Syntetyczne miary reprodukcji
ludności
Wprowadzenie
" Reprodukcja ludności (population
reproduction) jest to odtwarzanie (w
czasie) liczby i struktury ludności pod
wpływem ruchu naturalnego i ruchu
wędrówkowego.
" W węższym rozumieniu ignoruje się
migracje i oznacza odtwarzanie się stanu i
struktury ludności według wieku w wyniku
strumienia urodzeń i zgonów.
Wprowadzenie
" Podstawowy wpływ na przebieg procesu
reprodukcji ludności mają urodzenia i
zgony (przyrost naturalny), a także
struktura ludności według wieku.
" Syntetyczne miary reprodukcji ludności
pozwalają ocenić tempo wzrostu ludności.
Przyrost naturalny
" Jest to różnica między liczbą urodzeń a
liczbą zgonów w badanym okresie na
określonym terytorium.
Współczynnik przyrostu
naturalnego
" Jest względną miarą przyrostu naturalnego.
" To różnica między liczbą urodzeń i liczbą
zgonów, obliczona na 1000, 10 000 lub 100 000
ludności.
Współczynnik przyrostu
naturalnego
" Wp.n. może być też obliczany jako różnica między
współczynnikiem urodzeń i współczynnikiem
zgonów.
Ruch naturalny ludności w Polsce w latach 1946  2008
(dane GUS)
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
Urodzenia Zgony
w tysiącach
1946
1951
1953
1955
1957
1959
1961
1963
1965
1967
1969
1971
1973
1975
1977
1979
1981
1983
1985
1987
1989
1991
1993
1995
1997
1999
2001
2003
2005
2007
Ruch naturalny ludności w Polsce w latach 1995  2008
(dane GUS)
440
420
400
380
360
340
320
300
Urodzenia Zgony
w tysiącach
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Przyrost naturalny ludności w Polsce w latach 1946 
2008 (dane GUS)
550
500
450
400
350
300
250
200
150
100
50
0
-50
Przyrost naturalny
w tysiącach
1946
1951
1953
1955
1957
1959
1961
1963
1965
1967
1969
1971
1973
1975
1977
1979
1981
1983
1985
1987
1989
1991
1993
1995
1997
1999
2001
2003
2005
2007
Przyrost naturalny ludności w Polsce w latach 1995 
2008 (dane GUS)
50 47
42,7
40
35
32,5
30
20,3
20
10,7
10,3
10
4,5
5
0,6
0
-3,9
-10
-7,4
-5,7
-14,1
-20
y 
w t iącach
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Ruch naturalny ludności w Polsce w latach 1946  2008
(dane GUS)
Ruch naturalny ludności w Polsce w latach 1995  2008
(dane GUS)
Przyrost naturalny ludności w Polsce w latach 1946 
2008 (dane GUS)
Przyrost naturalny ludności w Polsce w latach 1995 
2008 (dane GUS)
Ogólny współczynnik przyrostu naturalnego w
Polsce w latach 1946 - 2008
Ogólny współczynnik przyrostu naturalnego w
Polsce w latach 1946 - 2007
Ogólny współczynnik przyrostu naturalnego w
Polsce w latach 1946 - 2008
Przyrost naturalny - świat
Współczynniki urodzeń i zgonów dla Świata w
latach 1950  2005 (dane ONZ)
60
50
40
30
20
10
0
1950- 1955- 1960- 1965- 1970- 1975- 1980- 1985- 1990- 1995- 2000-
1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Urodzenia Zgony
na 1000 ludności
Współczynniki urodzeń i zgonów dla regionów
rozwiniętych i rozwijających się w latach 1950  2005
(dane ONZ)
60
50
40
30
20
10
0
1950- 1955- 1960- 1965- 1970- 1975- 1980- 1985- 1990- 1995- 2000-
1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Urodzenia - regiony rozwinięte Zgony - regiony rozwinięte
Urodzenia - regiony rozwijające się Zgony - regiony rozwijające się
na 1000 ludności
Współczynniki urodzeń i zgonów dla Afryki w
latach 1950  2005 (dane ONZ)
60
50
40
30
20
10
0
1950- 1955- 1960- 1965- 1970- 1975- 1980- 1985- 1990- 1995- 2000-
1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Urodzenia Zgony
na 1000 ludności
Współczynniki urodzeń i zgonów dla Azji w
latach 1950  2005 (dane ONZ)
60
50
40
30
20
10
0
1950- 1955- 1960- 1965- 1970- 1975- 1980- 1985- 1990- 1995- 2000-
1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Urodzenia Zgony
na 1000 ludności
Współczynniki urodzeń i zgonów dla Europy w
latach 1950  2005 (dane ONZ)
60
50
40
30
20
10
0
1950- 1955- 1960- 1965- 1970- 1975- 1980- 1985- 1990- 1995- 2000-
1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Urodzenia Zgony
na 1000 ludności
Współczynniki urodzeń i zgonów dla Ameryki
Płd. w latach 1950  2005 (dane ONZ)
60
50
40
30
20
10
0
1950- 1955- 1960- 1965- 1970- 1975- 1980- 1985- 1990- 1995- 2000-
1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Urodzenia Zgony
na 1000 ludności
Współczynniki urodzeń i zgonów dla Ameryki
Płn. w latach 1950  2005 (dane ONZ)
60
50
40
30
20
10
0
1950- 1955- 1960- 1965- 1970- 1975- 1980- 1985- 1990- 1995- 2000-
1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Urodzenia Zgony
na 1000 ludności
Współczynniki urodzeń i zgonów dla Oceanii w
latach 1950  2005 (dane ONZ)
60
50
40
30
20
10
0
1950- 1955- 1960- 1965- 1970- 1975- 1980- 1985- 1990- 1995- 2000-
1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Urodzenia Zgony
na 1000 ludności
Współczynniki przyrostu naturalnego dla kontynentów w
latach 1950  2005 (dane ONZ)
1950-1955 1955-1960 1960-1965 1965-1970 1970-1975 1975-1980 1980-1985 1985-1990 1990-1995 1995-2000 2000-2005
30
25
20
15
10
5
0
-5
Świat Afryka Azja Europa
Ameryka Płd. Ameryka Płn. Oceania
na 1000 ludności
Współczynnik przyrostu naturalnego dla kontynentów w
okresie 2000-2005 (dane ONZ)
25
22,3
20
14,8 14,8
15
12,1
12,5
10
10
5,4
5
0,8
0
-1,5
-5
się
Regiony
Regiony
Świat
rozwinięte
rozwijające
Afryka
Azja
Europa
Ameryka Płd.
Ameryka Płn.
Oceania
na 1000 ludności
Ogólny
współczynnik
przyrostu
naturalnego w
krajach
europejskich w
2000 roku
Współczynniki
przyrostu naturalnego
i rzeczywistego w
krajach europejskich
w roku 2002
Współczynnik dynamiki
demograficznej
" Wyraża stosunek liczby urodzeń w badanym
roku do liczby zgonów w tymże roku:
Współczynnik dynamiki
demograficznej
" Współczynnik dynamiki demograficznej może
przyjmować wartości:
 0nawet rocznej liczby zgonów (liczba ludności badanej
populacji maleje)
 WD  gdy roczna liczba urodzeń równa się rocznej
liczbie zgonów (liczba ludności badanej populacji nie
ulega zmianie)
 WD  gdy roczna liczba urodzeń nie tylko kompensuje
roczną liczbę zgonów, lecz także daje określoną
nadwyżkę liczby urodzeń nad liczbą zgonów
Współczynnik dynamiki demograficznej na ziemiach polskich
1920  1930 1,928
1938 1,771
1950 2,643
1955 3,034
1960 2,986
1970 2,046
1980 1,978
1990 1,405
1995 1,122
2000 1,028
2005 0,989
2006 1,012
2007 1,028
2008 1,093
Współczynnik dzietności ogólnej
" Stanowi sumę rocznych współczynników
płodności dla kolejnych roczników wieku
15-49 ukończonych lat.
" Wyraża on średnią liczbę dzieci, jaką
urodziłaby kobieta w ciągu okresu
rozrodczego, przy stałym wzorcu
płodności z danego roku kalendarzowego.
Współczynnik dzietności ogólnej
obliczamy według wzoru:
Gdzie:
Wpł.(x)  współczynnik płodności dla poszczególnych
roczników wieku rozrodczego kobiet, w przeliczeniu na
jedną kobietę
Współczynniki dzietności ogólnej na ziemiach polskich
Lata Ogółem Miasta Wieś
1900-1901 6,225
1931-1932 3,520 2,175 4,130
1950-1951 3,725 3,235 4,095
1960-1961 2,920 2,310 3,610
1970-1971 2,255 1,755 2,980
1980 2,276 1,928 2,908
1990 1,039 1,768 2,483
1995 1,611 1,401 1,958
2000 1,337 1,188 1,587
2006 1,267 1,179 1,409
2007 1,306 1,216 1,449
2008 1,390 1,300 1,528
Ogólny współczynnik dzietności w Polsce w
latach 1960 - 2008
3,8
3,7
3,6
3,5
3,4
3,3
3,2
3,1
3
2,9
2,8
2,7
2,6
2,5
2,4
2,3
2,2
2,1
2
1,9
1,8
1,7
1,6
1,5
1,4
1,3
1,2
1,1
1
Ogółem Miasta Wieś
1960
1970
1972
1974
1976
1978
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
Ogólny współczynnik dzietności na świecie w latach
1950-2010 (dane ONZ)
7
6,5
6
5,5
5
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
1950- 1955- 1960- 1965- 1970- 1975- 1980- 1985- 1990- 1995- 2000- 2005-
1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
Świat Regiony rozwinięte
Regiony rozwijaące się Regiony najsłabiej rozwinięte
Ogólny współczynnik dzietności na świecie w
latach 2000-2004 (dane WHO)
Ogólny współczynnik dzietności w Unii Europejskiej w
latach 1960-2005 (dane Eurostat)
Współczynnik
dzietności w
krajach
europejskich
w 2002 roku
Współczynnik reprodukcji brutto
" Charakteryzuje aktualną płodność, wyrażając średnią
liczbę żywo urodzonych dzieci płci żeńskiej
przypadających na 1 kobietę będącą aktualnie w wieku
rozrodczym;
" Jest iloczynem współczynnika dzietności i współczynnika
wyrażającego częstość rodzenia dziewcząt.
Uż/Uog.  udział liczby dziewcząt w ogólnej rocznej liczbie
urodzeń (oscyluje wokół 0,483)
Wdz.  współczynnik dzietności
Współczynnik reprodukcji netto
" Charakteryzuje aktualną płodność i umieralność, wyrażając średnią
liczbę żywo urodzonych dzieci płci żeńskiej, które dożyją wieku
swych matek, a przypadających na 1 kobietę będącą aktualnie w
wieku rozrodczym, przy założeniu niezmiennego, aktualnego
poziomu cząstkowych współczynników płodności i umieralności
zgodnych z tablicami płodności i trwania życia.
Uż/Uog.  udział liczby dziewcząt w ogólnej rocznej liczbie urodzeń
(oscyluje wokół 0,483)
Wpł.( x).  cząstkowe współczynniki płodności
Lx, l0  liczba kobiet dożywających wieku x lub 0 (według tablic
wymieralności)
Współczynniki reprodukcji brutto i netto w Polsce w latach 1900 - 2008
Lata Współczynniki reprodukcji Stosunek
procentowy
brutto netto
netto/brutto
1900-1901 3,084 1,653 53,6
1927-1928 1,945 1,303 67,0
1932 1,650 1,186 71,9
1950 1,790 1,491 83,3
1960 1,438 1,339 93,1
1970 1,064 1,011 95,0
1980 1,108 1,073 96,8
1990 0,991 0,967 97,6
2000 0,649 0,460 70,9
2006 0,615 0,611 99,3
2007 0,635 0,632 99,5
2008 0,676 0,673 99,6
Współczynniki reprodukcji brutto i netto w Polsce w miastach i na wsi w
latach 1900 - 2008
Lata Miasta Wieś
brutto netto netto/brutto brutto netto netto/brutto
1931- 1,050 0,820 78 1,995 1,417 71
1932
1950 1,558 1,300 83 1,936 1,610 83
1955 1,546 1,366 88 1,941 1,675 86
1960 1,168 1,098 94 1,731 1,601 92
1970 0,932 0,794 95 1,389 1,315 95
1980 0,939 0,910 97 1,416 1,368 97
1990 0,858 0,837 98 1,209 1,179 98
2000 0,574 0,566 99 0,773 0,762 99
2006 0,571 0,569 100 0,686 0,679 100
2007 0,591 0,590 100 0,704 0,698 100
2008 0,633 0,632 100 0,741 0,735 100
Dziękuję za
uwagę