrudniej- w torze I p.cz. (roofing filters) znaczone dla każdego z pasm
szych sytuacjach operatorskich. w każdym z odbiorników (naj- amatorskich,
Oferowane opcje obejmują: węższe pasmo 200 Hz),
podzielony na segmenty wyświe-

wbudowaną automatyczną skrzyn-
na wejściu części odbiorczych se- tlacz LCD z odczytami często-
kę antenową w wersji 100 W (KAT3) lektywne filtry środkowo-przepu- tliwości obu VFO, miejscem na
z dwoma gniazdami antenowy- stowe na pasma amatorskie w obu wyświetlanie tekstów alfanume-
mi, drugi odbiornik (subreceiver lub wybranym odbiorniku oraz rycznych podczas łączności emi-
 KRX3), moduł wstępnej selektyw- możliwość korzystania z przestra- sjami cyfrowymi oraz segmentem
ności do odbiornika z ciągłym po- janego filtra na wejściu podczas do graficznej prezentacji krzywej
kryciem (KBPF3), stopień mocy 100 wykorzystywania części odbior- selektywności,
W (KPA3), interfejsy RF I/O (KXV3) czej poza pasmami amatorskimi, szeroki zestaw interfejsów I/O na

oraz magnetofon cyfrowy (Digital w b u d o w a n a a u t o m a t y c z n a urządzenia zewnętrzne: stereofo-

Voice Recorder  KDVR3). skrzynka antenowa dla mocy 100 niczne wyjście na głośniki, całko-
W z gniazdami dla 2 anten, wicie odizolowana karta dz
więko-
moduł wzmacniacza mocy 100 W wa, dedykowany interfejs RS-232

Podstawowe dane
(KPA3) wyposażony w dwa duże I/O (opcjonalnie USB adapter),
handlowe i techniczne
wentylatory chłodzące, automa- w torze odbiorczym gniazda In/
Zamówienia mogą być składane tyczne zabezpieczenie ponadprą- Out (umożliwiające wtrącanie
na stronie internetowej Elecrafta dowe oraz pełny monitoring pa- w tor odbiorczy dodatkowych
www.elecraft.com, telefonicznie: rametrów istotnych dla wzmac- filtrów poprawiających selektyw-
00-1-831-662-8345 lub faksem: 00- niacza o tej mocy wyjściowej, ność, itd.), gniazda słuchawek
-1-831-662-0830. Można już rezer-
wszystkie generatory pracują i mikrofonu na przedniej i tylnej
wować zakup pierwszych egzem- w układzie PLL w oparciu o wy- płycie urządzenia,
plarzy (prawdopodobnie numery soko stabilny oscylator 49,38 możliwość automatycznego uak-

seryjne od 20 do 220) z dostawą MHz. Oferowana jest opcja 1 tualniania (jednym kliknięciem)
w lipcu po wpłaceniu 50% ceny. PPM TCXO, udoskonalona przez poprzez PC oprogramowania mi-
Dostępne będą modele K3/100 oraz Elecrafta do 0,5 PPM, kroprocesora oraz oprogramowa-
K3/10 (K3/10 może być doposażony wbudowane dekodery emisji nia układów DSP.

do wersji K3/100). PSK31, RTTY oraz CW umoż-
Architektura części odbiorczej
Cena K3: 1399USD do 1989USD, liwiają odczyt tekstów na wy-
zależnie od mocy wyjściowej części świetlaczu K3, co ułatwia pracę Sygnały w.cz. z anteny przecho-
nadawczej 10 W lub 100 W oraz tymi emisjami bez pomocy ze- dzą przez dolnoprzepustowe filtry
czy ma to być wersja zmontowa- wnętrznego komputera, nadawa- części nadawczej, następnie po-
na przez Elecraft, czy też moduły nie CW manipulatorem klucza przez przełącznik odbiór/nadawa-
przeznaczone do samodzielnego elektronicznego i pracę emisjami nie na przełączane przekaz
nikami
montażu przez nabywcę (ale bez cyfrowymi, zarówno z pomocą pasmowe filtry środkowoprzepu-
konieczności lutowania). zewnętrznego komputera, jak stowe. Poprzez przełączany prze-
kaz
nikiem tłumik 10dB są kierowa-
gabaryty K3:10 x 25 x 25cm są i bez niego,

dostosowane do użytkowania na zaawansowana cyfrowa reduk- ne na wysokiej klasy przedwzmac-

biurku, w warunkach mobilnych cja szumów i zakłóceń, zarówno niacz w.cz.
i terenowych, w trybie AUTO, jak i ustawiana Na mieszacz (unikalny układ)
wszystkie emisje (SSB, CW, DATA, ręcznie. Analogowy oraz cyfrowy doprowadzane są z jednej stro-

AM, FM, dodatkowo detektor ogranicznik zakłóceń impulso- ny sygnały z przedwzmacniacza,
synchroniczny do emisji AM oraz wych w torach częstotliwości po- a z drugiej sygnał oscylatora lo-
wbudowany dekoder do emisji średniej, kalnego DDS, sterowanego pętlą
PSK31/RTTY),
łatwe w obsłudze układy cyfro- PLL. Wielomiesięczne testy pozwo-

szeroki zakres dynamiczny części wego kształtowania krzywej se- liły udoskonalić układ syntezy tak,

odbiorczej, architektura przemia- lektywności (DSP) z funkcjami aby, przy minimalnej zawartości
ny w dół, 32-bitowa obróbka sy- płynnego przesuwania pasma szumów fazowych, podążał on do-
gnałów II p.cz. (IF DSP), z możli- (Shift), płynnego zawężania pa- statecznie szybko za zmianami czę-
wością przyszłego rozbudowania sma (Width) oraz funkcjami  od- stotliwości nastawianej gałką VFO,
tego systemu, cinania od strony niższych czę- a jednocześnie było to rozwiązanie
opcjonalny odbiornik pomoc- stotliwości (LoCut) i  odcinania mieszczące się w rozsądnych grani-

niczy (sub-receiver) o identycz- od strony wyższych częstotliwo- cach pod względem ceny.
nych parametrach jak odbior- ści (HiCut), przy jednoczesnym Pierwszy wzmacniacz częstotli-
nik główny, wyposażony w od- automatycznym wybieraniu fil- wości pośredniej pracuje z dużym
dzielne układy wejściowe i wła- trów kwarcowych adekwatnych prądem, sterując analogowy ogra-
sny zestaw filtrów ustalających do pasma ustalonego w układach nicznik zakłóceń impulsowych oraz
wstępnie selektywność w torze DSP (bez żadnych opóz
nień), stanowiąc stopień buforowy p.cz.
Świat Radio Lipiec 2007
33
PREZENTACJA Transceivery KF
Podczas nadawania sygnały wę- puszczania będą idealnie się pokry-
drują w przeciwnym kierunku niż wać. Po zakończeniu instalacji filtra
podczas odbioru. Następuje bezpo- należy określić w menu, do jakich
średnia przemiana sygnałów z czę- emisji będzie on wykorzystywany.
stotliwości 15 kHz na częstotliwość
8215 kHz, bez częstotliwości pośred-
Skuteczność
niej 455 kHz. Za pomocą mieszacza
ogranicznika zakłóceń w K3
nadawczego i sygnału oscylatora
lokalnego pierwszej przemiany Ogranicznik zakłóceń impulso-
W K3 pierwsza częstotliwość częstotliwości uzyskuje się sygnał wych został kompletnie przepro-
pośrednia jest równa 8215 kHz. w paśmie amatorskim. jektowany i był testowany dla wielu
Jest to odstępstwo od dominującej Wyjściowy wzmacniacz o mocy typów zakłóceń. Jego analogowa
(ostatnio) architektury przemiany 10 W pracuje na tranzystorach FET. część jest wspomagana przez układ
w górę. Odstępstwo świadome, bo W praktyce jest zdolny oddać moc DSP, co jest szczególnie przydat-
na częstotliwości 8215 kHz można do 20 W. To wersja QRP. W wersji ne w sytuacjach, gdy korzystanie
zbudować skuteczne filtry kwar- 100 W steruje on KPA3. z analogowego ogranicznika nie
cowe, zapewniające bardzo dobrą jest wskazane. Ta współpraca (nie
selektywność i bardzo duże tłumie- wspominając o eliminacji szumu
Parametry dynamiczne
nie poza pasmem roboczym, zanim białego przez DSP) owocuje rewela-
części odbiorczej
sygnał dotrze do układów cyfrowej cyjną skutecznością ogranicznika.
obróbki sygnałów DSP. Rezultaty pomiarów części od-
Dwa VFO w K3
Selektywność jest tak dobra, że biorczej K3 pod kątem odporności
można przejść wprost z pierwszej na efekt blokowania pojedynczym K3 ma dwa VFO (A oraz B) prze-
częstotliwości pośredniej 8215 kHz silnym sygnałem (Blocking Dyna- strajane oddzielnymi gałkami. Moż-
na drugą częstotliwość pośrednią 15 mic Range), odporności na inter- liwa jest praca z rozdzielonymi czę-
kHz, bez konieczności korzystania modulację 2 silnymi sygnałami (3rd stotliwościami odbioru i nadawania,
z częstotliwości pośredniej 455 kHz. Order IMD), czułość (Minimum niezależnie od tego, czy dany K3 jest
Dlatego uzyskano znacznie lepsze pa- Discernible Signal) itd. zostaną opu- wyposażony (czy też nie) w drugi
rametry (dzięki mniejszej liczbie mie- blikowane, jak tylko będą dostępne odbiornik (sub-receiver). Poszcze-
szaczy, które mogą być potencjalnie dane. Wstępne porównanie z K2 gólne VFO mogą być przyporząd-
przesterowane i generować produkty wskazuje, że K3 przewyższa go pod kowane do różnych emisji, a nawet,
intermodulacyjne oraz minimalizacji każdym względem, a większość mogą pracować na różnych pasmach
naleciałości szumów fazowych z oscy- parametrów jest porównywalna amatorskich. Każde z VFO  trzyma
latorów lokalnych mieszaczy), przy z osiąganymi przez najdroższe TRX się zadanych przez użytkownika
 jednocześnie  niższych kosztach. dostępne obecnie na rynku. Suge- ustawień filtrów (I/II), jak również
Filtr kwarcowy (aż 5 stanowisk, ruje to przekonanie, że K3 znajdzie ustawień związanych z wybraną
z czego 2 mogą mieć płynnie regu- się na najwyższej półce TRX dla emisją. Dotyczy to zgrania ustawień
lowaną szerokość pasma przepusz- krótkofalowców. filtra kwarcowego z ustawieniami
czanego, co jest unikalną zaletą K3) toru DSP, włącznie z regulacjami:
jest włączony na wejściu wzmacnia- Shift/Width oraz HiCut/LoCut, które
Straty w roofing filters
cza FET. Na stronie internetowej są mogą być ustawiane niezależnie.
i ich kompensacja
zamieszczone charakterystyki kilku Dla każdego VFO można przypisać
roofing filters do K3. Stopień ten Oczywista zależność: im węższe po dwa zestawy ustawień począt-
jest objęty automatyczną regulacją pasmo przepuszczane przez filtr kowych przydatnych dla dwóch
wzmocnienia (AGC). kwarcowy, tym większe straty sy- najczęściej używanych trybów pracy
Po wzmacniaczu FET sygnał I czę- gnału. W zasadzie są one zbliżone danego użytkownika (np. CW oraz
stotliwości pośredniej jest podawa- do strat filtrów INRAD produkowa- SSB). Jednym przyciskiem (I/II) moż-
ny na mieszacz II częstotliwości po- nych przez tę firmę dla serii FT-1000 na przejść od pierwszego zestawu
średniej. Oscylator lokalny pracuje (prezentowanych na stronach Inter- ustawień do drugiego i odwrotnie.
w oparciu o ten sam wzorzec często- netowych INRAD). Niektóre 5-kwar- Istnieje możliwość pełnego sprzę-
tliwości, co dla pierwszej przemiany cowe filtry Elecrafta mają mniejsze żenia obu VFO oraz ustawienia ich
częstotliwości. Po drugim mieszaczu tłumienie niż filtry INRAD. Należy w trybie całkowicie niezależnym
sygnał jest podawany na wzmac- zauważyć, że straty w tym miejscu (nawet na innym paśmie, inną emi-
niacz w układzie różnicowym, steru- toru odbiorczego mają minimalny sją itp.). VFO B ma własny segment
jący układy cyfrowej obróbki sygnału wpływ na czułość (MDS) oraz inne na wyświetlaczu, ikonę LOCK i
DSP. Na wejściu toru DSP zainstalo- istotne parametry, ponieważ wła-  jeśli jest zainstalowana opcja dru-
wano detektor wartości szczytowej. ściwy stosunek sygnał/szum został giego odbiornika  także regulację
Jego zadaniem jest niedopuszcza- wypracowany w poprzedzających AF Gain.
nie do przesterowania przetwornika stopniach odbiornika.
S-meter w K3
analogowo-cyfrowego. Po zainstalowaniu danego ro-
Dalsza obróbka sygnałów II czę- ofing filtru należy wprowadzić W menu K3 można ustawiać S-
stotliwości pośredniej (15k Hz) jest w MENU dane odnośnie do jego -meter ZERO oraz S-meter SCALE.
realizowana przez przeciwsobne tłumienia, odchyłki częstotliwości Ustawienia wstępne (fabryczne)
układy DSP. Realizują one funk- filtra od znamionowej częstotliwo- bazują na ogólnie przyjętym stan-
cje filtracji, niwelacji szumów i za- ści 8215 kHz. Odchyłki te zosta- dardzie: sygnał 50 mikrowoltów na
kłóceń, detekcji i niezliczoną ilość ną skompensowane przez tor DSP. wejściu produkuje wskazania S9.
innych funkcji, których efektem Dzięki temu wszystkie filtry w torze W oparciu o stronę internetową
ostatecznym jest czysty dz
więk na odbiorczym będą mieć skompenso- www.elecraft.com
wyjściu części odbiorczej K3. wane tłumienie, a ich pasma prze- opracował Tadeusz Raczek SP7HT
Świat Radio Lipiec 2007
34