FIZJOLOGIA UKAADU KRŻENIA KRŻANIE KWRWI Krew krąży po dwóch zamkniętych systemach naczyń krwionośnych, tworzących obieg krwi, czyli krążenie duże oraz krążenie płucne (małe) Krążenie mózgowe KREW ZAWSZE KRŻY W JEDNYM KIERUNKU, WYZNACZONYM Żyła szyjna PRZEZ SPADEK CIŚNIENIA Tętnica szyjna Kurczący się mięsień sercowy dostarcza energii, która stwarza Tętnica płucna różnicę ciśnień na początku i na Płuca Żyła płucna końcu każdego obiegu, czyli w Żyła główna górna wysokociśnieniowych zbiornikach Aorta tętniczych i niskociśnieniowych zbiornikach żylnych Żyła główna dolna Serce P L Krążenie trzewne Żyła wątrobowa Wątroba Układ trawienny Żyła wrotna Krążenie nerkowe Krążenie mięśniowe Nerki i skórne CYKL PRACY SERCA Najpopularniejszym sposobem badania serca jest elektrokardiografia EKG, zapisuje ona potencjały czynnościowe lub ich różnice w określonych miejscach powierzchni ciała, które zależą od zjawisk bioelektrycznych w czynnym sercu Pobudzenie Pobudzenie Skurcz Rozkurcz Skurcz Rozkurcz przedsionków przedsionków przedsionków komór komór komór CYKL PRACY SERCA Rozkurcz komór trwa przez pewien czas razem z rozkurczem przedsionków jest to przerwa w czynności całego serca, zwana pauzą, po niej rozpoczyna się następny cykl Częstość skurczów serca u człowieka wynosi przeciętnie 75 razy na minutę (cykl pracy serca trwa około 0,8 s), gdy jednak skurcze serca staną się częstsze, np. 120 na minutę, każdy cykl serca skraca się głównie kosztem przerwy (pauzy) i w tym przypadku będzie trwał tylko 0,5 s. Częstość skurczów serca u wybranych zwierząt: ż małe ptaki 1000/min ż mysz 500/min ż królik 150/min ż koń 30/min ż słoń 20/min Częstość skurczów serca u zwierząt małych jest duża, natomiast u zwierząt dużych - mała ż wieloryb 4/min CYKL PRACY SERCA Częstotliwość skurczów serca zależy od: 1. TEMPERATURY Wzrost temperatury zwiększ częstotliwość skurczów serca (np. w stanach gorączkowych) 2. OBECNOŚCI I STŻENIA JONÓW W PAYNIE ZEWNTRZKOMÓRKOWYM Obecność odpowiednich jonów w odpowiednich stężeniach wpływa na potencjały bioelektryczne i sprzężenie elektromechaniczne, np. nadmiar K+ zatrzymuje serce w rozkurczu, a nadmiar Ca2+ w skurczu 3. POBUDZENIA WAÓKIEN LUB DZIAAANIA MEDIATORÓW UKAADU WEGETATYWNEGO Przez wpływ na przepuszczalność i polaryzację błony włókna mięśniowego: układ nerwowy przywspółczulny i acetylocholina zwalniają rytm skurczów lub zatrzymują całe serce (podobnie działają glikozydy zawarte w naparstnicy leki nasercowe) układ nerwowy współczulny i katecholaminy zwiększają częstotliwość skurczów serca KREW FUNKCJE 1. TRANSPORT Transport gazów oddechowych i substancji odżywczych oraz wody, soli mineralnych i witamin Transport oczyszczający metabolity przeznaczone do usunięcia transportowane są do narządów wydalających i odtruwających Transport termoregulacyjny mając dużą pojemność cieplną krew odbiera ciepło w okolicach ciała którym grozi przegrzanie, a ogrzewa te części w których jest duża utrata ciepła Transport koordynacyjny krew transportuje hormony i inne metabolity, które pobudzają, hamują lub zmieniają bieg reakcji w komórkach i narządach 2. OBRONA Obrona przed ciałami obcymi i trującymi (przeciwciała, komórki żerne) oraz przed wykrwawieniem (hemostaza tworzenie skrzepu) 3. HOMEOSTAZA Utrzymywanie stałych właściwości wewnętrznego środowiska organizmu (praktycznie nie zmienia się pH, ciśnienie osmotyczne, ilość wody, soli i białek, lepkość, skład komórkowy i zawartość przeciwciał) 4. FUNKCJA HYDRODYNAMICZNA Objętość krwi utrzymuje się na stałym poziomie umożliwiając w ten sposób jej tłoczenie i transport przez serce i naczynia krwionośne KREW Krew jest płynną tkanką, której składniki komórkowe powstają w różnych częściach organizmu składających się na układ krwiotwórczy czerwony, nieprzejrzysty płyn (odcień czerwonego koloru krwi zależy od wysycenia jej tlenem) cięższa od wody (ciężar krwi zależy głównie od liczby krwinek czerwonych) lepka odczyn lekko alkaliczny (pH = 7,4) swoisty zapach słonawo-słodkawy smak zawiesina składników komórkowych w roztworze wodnym zawiera składniki koloidalne Krwinki białe Płytki krwi Krwinka czerwona KREW OSOCZE SUROWICA Płynna część nie skrzepłej krwi Płynna część krwi skrzepniętej OSOCZE Białe krwinki Płytki krwi Czerwone krwinki KREW CIŚNIENIE OSMOTYCZNE Ciśnienie osmotyczne zależy od liczby wolnych cząsteczek w jednostce objętości, a przez to od stężenia cząsteczek i stopnia dysocjacji ciał rozpuszczonych w roztworze ROZTWORY IZOTONICZNE TO ROZTWORY O JEDNAKOWYM CIŚNIENIU OSMOTYCZNYM Izotoniczny z krwią człowieka jest: 0,3-molowy roztwór glukozy 0,15-molowy, czyli 0,9% roztwór NaCl HIPOTONICZNY IZOTONICZNY HIPERTONICZNY KREW CIŚNIENIE ONKOTYCZNE Jest to siła z jaką ciała koloidalne utrzymują wodę i wciągają ją do naczyń krwionośnych Tętniczka Kapilara Żyłka Ciśnienie onkotyczne równoważy ciśnienie krwi w naczyniach krwionośnych, dzięki czemu nie dochodzi do utraty wody z naczyń Pi = 3 mm Hg (zmniejszone ciśnienie onkotyczne prowadzić może do powstania obrzęku) Pc = 30 mm Hg Pc = 10 mm Hg Ąc = 30 mm Hg Ąi = 8 mm Hg mm Hg 40 Pc Pi 30 20 s(Ąc Ąi) 10 Dystans wzdłuż kapilary Ciśnienie hydrostatyczne kapilarne (Pc) Cząsteczki albuminy nie mogą przenikać przez pory Ciśnienie hydrostatyczne międzykomórkowe (Pi) kapilar, podczas gdy małe cząsteczki (H2O i Na+) mogą. Ciśnienie onkotyczne kapilarne (Ąc) Jony sodu są silnie przyciągane przez albuminy, razem Ciśnienie onkotyczne międzykomórkowe (Ąi) przyciągają H2O z przestrzeni międzykomórkowej KREW MORFOTYCZNE SKAADNIKI KRWI ERYTROCYTY mężczyzni: 5 6 mln/mm3 kobiety: 4,5 5 mln/mm3 LEUKOCYTY 4 10 tys./mm3 PAYTKI KRWI 200 300 tys./mm3 KREW HEMOPOEZA Komórka macierzysta erytrocyt monocyt neutrofil bazofil eozynofil limfocyt płytki KREW ERYTROCYTY - RBC Najliczniejsze morfotyczne składniki krwi, czynnościowo związane z transportem gazów oddechowych nie mają jąder dwuwklęsłe krążki (korzystny stosunek powierzchni do masy) zawierają hemoglobinę powstają w szpiku kostnym ich tworzenie pobudza erytropoetyna żyją przeciętnie 120 dni KREW LEUKOCYTY - WBC Ich funkcja związana jest z obronną rolą krwi GANULOCYTY Neutrofile Eozynofile Bazofile 63 % 3 % 0,5 % Biorą udział w procesach Ich funkcja polega na Zawierają substancje zapalnych i fagocytowaniu regulowaniu reakcji farmakologicznie czynne: drobnoustrojów alergicznych i na zwalczaniu histaminę, serotoninę, heparynę, pasożytów jelitowych uwalniane w degranulacji KREW LEUKOCYTY - WBC AGANULOCYTY Najliczniejszymi agranulocytami są limfocyty Limfocyty B (bursa Fabricii kaletka Limfocyty T i komórki rakowe Fabrycjusza) Rozpoznają antygeny i wytwarzają przeciwciała warunkujące odpowiedz typu humoralnego (łac. humor płyn). Limfocyty B pochodzą u ssaków bezpośrednio ze szpiku, a u ptaków z kaletki Fabrycjusza Limfocyty T (thymus grasica) Pochodzą z grasicy i warunkują odpowiedz typu komórkowego, a także współdziałają z limfocytami B w odpowiedzi typu humoralnego. Limfocyty Tc w wyniku odpowiedzi są zdolne do zabicia komórek docelowych KREW PAYTKI KRWI - PLT Płytki krwi, czyli trombocyty są krążącymi we krwi fragmentami cytoplazmy megakariocytów, olbrzymich poliploidalnych komórek szpiku Główną funkcją trombocytów jest udział w procesach krzepnięcia krwi i ochronne działanie na śródbłonek naczyń HEMOSTAZA KREW UKAAD AB0 KREW UKAAD Rh Nazwa Rh wzięła się od małp Rhesus, u których po raz pierwszy wykryto ten układ Obejmuje ponad 47 antygenów, lecz 5 z nich ma znaczenie praktyczne. Najsilniejszy jest antygen D i to jego obecność powoduje zaliczenie kogoś do grupy Rh+ a brak Rh- Przeciwciała anty-D nie występują normalnie we krwi osób z grupą Rh-, natomiast mogą się pojawić po kontakcie z antygenem D. Wśród ludzi rasy białej około 85% posiada czynnik Rh.