WYŻSZA SZKOA
A
WYŻSZA SZKOA
A
FINANSÓW I ZARZ
DZANIA
FINANSÓW I ZARZ
DZANIA
Zarządzanie ryzykiem
Zarządzanie ryzykiem
Krótka Sprzedaż
pożyczanie papierów wartościowych
Wykład III
D R R A F A A
K U S Y
Informacje podstawowe (1)
Informacje podstawowe (1)
Krótka sprzedaż nie jest instrumentem
finansowym,
Krótka sprzedaż nie jest rodzajem zlecenia
jest zwykłą sprzedażą papierów
wartościowych,
wartościowych,
Krótka sprzedaż odbywa się poprzez sprzedaż
pożyczonych papierów wartościowych,
Poprzedza ją zaciągnięcie pożyczki w
papierach z jednoczesnym zobowiązaniem się
do ich zwrotu w określonym terminie.
2
Informacje podstawowe
y
ródło zysku krótkiej sprzedaży to różnica
pomiędzy;
 Kwotą uzyskaną ze sprzedaży pożyczonych
papierów a,
 Kwotą zapłaconą przy odkupie papierów.
 Kwotą zapłaconą przy odkupie papierów.
Koszty transakcji krótkiej sprzedaży;
 Prowizja maklerska za transakcję sprzedaży
papierów,
 Wynagrodzenie dla pożyczkodawcy,
 Kapitał zamrożony w zabezpieczeniu.
3
Podstawy prawne.
Podstawy prawne.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20
kwietnia 2006 r. w sprawie trybu i warunków
kwietnia 2006 r. w sprawie trybu i warunków
pożyczania maklerskich instrumentów
pożyczania maklerskich instrumentów
finansowych, z udziałem firm inwestycyjnych
finansowych, z udziałem firm inwestycyjnych
oraz banków powierniczych.
oraz banków powierniczych.
oraz banków powierniczych.
oraz banków powierniczych.
(Dz. U z 2006 Nr 67 poz. 481
(Dz. U z 2006 Nr 67 poz. 481
4
Papiery pod krótką sprzedaż
Papiery pod krótką sprzedaż
Zgodnie z rozporządzeniem przedmiotem krótkiej sprzedaży:
=> mogą być jedynie płynne papiery, których wartość rynkowa wynosi nie
mniej niż 100.000.000 euro oraz spełniające co najmniej jeden z
następujących warunków:
a) Średnia dzienna wartość obrotów danym papierem wartościowym
wynosi nie mniej niż 250.000 euro,
b) Średnia dzienna liczba transakcji danym papierem wartościowym
wynosi nie mniej niż 50
Wielkości określone w pkt a), b) ustala się:
a) Na podstawie danych za ostatni kwartał oraz przy zastosowaniu
średniego kursu euro ustalanego przez NBP na ostatni dzień danego
kwartału.
b) W przypadku jeżeli papier wartościowy został dopuszczony do obrotu w
danym kwartale wówczas ww. wielkości ustala się dla tego papieru na
podstawie danych za miesiąc kalendarzowy poprzedzający miesiąc, w
którym następuje zawarcie umowy sprzedaży krótkiej oraz przy
zastosowaniu średniego kursu NBP na ostatni dzień tego miesiąca
kalendarzowego.
5
Ramowa umowa krótkiej sprzedaży.
Ramowa umowa krótkiej sprzedaży.
Umowa podpisywana przez klienta z DM,
Umowa podpisywana przez klienta z DM,
Określenie szczegółowych warunków
Określenie szczegółowych warunków
pożyczania papierów wartościowych w
pożyczania papierów wartościowych w
tym między innymi;
tym między innymi;
 Sposób ustalania wynagrodzenia za
 Sposób ustalania wynagrodzenia za
 Sposób ustalania wynagrodzenia za
 Sposób ustalania wynagrodzenia za
otrzymanie pożyczki,
otrzymanie pożyczki,
 Sposób udzielenia rekompensaty za utracone
 Sposób udzielenia rekompensaty za utracone
pożytki,
pożytki,
 Wysokość i sposób ustanawiania
 Wysokość i sposób ustanawiania
zabezpieczenia pożyczki.
zabezpieczenia pożyczki.
6
Zabezpieczenie umowy pożyczki
Zabezpieczenie umowy pożyczki
Zabezpieczenie ustanawiane na rzecz
Zabezpieczenie ustanawiane na rzecz
pożyczkodawcy (DM),
pożyczkodawcy (DM),
Zabezpieczenie jest gwarancją zwrotu
Zabezpieczenie jest gwarancją zwrotu
pożyczonych papierów,
pożyczonych papierów,
Zabezpieczenie wykorzystywane przez
Zabezpieczenie wykorzystywane przez
Zabezpieczenie wykorzystywane przez
Zabezpieczenie wykorzystywane przez
pożyczkodawcę w sytuacji gdy;
pożyczkodawcę w sytuacji gdy;
 Klient nie dokonuje zwrotu pożyczonych
 Klient nie dokonuje zwrotu pożyczonych
papierów,
papierów,
 Klient nie uzupełnia depozytów
 Klient nie uzupełnia depozytów
zabezpieczających.
zabezpieczających.
7
Zabezpieczenie początkowe
Zabezpieczenie początkowe
Ustanawiane przed złożeniem zlecenia
Ustanawiane przed złożeniem zlecenia
krótkiej sprzedaży,
krótkiej sprzedaży,
Wysokość zabezpieczenia sprzedaży
Wysokość zabezpieczenia sprzedaży
krótkiej;
krótkiej;
 nie mniej niż 30% iloczynu liczby
 nie mniej niż 30% iloczynu liczby
 nie mniej niż 30% iloczynu liczby
 nie mniej niż 30% iloczynu liczby
sprzedawanych papierów oraz ceny określonej
sprzedawanych papierów oraz ceny określonej
w zleceniu sprzedaży,
w zleceniu sprzedaży,
 DM może przyjąć zażądać ustanowienia
 DM może przyjąć zażądać ustanowienia
wyższego poziomu zabezpieczenia.
wyższego poziomu zabezpieczenia.
8
Zabezpieczenie dodatkowe
Zabezpieczenie dodatkowe
Ustanawiane po realizacji zlecenia krótkiej
Ustanawiane po realizacji zlecenia krótkiej
sprzedaży,
sprzedaży,
Wysokość dodatkowego zabezpieczenia
Wysokość dodatkowego zabezpieczenia
sprzedaży krótkiej;
sprzedaży krótkiej;
 Suma wysokości depozytów początkowego i
 Suma wysokości depozytów początkowego i
dodatkowego nie może być mniejsza niż 130%
dodatkowego nie może być mniejsza niż 130%
wartości rynkowej pożyczonych papierów.
wartości rynkowej pożyczonych papierów.
9
Składniki zabezpieczenia
Składniki zabezpieczenia
Zabezpieczenie początkowe tylko i wyłącznie
Zabezpieczenie początkowe tylko i wyłącznie
 gwarancje, akredytywy lub poręczenia bankowe,
 gwarancje, akredytywy lub poręczenia bankowe,
 środki pieniężne,
 środki pieniężne,
 papiery wartościowe ale tylko takie które są przez dany dom
 papiery wartościowe ale tylko takie które są przez dany dom
maklerski
maklerski
 uznawane jako zabezpieczenie (każdy dom maklerski może
 uznawane jako zabezpieczenie (każdy dom maklerski może
 uznawane jako zabezpieczenie (każdy dom maklerski może
 uznawane jako zabezpieczenie (każdy dom maklerski może
dopuszczać inne papiery jako zabezpieczenie krótkiej
dopuszczać inne papiery jako zabezpieczenie krótkiej
sprzedaży).
sprzedaży).
 bony skarbowe lub obligacje wyemitowane przez Skarb
 bony skarbowe lub obligacje wyemitowane przez Skarb
Państwa
Państwa
10
Składniki zabezpieczenia
Składniki zabezpieczenia
Tylko zabezpieczenie dodatkowe
Tylko zabezpieczenie dodatkowe
 środki pieniężne w tym:
 środki pieniężne w tym:
uzyskane ze sprzedaży pożyczonych
uzyskane ze sprzedaży pożyczonych
papierów wartościowych,
papierów wartościowych,
uzyskane ze sprzedaży maklerskich
uzyskane ze sprzedaży maklerskich
instrumentów finansowych stanowiących
instrumentów finansowych stanowiących
instrumentów finansowych stanowiących
instrumentów finansowych stanowiących
zabezpieczenie sprzedaży krótkiej.
zabezpieczenie sprzedaży krótkiej.
 papiery wartościowe ale tylko takie które są dany
 papiery wartościowe ale tylko takie które są dany
dom maklerski uznawane jako zabezpieczenie
dom maklerski uznawane jako zabezpieczenie
(każdy dom może dopuszczać inne papiery jako
(każdy dom może dopuszczać inne papiery jako
zabezpieczenie krótkiej sprzedaży).
zabezpieczenie krótkiej sprzedaży).
 bony skarbowe lub obligacje wyemitowane przez
 bony skarbowe lub obligacje wyemitowane przez
Skarb Państwa,
Skarb Państwa,
11
Aktualizacja zabezpieczenia (1)
Aktualizacja zabezpieczenia (1)
DM codziennie po zakończeniu sesji
DM codziennie po zakończeniu sesji
wyznacza;
wyznacza;
 Wartość rynkową pożyczonych papierów (Wp)
 Wartość rynkową pożyczonych papierów (Wp)
 Wartość rynkową zabezpieczenia (Wz)
 Wartość rynkową zabezpieczenia (Wz)
W przypadku gdy;
W przypadku gdy;
W przypadku gdy;
W przypadku gdy;
 130% x Wp > Wz  wówczas klient jest wzywany
 130% x Wp > Wz  wówczas klient jest wzywany
do uzupełnienia zabezpieczenia do poziomu
do uzupełnienia zabezpieczenia do poziomu
określonego przez DM,
określonego przez DM,
12
Aktualizacja zabezpieczenia (2)
Aktualizacja zabezpieczenia (2)
W przypadku gdy wartość zabezpieczenia spadnie poniżej 130%
W przypadku gdy wartość zabezpieczenia spadnie poniżej 130%
wartości sprzedanych papierów lub poniżej poziomu
wartości sprzedanych papierów lub poniżej poziomu
zabezpieczenia określonego przez dom maklerski (ale nie
zabezpieczenia określonego przez dom maklerski (ale nie
mniejszego niż 130%) wówczas:
mniejszego niż 130%) wówczas:
" klient jest zobowiązany do uzupełnienia zabezpieczenia (do
" klient jest zobowiązany do uzupełnienia zabezpieczenia (do
wyjściowego poziomu 130% lub wartości określonej przez
wyjściowego poziomu 130% lub wartości określonej przez
dom maklerski),
dom maklerski),
" klient jest zobowiązany do uzupełnienia zabezpieczenia nie
" klient jest zobowiązany do uzupełnienia zabezpieczenia nie
póz
niej niż na 4 godzimy przed zakończeniem sesji w dniu
póz
niej niż na 4 godzimy przed zakończeniem sesji w dniu
następnym,
następnym,
" niewniesienie przez klienta uzupełnienia zabezpieczenia
" niewniesienie przez klienta uzupełnienia zabezpieczenia
oznacza, że dom maklerski ma prawo do rozwiązania umowy
oznacza, że dom maklerski ma prawo do rozwiązania umowy
pożyczki ze skutkiem natychmiastowym (dom maklerski w
pożyczki ze skutkiem natychmiastowym (dom maklerski w
takim przypadku odkupuje pożyczone papiery i zwraca
takim przypadku odkupuje pożyczone papiery i zwraca
pożyczkodawcy).
pożyczkodawcy).
13
Aktualizacja zabezpieczenia (3)
Aktualizacja zabezpieczenia (3)
W przypadku gdy klient nie uzupełnia
W przypadku gdy klient nie uzupełnia
zabezpieczenia;
zabezpieczenia;
 Następuje natychmiastowe rozwiązanie umowy
 Następuje natychmiastowe rozwiązanie umowy
pożyczki,
pożyczki,
 Pożyczkobiorca (DM) wykorzystując środki
 Pożyczkobiorca (DM) wykorzystując środki
 Pożyczkobiorca (DM) wykorzystując środki
 Pożyczkobiorca (DM) wykorzystując środki
uzyskane z upłynnienia zabezpieczenie;
uzyskane z upłynnienia zabezpieczenie;
" dokonuje odkupu pożyczonych papierów,
" dokonuje odkupu pożyczonych papierów,
" Pobiera wynagrodzenie za udzieloną pożyczkę.
" Pobiera wynagrodzenie za udzieloną pożyczkę.
14
Inwestowanie zabezpieczenia
Inwestowanie zabezpieczenia
Ramowa umowa krótkiej sprzedaży może
Ramowa umowa krótkiej sprzedaży może
przewidywać możliwość inwestowania przez
przewidywać możliwość inwestowania przez
DM (pożyczkodawcę) środków pieniężnych
DM (pożyczkodawcę) środków pieniężnych
znajdujących się w zabezpieczeniu,
znajdujących się w zabezpieczeniu,
Umowa krótkiej sprzedaży reguluje;
Umowa krótkiej sprzedaży reguluje;
 Sposób podziału zysku z tej inwestycji,
 Sposób podziału zysku z tej inwestycji,
 Dopuszczalny zakres, przedmiot i zasady
 Dopuszczalny zakres, przedmiot i zasady
dokonywania tej inwestycji,
dokonywania tej inwestycji,
W przypadku gdy inwestycja przyniosła straty
W przypadku gdy inwestycja przyniosła straty
obowiązanych do jej pokrycia jest wyłącznie
obowiązanych do jej pokrycia jest wyłącznie
DM (pożyczkodawca) !
DM (pożyczkodawca) !
15
Stopa zwrotu
Stopa zwrotu
=> podstawowa charakterystyka każdej inwestycji;
=> podstawowa charakterystyka każdej inwestycji;
=> określa dochód przypadający na jednostkę zainwestowanego kapitału;
=> określa dochód przypadający na jednostkę zainwestowanego kapitału;
Zakup instrumentu finansowego => oczekiwanie co do zwyżki cen
Zakup instrumentu finansowego => oczekiwanie co do zwyżki cen
instrumentu finansowego;
instrumentu finansowego;
Krótka sprzedaż => oczekiwanie co do zniżki cen instrumentu
Krótka sprzedaż => oczekiwanie co do zniżki cen instrumentu
finansowego;
finansowego;
Nie na wszystkich rynkach krótka sprzedaż funkcjonuje i stosujący krótka
Nie na wszystkich rynkach krótka sprzedaż funkcjonuje i stosujący krótka
sprzedaż zobowiązany jest wpłacić jako zabezpieczenie pewien % ceny
sprzedaż zobowiązany jest wpłacić jako zabezpieczenie pewien % ceny
instrumentu finansowego.
instrumentu finansowego.
instrumentu finansowego.
instrumentu finansowego.
Rt =(P-1-P)/MP1
Rt =(Pt -Pt-1)/ Pt-1
t t t-
Rt => stopa zwrotu instrumentu finansowego w t-tym okresie;
Rt => stopa zwrotu instrumentu finansowego w t-tym okresie;
Pt , Pt-1 => cena instrumentu finansowego w t-tym okresie.
Pt , Pt-1 => cena instrumentu finansowego w t-tym okresie.
M  liczba z przedziału (0,1] określająca procentowy depozyt od ceny
M  liczba z przedziału (0,1] określająca procentowy depozyt od ceny
instrumentu finansowego, wpłacany przez dokonującego krótkiej
instrumentu finansowego, wpłacany przez dokonującego krótkiej
sprzedaży;
sprzedaży;
16
Pula papierów pożyczanych przez DM
Pula papierów pożyczanych przez DM
DM organizuje pulę papierów
DM organizuje pulę papierów
wartościowych do pożyczenia poprzez
wartościowych do pożyczenia poprzez
 Zakup papierów wartościowych na własny
 Zakup papierów wartościowych na własny
rachunek,
rachunek,
 Pożyczenie papierów wartościowych od
 Pożyczenie papierów wartościowych od
 Pożyczenie papierów wartościowych od
 Pożyczenie papierów wartościowych od
innego domu maklerskiego,
innego domu maklerskiego,
 Pożyczenie papierów wartościowych od klienta
 Pożyczenie papierów wartościowych od klienta
dla którego prowadzi rachunek papierów
dla którego prowadzi rachunek papierów
wartościowych.
wartościowych.
17
Klient pożyczkodawcą
Klient pożyczkodawcą
DM organizując papiery wartościowe do
DM organizując papiery wartościowe do
pożyczenia pod krótką sprzedaż może je
pożyczenia pod krótką sprzedaż może je
pożyczyć od klienta dla którego prowadzi
pożyczyć od klienta dla którego prowadzi
rachunek papierów wartościowych,
rachunek papierów wartościowych,
Aby klient mógł udzielić pożyczki musi
Aby klient mógł udzielić pożyczki musi
Aby klient mógł udzielić pożyczki musi
Aby klient mógł udzielić pożyczki musi
podpisać z DM ramową umowę pożyczki
podpisać z DM ramową umowę pożyczki
określającą wszystkie warunki udzielenia tej
określającą wszystkie warunki udzielenia tej
pożyczki,
pożyczki,
Klient pożyczkodawca jest uprawniony do
Klient pożyczkodawca jest uprawniony do
otrzymania wynagrodzenia za udzieloną
otrzymania wynagrodzenia za udzieloną
pożyczkę.
pożyczkę.
18
Utracone pożytki
Utracone pożytki
Pożyczkodawca musi pamiętać, że udzielając
Pożyczkodawca musi pamiętać, że udzielając
pożyczki traci wszelkie pożytki wynikają z
pożyczki traci wszelkie pożytki wynikają z
posiadania papierów wartościowych w tym;
posiadania papierów wartościowych w tym;
 Wypłacone dywidendy,
 Wypłacone dywidendy,
 Przyznane prawa poboru.
 Przyznane prawa poboru.
Za utracone pożytki pożyczkodawca ma prawo
Za utracone pożytki pożyczkodawca ma prawo
żądania rekompensaty na warunkach
żądania rekompensaty na warunkach
wcześniej ustalonych w ramowej umowie
wcześniej ustalonych w ramowej umowie
pożyczki.
pożyczki.
19
Ważne informacje
Ważne informacje
Możliwość dokonania krótkiej sprzedaży jest
Możliwość dokonania krótkiej sprzedaży jest
uzależniona od posiadania przez DM papierów
uzależniona od posiadania przez DM papierów
wartościowych do pożyczenia,
wartościowych do pożyczenia,
Pożyczkobiorca jest zobowiązany do zwrotu
Pożyczkobiorca jest zobowiązany do zwrotu
tych samych papierów wartościowych o tej
tych samych papierów wartościowych o tej
samej ilości którą pożyczył,
samej ilości którą pożyczył,
samej ilości którą pożyczył,
samej ilości którą pożyczył,
Pożyczkodawca może zażądać
Pożyczkodawca może zażądać
przedterminowego zwrotu pożyczonych
przedterminowego zwrotu pożyczonych
papierów  żądanie musi być wykonane przez
papierów  żądanie musi być wykonane przez
pożyczkobiorcę poprzez natychmiastowe
pożyczkobiorcę poprzez natychmiastowe
(najpóz
niej na dzień następny) złożenie
(najpóz
niej na dzień następny) złożenie
zlecenia odkupu papierów.
zlecenia odkupu papierów.
20