Problematyka etyczna i moralna w opowiadaniach Tadeusza Borowskiego











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Współczesność >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Problematyka etyczna i
moralna w opowiadaniach Tadeusza Borowskiego










kategoria:   J.polski
zakres:   Współczesność
dodano:   1999-12-24




Problematyka
etyczna i moralna w opowiadaniach Tadeusza Borowskiego
Tadeusz Borowski od roku 1943 przebywał w niemieckich
obozach koncentracyjnych. Swoje doświadczenia i przeżycia zawarł
w cyklu opowiadań "Pożegnanie z Marią", wydanym w 1947 roku.
Borowski swymi opowiadaniami wzbudził od razu ogromne
kontrowersje. Zarzucano mu przede wszystkim próbę fałszowania
obozowej rzeczywistości, cynizm i oskarżono go o przestępstwa
rzekomo popełnione w obozie. Ten ostatni zarzut związany był
całkowicie z niesłusznym mniemaniem, że bohater opowiadań,
Tadeusz, oraz autor to jedna i ta sama osoba. Tymczasem
użyczenie głównemu bohaterowi swego imienia było celową
prowokacją artystyczną Borowskiego, który w obozie - jak podają
źródła - zachowywał się zupełnie inaczej. Głównym problemem
opowiadań Tadeusza Borowskiego jest wpływ obozu koncentracyjnego
na psychikę i kodeks etyczny człowieka. Ludzie osadzeni w
obozach koncentracyjnych mają bowiem kilka możliwych postaw do
wyboru. Mogą walczyć z obozową rzeczywistością, próbować
ucieczek, buntować się. Tacy są skazani na śmierć. Mogą przyjąć
postawę całkowitej bierności, rezygnacji. Również i ci nie mają,
według Borowskiego, szans przeżycia. To tak zwani "muzułmanie",
ludzie, którzy umierają za życia. I wreszcie trzecia kategoria.
Są to wszyscy ci, którym udało się przystosować do obozowych
reguł. Wiedzą, jak należy funkcjonować, żyć w obozie. Ci
interesują Borowskiego najbardziej. Bada on stan, w jakim
znajduje się psychika tych ludzi. Okazuje się, że warunkiem
koniecznym do przeżycia obozu koncentracyjnego jest zmiana
całego kodeksu etycznego człowieka, totalne przemianowanie
wartości. Zdaniem autora opowiadań przeżyć można było tylko w
jeden sposób: kosztem innych. Powoduje to zanik etyki
chrześcijańskiej - w obozie koncentracyjnym nie obowiązuje dekalog.
Kradzieże i zabójstwa są na porządku dziennym. Borowski ukazuje
to w skrajnie behawiorystyczny sposób. Behawioryzm polegał na
przedstawieniu bohatera poprzez jego czyny, bez wnikania w
świadomość, podświadomość, bez komentowania. Proces
dehumanizacji, "odczłowieczenia" ludzi był jednym z podstawowych
celów istnienia obozów koncentracyjnych. Człowiek tu osadzony
wyzbywa się wszelkich norm etycznych i moralnych, jakimi
kierował się na wolności, w "normalnym" świecie. Oto widzimy,
jak syn wpycha do komory gazowej swego własnego ojca ("U nas w
Auschwitzu..."). Nie robi tego z nienawiści, po prostu boi się
narazić pilnującemu porządku esesmanowi. W innym miejscu tego
opowiadania Abramek opowiada Tadeuszowi o nowym sposobie palenia
ludzi w krematorium. Dla rozrywki traktuje się zwłoki dzieci jak
zabawki, o jakimkolwiek szacunku dla zmarłych nie ma mowy.
Obóz koncentracyjny rządzi się własnymi prawami. Za kradzież
jedzenia grozi śmierć. W opowiadaniu "Dzień na Harmenzach" stary
Beker opowiada o tym, że powiesił własnego syna za kradzież
chleba. Zanik człowieczeństwa obrazuje również przykład z
"Proszę państwa do gazu". Młoda kobieta, w obawie przed
śmiercią, nie przyznaje się do swego małego dziecka, ucieka
przed nim. Instynkt macierzyński został tu stłumiony, silniejsza
okazuje się chęć przetrwania. Bohater opowiadań, Tadeusz, jest
przykładem człowieka zlagrowanego, tzn. takiego, który
przystosował się do praw rządzących obozem, który psychicznie i
moralnie należy do świata obozowego. Nie jest obozowym
prominentem, nie jest jednak również przedstawicielem warstwy
niższej, muzułmanów. Należy do klasy średniej. Najgorsze lata
obozu ma już za sobą. Przeżył, dostosował się, teraz już wie,
jak można żyć w obozie. Wie, jak czerpać korzyści, gdzie da się
skombinować coś do jedzenia, wie też czego i kogo należy się bać
i omijać z daleka. Nie znaczy to oczywiście, że Tadeusz jest
pomocnikiem esesmanów, obozowym kapo czy sztubowym. Borowski
ukazuje obóz koncentracyjny takim, jakim był naprawdę. Nie brak w
jego opowiadaniach ludzi postaw pięknych, ludzi czystych
moralnie. Uciekającej przed własnym dzieckiem matce autor
przeciwstawia w "Proszę państwa do gazu" młodą, śliczną
dziewczynę, która bez wahania idzie na śmierć. W "Dniu na
Harmenzach" pojawia się postać pani Haneczki, kobiety
pomagającej więźniom, dzięki której Tadeusz przeżył pierwszy,
najtrudniejszy okres pobytu w obozie. "Pożegnanie z Marią"
Tadeusza Borowskiego to zbiór opowiadań ukazujących życie
obozowe bez retuszowania, upiększania, wygładzania prawdy o
ludziach. Borowskiemu udało się ukazać najbardziej
charakterystyczną cechę lagrów: powodują one proces
dehumanizacji człowieka, zaniku wartości moralnych i etycznych.
Człowiek zlagrowany, czyli człowiek dostosowany do obozowej
rzeczywistości, kieruje się w swoim postępowaniu zupełnie innym
kodeksem etyczno-moralnym niż na wolności. Świat zewnętrzny jest
już zupełnie innym światem. Człowiek zlagrowany często nie
potrafi się już w nim odnaleźć.







Autor: KULA

Ocena : 0.0 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000