Nr 19 (427) 9  15 V 2008 r.
MITY KOŚCIOA
A
11
ościelna cenzura stoso-
wana przy opracowa-
niach dotyczących pry-
watnego życia Fryde-
Kryka Chopina i wobec
jego wypowiedzi sprawia, że Polacy
w gruncie rzeczy bardzo mało wie-
dzą o formacie duchowym genialne-
go kompozytora i jego światopoglą-
dzie. Sytuacji tej nie poprawił bogo-
ojczyz
niany film Jerzego Antczaka
 Chopin  pragnienie miłości .
Intelektualiści z grona otaczają-
cego George Sand uważali, że o ile
Chopin często spierał się ze swą ko-
chanką na tematy polityczne, o tyle
w jednym zgadzali się oni ze sobą
całkowicie. Chodzi o negatywny
stosunek zarówno do religii, jak
i do Kościoła.
Ferdynand Hoesick (1867
 1941), badacz biografii Chopina,
pisze, że kompozytor  jako syn zde-
cydowanego wolterianina, a wzrosły
wśród pokolenia, które na czyn wa-
żyło się choćby mimo Boga, Chopin
bardzo wcześnie otrząsnął się z tego
religijnego nastroju, jaki weń wpaja-
ła jego matka. Był nawet areligijny.
Najlepszy dowód, że już w Stuttgar-
cie bluz
nił przeciw Bogu, nazywając
go Moskalem (F. Hoesick  Chopin ,
Warszawa 1911 r.).
D
Daj mi duszę!
a
j
m
i
d
u
s
z
ę
!
Był wrzesień 1831 roku, gdy
Chopin dowiedział się o upadku po-
wstania listopadowego i napisał do
rodziny:  (...) wróg w domu. Przed-
mieścia zburzone  spalone. O Boże, domach, po Francji, po świecie... ten był już bardzo chory. Kompozy- po Jełowickiego, ale kompozytor Gdybyż jeszcze na co dobrego, na
jesteś Ty! Jesteś i nie mścisz się! Czy Takie to widowiska w Paryżu. Bia- tor prosił go, by mu czytał fragmenty nie chciał wpuścić księdza. W koń- jaką ofiarę, ale na umęczenie mnie
jeszcze ci nie dość zbrodni moskiew- da Francji! .  Słownika filozoficznego Woltera. cu przywitał się z nim, ale zaraz wy- i tych, co mnie kochają. Piękna umie-
skich  albo  alboś sam Moskal! . Chopin, od kiedy związał się Chopin zawsze miał kłopoty ze słał go do domu. jętność! (...). O, jakże Bóg dobry, że
W Paryżu  pobożność, któ- z George Sand, dostarczał polskiej zdrowiem. Dziś lekarze wysuwają hi- Następnego dnia Jełowicki był mnie na tym świecie karze! . Jeło-
rą z łona matki Polki był wyssał, emigracji gorszących plotek. Jego potezę, że zabiła go nie gruz
lica, tyko sam u łoża Chopina, który na żąda- wickiemu miał Chopin podzięko-
była mu już tylko wspomnieniem kochanka, matka dwojga dorastają- mukowiscydoza, schorzenie o podło- nie księdza:  Daj mi duszę twoją wać za spowiedz
, mówiąc:  Gdyby
 przyznawał ks. Aleksander Jeło- cych dzieci, ubierała się po męsku, żu genetycznym. miał odpowiedzieć:  Rozumiem cię. nie ty, byłbym skończył jak świnia .
wicki (1804 1877), przełożony Mi- klęła i paliła cygara, a kochanków Wiosną 1849 roku plucie krwią Wez
ją . To, co potem zaszło miedzy Tych słów także nikt, prócz księdza,
sji Polskiej przy Kościele św. Rocha zmieniała jak rękawiczki. Chopina i duszności zaczęły się u Chopina nimi, znamy z relacji ks. Jełowickie- nie słyszał... Chopin zmarł 17 paz
-
w Paryżu. Interesująca to, skądinąd, chyba kochała naprawdę, a uczu- dziernika 1849 roku. Według Jeło-
postać. Ten były żołnierz powstania cie to podzielała jej córka, Solange. wickiego, jego ostatnie słowa miały
listopadowego, redaktor pism emi- Kompozytor uwikłał się w skompli- brzmieć:  Jestem już u z
ródła szczę-
Dążąc do zmonopolizowania życia duchowego
gracyjnych, wziął sobie za cel, aby kowany układ rodzinny, gdzie uwiel- ścia! . Natomiast rzeczowy francu-
narodu, Kościół trzyma się zasady, że wielcy Polacy
Chopina nawrócić. Jełowicki przyje- biany był przez matkę i córkę, a nie- ski lekarz stwierdził, że ostatnim sło-
chał do Paryża z bagażem poglądów- nawidzony przez jej brata. wem, jakie wypowiedział Chopin,
powinni być wyznania rzymskokatolickiego. Dlatego
prowincjusza, który Europie nie ufa Pod koniec życia, po zerwaniu była odpowiedz
na pytanie dokto-
trzeba ich skłonić, a nawet zmusić, żeby przynajmniej
i widzi w niej tylko zgorszenie. z George Sand, kompozytor zwią- ra, czy bardziej cierpi. Było to sło-
Kiedyś zaproszono go, by zoba- zał się z wielbicielką jego muzyki, wo plus (bardziej).
umierali jako katolicy. Tak było z Chopinem.
czył, jak się bawią mieszkańcy fran- szkocką arystokratką Jane Stirling. Przyjaciel Chopina, Cyprian Ka-
cuskiej stolicy.  Dałem się raz namó- Przez szereg lat Chopin przyjaz
- mil Norwid, napisał:
wić i poszedłem na takie jedno zbie- nił się z ludz
mi z otoczenia George  Wtedy na świecie będzie lepiej,
gowisko, na które nie masz, dzięki Sand, takimi jak Robert de Lamen- nasilać i od tej pory ksiądz Jełowic- go, zawartej w jego liście do Ksa- gdy ludzie
Bogu, polskiego nazwania. Izba pięk- nais, ksiądz, który w 1841 roku ze- ki stał się jego szczególnie częstym wery Grocholskiej z 21 paz
dzierni- Zamiast pomagać umierać,
na, pięknie ustrojona i oświecona. Ze rwał z Kościołem, czy też hiszpański gościem. ka 1849 roku. Umierający, płacząc, Zaczną pomagać żyć.
stu muzykantów gra, a ledwie słychać minister Mendizabal, który w swo- Rozpoczęła się walka o duszę, do wyspowiadał się podobno i przyjął Inaczej, to wszystko farsa tylko .
 taki hałas, taka wrzawa. A wszystko im kraju zamykał klasztory i konfi- której ruszył ten misjonarz na cze- ostatnie namaszczenie. Obecna była Fryderyk Chopin zasłużył sobie
kręci się szalonym tańcem, aż mi się skował ich majątek.  W liczbie tych, le pobożnych dam z emigracji. Cho- siostra kompozytora i kilku przyja- na lepszą śmierć  spokojniejszą, bez
w głowie zakręciło. Usiadłem i pa- co aprobowali radykalny krok Men- dziło im o to, by nie dopuścić do po- ciół modlących się obok, nie mo- tłumu obserwatorów i pobożnych in-
trzę, zasmucony na to poniżenie, do dizabala, był i Chopin, zwłaszcza, jednania Chopina z bezbożną Geor- gli jednak słyszeć rozmowy księdza trygantek. A także bez fanatycznego
jakiego ludzie, przez rozpustę, sami że dzięki edyktowi swego przyjacie- ge Sand. Ówczesne  moherowe be- z umierającym. księdza, który do ostatniej chwili mo-
się wtrącają . Tak relacjonował ks. la, gdy przyjechał na Majorkę, mógł rety były przekonane, że to  opatrz- Cierpiący kompozytor właściwie lestował go religijnie i chciał  porwać
Jełowicki zwykłą zabawę taneczną, zamieszkać w świeżo opuszczonym ność zrządziła, że ostateczne zerwa- nie mógł już mówić. Gdy wyszeptał jego duszę . Tylko dokąd...
taką ówczesną dyskotekę. przez mnichów klasztorze w Valde- nie stosunków z George Sand o prze- kilka słów, zrozumiano to jako proś- JANUSZ CHRZANOWSKI
Życie teatralne Paryża też nie mosie, co mu bardzo było na rękę szło rok zgon Chopina poprzedziło bę o muzykę. Zagrano Sonatę g-moll
było w guście księdza znad Wisły:  pisze Hoesick ( Chopin , Warsza- (Anna Lisicka  Życiorysy i szkice , Chopina, ale umierający zaczął się
 Na widowisku Saint Mar- wa 1911 r.). Kraków 1896). Antykatolicki wpływ dusić i muzyka zamilkła.
tin� ksiądz zapisuje duszę diabłu, Ks. Jełowicki notował z prze- pisarki mógł sprawić, że Chopin nie W tej sytuacji musi dziwić treść
w Wielkiej Operze kardynał klę- rażeniem, że Chopin miał szcze- pojednałby się z Bogiem. Jełowicki relacji Jełowickiego, według które-
ka przez żydem, upiory zakonnic gólnie wielu przyjaciół wśród nie- pisze, że kompozytor  ani chciał słu- go Chopin tuż przed śmiercią wysła-
występują w lubieżnych tańcach... wierzących. Należał do nich Karol chać o spowiedzi . wiał się pełnymi, skomplikowanymi
A słuchacze, radzi, śmieją się, roz- Gavard, który odwiedzał kompo- Gdy 12 paz
dziernika wydawa- zdaniami w rodzaju:  O, pięknaż to
noszą nieskromne dwuznaczniki po zytora w paryskim mieszkaniu, gdy ło się, że Chopin umiera, posłano umiejętność przedłużać cierpienia!
EugŁne Delacroix  Fryderyk Chopin i George Sand