SIECIOWE SYSTEMY OPERACYJNE  WPROWADZENIE
Jedną z najwa\
niejszych potrzeb ostatnich lat w wielu dziedzinach \
ycia jest stworzenie sieci
komputerowej w ka\
dej firmie i instytucji a ostatnio tak\
e w du\
ej ilości gospodarstw
domowych. samo wprowadzenie komputerów jaki narzędzi pracy nie przynosi znaczących
efektów w dziedzinie zwiększania wydajności oraz efektywności działania.
Dopiero połączenie ich w sieć (dzięki czemu mogą współdzielić zasoby dyskowe, aplikacje,
drukarki itp.) poprawia bardzo wyraz
nie a mo\
emy powiedzieć \
e wręcz rewolucjonizuje
działanie zespołów ludzkich, firm i instytucji.
Dla potrzeb takich wewnętrznych sieci - nazywanych intranetem a jeszcze przed powstaniem
tej nazwy zaczęły egzystować dedykowane systemy operacyjne stanowiące podstawę
działania serwerów. Z wielu historycznie najbardziej znanych rodzin takich systemów:
NetWare firmy Novell
Lantastic firmy Artisoft, powstały z potrzeby połączenia w sieć komputerów
dotychczas pracujących pod niesieciowymi systemami operacyjnymi na MS-DOS,
QR-DOS
rodzina Unixów wywodzących się z standardu System V
rodzina Unixów wywodzących się z standardu BSD
rodzina dystrybucji Linuxów tworzona na zasadzie Open Source początkowo na
podstawie obydwu wymienionych wy\
ej rodzin komercyjnych systemów unikowych a
dzisiaj bardzo często wyprzedzająca te komercyjne systemy w bardzo wielu
rozwiązaniach
rodzina systemów Microsoft Windows 3 for Workgroups peer-to-peer
rodzina Microsoft Windows 9x, Me, 2000, XP, 2003
VINES firmy Banyan
OS/2 LAN firmy IBM
sieciowe systemy operacyjne dla urządzeń przenośnych np. Windows CE czy Palm
OS, czy systemy operacyjne w telefonach komórkowych, urządzeniach GPS, UMTS
sieciowe systemy operacyjne czasu rzeczywistego (RTOS  Real Time OS) np.
VxWorks czy pSOSystem  systemy do specjalnych zastosowań z rozbudowanymi
mechanizmami wielozadaniowości , szeregiem mechanizmów czasu rzeczywistego,
rozbudowaną obsługę kolejkowania, obsługę przerwań, obsługę stanów awaryjnych-
uszkodzeń. Są to systemy działające na maszynach samodzielnych ale te\
sieciach
(zawierają protokoły sieciowe) specjalnego przeznaczenia. Platformy :
o IBM Power PC
o Motorola 68k/CPU32
o MIPS
o Intel np. Itanium
dzisiaj największe znaczenie (główny udział w rynku) maja systemy Microsoftu i wszelkiego
rodzaju systemu Unikowe czy nawet Linuxowe
Do zadań sieciowych systemów operacyjnych nale\
y:
udostępnianie w sieci zasobów czyli: wspólnych drukarek i modemów, plików i
katalogów, zmieniaczy płyt CD-ROM. Korzystanie z poszczególnych zasobów
jest regulowane w systemie operacyjnym przez nadawanie u\
ytkownikom i
stacjom klienckim odpowiednich praw dostępu.
udostępnianie tak\
e softwaru czyli aplikacji oraz dzisiaj przede wszystkim
wszelkiego rodzaju baz danych oraz aplikacji monitorujących ró\
ne dziedziny
działalności przedsiębiorstw a\
po monitorowanie stanu gospodarstw domowych
np. nieuprawniony dostęp, zarządzanie ogrzewaniem czy słynny medialnie system
operacyjny w lodówce monitorujący jej zaopatrzenie i automatycznie
zamawiający dostawy brakujących produktów.
udostępnianie u\
ytkownikom systemu mo\
liwości porozumiewania się ze sobą
oraz udostępniania do wykorzystywania usług internetowych przy zapewnieniu 
co jest dzisiaj bardzo wa\
ne  bezpieczeństwa zasobów lokalnych
Zadania te są wypełniane przez systemy w ró\
ny sposób i na rozmaitym poziomie. Dobór
najbardziej odpowiednich zale\
y od charakteru zastosowań, którym będzie słu\
yła sieć
lokalna, a tak\
e od jej wielkości mierzonej liczbą serwerów i stacji roboczych  klienckich.
Mo\
emy wyraz
nie wyró\
nić trzy podejścia:
praca w systemie peer-to-peer
praca w systemie klient/serwer
praca w systemie klient/serwer powiązanym z systemem klastrowym  czyli
rozproszonym systemem komputerowym
drukarka
klient /
lokalna
serwer
klient /
drukarka
serwer
lokalna
drukarka
switch
klient /
lokalna
serwer
klient /
drukarka
serwer
lokalna
drukarka
lokalna klient /
serwer
Konfiguracja równowa\
na (peer-to-peer), bez wyró\
nionego serwera klient/serwer
drukarka
drukarka
sieciowa
lokalna
zasób
dyskowy
lokalny
switch
switch SAN
macierz
dyskowa
połączona z
serwerem
za pomocą
łaczy FC
SCSI w
sieci SAN
Konfiguracja z wyró\
nionym serwerem - klient/serwer
drukarka
drukarka
sieciowa
lokalna
zasób
dyskowy
lokalny
macierz
switch
dyskowa
połączona z
serwerem
za pomocą
switch SAN
łaczy FC
SCSI w
sieci SAN
zasób
dyskowy
lokalny
Konfiguracja z wyró\
nionym serwerem - klient/serwer w konfiguracji klastra
Rozwój historyczny
Początki systemu UNIX to lata 60 te, kiedy to trzy znaczące instytucje amerykańskie
MIT, AT&T Bell Labs i General Electric opracowały eksperymentalny system operacyjny
MULTICS (Miltiplexed Information and Computing System). System ten pracujący na
du\
ych maszynach był z zało\
enia interakcyjny. System ten nie spełnił oczekiwań ale
pozwolił autorom na zgłębienie tematu i zdobycie pewnych doświadczeń. Następnie dwóch z
nich z firmy AT&T Bell Labs Ken Thompson i Dennis Ritchie stworzyli nowy system, który
nazwali Unics. Początkowo mogło go obsługiwać tylko dwóch u\
ytkowników jednocześnie i
stąd wzięła się jego nazwa Uniplexed Information and Computing System. W 1970 roku
nazwę tę zmieniono na UNIX. I w tym samym roku obaj autorzy otrzymali wsparcie
finansowe od swojej firmy na stworzenie pełnej wersji i jej rozwinięcie i ulepszenie. Tak
właśnie powstał UNIX w bardziej dojrzałej formie.
W 1973 Ritchie i Thompson przepisali jądro systemu na język C w przewa\
ającej większości.
I to odró\
niło UNIXa od innych systemów operacyjnych, które były całkowicie napisane w
asemblerze. Język C dawał mo\
liwość modyfikowania oraz przenoszenia systemu na inne
maszyny.
O olbrzymiej dzisiaj popularności UNIXa zawa\
yło jego udostępnienie w latach 70 bezpłatne
uniwersytetom, firmom oraz instytucjom rządowym w Stanach Zjednoczonych.
Autorzy z roku na rok coraz bardziej rozwijali ten system, w 1974 powstała jego czwarta
edycja a w 1977 piąta i szósta. Edycje te zawierały wiele nowych programów narzędziowych,
i system ten pracował ju\
wtedy na ponad 600 typach maszyn.
Wersja siódma z 1979 roku to produkt w takiej postaci, \
e jest traktowany jako przodek
dzisiejszej wersji systemu UNIX.
Firma AT&T w 1982 roku zaczęła komercyjnie sprzedawać produkt o nazwie UNIX System
III i stymulowała dalszy jego rozwój. W 1983 aby ujednolicić rynek wprowadzono UNIX
System V Release 1 (UNIX System IV istniał jako wewnetrzna wersja AT&T). W tym
produkcie pojawił się w systemie jako standard edytor tekstu vi oraz biblioteka ekranowa
curses.
Kolejne wersje systemu to UNIX System V Release 2 i 3. UNIX System V Release 3 jest
wersją w której po raz pierwszy umo\
liwiono łączenie Unixa w sieci. Kolejne wersja 3.1
wprowadziła znaki narodowe, a wersja 3.2 zwiększony poziom bezpieczeństwa przesyłania i
przechowywania danych i działalności u\
ytkowników, większą poufność.
Ostatnim opracowaniem firmy AT&T unifikującym poprzednie systemy powstałe w tej firmie
i poza nią jest wersja UNIX System V Release 4.
Oprócz firmy AT&T jeszcze kilka firm miało znaczący wpływ na rozwój UNIXa
 firma Santa Cruz Operation we współpracy z firma AT&T autorzy systemu SCO UNIX
System V Release który stał się podstawa standardu dzisiaj znanego jako wersja
SYSTEM 5.
 Uniwersytet Berkley w Kalifornii (autorstwo np. edytora vi, przerobienie systemu
pierwotnego z AT&T i upowszechnionego jako rodzina UNIX BSD),
 Sun Operating System (SunOS) firmy Sun Microsystem  rozwój systemu w oparciu
głównie o rozwiązania BSD
 AIX firmy IBM  rozwój systemu unikowego firmowego opartego na rozwiązaniach
obecnie standardu SYSTEM 5 a historycznie standardu BSD
 HPUX firmy HP - rozwój systemu unikowego firmowego opartego na rozwiązaniach
obecnie standardu SYSTEM 5 jak i standardu BSD
 LINUX  Open Source wersja systemu unikowego  powstałego pierwotnie na
Uniwersytecie Helsińskim jako praca dyplomowa studenta Linusa Tordvaldsa a obecnie
wersja rowijana przez miliony programistów na świecie i kilkanaście firm produkujących
na podstawie zunifikowanego jądra systemu swoje dystrybucje:
 firma Redhat z dystrybucjami: Mandrake, Redhat Enterprice, Aurox,
firma Novell z dystrybucją SUSE
inne dystrybucje: DEBIAN, Slackware, Gentus, PLD, Caldera