WYŻSZA SZKOA
A EKOLOGII I ZARZ
DZANIA
Wy d z i a ł Ar c h i t e k t u r y
02-061 Warszawa, ul. Wawelska 14
Prof. dr inż. Kajetan Woz
niak
BUDOWNI CTWO OGÓLNE
 plansze dydaktyczne 
Część VI
Sklepienia
Stropodachy
Zielone dachy
Dachy
Warszawa 2007 r.
Plansza 1 z 27
SKLEPIENIA
Sklepienia stanowią szczególny rodzaj przekryć stropowych i stropowo-dachowych. W zależności od geome-
trycznego kształtu mogą być:
�! sklepienia o pojedynczej krzywiz
nie
�! sklepienia o podwójnej krzywiz
nie
�! sklepienia złożone
1 - kolebkowe;
2 - kolebkowe z lunetami;
3 - beczułkowe;
4 - klasztorne;
5 - krzyżowe;
6 - krzyżowo-żebrowe;
7 - zwierciadlane;
8 - nieckowe;
9 - ozdobne ( kryształowe )
Plansza 2 z 27
Struktura sklepienia
1 - podniebienie; 5 - pachwina;
2 - grzbiet; 6 - rozpiętość;
3 - grubość; 7 - strzałka;
4 - czoło; 8 - luneta
Elementy sklepienia
na przykładzie sklepienia
o pojedynczej krzywiz
nie
Przykład sklepienia stropowego
1 - beton;
2 - stalowa siatka;
3 - krążyna;
4 - wypełnienie pachwinowe;
5 - mocowanie krążyny
Plansza 3 z 27
STROPODACHY
Stropodach  jest to strop nad ostatnią kondygnacją spełniający jednocześnie rolę dachu płaskiego; jest
zatem wykończony od zewnątrz stosowną warstwą pokrycia dachowego.
Szczególnymi przypadkami stropodachów są tarasy nad pomieszczeniami, wykończone zwykle warstwą po-
sadzkową.
Z racji wewnętrznej budowy (struktury fizycznej), stropodachy dzieli się na: a) pełne (zamknięte); b) wentylowane
(możliwość przewietrzania)
Zasada rozwiązanie stropodachu pełnego
y
LE DOBRZE
Plansza 4 z 27
Zasada rozwiązania stropodachu wentylowanego
Plansza 5 z 27
Szczególne rozwiązania pokryć stropodachów
Pokrycie z warstwą żwiru
1 - żwir frakcji 16 � 32 mm
2 - powłoka bezspoinowa zbrojona tkaniną szklaną
3 - pokrycie z pap zgrzewalnych
Stropodach  odwrócony z warstwą żwiru
5 - żwir frakcji 16 � 32 mm
4 - materiał dyfuzyjny
3 - płyty termoizolacyjne (np. ekstrudowany polistyren)
2 - przepona hydroizolacyjna
1 - konstrukcja stropodachu
Stropodach  odwrócony z roślinnością
7 - warstwa wegetacyjna ( zielony dach )
6 - włóknina filtrująca (np. polipropylenowa porowata)
5 - warstwa drenująca i magazynująca wodę
4 - warstwa ochronna, odporna na penetrację korzeni
3 - płyty termoizolacyjne (np. ekstrudowany polistyren)
2 - przepona hydroizolacyjna, wzmocniona(np. papa zgrzewalna)
1 - konstrukcja stropodachu
Plansza 6 z 27
ZIELONE DACHY
ekologia + estetyka + racjonalizacja techniczno-użytkowa]
Strefa roślinna
1 - zieleń
2 - warstwa wegetacyjna
3 - welon filtracyjny
4 - żwirowa warstwa drenująca
5 - folia ochronna przeciw korzeniom
Stropodach pełny
6 - izolacja wodoszczelna
7 - termoizolacja
8 - ekran paroszczelny
9 - warstwa gruntująca podłoże
10 - konstrukcja nośna
mogą być również dodatkowo:
11, 12 - warstwy specjalnego przeznaczenia
np. rozdzielająca, poślizgowa, ochronna
Plansza 7 z 27
Strefa roślinna
1 - zieleń
2 - warstwa wegetacyjna
3 - welon filtracyjny
4 - warstwa drenażowa i zbierająca wodę
(uformowany polietylen)
5 - mata ochronna i gromadząca wodę
(włókna syntetyczne)
6 - folia ochronna przeciw korzeniom
Stropodach, taras, tunel itp.
7 - izolacja wodoszczelna i pozostałe ele-
menty przekrycia obiektu budowlanego
Plansza 8 z 27
Szczegół attyki
Szczegół dylatacji
Plansza 9 z 27
DACHY
Dachy obiektów budowlanych stanowią  na równi ze ścianami zewnętrznymi  elementy obudowy, chro-
niąc zabudowane wnętrza przed opadami atmosferycznymi, wiatrem i wahaniami temperatury.
Podstawowymi elementami dachu są:
�! więz
ba dachowa stanowiącą zespół
elementów konstrukcji nośnej,
�! połać dachowa z jej pokryciem,
�! system zbierania i odprowadzania
wody opadowej,
�! urządzenia naświetlające
przestrzeń poddasza.
Więz
ba dachowa jest to przestrzenny ustrój szkieletowy, kształtujący dach i poddasze. Zasadniczymi elementami
płaskimi więz
by w przekroju poprzecznym są wiązary dachowe.
Plansza 10 z 27
W zależności od stopnia nachylenia połaci dachowej, są dachy strome lub płaskie. Dachy strome znajdują zazwy-
czaj zastosowanie w budynkach niskich. W budynkach wysokich i wysokościowych stosowane są z reguły dachy
płaskie.
Nachylenie połaci dachowej określa się kątem pochylenia (ą) lub procentowo stosunkiem rzutu pionowego (h) okre-
ślonego wycinka połaci dachowej do rzutu poziomego (a) tego wycinka.
h
ą
a
Zaleca się wybrane przykładowo, z normy PN-B-02361:1999, nachylenia połaci dachowych w zależności od rodzaju
materiału pokryciowego:
Rodzaj materiału pokryciowego h : a [%] Rodzaj materiału pokryciowego h : a [%]
Bezspoinowe powłoki dachowe 1 � 3 (10) Blachy dachówkopodobne 25 (40)
Papy asfaltowe termozgrzewalne 3 � 20 Blachy fałdowe (trapezowe)
e" 10 (15)
Blacha miedziana Dachówki ceramiczne lub cementowe 70 � 100 (150)
e" 25
Dachówki bitumiczne 20 � 100 Płyty włóknisto-cementowe faliste
e" 50
Plansza 11 z 27
Kształty dachów
Budynki niskie wolnostojące
a) jednospadowy
b) dwuspadowy
c) trójspadowy
d) czterospadowy
e) uskokowy
f) mansardowy
g) naczółkowy
h) półszczytowy
Plansza 12 z 27
Kształty dachów (c.d.)
Obiekty wieżowe
a), b) namiotowe;
c), d) stożkowe;
e) kopulasty (żebrowy) z łubniem;
f) kopulasty (czasza) z iglicą;
g), h), i) hełmowe
Plansza 13 z 27
Kształty dachów (c.d.)
Obiekty halowe
i użyteczności publicznej
a) fałdowo-łukowy;
b), g) łupinowe;
c), f) strukturalno-przestrzenne;
d) walcowy;
e) beczkowy
Plansza 14 z 27
DREWNIANE WI
y
BY CIESIELSKIE
Podstawowe elementy konstrukcyjne
" krokiew " kleszcze i słupy " jętka
" płatew
(pośrednia i kalenicowa)
W ciesielskich więz
bach dachowych występują ponadto elementy uzupeł-
niające: miecze, wieszaki, krzyżulce, zastrzały, podwaliny i murłaty.
Do krokwi przybija się tzw. łaty lub deski (deskowanie pełne albo ażurowe)
na których wykonywane jest pokrycie dachowe.
Plansza 15 z 27
Więz
by płatwiowo-kleszczowe
a) wiązar z murłatą;
b) wiązar ze ścianką kolankową
1 - krokiew;
2 - płatew;
3 - kleszcze;
4 - miecz;
5 - słup;
6 - murłata;
7 - podwalina;
8 - słupek w ściance kolankowej
Więz
ba płatwiowo-jętkowa
1 - krokiew;
2 - jętka;
3 - płatew;
4 - podwalina;
5 - murłata;
6 - miecz
Plansza 16 z 27
Więz
by płatwiowo-kleszczowe w dachach płaskich
a) rozpiętość do 16 m;
b) rozpiętość do 8 m
1 - krokiew;
2 - płatew pośrednia;
3 - miecz (kleszczowy);
4 - miecz (płatwiowy);
5 - kleszcze;
6 - słup;
7 - murłata;
8 - płatew kalenicowa;
9 - śruba;
10 - kotwa stalowa;
11 - klamra;
12 - krzyżulec;
13 - blok kotwiący
(wieniec żelbetowy);
14 - podwalina
Plansza 17 z 27
Więz
by wieszarowe
a) jednowieszakowy;
b) jednowieszakowy z krzyżulcami;
c) dwuwieszakowy;
d) dwuwieszakowy z krzyżulcami
1 - zastrzał
2 - wieszak
3 - ściąg
4 - płatew kalenicowa
5, 11 - krzyżulce
6 - miecz
7 - rozpórka
8 - kleszcze
9, 14 - płatwie (pośrednia i stopowa)
10 - łączniki stalowe
12 - nakładki
13 - krokiew
Plansza 18 z 27
Wybudówki z połaci dachowej
Wybudówka prostokątna okienno-balkonowa
1 - łaty pod pokrycie dachówkowe
Wybudówka  wole oko okienno-wentylacyjna
1 - łaty pod pokrycie dachówkowe
Plansza 19 z 27
Okna połaciowe
1 - rynna odwadniająca
2 - wentylacja
3 - paroizolacja
4 - izolacja cieplna
5 - izolacja przeciwwilgociowa
6 - wykończenie poziome
7 - wykończenie pionowe
8 - wykończenie boczne
9 - dodatkowa łata
10 - kołnierz uszczelniający EDH
11 - boczna część kołnierza EDH
12 - fartuch ołowiany
13 - czerwona linia
14 - kątownik montażowy
15 - łata dystansowa
16 - łata
17 - szczelina wentylacyjna
18 - krokiew
Plansza 20 z 27
DREWNIANE KONSTRUKCJE INŻYNIERSKIE
Przykładowe typy
wiązarów kratowych
produkowanych przemysłowo
(według systemowego
rozwiązania amerykańskiego)
Plansza 21 z 27
Przykład wiązara trójkątnego
a) widok ogólny i szczegóły
rozwiązań węzłów;
b) schemat obliczeniowy wiązara
Plansza 22 z 27
DACHY Z PREFABRYKATÓW ŻELBETOWYCH
Przekrycia dachowe z płyt korytkowych
1 - płyta korytkowa
2 - ścianka ażurowa
Płyty korytkowe zamknięte
(LM = 1,80 � 3,00 m)
a) płyta standardowa;
b) płyta połówkowa, uzupełniająca
Plansza 23 z 27
Płyty panwiowe
Plansza 24 z 27
Płyty fałdowe
Plansza 25 z 27
Prefabrykowany wiązar o konstrukcji jętkowej (typ DS-2)
a) ogólny widok;
b) krokiew;
c) jętka;
d) słupek;
e) ruszt
1 - kotwa do mocowania rusztu,
2 - kotwa do mocowania krokwi,
3 - pręt zbrojeniowy,
4 - otwory do mocowania rusztu
na krokwi
Plansza 26 z 27
Wiązary o kombinowanej konstrukcji kratowej
Według systemowego
rozwiązania francuskiego
Według systemowego
rozwiązania polskiego
Plansza 27 z 27