Zadanie egzaminacyjne
Zakład produkuje konfekcję lekką bluzki, sukienki, spódnice. Produkcja odbywa się
w wielu pomieszczeniach przystosowanych do potrzeb realizacji procesu technologicznego.
Szycie na maszynach typu stębnówki, stanowiące jeden z etapów produkcji, zlokalizowane
jest w pomieszczeniu opisanym w Załączniku 1. Na każdej zmianie, przy obsłudze
stębnówek zatrudnionych jest 5 szwaczek z wieloletnim stażem zawodowym. Praca odbywa
się w systemie dwuzmianowym. Pracownicy są wyposażeni w podstawowe środki ochrony
indywidualnej i higieny oraz odzież i obuwie robocze. Odpowiednio do liczby
zatrudnionych zapewnione sÄ… pomieszczenia higieniczno-sanitarne.
Wykonaj analizę i ocenę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii na
stanowisku pracy szwaczki. Oceń ryzyko zawodowe na tym stanowisku. Zaproponuj
działania prowadzące do poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku
pracy szwaczki w zależności od wyniku oceny ryzyka.
Opracowanie powinno zawierać:
1. Tytuł.
2. Założenia, czyli dane niezbędne do wykonania zadania wynikające z treści zadania.
3. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii dla stanowiska
szwaczki.
4. Ocenę stanu bezpieczeństwa. higieny pracy i ergonomii dla stanowiska szwaczki, na
podstawie analizy odpowiedzi zawartych w wypełnionej karcie  Lista pytań
kontrolnych do oceny stanu bhp i ergonomii na stanowisku pracy , w odniesieniu do
wymagań dla stanowiska szwaczki.
5. OcenÄ™ ryzyka zawodowego dla stanowiska szwaczki, z wykorzystaniem skali
trójstopniowej, ze wskazaniem istotnych zagrożeń, ich przyczyn i skutków.
6. Propozycję działań prowadzących do poprawy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy
na stanowisku pracy szwaczki w zależności od wyniku oceny ryzyka.
Do wykonania zadania wykorzystaj:
1. Opis pomieszczenia pracy szwaczek (Załącznik 1).
2. Charakterystykę techniczną maszyny szwalniczej typu stębnówka (Załącznik 2).
3. Plan pomieszczenia pracy (Załącznik 3).
4. Instrukcję BHP obsługi maszyn szyjących (Załącznik 4).
5. Wyniki pomiarów hałasu, wibracji i zapylenia powietrza (wyciąg) (Załącznik 5).
6. Wskazówki do oceny ryzyka zawodowego według norm (wybrane fragmenty),
(Załączniki 6, 7 i 8).
7. Oświetlenie miejsc pracy - wyciąg z normy PN-EN 12464-1: Światło i oświetlenie
(Załącznik 9); oraz zamieszczone w zeszycie KARTA PRACY
EGZAMINACYJNEJ:
8.  Listę pytań kontrolnych do oceny stanu bhp i ergonomii na stanowisku pracy .
9.  KartÄ™ oceny ryzyka zawodowego .
Strona 1 z 13
Załącznik 1
Opis pomieszczenia pracy szwaczek
Stanowiska pracy szwaczek znajdujÄ… siÄ™ w pomieszczeniu o wymiarach 14m × 8,5m
i wysokości 3,5 m, zlokalizowanym na parterze budynku przemysłowego. Stanowiska
wyposażone są w maszyny typu stębnówka o charakterystyce określonej w Załączniku 2.
Plan pomieszczenia i rozmieszczenia maszyn przedstawiono na rysunku stanowiÄ…cym
ZaÅ‚Ä…cznik 3. Pomieszczenie wyposażone jest w trzy okna o wymiarach 3m × 2,4m każde
oraz jednoskrzydłowe drzwi uchylne. otwierające się do wewnątrz o wysokości 2m
i szerokości 0,9m. Przy stanowiskach pracy znajdują się stanowiskowe instrukcje
bezpieczeństwa pracy - Załącznik 4. W zakładzie stosowana jest wentylacja naturalna
i mechaniczna zapewniajÄ…ca 2-krotnÄ… wymianÄ™ powietrza na godzinÄ™. Åšrednia temperatura
powietrza w pomieszczeniu w ostatnich trzech miesiÄ…cach wynosi 20°C. Åšrednia wilgotność
względna w pomieszczeniu w ostatnich trzech miesiącach wynosi 68%. Tło hałasu wynosi
56 dB. Zmierzone wartości parametrów hałasu, wibracji i zapylenia podane są
w Załączniku 5.
Podłoga jest w dobrym stanie. Nawierzchnia podłogi w pomieszczeniu jest pokryta
wykładziną PCV w kolorze szarym. Instalacja elektryczna została sprawdzona. Pomiary
skuteczności zerowania i rezystancji izolacji są aktualne, a ich wyniki zgodne
z wymaganiami. Wyjścia ewakuacyjne oznakowane znakami zgodnymi z Polską Normą.
Pomieszczenie oświetlone jest światłem naturalnym i elektrycznym (jarzeniowym).
Oprawy oświetlenia ogólnego zawieszone są na wysokości 2,5m. Pomiary natężenia
oświetlenia w pomieszczeniu wykazują wynik 850luksów. przy współczynniku
równomierności 0,3.
Dniówkowy cykl pracy na stębnówce jest następujący:
" czas narażenia 6,5 godz.,
" bez narażenia 1,5 godz. (prace przygotowawcze i śniadanie).
Strona 2 z 13
Załącznik 2
CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA MASZYNY SZWALNICZEJ TYPU
ST
BNÓWKA
TYP MASZYNY:
" Stębnówka 1-igłowa łańcuszkowa
ZASTOSOWANIE:
" Do szycia średnich i lekkich tkanin i dzianin, głównie tam gdzie jest konieczne
uzyskanie szwów elastycznych o wysokiej wytrzymałości na rozciąganie.
DANE TECHNICZNE:
" Transport dolny ząbkowy. Ścieg łańcuszkowy 2-nitkowy.
" Maksymalna prędkość szycia 6500 ściegów/min.
" Maksymalna długość ściegu 3,6 mm.
" Centralne smarowanie.
Maszyna posiada certyfikat bezpieczeństwa CE
Strona 3 z 13
Strona 4 z 13
Załącznik 4
INSTRUKCJA BHP OBSA
UGI MASZYN SZYJ
CYCH
1. Na maszynie może pracować osoba przeszkolona w zakresie bezpiecznej obsługi maszyn
szyjÄ…cych.
2. Przed uruchomieniem maszyny należy sprawdzić czy maszyna i stanowisko pracy jest
odpowiednio zabezpieczone I w pełni sprawne. Należy optycznie ocenić prawidłowość stanu
instalacji elektrycznej, napędu i osłon. Instalacje elektryczne (przewody zasilające) powinny
być tak usytuowane, aby nie nastąpiło przypadkowe ich uszkodzenie, przecięcie itp. Napęd
maszyny powinien posiadać osłony zabezpieczające. Maszyny powinny posiadać osłonę igły
oraz ekran zabezpieczający przed odpryskiem w przypadku złamania igły.
3. Po uruchomieniu maszyny (po włączeniu napędu), należy lekko nacisnąć nogą pedał
sprzęgła w celu sprawdzenia prawidłowego działania maszyny na biegu luzem.
4. W czasie pracy należy pamiętać o zachowaniu prawidłowej pozycji rąk i utrzymywaniu ich
w bezpiecznej odległości od mechanizmu szyjącego.
5. Gdy w trakcie pracy wystąpią objawy nieprawidłowej pracy maszyny lub silnika, spadek
obrotów, wzrost temperatury silnika itp. należy bezwzględnie wyłączyć napęd maszyny
a następnie zgłosić zauważone usterki przełożonemu.
6. Naprawa wszelkiego rodzaju uszkodzeń i usterek może być wykonywana przez mechanika
maszyn lub elektryka.
7. Do obowiązków pracownika należy:
" założenie igły;
" założenie nici górnej i dolnej;
" nawijanie cewki niciÄ…;
" regulacja długości i prężności ściegu;
" prawidłowa konserwacja maszyny;
" włączenie i wyłączenie maszyny;
" utrzymanie stanowiska pracy w należytym ładzie i porządku.
8. Wszystkie czynności pomocnicze takle jak: wymiana igły, założenie czy uzupełnienie
brakujących nici, ułożenie operacji pod mechanizmem szyjącym, itp. należy wykonywać przy
maszynie wyłączonej z ruchu i nogach zdjętych z pedału. Czyszczenie maszyny oraz oliwienie
jest dozwolone tylko po jej wyłączeniu i sprawdzeniu, że nie jest możliwe jej przypadkowe
uruchomienie.
9. Jeżeli do wykonania czynności pomocniczych używane są narzędzia ręczne, należy
pamiętać iż muszą być w pełni sprawne i położone w takim miejscu, aby nie stwarzało to
możliwości wciągnięcia ich przez mechanizmy szyjące.
10. Zabrania się samowolnego usuwania lub zdejmowania występujących przy maszynie osłon,
ochron i urządzeń zabezpieczających.
11. Po zakończeniu pracy należy:
" wyłączyć napęd maszyny:
" przeprowadzić dokładne oczyszczenie mechanizmów maszyny i ich naoliwienie;
" podłożyć ścinek materiału między stopkę a płytkę ściegową maszyny;
" doprowadzić igłę do najniższego położenia;
" doprowadzić do porządku całe stanowisko pracy.
12. Każdorazowe opuszczenie stanowiska pracy wymaga wyłączenia napędu maszyny.
13. Stanowisko winno być wyposażone w rękawice i okulary ochronne.
PRZESTRZEGANIE PRZEPISÓW ORAZ ZASAD BEZPIECZEC
STWA I HIGIENY PRACY
JEST OBOWI
ZKIEM KAŻDEGO PRACOWNIKA
Strona 5 z 13
Załącznik 6
Wskazówki do oceny ryzyka zawodowego metodą skali trójstopniowej
według PN-N-18002
Oszacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej
Ciężkość następstw
Prawdopodobieństwo Mała Średnia Duża
Małe Małe Średnie
Mało prawdopodobne
1 1 2
Małe Średnie Duże
Prawdopodobne
1 2 3
Średnie Duże Duże
Wysoce prawdopodobne
2 3 3
Strona 6 z 13
Załącznik 7
Wskazówki do oceny ryzyka zawodowego metodą skali trójstopniowej
według PN-N-18002
Ogólne zasady wyznaczania dopuszczalności ryzyka zawodowego oraz zalecenia dotyczące
działań wynikających z oceny tego ryzyka (oszacowanie w skali trójstopniowej)
Oszacowanie ryzyka Dopuszczalność ryzyka
Niezbędne działania
zawodowego zawodowego
Jeżeli ryzyko zawodowe jest związane
z pracą już wykonywaną działania w
celu jego zmniejszenia należy podjąć
natychmiast (np. przez zastosowanie
DUŻE NIEDOPUSZCZALNE środków ochrony indywidualnej lub
zbiorowej). Planowana praca nie może
być rozpoczęta do czasu zmniejszenia
ryzyka zawodowego do poziomu
dopuszczalnego.
Zaleca się zaplanowanie i podjęcie
działań, których celem jest
ÅšREDNIE
zmniejszenie ryzyka zawodowego.
DOPUSZCZALNE
Konieczne jest zapewnienie, że
ryzyko zawodowe zostaje co najwyżej
MAA
E
na tym samym poziomie.
Strona 7 z 13
Załącznik 8
Wskazówki do oceny ryzyka zawodowego metodą skali trójstopniowej
według PN-N-18002
Wskazówki do podejmowanych
Kategoria ryzyka w Wskazówki do oceny ciężkości i
działań naprawczych bądz

skali tróstopniowej prawdopodobieństwa
korygujÄ…cych
1. Do następstwo malej szkodliwości zalicza się 1. Żadne działanie nie jest potrzebne,
te urazy i choroby, które nie powodują
2. Działania profilaktyczne nie są
długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy
potrzebne
sÄ… to czasowe pogorszenia stanu zdrowia, takie
jak niewielkie stłuczenia i zranienia,
MAA
E
podrażnienia oczu, objawy niewielkiego
(C)
zatrucia, bóle głowy itp.
2. Do mało prawdopodobnych zalicza się te
następstwa zagrożeń, które nie powinny
wystąpić podczas całego okresu aktywności
zawodowej pracownika
1. Do następstw o średniej szkodliwości zalicza Działania profilaktyczne są wskazane,
się te urazy i choroby, które powodują ale należy wziąć pod uwagę koszty i
niewielkie, ale długotrwałe lub nawracające uzyskane efekty (powinno zostać
okresowo dolegliwości i są związane z ograniczone w przeciągu 3-6 miesięcy)
okresami absencji; sÄ… to np. zranienia,
oparzenia II stopnia na niewielkiej powierzchni
ciała, alergie skórne, nieskomplikowane
ÅšREDNIE
złamania, zespoły przeciążeniowe układu
(B)
mięśniowo-szkieletowego (np. zapalenie
ścięgna) itp.,
2. Do prawdopodobnych zalicza się te następstwa
zagrożeń, które mogą wystąpić nie więcej niż
kilkakrotnie podczas okresu aktywności
zawodowej pracownika
1. Do następstw o dużej szkodliwości zalicza się 1. W tej sytuacji praca nie może
te urazy i choroby, które powodują ciężkie i zostać rozpoczęta. W przypadku
stałe dolegliwości i/lub śmierć; są to np. prac już wykonywanych ryzyko
oparzenia III stopnia, oparzenia II stopnia powinno zostać zredukowane w
dużej powierzchni ciała, amputacje, przeciągu 1-3 miesięcy w
skomplikowane złamania z następową zależności od liczby osób
dysfunkcją, choroby nowotworowe, toksyczne narażonych.
DUŻE
uszkodzenia narządów wewnętrznych i układu 2. Praca nie może zostać rozpoczęta
(A)
nerwowego w wyniku narażenia na czynniki ani kontynuowana dopóki ryzyko
chemiczne, zespół wibracyjny, zawodowe nie zostanie zredukowane do
uszkodzenia słuchu, astma, zaćma itp., akceptowalnego poziomu.
2. Do wysoce prawdopodobnych zalicza siÄ™ te
następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić
wielokrotnie podczas okresu aktywności
zawodowej pracownika.
Strona 8 z 13
Załącznik 9
Oświetlenie miejsc pracy.
Cześć 1: Miejsca pracy we wnętrzach
(wyciąg z PN-EN 12464-1 Światło i oświetlenie)
Najmniejsze
dopuszczalne
Inne
średnie natężenie
wymagania
Rodzaj pomieszczenia, Klasa ograniczenia
oświetlenia
oraz zalecenia
urządzenia lub czynności olśnienia
Eśr
i informacje
[lx]
1 2 3 4
Przemysł włókienniczy
Miejsca pracy w pobliżu kąpieli, łamanie
200 III
bel (rozwijanie) zgrzeblenie
Pranie, prasowanie, prace przy szarparce i
zgrzeblarce. rozciÄ…ganie, czesanie,
klejenie osnów, dziurkowanie kart,
200 II
niedoprzędzanie, przędzenie z juty i
konopi
Farbowanie 300 II
Snucie i nawijanie osnowy, przędzenie,
przewijanie, nawijanie, skręcanie nitki,
300 I
plecenie, dzianie, dzianie szydełkujące,
tkanie
Oczyszczanie wyskubywanie węzełków,
wypruwanie, cerowanie, naprawianie
750 I
usterek
przy kontroli barwy
zaleca siÄ™
Sprawdzanie wyrobów, kontrolowanie stosowanie z
ródeł
1000 I
barwy światła o wysokim
wskaz
niku
oddawania barw
Strona 9 z 13
LIST A PYTAC
KON'TROLNYCH DO OCENY STANU BHP I ERGONOMII
NA STANOWISKU PRACY
Odpowiedz
*
Nie DOTYCZY
Lp. Pytanie dotyczÄ…ce badanego zagadnienia
TAK NIE lub NIE
OKREÅšLONO
1 2 3 4 5
A CZAS PRACY
1 Czy jest stosowany prawidłowy system czasu pracy?
Czy przestrzegane sÄ… dopuszczalne limity godzin pracy i
2
przerw w pracy?
B CZYNNIKI SZKODLIWE, NIEBEZPIECZNE I UCI
ŻLIWE
Czy dostarczono pracownikom odpowiednie środki
3
ochrony indywidualnej?
Czy pracownicy stosują wymagane środki ochrony
4
indywidualnej?
5 Czy dostarczono pracownikom odzież i obuwie robocze?
Czy przeprowadzone zostały badania i pomiary czynników
6
zagrożeń szkodliwych?
Czy występujące stężenia i natężenia mieszczą się w
7
granicach dopuszczalnych norm?
C OBIEKTY I POMIESZCZENIA PRACY
Czy obiekty i pomieszczenia pracy spełniają wymagania
pod względem wysokości. powierzchni i kubatury w
8
zależności od wykonywanej technologii, rodzaju prac,
liczby pracowników i czasu ich przebywania?
Czy użytkowane obiekt i pomieszczenia pracy są we
9
właściwym stanie technicznym?
Czy miejsca niebezpieczne w obiektach i pomieszczeniach
10
są właściwie oznakowane i zabezpieczone?
11 Czy zachowane są czystość i porządek?
Czy w pomieszczeniu pracy zachowane sÄ… normy
12
higieniczne natężenia hałasu?
Czy pracodawca przestrzegał innych przepisów w zakresie
13
obiektów i pomieszczeń pracy?
D ZAPLECZE HIGIENICZNO SANITARNE
Czy pracodawca zapewnił pomieszczenia higieniczno-
14
sanitarne?
Czy w pomieszczeniu pracy znajduje siÄ™ apteczka
15
pierwszej pomocy w razie wypadku?
Strona 10 z 13
E WENTYLACJA, OGRZEWANIE, OÅšWIETLENIE
Czy w pomieszczeniach zakładu jest zapewniona wymiana
16
powietrza?
17 Czy w pomieszczeniach pracy zapewniono temperaturÄ™
zgodnie z przepisami bhp?
18 Czy w pomieszczeniach pracy zapewniono oświetlenie
dzienne zgodnie z przepisami bhp?
19 Czy w pomieszczeniach zakładu zapewniono oświetlenie
elektryczne zgodnie z przepisami bhp?
F STANOWISKA I PROCESY PRACY
Czy opracowano i udostępniono do stałego korzystania
20
instrukcje bhp dotyczące obsługi maszyn i urządzeń?
Czy użytkowane maszyny i urządzenia mają odpowiednie
21
urzÄ…dzenia ochronne?
Czy maszyny, urządzenia, narzędzia posiadają certyfikat
22
bezpieczeństwa?
Czy maszyny i urzÄ…dzenia poddozorowe posiadajÄ…
23
świadectwa dopuszczenia do ruchu?
Czy zapewniono zgodne z przepisami dojścia do
24
stanowisk pracy?
Czy są stosowane właściwe znaki i barwy
25
bezpieczeństwa?
Czy instalacje i urzÄ…dzenia elektryczne majÄ… zapewnionÄ…
26
ochronę przed dotykiem bezpośrednim?
Czy skuteczność ochrony przeciwporażeniowej przed
27
dotykiem pośrednim została potwierdzona pomiarami?
Czy urzÄ…dzenia i instalacje elektryczne i energetyczne sÄ…
28
właściwie opisane i oznakowane?
Czy użytkowane urządzenia posiadają opracowaną w
29
języku polskim dokumentację techniczno-eksploatacyjną?
Czy opracowano i udostępniono do stałego korzystania
30 instrukcje bhp dotyczące użytkowanych maszyn
szwalniczych?
G ERGONOMIA
Czy na stanowisku pracy uwzględnione są zalecenia
31 ergonomiczne dotyczÄ…ce powierzchni i przestrzeni
roboczej?
Czy poziom usytuowania i kształt płaszczyzny pracy
32
odpowiada zaleceniom ergonomii?
Czy pracownikom zapewniono właściwą z punktu
33
widzenia ergonomii pozycjÄ™ przy pracy i siedzisko?
Strona 11 z 13
Czy pracownicy majÄ… zapewnione na stanowisku pracy
34
właściwe pole widzenia?
Czy usytuowanie środków i przedmiotów pracy
35
odpowiada zaleceniom ergonomii?
* należy wstawić znak X w odpwiedniej kolumnie.
Strona 12 z 13
K a r t a o c e n y r y z y k a z a w o d o w e g o
Zagrożenia, możliwe
Przyczyny Możliwe skutki
niebezpieczne Sposób zmniejszenia ryzyka
zagrożeń zagrożenia
wydarzenia
Skutek
Ryzyko
Prawdopodobieństwo