Strefy klasyfikacyjne intensywności drgań
Strefa D
W- 5 OCENA STANU TECHNICZNEGO MASZYN
drgania mogÄ…
NA PODSTAWIE SZEROKOPASMOWYCH POMIARÓW DRGAC

spowodować
PRÓG
uszkodzenie maszyny
WYA
ACZENIA
Strefa D Strefa C
drgania
PRÓG
Pomiary drgań maszyn mogą być nie pozwalają na
ALARMU
długotrwałą pracę
podstawą ogólnej oceny ich stanu.
Stan techniczny
ciągłą nale\
y podjąć
Strefa C
zaleta: łatwość stosowania (
a
kroki zaradcze
proste mierniki drań)
Stan pracy
wada: ograniczone mo\
liwości
Strefa B
lokalizacji i identyfikacji drgania pozwalajÄ… na
Strefa B
długotrwałą
uszkodzeń
eksploatacje bez
ograniczeń
" Pomiar szerokopasmowy w
Strefa A
określonym paśmie częstotliwości
Strefa A
( najczęściej 10  1000 Hz) drgania maszyn
" Zało\
enie - jest to pasmo bezpośrednio po
odbiorze
reprezentatywne i zawiera większość
fl fx
fy fu
(zazwyczaj 10-1000 Hz)
istotnych składowych drgań
zwiÄ…zanych ze stanem maszyny
częstotliwość f
Pomiary Pomiary prędkości drgań Pomiary
przemieszczeń (stałe wartości kryterialne) przyspieszeń
drgań drgań
Opracowano wiele NORM i wytycznych
NORMY najczęściej stosowane
NORMY i co w nich znajdziemy
pozwalają na ogólną ocenę stanu technicznego
na podstawie szerokopasmowego pomiarów drgań.
ISO 10816: Mechanical vibration - Evaluation of machine vibration
PN - polskie
Normy oparte sÄ… na:
by measurements on non rotating parts
DIN - niemieckie
wieloletnich doświadczeniach eksploatatorów
badaniach danych eksperymentalnych. BS - brytyjskie
PN-ISO 10816-1:1998 Drgania mechaniczne  ocena drgań maszyn
ISO - międzynarodowe
na podstawie pomiarów na częściach niewirujących.
EN - europejskie
NORMY co zwierajÄ… (co jest w nich istotne) :
(wersja polskojęzyczna ISO 10816)
&
typ i klasa maszyn której dotyczą,
PN/90 N-01358 Drgania. Metody pomiarów i oceny drgań maszyn,
zakres prędkości obrotowej, moc, tryb pracy, posadowienie
ISO 2372: Drgania mechaniczne maszyn
wielkość pomiarową ( i pasmo częstotliwości)
o prędkościach obrotowych 10 do 200 obr/s. (10-200 Hz)
POWINNIÅšMY
" przyspieszenia [m/s2]
OPANOWAĆ
" prędkości [mm/s],
VDI 2056: Normy oceny drgań mechanicznych maszyn (1964)
" przemieszczenia [µm] ,
µ
µ
µ
" CZYTANIE
AFNOR E 90-300 Drgania mechaniczne pewnych maszyn
ze zrozumieniem
miarę wielkości pomiarowej
o wysokości wału 56mm i więcej (norma francuska)
" wartość średnią AVG, (average)
" skuteczną RMS, (wart. średniokwadratowa) " SELEKCJA
" szczytową P-P,(peak to peak) rzeczy istotnych BS 4675 British Standard : Podstawy porównawczej oceny drgań maszyn
miejsca i kierunki pomiaru drgań (obudowy ło\
ysk, wał)
" STOSOWANIE ISO 3954: Drgania mechaniczne du\
ych maszyn wirujÄ…cych
normy
o prędkości obrotowej od 10 do 200 obr/s.
wartości dopuszczalne drgań (alarmowe, graniczne)
ISO 7919 Mechanical vibration of nonreciprocating machines .
zalecenia szczegółowe (np. wymagania aparaturowe)
Measurements on rotating shafts and evaluation criteria (1996).
SPOSOBY POSADOWIENIA MASZYN
Typy i klasy maszyn (wg PN-ISO 10816:1) POSADOWIENIE SPR
śYSTE
" zapewnia swobodne
Klasa I
POSADOWIENIE SZTYWNE
przemieszczanie siÄ™ maszyny
małe maszyny do 15 kW
silniki i podzespoły połączone (np. na wibroizolatorach )
" bez dodatkowych elementów
podczas pracy na stałe z całą " najni\
sza częstotliwość drgań
sprÄ™\
ystych
maszynÄ… (agregatem)
własnych fw powinna być co
" masa dodatkowa na sztywno
najmniej 4  krotnie ni\
sza od
zwiÄ…zana z maszynÄ… (blok
częstotliwości obrotowej wirnika fo
Klasa II
fundamentowy)
" maszyny średniej wielkości 15-75 kW
1
bez specjalnego fundamentowania
fw < fo
md >10 Å" m
" silniki i maszyny do 300kW
4
gdzie:
sztywno zamontowane na specjalnych fundamentach gdzie:
fw - najni\
sza częstotliwość drgań
md - masa dodatkowa (blok fundamentowy)
własnych
m - masa maszyny
fo - częstotliwość obrotowa wirnika
Klasa III
" Wielkie maszyny z masami wirujÄ…cymi
zamontowane na sztywnych i ciÄ™\
kich fundamentach
o małej podatności w kierunku pomiaru drgań
Klasa IV
" Wielkie maszyny z masami wirujÄ…cymi zamontowane na stosunkowo
podatnych fundamentach w kierunku pomiaru drgań w kierunku pmiaru drgań ( np.
turbiny energetyczne, turbiny gazowe, pow. 10 MW)
1
( skuteczna) pr
Ä™
dko
Å›
ci drga
Å„
RMS
V
warto
ść ś
redniokwadratowa
Lokalizacja przetworników drgań
A
2 PUNKTY POMIAROWE
A
1
Sposób oznaczania punktów
Miejsca lokalizacji przetworników
pomiarowych (dowolny) np.
S  silnik (zalecane)
A
 Å‚o\
yska napędzanej maszyny licząc
obudowy Å‚o\
ysk
od strony jednostki napędowej (silnika)
podpory Å‚o\
yskowe
S1
elementy konstrukcyjne
S2
przenoszÄ…ce
V
siły dynamiczne charakteryzujące stan
drganiowy maszyny
A
V
H Liczba punktów pomiarowych
podczas prób odbiorczych
maszyn zazwyczaj wszystkie
mo\
liwe punkty
charakterystyczne
A H
nadzór eksploatacyjny
zazwyczaj jeden dwa punkty
reprezentatywne
poziomy (H) i/lub pionowym (V)
Punkty pomiarowe na maszynach wolnostojÄ…cych
Aparatura pomiarowa
Kierunki pomiaru drgań Trzy wzajemnie prostopadłe
" Pomiar drgań bezwzględnych
" Pasmo pomiarowe min. 10-1000 Hz obejmujÄ…ce zakres
częstotliwości obrotowej i kilku nadharmonicznych
Dla maszyn o wirnikach
obrotowej)
poziomych
" BÅ‚Ä…d pomiarowy poni\
ej 10%
" Czas uśredniania minimum 1 s ( zazwyczaj wymagany jest
Dla maszyn o wirnikach
V
dłu\
szy czas) w przypadku modulacji zanotować zakres
pionowych
zmienności wskazań
" Wzorcowanie przed i po dokonaniu pomiarów
A
" Mocowanie przetwornika zapewniajÄ…ce liniowe
Z
przetwarzanie sygnałów w paśmie pomiarowym
H
Y
X
H  poziomo (Horizontal)
V  pionowo (Vertical)
A  osiowo (Axial)
X  poziomo (promieniowo)
Y  poziomo (prostopadle do X)
Z  pionowo
Strefy drgań a ocena stanu technicznego (stanu pracy)
Wartości graniczne
Strefa A  stan dobry
PAMI
TAJMY
PN-ISO 10816:1
Strefa B - stan zadawalajÄ…cy
PN-90/N01358 Strefa C - stan przejściowo dopuszczalny
Strefa C
Większość norm nie jest obligatoryjnych
Strefa D  stan niedopuszczalny
Normy są bardzo pomocne w podjęciu decyzji eksploatacyjnych
Normy dotyczą najczęściej spotykanych przypadków.
W przypadkach szczególnych kierować się:
własnym doświadczeniem
i zdrowym rozsÄ…dkiem
Strefa A  stan dobry
Strefa B - stan zadawalajÄ…cy
powodzenia na laboratorium
Roman BARCZEWSKI
Strefa C - stan przejściowo dopuszczalny
Strefa C - stan niedopuszczalny
2