LOGISTYKA i ZARZDZANIE AACCUCHEM DOSTAW mgr Tomasz Pietrych SkÅ‚adowanie SkÅ‚adowanie Przez skÅ‚ady rozumiemy miejsca w postaci różnorodnych obiektów i stref umożliwiajÄ…cych skÅ‚adowanie, majÄ…c na uwadze m.in. skÅ‚adowanie żelaza na wolnym powietrzu, skÅ‚adowanie wyrobów gotowych w zakÅ‚adach produkcyjnych, czy skÅ‚adowanie surowców, podzespołów i wyrobów gotowych w trakcie transportu. Każdy produkt wytworzony w sferze przemysÅ‚u, rolnictwa czy hodowli jest skÅ‚adowany przynajmniej raz w trakcie swego cyklu życia (miÄ™dzy wytworzeniem a konsumpcjÄ…). DziÄ™ki skÅ‚adowaniu przedsiÄ™biorstwa mogÄ… czynić towary dostÄ™pnymi dla klientów wtedy i tam, kiedy i gdzie ci ostatni bÄ™dÄ… ich potrzebowali. Rola skÅ‚adowania jest znaczÄ…ca, ponieważ firmy stosujÄ… poziom obsÅ‚ugi klienta jako dynamiczne, tworzÄ…ce wartość dodanÄ… narzÄ™dzie walki konkurencyjnej na rynku. SkÅ‚adowanie SkÅ‚adowanie istnieje dziÄ™ki utrzymywaniu zapasów produktów. Zapasy dzielimy na dwie podstawowe kategorie: 1. Zapasy zaopatrzeniowe (surowce i materiaÅ‚y do produkcji) 2. Zapasy rynkowe (wyroby gotowe) PrzedsiÄ™biorstwa utrzymujÄ… oba typy zapasów z tych samych powodów. Przyczyny utrzymywania zapasów sÄ… przy tym zasadniczo takie same, jak przyczyny uzasadniajÄ…ce skÅ‚adowanie. Należą do nich: - możliwość obniżki kosztów produkcji i transportu, - koordynacja podaży i popytu, - potrzeby produkcyjne i potrzeby marketingowe. Główne funkcje logistyczne skÅ‚adów Do głównych funkcji skÅ‚adów, utrzymywanych na rzecz zleceniobiorców (użytkowników) zaliczamy: - utrzymywanie zapasów, - konsolidacja Å‚adunków, - dekonsolidacja Å‚adunków, - konfekcjonowanie. Utrzymywanie zapasów Najbardziej oczywistym powodem istnienia skÅ‚adów jest utrzymywanie w nich zapasów, co bezpoÅ›rednio wynika z chÄ™ci skoordynowania różnic w popycie i podaży. SkÅ‚ady przede wszystkim zapewniajÄ… ochronÄ™ zapasów, ale także Å›wiadczÄ… inne usÅ‚ugi takie jak: Å›ledzenie stanu zapasów, wymianÄ™ zapasów czy reparacjÄ™. Ze wzglÄ™du na czas skÅ‚adowania, skÅ‚ady można podzielić na: - obiekty do skÅ‚adowania dÅ‚ugookresowego, jak np. do dojrzewania produktów alkoholowych czy przechowywania produktów zapotrzebowanych sezonowo, majÄ… charakter starych, wielopoziomowych struktur, - obiekty jednokondygnacyjne tworzone z myÅ›lÄ… dla produktów o szybkiej rotacji, np. w wiÄ™kszoÅ›ci artykułów spożywczych. SÄ… one projektowane z myÅ›lÄ… o jak najefektywniejszym Å›wiadczeniu usÅ‚ug manipulacyjnych. Konsolidacja Å‚adunków Struktura stawek transportowych, szczególnie wtedy gdy charakteryzuje siÄ™ ona ich dużym zróżnicowaniem w zależnoÅ›ci od wagi przesyÅ‚ki, okreÅ›la rolÄ™ skÅ‚adów w konsolidacji Å‚adunków. WystÄ™pujÄ™ to wtedy, gdy produkty pochodzÄ… z wielu zródeÅ‚, to przedsiÄ™biorstwo może dokonać dużych oszczÄ™dnoÅ›ci w sferze kosztów transportu wysyÅ‚ajÄ…c je do skÅ‚adu, konsolidujÄ…c je, a nastÄ™pnie wysyÅ‚ajÄ…c jako jednÄ… dużą przesyÅ‚kÄ™ do ostatecznego odbiorcy. Konsolidacyjna funkcja skÅ‚adu znajduje swe najwiÄ™ksze zastosowanie w dziaÅ‚alnoÅ›ci zaopatrzeniowej przedsiÄ™biorstwa. Dekonsolidacja Å‚adunków Kolejnym zastosowaniem skÅ‚adu jest dekonsolidacja dużych partii wysyÅ‚anych towarów na mniejsze przesyÅ‚ki zapotrzebowane przez klientów. Znajduje tu zastosowanie jedna z najważniejszych zasad logistycznych, wysyÅ‚ania możliwie najdalej możliwie najwiÄ™kszych partii towarów. Struktura stawek transportowych sprawia, że przewóz wiÄ™kszych partii Å‚adunków może odbywać siÄ™ w oparciu o znacznie korzystniejsze stawki jednostkowe aniżeli w przypadku przesyÅ‚ek mniejszych. Dlatego dystrybucja towarów do klientów zamawiajÄ…cych mniejsze ich iloÅ›ci jest taÅ„sza, jeÅ›li w ich pobliżu bÄ™dzie znajdowaÅ‚ siÄ™ skÅ‚ad speÅ‚niajÄ…cy funkcjÄ™ dekonsolidacyjnÄ…. Podobny charakter majÄ… także terminale przeÅ‚adunkowe. SkÅ‚ad w takim przypadku sÅ‚uży po prostu jako punkt docelowy dużych przesyÅ‚ek oraz punkt powstawania w ich miejscu przesyÅ‚ek mniejszych. Konfekcjonowanie (ang. mixing) Niektóre przedsiÄ™biorstwa produkujÄ…ce szerokÄ… paletÄ™ wyrobów mogÄ… wykorzystywać do ich produkcji wiele zakÅ‚adów produkcyjnych, z których każdy wytwarza tylko pewnÄ… część oferty przedsiÄ™biorstwa. Wielu klientów dokonuje zakupów peÅ‚nej gamy towarowej wytwarzanej przez przedsiÄ™biorstwo. W zwiÄ…zku z tym w celu poprawy efektywnoÅ›ci dziaÅ‚aÅ„, towary mogÄ… być wysyÅ‚ane z poszczególnych zakÅ‚adów produkcyjnych nie bezpoÅ›rednio do klientów, lecz najpierw do skÅ‚adu, gdzie nastÄ™puje zestawianie wyrobów nadchodzÄ…cych z różnych zakÅ‚adów w przesyÅ‚ki zgodnie z zamówieniami klientów. Dodatkowe koszty skÅ‚adowe z reguÅ‚y sÄ… rekompensowane przez niższe koszty produkcji bÄ™dÄ…ce rezultatem produkowania w każdym zakÅ‚adzie dÅ‚uższych serii mniejszej liczby wyrobów. Istota i podstawowe funkcje LSTM Magazyn jest to jednostka organizacyjno-funkcjonalna, której zadaniem jest wyrównywanie iloÅ›ciowo-czasowe przepÅ‚ywu strumieni materiaÅ‚owych w systemie logistycznym. W węższym sensie magazyn jest zaplanowanÄ… przestrzeniÄ… przeznaczonÄ… do efektywnego skÅ‚adowania i przemieszczania nastÄ™pujÄ…cych Å‚adunków: żðprodukcyjnych (materiaÅ‚y) żðtransportowych (przemieszane dobra) żðskÅ‚adowych (zapasy) żðsprzedażnych (towary) Wg PN-84/N-01800 magazyn to jednostka funkcjonalno-organizacyjna przeznaczona do magazynowania dóbr materialnych (zapasów) w wyodrÄ™bnionej przestrzeni budowli magazynowej wg ustalonej technologii, wyposażona w odpowiednie urzÄ…dzenia i Å›rodki techniczne, zarzÄ…dzana i obsÅ‚ugiwana przez zespół ludzi. Istota i podstawowe funkcje LSTM c.d. Współczesny logistycznie zintegrowany system transportu bliskiego i magazynowania, okreÅ›lany również w skrócie mianem logistycznego systemu transportowo-magazynowego (LSTM), to zbiór zasobów operacyjnych (staÅ‚ych i ruchomych), odpowiednio rozmieszczonych w obszarze magazynu oraz w jego bezpoÅ›rednim otoczeniu, za pomocÄ… których realizowany jest proces przepÅ‚ywu materiałów i informacji, przy uwzglÄ™dnieniu okreÅ›lonych warunków czasowo-kosztowych i zarzÄ…dczych. Systemy transportowo-magazynowe różniÄ… siÄ™ miÄ™dzy sobÄ… ze wzglÄ™du na: " zakres dziaÅ‚alnoÅ›ci przedmiotowej " speÅ‚nianie funkcji taktyczno-operacyjnych " przynależność organizacyjno-funkcjonalnÄ… " rodzajem skÅ‚adowanych i przemieszczanych Å‚adunków Istota i podstawowe funkcje LSTM c.d. RozwiÄ…zania systemów transportowo-magazynowych powinny speÅ‚niać okreÅ›lone warunki: " możliwość skÅ‚adowania materiałów w przypadku zmiany wymiarów opakowaÅ„ oraz caÅ‚ych jednostek Å‚adunkowych, " możliwość skÅ‚adowania i przeÅ‚adunku zapasów w przypadku zmiany ciężaru materiałów lub caÅ‚ych jednostek Å‚adunkowych " Strefa procesowa LSTM - strefa dostawy (zaopatrzenia) SD - strefa przyjÄ™cia SP - strefa skÅ‚adowania SS - strefa kompletacji (komisjonowania) SK - strefa wydaÅ„ SW -strefa dystrybucji SD Strefy SD i SP tworzÄ… w sensie infrastrukturalnym podsystem Å‚adunkowy wejÅ›cia magazynowego WE (sÄ… to miejsca postojowe Å›rodków transportu zaopatrzeniowego + rampa przeÅ‚adunkowa wejÅ›cia lub rejon przeÅ‚adunków gdy nie ma rampy i pomieszczenia przyjęć magazynowych). Strefa procesowa LSTM c.d. Strefy SS i SK wyznaczajÄ… podstawowÄ… powierzchniÄ™ magazynowÄ…, zabezpieczajÄ…cÄ… wÅ‚aÅ›ciwe skÅ‚adowanie, kompletacjÄ™ i transport wewnÄ™trzny Å‚adunków, natomiast strefy SW i SE tworzÄ… podsystem Å‚adunkowy wyjÅ›cia magazynowego WY (sÄ… to miejsca wydaÅ„ magazynowych, rampa przeÅ‚adunkowa i miejsca postojowe Å›rodków transportu ekspedycyjnego dalekiego). LTSM = (SD,SP,SS,SK,SW,SD) Strefa procesowa LSTM c.d. Identyfikujemy 3 grupy procesów podstawowych: " procesów Å‚adunkowych (zaÅ‚adunku, przeÅ‚adunku, wyÅ‚adunku) " procesów fizycznego przepÅ‚ywu Å‚adunków (przemieszczeÅ„, przewozów, przejazdów) " procesów magazynowych (przyjÄ™cia, skÅ‚adowania, kompletacji, wydaÅ„ i ekspedycji) Strefa procesowa LSTM c.d. Proces Å‚adunkowy zespół operacji Å‚adunkowych wykonywanych w Å›ciÅ›le ustalonym porzÄ…dku technologicznym. Operacje Å‚adunkowe dzielÄ… siÄ™ na: - zaÅ‚adunek umieszczenie Å‚adunku na Å›rodku transportowym - przeÅ‚adunek przemieszczenie Å‚adunku z jednego Å›rodka transportowego na inny - wyÅ‚adunek zdjÄ™cie Å‚adunku ze Å›rodka transportowego Strefa procesowa LSTM c.d. Punkt Å‚adunkowy zespół czynników technicznych i organizacyjnych wystÄ™pujÄ…cych w miejscach wykonywania czynnoÅ›ci Å‚adunkowych. Front Å‚adunkowy stanowi przestrzeÅ„ operacyjnÄ… usytuowanÄ… przed magazynowym frontem przeÅ‚adunkowym stref przyjęć i wydaÅ„. W skÅ‚ad frontu Å‚adunkowego wchodzÄ…: - plac przymagazynowy, gdzie na stanowiskach przeÅ‚adunkowych nastÄ™puje zaÅ‚adunek lub rozÅ‚adunek pojazdów samochodowych oraz manewrowanie pojazdem w celu wÅ‚aÅ›ciwego naprowadzenia jego burty na te stanowiska - stanowiska oczekiwania, na których pojazdy samochodowe oczekujÄ…na zaÅ‚adunek lub rozÅ‚adunek - droga dojazdowa, Å‚Ä…czÄ…ca plac przymagazynowy z drogami komunikacyjnymi dziaÅ‚ki magazynowej lub drogami publicznymi. Strefa procesowa LSTM c.d. Przy wyposażeniu budynku magazynowego w rampy czoÅ‚owe minimalna szerokość placu przymagazynowego powinna wynosić 25 m. Natomiast plac przystosowany do obsÅ‚ugi samochodów ciężarowych z przyczepami do dużej Å‚adownoÅ›ci powinien mieć szerokość 40-50 m. W przypadku ramp zÄ™batych odpowiednio szerokość placu może być mniejsza. Fronty Å‚adunkowe sÄ… zróżnicowane ze wzglÄ™du na charakter wynikajÄ…cy z funkcji i miejsca w procesie transportowo-magazynowym: - obsÅ‚ugiwanych gaÅ‚Ä™zi transportu - rodzaju i charakteru Å›rodków transportu - rodzaju czynnoÅ›ci (zaÅ‚adunek, przeÅ‚adunek, wyÅ‚adunek) - wielkoÅ›ci i struktury Å‚adunków dzielonych wedÅ‚ug technicznej podatnoÅ›ci transportowej - stopnia uzbrojenia technicznego w Å›rodki mechanizacji robót Å‚adunkowych - wielkoÅ›ci i stopnia uzbrojenia przestrzeni Å‚adunkowej, poÅ‚Ä…czonej drogami do manewrowania Å›rodkami transportu i maszynami Å‚adunkowymi. Strefa procesowa LSTM c.d. Wyróżniamy dwa podstawowe typu frontów Å‚adunkowych: " bezrampowy " rampowy Front Å‚adunkowy bezrampowy jest usytuowany na poziomie terenu, ma zastosowanie przy zmechanizowanych procesach Å‚adunkowych i manipulacji jednostkami Å‚adunkowymi. Wymaga dużej powierzchni stanowisk Å‚adowania dla umożliwienia prowadzenia prac Å‚adunkowych ze wszystkich stron skrzyni Å‚adunkowej Å›rodka transportowego. Front rampowy jest usytuowany na poziomie podÅ‚ogi pojazdu transportowego, umożliwia poprzez mostek Å‚adunkowy wjazd Å›rodków pomocniczych (Å›rodków transportu wewnÄ™trznego) z Å‚adunkiem do wnÄ™trza skrzyni pojazdu, bÄ…dz też poprzez odpowiednio do tego celu przystosowane ukÅ‚ady przenoÅ›nikowe umożliwia bezpoÅ›rednie wprowadzenie Å‚adunków do tejże skrzyni. Strefa procesowa LSTM c.d. Wyróżniamy nastÄ™pujÄ…ce typy ramp wykorzystywane we frontach Å‚adunkowych: " wzdÅ‚użne " zÄ™bate " czoÅ‚owe " ukoÅ›ne " dokowe Ze wzglÄ™du na potrzebÄ™ prowadzenia prac przeÅ‚adunkowych Å›rodkami transportu wewnÄ™trznego oraz różnÄ… wysokość skrzyni Å‚adunkowej wzglÄ™dem rampy, wyposaża siÄ™ je w staÅ‚e, uchylne lub przenoÅ›ne jednostki Å‚adunkowe. Strefa procesowa LSTM c.d. Wyróżniamy cztery typy prac przeÅ‚adunkowych: Prace za/wyÅ‚adunkowe nie zmechanizowane wystÄ™pujÄ… przy rozformowywaniu skrzyni Å‚adunkowych pojazdów samochodowych lub konteneró oraz przemieszaniu Å‚adunków (w opakowaniach transportowych) rÄ™cznie, Prace za/wyÅ‚adunkowe częściowo zmechanizowane sÄ… realizowane z udziaÅ‚em urzÄ…dzeÅ„ przeÅ‚adunkowych oraz rÄ™cznych czynnoÅ›ci obsÅ‚ugowych wystÄ™pujÄ… najczęściej przy formowaniu jednostek Å‚adunkowych zbiorczych i ich przemieszczaniu wózkami widÅ‚owymi unoszÄ…cymi lub podnoÅ›nikowymi, bÄ…dz też przy użyciu dzwigników zaÅ‚adowczych i wyÅ‚adowczych skrzyni samochodowej, Strefa procesowa LSTM c.d. Prace za/wyÅ‚adunkowe zmechanizowane (także częściowo zautomatyzowane) wystÄ™pujÄ… przy podejmowaniu i przemieszczaniu Å‚adunków w postaci jednostek Å‚adunkowych za pomocÄ… wózków widÅ‚owych podnoÅ›nikowych, przenoÅ›ników waÅ‚kowych lub krążkowych, rozsuwanych suwnic specjalnych wyposażonych w uchwyty do podejmowania Å‚adunku (widÅ‚y, trzpienie, zawiesia itp.), Prace za/wyÅ‚adunkowe zautomatyzowane wymagajÄ… stosowania specjalizowanych pojazdów samochodowych wyposażonych w urzÄ…dzenia zdolne do automatycznego współdziaÅ‚ania z frontami przeÅ‚adunkowymi wyposażonymi w takie same urzÄ…dzenia, np. przenoÅ›niki waÅ‚kowe lub rolkowe napÄ™dzane, wmontowane zarówno w podÅ‚ogÄ™ skrzyhni pojazdu, jak i w nawierzchniÄ™ rampy. ZarzÄ…dzanie logistykÄ… w zintegrowanych firmach Czynniki wpÅ‚ywajÄ…ce na wysokość kosztów logistycznych: Za koszty logistyki można uznać wszystkie nakÅ‚ady, które ponosi przedsiÄ™biorstwo w zwiÄ…zku z realizacjÄ… procesów logistycznych zgodnie z zasadÄ… 7R, a wiÄ™c z dostarczeniem: " wÅ‚aÅ›ciwego towaru, " we wÅ‚aÅ›ciwym czasie, " we wÅ‚aÅ›ciwe miejsce... Ze wzglÄ™du na różny charakter i strukturÄ™ przedsiÄ™biorstw nie istnieje prosty przelicznik, który wskaże, że przy danej wielkoÅ›ci firmy procesy logistyczne bÄ™dÄ… kosztować tyle i tyle. ZarzÄ…dzanie logistykÄ… w zintegrowanych firmach - c.d. Na wielkość i rozkÅ‚ad kosztów logistyki wpÅ‚ywa wiele czynników. 4 najistotniejsze z nich to: 1. Wielkość przedsiÄ™biorstwa i jego struktura organizacyjna 2. StopieÅ„ zÅ‚ożonoÅ›ci struktury asortymentowej wytwarzanych produktów 3. Przebieg procesów przepÅ‚ywu materiałów w firmie i stopieÅ„ ich zÅ‚ożonoÅ›ci 4. Wielkość i struktura utrzymania zapasów. ZarzÄ…dzanie logistykÄ… w zintegrowanych firmach - c.d. SkÅ‚adowe kosztów logistyki: KalkulujÄ…c koszty logistyczne należy uwzglÄ™dniać fakt, że koszty logistyki to zarówno: I. koszty systemowe - powstajÄ…ce w funkcjonalnych podsystemach logistycznych w tym: " koszty opracowania zamówienia, " koszty opakowania, " koszty transportu, " koszty zarzÄ…dzania zapasami, " koszty magazynu jak i II. koszty bezpoÅ›rednio zwiÄ…zane z kosztami systemowymi, czyli: " koszty poziomu obsÅ‚ugi, np. koszty utraconych zamówieÅ„, koszty reklamacji, " oraz koszty partii towarów, np. część kosztów zamówienia, koszty przezbrajania. ZarzÄ…dzanie logistykÄ… w zintegrowanych firmach - c.d. yródÅ‚o: Koszty logistyki [na podstawie: H.Ch. Pohl]. ZarzÄ…dzanie logistykÄ… w zintegrowanych firmach - c.d. Współzależność kosztów od siebie: Każdy ze skÅ‚adników kosztów logistyki w przedsiÄ™biorstwie jest w podobnym stopniu wrażliwy na zmiany innych. ObniżajÄ…c koszty w jednym podsystemie logistycznym można doprowadzić do ich wzrostu w innym obszarze. A przecież liczÄ… siÄ™ tylko oszczÄ™dnoÅ›ci / zyski w skali caÅ‚ego przedsiÄ™biorstwa. Podczas planowania kosztów logistyki należy być gotowym rozwiÄ…zać niejeden konflikt w zakresie celów finansowych miÄ™dzy jednostkami: " zarzÄ…dzania zapasami, " transportu, " zamówieÅ„, " magazynem, " sekcjÄ… opakowaÅ„. ZarzÄ…dzanie logistykÄ… w zintegrowanych firmach - c.d. Dobre rady: OptymalizujÄ…c system logistyczny skup siÄ™ na caÅ‚kowitych kosztach logistyki. Patrz przez pryzmat caÅ‚ego systemu logistycznego i kosztów ogólnych tylko wtedy uda Ci siÄ™ uniknąć bÅ‚Ä™du lokalnej optymalizacji, która może sporo kosztować TwojÄ… firmÄ™. PrzykÅ‚ad Szefostwo firmy, posiadajÄ…cej kilka oddziałów z magazynami, postanawia zamknąć jeden z lokalnych skÅ‚adów. Spodziewa siÄ™ uzyskania okreÅ›lonych oszczÄ™dnoÅ›ci, dziÄ™ki ciÄ™ciom w kosztach zarzÄ…dzania zapasami i magazynowania. Jednak efekt jest odwrotny, gdyż firma, mimo mniejszej liczby skÅ‚adów, chce utrzymać dotychczasowy poziom obsÅ‚ugi, znacznie wzrastajÄ… koszty przewozu towarów do ostatecznego klienta. W efekcie ogólne koszty logistyki rosnÄ…. ZarzÄ…dzanie logistykÄ… w zintegrowanych firmach - c.d. Dobre rady: MajÄ…c na uwadze przytoczony przykÅ‚ad, myÅ›lenie kategoriami kosztów systemowych czy też koncentracja na kosztach ogólnych ma kluczowe znaczenie w podejmowaniu wÅ‚aÅ›ciwych decyzji logistycznych. JeÅ›li porównujemy koszty logistyki różnych przedsiÄ™biorstw pamiÄ™tajmy, by nie stawiać obok siebie firm z różnych obszarów dziaÅ‚alnoÅ›ci. Uzyskana tÄ… droga informacja bÄ™dzie bezwartoÅ›ciowa. Koszty logistyki w przedsiÄ™biorstwach handlowych ksztaÅ‚tujÄ… siÄ™ bowiem na znacznie niższym poziomie niż w firmach z obszaru produkcji czy dystrybucji. ZarzÄ…dzanie magazynem w oparciu o WMS StuprocentowÄ… kontrolÄ™ magazynu umożliwia efektywny i sprawdzony w praktyce system - WMS (Warehouse Management System). Do czego możesz zastosować WMS? Informatyczny system magazynowy: " wspomaga pracÄ™ dowolnie zÅ‚ożonego magazynu wyposażonego w różnorodnÄ… gamÄ™ urzÄ…dzeÅ„, " wspiera realizacjÄ™, kontrolÄ™ i sterowanie przepÅ‚ywem towarów przez magazyn, " dostarcza niezbÄ™dnych informacji o tym przepÅ‚ywie, " pozwala w sposób efektywny tworzyć wymaganÄ… dokumentacjÄ™, towarzyszÄ…cÄ… przepÅ‚ywowi towarów. WMS może przyjmować różne formy w zależnoÅ›ci od potrzeb danej firmy i zÅ‚ożonoÅ›ci realizowanych w niej procesów magazynowych. ZarzÄ…dzanie magazynem w oparciu o WMS c.d. MożliwoÅ›ci informatycznych systemów magazynowych: Standardowa funkcjonalność systemów WMS skÅ‚ada siÄ™ z 6 elementów. ELEMENT 1. ObsÅ‚uga transakcji i operacji magazynowych, takich jak: " przyjÄ™cie zewnÄ™trzne - PZ, " przyjÄ™cie wewnÄ™trzne - PW, " wydanie zewnÄ™trzne - WZ, " rozchód wewnÄ™trzny - RW, " przesuniÄ™cia miÄ™dzymagazynowe - MM, " korekty do PZ, PW, WZ, RW, " inwentaryzacja, " przesuniÄ™cia miÄ™dzy lokacjami magazynowymi, " kompletacja, " przepakowanie np. tworzenie palet mix, " cross-docking. ZarzÄ…dzanie magazynem w oparciu o WMS c.d. ELEMENT 2. Lokalizacja towaru w magazynie ELEMENT 3. Statystki i raporty ELEMENT 4. ProtokoÅ‚owanie ELEMENT 5. ZarzÄ…dzane jakoÅ›ciÄ… ELEMENT 6. ZarzÄ…dzanie magazynami wielopoziomowymi ZarzÄ…dzanie magazynem w oparciu o WMS c.d. KorzyÅ›ci z zastosowania kompleksowego systemu informatycznego do zarzÄ…dzania magazynem: 1. Zoptymalizujesz i zautomatyzujesz procesy magazynowe. 2. Lepiej wykorzystasz przestrzeÅ„ magazynowÄ…. 3. Zoptymalizujesz trasy transportowe. 4. Podniesiesz efektywność pracowników. 5. BÄ™dziesz miaÅ‚ peÅ‚nÄ… kontrolÄ™ nad magazynowanymi towarami. 6. Zapewnisz sobie możliwość wdrożenia dalszych standardów logistycznych np. etykiet logistycznych, kodów kresowych, RFID. 7. Wyeliminujesz dokumenty w wersji papierowej. 8. Zredukujesz koszty logistyczne. 9. Podniesiesz wydajność pracy. 10. UporzÄ…dkujesz procesy i zasoby. 11. BÄ™dziesz mógÅ‚ monitorować pracÄ™, Å›ledzić partie, noÅ›niki magazynowe i terminy. 12. Podniesiesz poziom jakoÅ›ci dostaw. ZarzÄ…dzanie magazynem w oparciu o WMS c.d. Kryteria wyboru odpowiedniego systemu WMS: ETAP 1. Analiza potrzeb, wymagaÅ„ i problemów, które muszÄ… zostać rozwiÄ…zane w magazynie. ETAP 2. Przeprowadzenie rozpoznania rynku oprogramowania dla magazynów. ETAP 3. Wybór rozwiÄ…zania speÅ‚niajÄ…cego potrzeby, wymagania oraz eliminujÄ…cego problemy zidentyfikowane w kroku 1. ETAP 4. Zlecenie produkcji lub modyfikacja wybranego oprogramowania. ZarzÄ…dzanie magazynem w oparciu o WMS c.d. ETAP 5. Należy upewnić siÄ™, że dostawca oprogramowania po wdrożeniu zapewni nadzór nad systemem - asysta powdrożeniowa, serwis gwarancyjny i pogwarancyjny. ETAP 6. Należy stworzyć warunki do wdrożenia caÅ‚ego systemu lub tylko jego wybranych modułów. ETAP 7. Organizacja szkolenia dla pracowników, którzy bÄ™dÄ… pracować na nowym oprogramowaniu. ETAP 8. Umożliwienie przyszÅ‚ym użytkownikom WMS przetestowanie go. Dobra rada: Niezależnie od wielkoÅ›ci i skali przedsiÄ™wziÄ™cia kluczowym etapem w procesie wyboru WMS jest analiza potrzeb wÅ‚asnych klienta. ZarzÄ…dzanie magazynem w oparciu o WMS c.d. Nazwa systemu Nazwa firmy www Aldata G.O.L.D. Stock Aldata Solution UK Ltd. www.aldata-solution.com InterMag Selmar CLG Sp. z o.o. www.selmar.pl Qguar WMS Easyway Quantum software S.A. www.quantum.pl bcsTiger BCS Polska Sp. z o.o. www.bcspolska.pl SKK - Systemy Kodów Kreskowych Sp. z SKK WMS www.skk.com.pl o.o. SI Produkty i Systemy PSIwms www.psipolska.com Informatyczne Sp. z o.o Softlab SQL - Logistyka i Sprzedaż Softlab Trade Sp. z o. o. www.softlab.com.pl ScanTag.WMS - System ZarzÄ…dzania Scantag Systems Poland www.scantag.com.pl Magazynem ModuÅ‚ ZarzÄ…dzanie Magazynem w systemie Microsoft Business IT.integro Sp. z o.o. www.it.intgro.pl Solutions Navision Tabela: PrzykÅ‚adowe oprogramowanie WMS Wybór optymalnej lokalizacji magazynu Wybór lokalizacji magazynu to decyzja strategiczna. Dlatego zanim siÄ™ jÄ… podejmie należy bardzo dobrze siÄ™ zastanowić. Nie uwzglÄ™dnienie paru punktów, może być przyczynÄ… bÅ‚Ä™dów, a w konsekwencji firma bÄ™dzie narażona w dÅ‚uższej perspektywie na nieprzewidziane i nadmierne koszty. Wybór optymalnej lokalizacji magazynu c.d. Dlatego analizujÄ…c propozycje umiejscowienia magazynu, należy wziąć pod uwagÄ™ 8 nastÄ™pujÄ…cych czynników: 1. Lokalne prawo budowlane 2. Stosunek wÅ‚adz miejscowych do idei budowy obiektu na ich terenie 3. Koszt robót budowlano-konstrukcyjnych 4. RzezbÄ™ terenu i koszty rozwoju obiektu 5. DostÄ™pność usÅ‚ug przewozowych oferowanych przez różne gaÅ‚Ä™zie transportu (drogowy, wodny, lotniczy, kolejowy) 6. Ilość, kwalifikacje i efektywność siÅ‚y roboczej 7. Potencjalne niebezpieczeÅ„stwa, np. zagrożenie powodziÄ…, pożarem 8. DostÄ™pność dróg i punktów transportowych. Należy pamiÄ™tać, że w najbliższym okresie, bÄ™dziemy musieli dziaÅ‚ać w ramach ograniczeÅ„ wynikajÄ…cych z wybranego miejsca. Wybór optymalnej lokalizacji magazynu c.d. A pózniej? Ocena lokalizacji może siÄ™ zmienić. Nawet jeÅ›li dziÅ› usytuujemy obiekt zgodnie z warunkami ekonomicznymi, konkurencyjnymi i technologicznymi, to za kilka lat wybrane miejsce może już nie być optymalne. Dlatego wÅ‚aÅ›nie przy podejmowaniu decyzji powinno siÄ™ uwzglÄ™dniać również prognozowane warunki gospodarcze w przyszÅ‚oÅ›ci. Czasem trzeba zmienić lokalizacjÄ™ w odpowiedzi na: oczekiwania i potrzeby klientów, wymagania dostawców, zmiany narzucone przez konkurencjÄ™. Wybór optymalnej lokalizacji magazynu c.d. Analiza lokalizacji magazynu ETAP 1. ZarzÄ…d danej firmy podejmuje decyzjÄ™ o poszukiwaniu nowego miejsca pod magazyn lub centrum dystrybucyjne. ETAP 2. Tworzony jest zespół reprezentujÄ…cy różne jednostki wewnÄ™trzne. Jego czÅ‚onkowie zajmujÄ… siÄ™ gromadzeniem i opracowywaniem podstawowych informacji. ETAP 3. Badane sÄ… najważniejsze aspekty techniczne wyboru lokalizacji Twojego magazynu, w tym topologiÄ™ i geologiÄ™ terenu. Wybór optymalnej lokalizacji magazynu c.d. ETAP 4. Teren jest sprawdzany pod kÄ…tem informacji wczeÅ›niej opracowanych i dokonuje siÄ™ krytycznej analizy poszczególnych miejsc. Badany przez Ciebie obszar może obejmować teren gminy, regionu lub nawet kraju. W ten sposób zostanÄ… wyeliminowane propozycje nieekonomiczne z punktu widzenia logistyki i zostanie sporzÄ…dzona lista miejsc rekomendowanych. Najważniejszym kryterium, którym należy siÄ™ kierować powinien być obszar oddziaÅ‚ywania magazynu oraz jego charakterystyka: " rodzaj, " branża, " zasiÄ™g terenowy, " oczekiwana wielkość obrotu towarowego, " wielkość obrotu z poszczególnymi odbiorcami. Wybór optymalnej lokalizacji magazynu c.d. Inne wymagania sÄ… stawiane hurtowni, a inne magazynowi zaopatrzenia. Nowa lokalizacja powinna siÄ™ wpasowywać w sieć magazynów już istniejÄ…cych i planowanych. Zarówno zwykÅ‚y skÅ‚ad jak i centrum dystrybucyjne musi być poÅ‚ożone w pobliżu dróg transportowych zapewniajÄ…cych szybki przewóz towarów lÄ…dem, kolejÄ… lub wodÄ…. ETAP 5. Wybór lokalizacji magazynu z listy rekomendowanych miejsc. Wybór optymalnej lokalizacji magazynu c.d. PodejmujÄ…c decyzjÄ™ o nowej lokalizacji skÅ‚adu towarów, należy wziąć pod uwagÄ™ 5 ogólnych tendencji w europejskich Å‚aÅ„cuchach dostaw: 1. Wzrasta popyt na powierzchniÄ™ magazynowÄ… w strategicznych lokalizacjach w pobliżu rynków, gwarantujÄ…cych wysokÄ… dostÄ™pność Å›rodków transportu. 2. Przewoznicy oraz dostawcy usÅ‚ug logistycznych coraz częściej decydujÄ… siÄ™ na wynajem powierzchni magazynowej i wymagajÄ… elastycznych warunków najmu. 3. Magazyny przejmujÄ… część funkcji dystrybucyjnych. 4. Na rynkach, na których podaż powierzchni magazynowej jest ograniczona, opÅ‚aca siÄ™ modernizować przestarzaÅ‚e obiekty logistyczne, jeÅ›li sÄ… poÅ‚ożone w strategicznych lokalizacjach. 5. Rozwój rynków paÅ„stw Europy Åšrodkowej i Wschodniej skutkuje powstawaniem nowych centrów dystrybucyjnych w tym regionie. Na podstawie wyników badaÅ„ firm ProLogis oraz Capgemini, 2006 r. Statyczne a dynamiczne podejÅ›cie do zarzÄ…dzania zapasami PODEJÅšCIE STATYCZNE: qðpoziom obsÅ‚ugi klienta wzrasta wraz z liczbÄ… zapasów w przedsiÄ™biorstwie qðefekt: wzrost kosztów zwiÄ…zanych z zapasami i wyższy poziom obsÅ‚ugi klienta PODEJÅšCIE DYNAMICZNE: qðdążenie do jednoczesnego zwiÄ™kszania poziomu obsÅ‚ugi klienta i obniżania poziomu zapasów qðefekt: wiÄ™ksza mobilność zapasów, niższe koszty zwiÄ…zane z zapasami oraz wyższy poziom obsÅ‚ugi klienta Przyczyny utrzymywania zapasów qðpoprawa obsÅ‚ugi klienta qðwspieranie ekonomiki produkcji qðumożliwienie osiÄ…gniÄ™cia korzyÅ›ci w sferze zakupów i transportu qðzabezpieczenie przed zmianami cen qðochrona przed niespodziewanymi zmianami popytu i czasu realizacji zamówienia qðzabezpieczenie przed klÄ™skami żywioÅ‚owymi i innymi niebezpieczeÅ„stwami Funkcjonalna klasyfikacja zapasów qðzapasy cykliczne (operacyjne) qðzapasy w drodze qðzapasy bezpieczeÅ„stwa (buforowe) qðzapasy sezonowe qðzapasy promocyjne qðzapasy spekulacyjne qðzapasy zbÄ™dne Kontekst zarzÄ…dzania zapasami qðspecyfika produktu (szybkość rotacji marki, zÅ‚ożoność) qðspecyfika popytu (regularność sprzedaży) qðlogistyczna infrastruktura firmy qðsystem informacyjny qðsystem zaopatrzenia i dystrybucji qðmożliwoÅ›ci systemu produkcji (dÅ‚ugość serii produkcyjnej, elastyczność systemu) qðpozycja firmy w Å‚aÅ„cuchu dostaw i kooperacja z partnerami z Å‚aÅ„cucha Koszty zwiÄ…zane z zapasami Utrzymania zapasów: - koszty kapitaÅ‚owe koszty zamrożonego kapitaÅ‚u koszty utraconych możliwoÅ›ci inwestycji kapitaÅ‚owych - koszty obsÅ‚ugi zapasów koszty ubezpieczenia podatki - koszty pomieszczeÅ„ skÅ‚adowych - koszty ryzyka zwiÄ…zanego z utrzymywaniem zapasów psucie siÄ™ i starzenie siÄ™ uszkodzenia / ubytki kradzieże koszty przemieszczania zapasów Koszty zwiÄ…zane z zapasami c.d. ZÅ‚ożenia zamówienia (lub przestawienia produkcji) Wyczerpania zapasów - koszty utraconych możliwoÅ›ci sprzedaży - koszty realizacji powtórzonego zamówienia Problemy decyzyjne w gospodarowaniu zapasami - Wybór pozycji, których zapasy należy utrzymywać - OkreÅ›lenie wielkoÅ›ci zamawianych partii - OkreÅ›lenie czasu skÅ‚adania zamówieÅ„ - OkreÅ›lenie poziomu i systemu kontroli zapasów Elementy polityki gospodarowania zapasami w przedsiÄ™biorstwie - SÅ‚ownik pojęć - SporzÄ…dzanie i analiza raportów - Procedury postÄ™powania w przypadku wystÄ…pienia okreÅ›lonych zjawisk - Programy redukcji kosztów SÅ‚ownik pojęć w gospodarowaniu zapasami w przedsiÄ™biorstwie - pozycje skÅ‚adowane - produkty nie skÅ‚adowane, sprowadzane na życzenie klienta - części zamienne - produkty nadmiernie zgromadzone w stosunku do popytu - zapasy martwe (np. nie rotujÄ…ce od 6 miesiÄ™cy) - zapasy nie rotujÄ…ce - zapasy bezpieczeÅ„stwa - EOQ (EWZ) - czas realizacji zamówienia - moment skÅ‚adania zamówienia powtórnego Podstawowe zaÅ‚ożenia formuÅ‚y EWZ - StaÅ‚a, powtarzalna i znana wielkość popytu - StaÅ‚y i znany czas dostawy towarów - Nie sÄ… dozwolone przypadki wyczerpania siÄ™ zapasów - StaÅ‚y koszt jednostki towaru i brak rabatów - Brak zapasów w drodze - Zamawiany jest jeden produkt, nie wystÄ™puje współzależność z innymi produktami Metody stabilizacji Å‚aÅ„cucha dostaw STRONA PODAÅ»OWA - dzielenie siÄ™ informacjÄ… partnerów z Å‚aÅ„cucha na temat popytu - elektroniczna wymiana danych - skrócenie czasu skÅ‚adania zamówieÅ„ (internet) STRONA POPYTOWA -VMI - ciÄ…gÅ‚e zasilanie podaży (CRP) - niskie ceny każdego dnia - kompletowanie przesyÅ‚ek Koncepcje i techniki nowoczesnego zarzÄ…dzania zapasami -Quick Response (QR) - Efficient Consumer Response (ECR) - Co-Managed Inventory (CMI) - Vendor Managed Inventory (VMI) - Collaborated Planing, Forecasting & Replenishment (CPFR) Koncepcja Quick Response (QR) Implementacja koncepcji Just in Time w sferze dziaÅ‚aÅ„ logistycznych w przedsiÄ™biorstwie w dalszej odpowiedzi na oczekiwania rynku w tym zakresie doprowadziÅ‚a do powstania nowej koncepcji logistyki szybkiej odpowiedzi (QR). PodstawowÄ… ideÄ… QR jest to, że oprócz czerpania korzyÅ›ci z dziaÅ‚aÅ„ opartych na konkurowaniu w interwale czasowym, jednoczeÅ›nie należy rozwijać zaawansowane systemy logistyczne, które sÄ… równie odpowiednie i skuteczne. QR polega na zapewnieniu odpowiedniego produktu we wÅ‚aÅ›ciwym miejscu, we wÅ‚aÅ›ciwym czasie. LogikÄ… QR jest to, że popyt jest ujÄ™ty tak blisko w czasie rzeczywistym, jak to możliwe i tak blisko konsumenta koÅ„cowego, jak to możliwe. Koncepcja Quick Response (QR) c.d. Wszystko to staÅ‚o siÄ™ możliwe dziÄ™ki rozwojowi technologii informatycznych, a w szczególnoÅ›ci wzrost elektronicznej wymiany danych (EDI), kody bar, wykorzystanie elektronicznego punktu sprzedaży (EPOS) systemy i skanery laserowe. Typowym przykÅ‚adem jest firma Procter & Gamble, która otrzymuje dane o sprzedaży bezpoÅ›rednio z okienek kasowych najwiÄ™kszej amerykaÅ„skiej sieci sklepów detalicznych Wal-Mart. Wykorzystanie tych informacji przez P & G jest przedmiotem planowania produkcji i ustalania harmonogramów dostaw do Wal-Mart na zasadzie uzupeÅ‚nienia. KorzyÅ›ci: - niższy stan zapasów i mniejszy czas przerw - bonus wynikajÄ…cy z lepszego gospodarowania w produkcji i Å‚aÅ„cuchu dostaw - znaczÄ…cy wzrost sprzedaży dla firmy Wal-Mart i bezpoÅ›rednio dla konsumentów Podstawowe elementy koncepcji Quick Response horyzont czasowy logistyka informacja relacje dostawcy system -odbiorcy produkcyjny zmiana kulturowa Efficient Consumer Response (ECR) ECR to nowoczesna strategia dystrybucji, integrujÄ…ca w Å‚aÅ„cuchu dostaw producentów, dystrybutorów i handlowców, w celu zbudowania efektywnego kosztowo systemu, który reaguje na okreÅ›lone potrzeby konsumenta. System ten jest kierowany poprzez realny popyt. Efektem jest zmniejszenie kosztu caÅ‚kowitego systemu, poziomu zapasów przy równoczesnym podniesieniu wartoÅ›ci dla ostatecznego klienta. Stosowanie ECR stwarza możliwoÅ›ci obniżenia Å›rednio cen produktów finalnych o 6,1 %. Organizacja ECR Europe, zajmujÄ…ca siÄ™ wdrażaniem w życie tej strategii, ma swoje hasÅ‚o przewodnie: "Pracować razem, aby speÅ‚nić lepiej i szybciej życzenia klientów przy mniejszym koszcie . Koncepcja ECR ma na celu zastÄ…pienie konkurencji wÅ›ród partnerów handlowych ich wzajemnÄ… współpracÄ…. Ocenia siÄ™, że, Å›ciÅ›lejsza współpraca dostawców z producentem może przynieść okoÅ‚o 30% obniżkÄ™ kosztów operacyjnych w caÅ‚ym systemie ECR. KorzyÅ›ci Efficient Consumer Response (ECR) Dla konsumenta: " zwiÄ™kszony wybór i komfort zakupów " ograniczanie sytuacji niedoborów towarów " Å›wieższe i taÅ„sze produkty Dla poÅ›rednika: " zwiÄ™kszona lojalność konsumentów " lepsza orientacja rynkowa " poprawa stosunków handlowych z dostawcami Dla dostawcy: " usprawnienie synchronizacji produkcji " ograniczenie braków w towarach " wzmocnienie pozycji marki " trwaÅ‚e stosunki handlowe PrzykÅ‚adowe definicje VMI " Proces, w ramach którego dostawca generuje zamówienia dla swego klienta bazujÄ…c na informacji przesÅ‚anej przez samego klienta. W procesie tym dostawca kieruje siÄ™ wspólnie ustalonymi celami dotyczÄ…cymi poziomu zapasów, wskazników realizacji zamówieÅ„ i kosztów transakcyjnych. " Åšrodek optymalizacji efektów w Å‚aÅ„cuchu dostaw zakÅ‚adajÄ…cy odpowiedzialność producenta za utrzymywanie odpowiedniego poziomu zapasów klienta. Producent ma dostÄ™p do danych klienta dotyczÄ…cych zapasów i jest odpowiedzialny za generowanie zamówieÅ„ klienta. " System planowania i zarzÄ…dzania, który nie jest bezpoÅ›rednio powiÄ…zany z wÅ‚asnoÅ›ciÄ… zapasów. W systemie tym zamiast monitorowania sprzedaży i zapasów w celu generowania zamówieÅ„ uzupeÅ‚niajÄ…cych zapasy przez samego klienta, przejmuje za nie odpowiedzialność sprzedajÄ…cy. Najważniejsze korzyÅ›ci VMI Najważniejsze korzyÅ›ci dla producenta Najważniejsze korzyÅ›ci dla detalisty - mniejsze inwestycje w zapasy - mniej braków zapasów, wiÄ™ksza rotacja (surowce, wyroby gotowe) zapasów - lepsze planowanie - lepsza informacja rynkowa - lepsza informacja rynkowa - lepiej dobrane zestawy produktów - bliższe wiÄ™zi z klientem, preferowany status - niższy poziom zapasów w kanale - niższe koszty administracyjne, uzupeÅ‚nienia zapasów KorzyÅ›ci z VMI badania AMR KorzyÅ›ci producenta Typowa poprawa Niższe poziomy zapasów 30% Niższe koszty transportu 10% Niższe koszty skÅ‚adowania 13% Krótsze czasy cyklu 50% Wyższy poziom obsÅ‚ugi klienta >10% Koszty detalisty Typowa poprawa Lepsze zapeÅ‚nienie półek sklepowych 5% do 8% Niższe poziomy zapasów 10% ZwiÄ™kszona sprzedaż 8% do 10% Niższe koszty logistyczne 3% do 4% AMR Research, VICS, and IBM IT Logistek nr 6, 1999. PrzykÅ‚adowe rezultaty wdrożenia VMI w Ameryce Północnej qð K-Mart wzrost wskazników poziomu obsÅ‚ugi klienta o ok. 10 punktów %, wzrost wskaznika rotacji produktów sezonowych z 3 do 10-11 razy, zaÅ› dla nie sezonowych z 12-15 do 17-20. qð ACE Hardware wzrost wskaznika perfekcyjnej realizacji zamówieÅ„ o 4 punkty % do poziomu 96%. qð Fred Meyer redukcja zapasów o 30-40% przy wzroÅ›cie sprzedaży i wskaznika obsÅ‚ugi klientów do 98% (program VMI wdrożony z dwoma wiodÄ…cymi dostawcami żywnoÅ›ci). qð Grand Union poprawa rotacji zapasów o ok. 80% i osiÄ…gniÄ™cie wskaznika obsÅ‚ugi klientów 99%. DoprowadziÅ‚o to do znacznego wzrostu sprzedaży i redukcji kosztów skÅ‚adowych. qð Oshawa Foods Poprawa wskaznika rotacji zapasów z 3 do 9 razy przy osiÄ…gniÄ™ciu wskaznika obsÅ‚ugi klientów 99% (program VMI wdrożony z Pillsbury, Quaker i H.J.Heinz). Kellog Graduate School of Management, 2000 Collaborated Planing, Forecasting & Replenishment (CPFR) Koncepcja CPFR (Wspólne planowanie, prognozowanie oraz uzupeÅ‚nianie) rozwinęła siÄ™ na bazie ECR, jej istotÄ… jest wspólne zarzÄ…dzanie procesami planowania i prognozowania oraz wymiana niezbÄ™dnych do tego celu informacji pomiÄ™dzy partnerami handlowymi. Collaborated Planing, Forecasting & Replenishment (CPFR) Porozumienie Plan biznesowy Prognoza sprzedaży Identyfikacja wyjÄ…tków UwzglÄ™dnienie wyjÄ…tków Prognoza zamówienia Identyfikacja wyjÄ…tków UwzglÄ™dnienie wyjÄ…tków Generowanie zamówienia Zakupy i logistyka zaopatrzenia Rola zakupów zaopatrzeniowych qð Utrzymanie standardów jakoÅ›ciowych materiałów qð Zakup materiałów po możliwie najniższych kosztach przy zachowaniu wymogów jakoÅ›ci i usÅ‚ug qð Zachowanie ciÄ…gÅ‚oÅ›ci dostaw niezbÄ™dnej dla realizacji planów produkcyjnych qð Dbanie o minimalizowanie zapasów materiałów przy zachowaniu wymogów bezpieczeÅ„stwa i korzyÅ›ci ekonomicznych qð Unikanie duplikacji, marnotrawstwa i szkód qð Utrzymanie pozycji konkurencyjnej w branży i zysków qð Analizowanie i opracowywanie raportów nt. dÅ‚ugookresowej dostÄ™pnoÅ›ci i kosztów podstawowych pozycji materiaÅ‚owych qð StaÅ‚e badanie rynku w celu poszukiwania nowych i alternatywnych rozwiÄ…zaÅ„ mogÄ…cych poprawić efektywność i zyskowność przedsiÄ™biorstwa Rola zaopatrzenia w procesie obniżania kosztów PrzykÅ‚adowa struktura przychodów i kosztów w typowym przedsiÄ™biorstwie w USA SPRZEDAÅ» $ 100 mln ZAKUP TOWARÓW I USAUG $ 60 mln PAACE I WYNAGRODZENIA $ 20 mln KOSZTY HANDLOWE $ 15 mln ZYSK $ 5 mln W celu zwiÄ™kszenia zysku o 100% należy uczynić: ZWIKSZYĆ SPRZEDAÅ» O 100 % ZMNIEJSZYĆ PAACE O 25 % ZMNIEJSZYĆ KOSZTY HANDLOWE O 33 % ZMNIEJSZYĆ KOSZTY ZAKUPU TOWARÓW O 8,5 % Argumenty za przekazywaniem produkcji kontrahentom zewnÄ™trznym qð Umożliwienie firmie skoncentrowania siÄ™ na swej dziaÅ‚alnoÅ›ci podstawowej, w której mamy najwiÄ™ksze doÅ›wiadczenie qð Wykorzystanie doÅ›wiadczenia technicznego i biznesowego dostawców, dla których przekazana produkcja może być ich domenÄ… qð Umożliwienie obniżki kosztów personelu i innych bezpoÅ›rednio wykorzystywanych zasobów, jak również kosztów poÅ›rednich qð Możliwość podwyższenia jakoÅ›ci, wynikajÄ…ca ze specjalizacji naszego kontrahenta Argumenty za przekazywaniem produkcji kontrahentom zewnÄ™trznym c.d. qð Umożliwienie redukcji produktów zakupywanych bezpoÅ›rednio do wspierania produkcji wewnÄ™trznej qð Stworzenie możliwoÅ›ci zwiÄ™kszenia elastycznoÅ›ci w odniesieniu do dodatkowego potencjaÅ‚u wytwórczego, bez koniecznoÅ›ci ponoszenia wysokich inwestycyjnych kosztów staÅ‚ych w nowe obiekty qð Wymogi Å›ciÅ›lejszej specyfikacji wymaganych produktów lub usÅ‚ug qð Otworzenie drogi do dziaÅ‚alnoÅ›ci world-class , jeÅ›li nasi kontrahenci sÄ… innowacyjni i majÄ… unikalne doÅ›wiadczenie lub produkt Argumenty przeciw przekazywaniu produkcji kontrahentom zewnÄ™trznym qð Koszty procesów testowania rynku, szczególnie w odniesieniu do identyfikacji, oceny i wyboru potencjalnych kontrahentów zewnÄ™trznych, szczególnie w sektorze publicznym qð ZwiÄ™kszona odpowiedzialność w dziedzinie monitorowania i zarzÄ…dzania stosunkami z kontrahentami zewnÄ™trznymi qð ZwiÄ™kszone ryzyko dostarczenia wyrobów zdefektowanych lub o zÅ‚ej jakoÅ›ci, jeÅ›li zostanie wybrany niewÅ‚aÅ›ciwy kontrahent qð Negatywny wpÅ‚yw na pracowników naszego przedsiÄ™biorstwa, wÅ‚Ä…cznie z częściowymi zwolnieniami oraz obniżeniem liczby pracowników utrzymanych lub przejÄ™tych przez kontrahenta Zmienny charakter funkcji zakupów Zakupy reaktywne Zakupy proaktywne Zakupy jako centrum kosztów Zakupy mogÄ… dodawać wartość Zakupy wg otrzymanych specyfikacji Zakupy (i dostawcy) majÄ… wpÅ‚yw na specyfikacje Zakupy odrzucajÄ… defekty Zakupy zapobiegajÄ… defektom Zakupy podlegajÄ… finansom lub produkcji Zakupy należą do głównych funkcji zarzÄ…dzania KupujÄ…cy odpowiadajÄ… na warunki rynku Zakupy majÄ… wpÅ‚yw na ksztaÅ‚t rynku Za problemy odpowiedzialni sÄ… sprzedawcy Odpowiedzialność za problemy jest dzielona Cena jest kluczowÄ… zmiennÄ… Koszty globalne i wartość sÄ… kluczowymi zmiennymi Zmienny charakter funkcji zakupów c.d. Zakupy reaktywne Zakupy proaktywne Nacisk na dziÅ› Nacisk strategiczny Systemy niezależne od dostawców Systemy mogÄ… być zintegrowane z systemami dostawców Użytkownicy lub projektanci ustalajÄ… KupujÄ…cy i sprzedawcy majÄ… wpÅ‚yw na specyfikacje specyfikacje Negocjacje win-lose Negocjacje win-win Duża liczba dostawców = bezpieczeÅ„stwo Duża liczba dostawców = stracone szanse Wysokie zapasy = bezpieczeÅ„stwo Wysokie zapasy = marnotrastwo Informacja daje wÅ‚adzÄ™ Informacja ma wartość jeÅ›li jest dzielona Cele zakupów zaopatrzeniowych PODEJÅšCIE TRADYCYJNE Kupić materiaÅ‚y zaopatrzeniowe: qðwÅ‚aÅ›ciwej jakoÅ›ci qðwe wÅ‚aÅ›ciwym czasie qðwe wÅ‚aÅ›ciwej iloÅ›ci qðz wÅ‚aÅ›ciwego zródÅ‚a qðpo wÅ‚aÅ›ciwej cenie Cele zakupów zaopatrzeniowych PODEJÅšCIE NOWOCZESNE qð zaopatrywać przedsiÄ™biorstwo staÅ‚ym dopÅ‚ywem materiałów i usÅ‚ug w celu zaspokojenia jego potrzeb qð zapewnić staÅ‚ość dostaw poprzez utrzymywanie staÅ‚ych stosunków z istniejÄ…cymi zródÅ‚ami dostaw i rozwijanie innych zródeÅ‚ dostaw jako alternatywy lub w celu sprostania niespodziewanym lub planowanym potrzebom qð kupować efektywnie i mÄ…drze, otrzymujÄ…c z pomocÄ… etycznych Å›rodków najlepszÄ… wartość za każdÄ… wydanÄ… jednostkÄ™ pieniężnÄ… qð zarzÄ…dzać zapasami aby zapewnić możliwie najlepszÄ… obsÅ‚ugÄ™ użytkownikom po najniższych kosztach qð utrzymywać zdrowe stosunki kooperacyjne z innymi dziaÅ‚ami, dostarczać niezbÄ™dne informacje i porady w celu zapewnienia efektywnego funkcjonowania przedsiÄ™biorstwa jako caÅ‚oÅ›ci qð rozwijać personel, politykÄ™, procedury i rozwiÄ…zania organizacyjne, aby zapewnić realizacjÄ™ tych celów Cele zakupów zaopatrzeniowych PODEJÅšCIE NOWOCZESNE c.d. qð wybierać najlepszych dostawców na rynku qð wspomagać efektywny rozwój nowych produktów qð chronić strukturÄ™ kosztów przedsiÄ™biorstwa qð utrzymywać prawidÅ‚owÄ… równowagÄ™ jakość/wartość qð monitorować trendy rynków zaopatrzeniowych qð negocjować efektywnie w celu współpracy z dostawcami, którzy szukajÄ… obopólnych korzyÅ›ci poprzez zapewnienie akceptowalnych kosztowo najwyższych jakoÅ›ciowo produktów i usÅ‚ug Analiza rynków zaopatrzenia qð yródÅ‚a informacji qð ZasiÄ™g geograficzny rynków zaopatrzenia qð Identyfikacja zmian rynku mogÄ…cych mieć wpÅ‚yw na dostawy qð OkreÅ›lenie konkurencyjnoÅ›ci dostaw z rynków qð Rynek UE qð Rozwój rynku zaopatrzenia Odmienność rynków zaopatrzeniowych qð Odmienny zakres przedmiotowy rynku qð Odmienny zakres podmiotowy rynku qð Specyfika oraz odmienna struktura kanałów dystrybucji qð Przewaga obrotu bezpoÅ›redniego (z pominiÄ™ciem handlu) qð Brak anonimowoÅ›ci kontaktów miÄ™dzy sprzedawcÄ… a nabywcÄ… qð Duży wolumen transakcji i dÅ‚ugookresowe umowy dostawy qð WzglÄ™dna staÅ‚ość powiÄ…zaÅ„ miÄ™dzy sprzedawcÄ… a nabywcÄ… qð Brak u zakupujÄ…cych klasycznego funduszu swobodnej decyzji Odmienność rynków zaopatrzeniowych c.d. qð Odmienne czynniki ksztaÅ‚tujÄ…ce popyt na produkty zaopatrzeniowe, jego mniejsza stochastyczność (liczba zjawisk) i z reguÅ‚y techniczne zdeterminowanie qð WystÄ™powanie wielu podmiotów na rynku zaopatrzeniowym w podwójnej roli, tj. zarówno dostawców jak i odbiorców qð Ograniczone dziaÅ‚anie mechanizmu rynkowego qð Mniejsza elastyczność cenowa popytu qð Relatywnie wyższy udziaÅ‚ sektora publicznego qð Strategiczny charakter niektórych paliw i surowców, majÄ…cy niekiedy wpÅ‚yw na ograniczanie swobody dziaÅ‚aÅ„ przez paÅ„stwo Tadeusz Wojciechowski, 1995 Produkty na rynku zaopatrzenia qðSurowce pierwotne 6 % qðMateriaÅ‚y o niskim stopniu przetworzenia 9 % qðMateriaÅ‚y o Å›rednim stopniu przetworzenia 13 % qðMateriaÅ‚y o wysokim stopniu przetworzenia 18 % qðPodzespoÅ‚y (elementy zÅ‚ożone) 36 % qðOpakowania (jednostkowe i transportowe) 10 % qðOdzież robocza, ochronna i sprzÄ™t ochrony osobistej 4 % qðNarzÄ™dzia i przyrzÄ…dy 4 % qðÅšrodki transportu qðMaszyny i urzÄ…dzenia produkcyjne qðBudynki oraz budowle produkcyjne i magazynowe ZasiÄ™g geograficzny PRZESAANKI DOKONYWANIA ZAKUPÓW NA RYNKACH LOKALNYCH qð Wygoda w odniesieniu do oceny sprzedajÄ…cego i rozwoju kontaktów z nim qð Możność Å‚atwiejszego uporania siÄ™ z problemami dostawy i jakoÅ›ci produktów qð Aatwiejsza dostawa Just in Time qð Wspomaganie rozwoju lokalnej gospodarki qð Niższe koszty transportu od bliżej poÅ‚ożonych dostawców qð Zasada pochodzenia może wymagać wysokiego udziaÅ‚u miejscowego wkÅ‚adu qð Czas dostawy i reakcji może być krytyczny qð WzglÄ™dy polityczne, np. instytucje sektora publicznego kupujÄ… tradycyjnie produkty krajowe ZasiÄ™g geograficzny PRZESAANKI DOKONYWANIA ZAKUPÓW NA RYNKACH ZAGRANICZNYCH qð Chęć zapewnienia dostaw klasy Å›wiatowej; najlepsi jakoÅ›ciowo dostawy mogÄ… być nieobecni na rynku lokalnym qð Rynek produktów, na którym dokonujemy zakupu, ma charakter globalny qð Produkt lub technologia mogÄ… być niedostÄ™pne na rynku lokalnym qð Chęć wejÅ›cia w kontakty z różnymi praktykami i kulturami w celach uczenia siÄ™ i poprawy qð Jako Å›rodek prowadzÄ…cy do podjÄ™cia produkcji wyrobu na rynku lokalnym qð W celu osiÄ…gniÄ™cia najniższego kosztu ze zródÅ‚a, gdzie koszty siÅ‚y roboczej sÄ… niskie a kursy wymian sprzyjajÄ…ce qð Gdy wymaga tego transakcja wiÄ…zana Konkurencyjność rynków dostaw RYNKI Z OGRANICZON KONKURENCJ qð Monopol qð Oligopol qð Monopson Konkurencyjność rynków dostaw ÅšRODKI OGRANICZAJCE KONKURENCJ qð Eliminowanie konkurencji cenowej qð Ograniczenia iloÅ›ciowe w sferze sprzedaży i punktów sprzedaży detalicznej qð Odmowa zaopatrywania w części zamienne niezależnych dostawców zewnÄ™trznych qð Zmienne, zróżnicowane ceny w różnych paÅ„stwach qð ZwiÄ…zywanie dealerów i dystrybutorów z pojedynczym zródÅ‚em dostaw Bariery wejÅ›cia nowych dostawców na rynek qð Ekonomia skali (funkcjonujÄ…cych dostawców) qð Zróżnicowanie produktów qð Wymogi kapitaÅ‚owe qð Koszty przestawienia siÄ™ qð DostÄ™p do kanałów dystrybucji qð Niekorzystna sytuacja kosztowa nie zwiÄ…zana ze skalÄ… produkcji qð Polityka rzÄ…dów Strategie poprawiajÄ…ce naszÄ… sytuacjÄ™ na rynku zaopatrzenia qð Zakup substytucyjnych produktów lub usÅ‚ug qð Uczynienie z naszego przedsiÄ™biorstwa bardziej atrakcyjnego partnera dla dostawcy, np. poprzez zmniejszenie kosztów administracyjnych zwiÄ…zanych z wzajemnymi kontaktami qð Stosowanie podstawowych specyfikacji funkcjonalnych zamiast marek handlowych czy szczegółowych projektów qð ZwiÄ™kszenie kosztów przestawienia siÄ™ dostawców, np. poprzez wprowadzenie transakcji elektronicznych lub zachÄ™cenie dostawcy do leasingu przestrzeni skÅ‚adowej w naszych obiektach qð ZwiÄ™kszenie wolumenu zakupów bez zwiÄ™kszania wÅ‚asnych kosztów przestawienia siÄ™ qð Zakupy na innych, taÅ„szych rynkach qð Zapewnienie, aby dostawcy utrzymywali bezpoÅ›redni kontakt ze sÅ‚użbami zaopatrzeniowymi, nie zaÅ› uzżytkownikami zakupywanych produktów WpÅ‚yw tworzenia siÄ™ jednolitego rynku UE na pięć siÅ‚ Portera KONKURENCJA qð Zanik tradycyjnych granic rynkowych qð Niższe koszty produkcji w wyniku realokacji qð WiÄ™ksze korzyÅ›ci skali qð Wzrost niewykorzystanego potencjaÅ‚u produkcyjnego qð Wspólne specyfikacje produktów prowadzÄ…ce do pojawienia siÄ™ nowych wyrobów na terenie caÅ‚ej UE Efektem tych zmian jest rozbicie porozumieÅ„ regulujÄ…cych udziaÅ‚y w rynku w krótkim okresie, jednak fuzje i strategiczne alianse bÄ™dÄ… wpÅ‚ywać na koncentracjÄ™ w dÅ‚ugim okresie WpÅ‚yw tworzenia siÄ™ jednolitego rynku UE na pięć siÅ‚ Portera SIAA PRZETARGOWA KUPUJCEGO KupujÄ…cy, którzy mogÄ… nabywać bezpoÅ›rednio w punktach sprzedaży firm ponadnarodowych w każdym kraju, majÄ… wiÄ™ksze możliwoÅ›ci wyboru, gdyż dostawcom trudniej jest utrzymać dyskryminacjÄ™ cenowÄ…. SIAA PRZETARGOWA DOSTAWCY Dostawcy sÄ… w stanie dostarczać produkty i usÅ‚ugi na terenie caÅ‚ej UE po niskich kosztach oraz Å‚atwiej mogÄ… zmieniać lokalizacjÄ™ swych obiektów, a wiÄ™c nie sÄ… przywiÄ…zani do jednego kupujÄ…cego lokalnego bÄ…dz krajowego. WpÅ‚yw tworzenia siÄ™ jednolitego rynku UE na pięć siÅ‚ Portera WEJÅšCIE NA RYNEK / POJAWIENIE SI SUBSTYTUTU qð Koszty transportu, kontroli i dokumentacji sÄ… niższe, co czyni Å‚atwiejszym penetrowanie nowych rynków qð Jednolita specyfikacja produktów uÅ‚atwia dostÄ™p do rynków na obszarze caÅ‚ej UE, ponieważ usuniÄ™te zostaÅ‚y narodowe zróżnicowania standardów i produktów qð Efektywność rozwoju produktów i innowacji zostaÅ‚a poprawiona Metody oceny dostawców qð Sprawdzenie referencji qð Rozmowa z byÅ‚ymi lub obecnymi klientami qð Certyfikaty zewnÄ™trzne (np. BS 5750 lub Ford Q101) qð Testowanie próbek qð Analiza rachunków handlowych qð Formularze ankietowe qð Wizyty u dostawcy qð Analiza kosztowa produktu qð Analiza struktur zarzÄ…dzania, procedur administracyjnych zatrudnieniowych dostawcy qð Analiza procesów produkcyjnych i jakoÅ›ciowych qð Analiza sytuacji finansowej i wyników dziaÅ‚alnoÅ›ci Audyt dostawcy Audyt jakoÅ›ci (wg definicji ISO 8402): Usystematyzowane i niezależne badanie majÄ…ce stwierdzić, czy dziaÅ‚ania odnoszÄ…ce siÄ™ do jakoÅ›ci i ich wyniki sÄ… zgodne z zaplanowanymi ustaleniami oraz czy ustalenia sÄ… skutecznie realizowane i pozwalajÄ… na osiÄ…gniÄ™cie celów. Rodzaje audytów: qðaudyt strony pierwszej qðaudyt strony drugiej qðaudyt strony trzeciej Cel audytu: Stwierdzenie zgodnoÅ›ci organizacji, systemu, procesu lub wyrobu z deklaracjami, normami, specyfikacjami i/lub innymi wymogami. ZakoÅ„czenie DziÄ™kujÄ™ za uwagÄ™