Wprowadzenie do nauk o polityce


UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
Spis treści
1. Tematyka zajęd ....................................................................................................................... 6
2. Nauka ..................................................................................................................................... 8
Co to jest nauka ? .................................................................................................................... 8
Konteksty znaczeniowe słowa  nauka .................................................................................. 8
Geneza nauki ........................................................................................................................... 8
Cel nauki .................................................................................................................................. 8
Co to jest naukoznawstwo ? ................................................................................................... 9
Podział nauk ............................................................................................................................ 9
Kto i gdzie zajmuje siÄ™ naukÄ… ? ............................................................................................... 9
Struktura uniwersytetów ........................................................................................................ 9
Stopnie i tytuły naukowe ...................................................................................................... 10
Prace naukowe ...................................................................................................................... 11
Czasopisma politologiczne: ................................................................................................... 12
Zapis bibliograficzny .............................................................................................................. 12
Warunki konieczne do wyodrębnienia się określonej dyscypliny naukowej........................ 12
Dyscypliny nauk humanistycznych ........................................................................................ 12
Dyscypliny nauk społecznych ................................................................................................ 13
Subdyscypliny nauk humanistycznych i społecznych, których przedmiotem zainteresowania
jest polityka ........................................................................................................................... 13
Nauki polityczne - nauki o polityce i politologia................................................................ 14
3. badania politologiczne ......................................................................................................... 14
Politologia  twarda i politologia  miękka .......................................................................... 14
Przedmiot badao politologicznych ....................................................................................... 14
Działy oraz problematyka badawcza nauk o polityce ........................................................... 15
Geneza nauk politycznych i politologii ................................................................................. 15
Rozwój nauk o polityce w Polsce .......................................................................................... 16
Ojcami polskiej politologii: Franciszek Ryszka i Jan Paszkiewicz(?). ..................................... 16
4.Współczesny kształt politologii i jej możliwości poznawcze ................................................. 16
Etymologia i konotacje słowa polityka: ................................................................................ 16
Strona 2 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
Ujęcia definicyjne polityki ..................................................................................................... 16
5. Atrybuty polityki .................................................................................................................. 17
Pojęcie władza polityczna ................................................................................................... 17
Polityka  z przymiotnikiem / Polityki szczegółowe .............................................................. 17
Podstawowe kategorie politologiczne .................................................................................. 17
Prawne, ekonomiczne oraz ideologiczne determinanty polityki .......................................... 17
Kulturowe i cywilizacyjne determinanty polityki .................................................................. 18
Interes polityczny ................................................................................................................. 18
Aksjologiczne ujęcie polityki ................................................................................................ 18
6. Teleologiczne ujęcie polityki ................................................................................................ 19
Polityka a moralnośd  różne ujęcia,..................................................................................... 19
Polityka a etyka odpowiedzialności .................................................................................... 19
Interpretacja powiedzenia cel uświęca środki ? ................................................................ 19
Polityka a non-violence ......................................................................................................... 20
7. Podmiotowośd polityczna .................................................................................................... 20
8. Prawa człowieka ................................................................................................................... 20
Charakter praw człowieka ..................................................................................................... 20
Generacje praw człowieka .................................................................................................... 21
9. Teoria polityki ....................................................................................................................... 21
Od społeczeostwa obywatelskiego do społeczeostwa otwartego ....................................... 21
Możliwości partycypacji (uczestnictwa) politycznej ........................................................... 22
10. problem skuteczności w polityce ..................................................................................... 22
Pojęcia: legitymizacji i delegitymizacji władzy politycznej.................................................... 22
Legitymizacja polityczna według M. Webera .................................................................... 22
Legitymizacja polityczna według D.Eastona....................................................................... 22
Legitymizacja ideologiczna: założenia i praktyka polityczna ............................................... 23
Delegitymizacja władzy politycznej ..................................................................................... 23
Lobbing polityczny................................................................................................................ 23
Grupy interesu w życiu politycznym .................................................................................. 23
Elity polityczne w paostwie ................................................................................................. 24
Struktura klasy politycznej .................................................................................................. 24
Rola i możliwości sprawcze  czwartej władzy ..................................................................... 24
Strona 3 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
Przywództwo polityczne: pojęcie i klasyfikacje .................................................................... 24
Działania i oddziaływania polityczne.................................................................................... 24
Zamierzone i niezamierzone skutki działao politycznych .................................................. 24
11. skutecznośd działao politycznych ....................................................................................... 25
Implementacja decyzji politycznych ................................................................................... 25
Anomia społeczna a implementacja celów politycznych ................................................... 25
12. konsens i konflikt w polityce ........................................................................................... 25
Przyczyny konfliktów politycznych........................................................................................ 25
Przyczyny kryzysów politycznych, ........................................................................................ 25
Fazy konfliktu politycznego: .............................................................................................. 25
Rozstrzyganie konfliktów politycznych:............................................................................. 25
Możliwości osiągania consensusu politycznego, .............................................................. 26
13. System polityczny ............................................................................................................... 26
Analiza systemowa w politologii .......................................................................................... 26
System polityczny: pojęcie i struktura .................................................................................. 26
Konwersja wewnÄ…trz systemowa......................................................................................... 27
Petryfikacja systemu politycznego ....................................................................................... 27
Holistyczne ujęcie systemu politycznego ............................................................................ 27
Synchronia i diachronia systemu politycznego .................................................................. 27
Sprzężenia zwrotne w systemie politycznym...................................................................... 27
14. Paostwo oraz układ partyjny w systemie politycznym ...................................................... 27
Kultura polityczna ................................................................................................................. 27
Komponenty składowe kultury politycznej: ...................................................................... 28
Typologizacja kultury politycznej....................................................................................... 28
Funkcje kultury politycznej w systemie politycznym ........................................................ 28
Komunikowanie społeczne a komunikowanie polityczne ................................................. 29
Socjotechnika jako  inżynieria społeczna ........................................................................... 29
Osobliwości socjotechniki politycznej,........................................................................... 30
15. Celebrytyzacja polityczna, .................................................................................................. 30
Manipulacja polityczna: cel i założenia ............................................................................... 30
Wyróżniki i cechy manipulacji politycznej ......................................................................... 30
Możliwości i ograniczenia marketingu politycznego, public relations w polityce ....... 30
Strona 4 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
Przyczyny i następstwa political correctness ..................................................................... 31
Na czym polega teoria domina ? ....................................................................................... 31
16. Życie polityczne .................................................................................................................. 31
Mitologizacja życia politycznego ........................................................................................ 31
Stereotypizacja życia politycznego ..................................................................................... 31
17. Racja stanu ......................................................................................................................... 32
Rodowód pojęcia  racja stanu ............................................................................................ 32
Wymogi i wyznaczniki racji stanu ....................................................................................... 32
Hierarchizacja i dynamika wyznaczników racji stanu......................................................... 32
Racja stanu a polityka zagraniczna paostwa ................................................................... 32
18. Konwersja (przetwarzanie ) systemu politycznego............................................................ 33
Współcześnie globalizacja wpływa na upodobnianie się systemów (konwersja). .............. 34
Strona 5 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
1. TEMATYKA ZAJĆ
1 TEMATYKA ZAJĆ
realizacja w roku akademickim 2012/2013
na kierunku politologia  studia licencjacie I rok sem.II (letni) na WSMiP UA
Wykładowca i koordynator przedmiotu: prof. zw. dr hab. Eugeniusz Ponczek
Tematyka wykładów (30 godz.)
1. Nauka: pojęcie, klasyfikacja, cele poznawcze badao naukowych.
2. Dyscypliny nauk humanistycznych i społecznych o problematyka polityczna.
3. Nauki o polityce oraz politologia: geneza i rozwój, funkcje, zakresy pojęciowe i
przedmiot
badao.
4. Pojęcie polityki - style interpretacji oraz kategorie politologiczne.
5. Prawne, ekonomiczne, ideologiczne i kulturowe determinanty polityki.
6. Aksjologiczny i teleologiczny wymiar polityki.
7. Polityka a moralnośd.
8. Działania polityczne oraz proces podejmowania decyzji i ich implementacja.
9. Podmiotowośd polityczna społeczeostwa obywatelskiego a rola elit i grup nacisku oraz
przywódców politycznych.
10. Etiologia konfliktów politycznych i możliwośd zaistnienia konsensu politycznego.
11. Legitymizacja i delegitymizacja władzy politycznej.
12. System polityczny: struktura - komunikacja między podsystemami - konwersja
wewnÄ…trzsystemowa.
13. Kultura polityczna: pojęcie i typologizacja oraz funkcje stereotypów i mitów
politycznych
14. Socjotechnika polityczna i manipulacja polityczna oraz zjawiska postpolityki i
celebrytyzacji politycznej.
15. Pojęcie racji stanu oraz jej wyznaczniki i wymogi.
Strona 6 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
Tematyka dwiczeo (15 godz.)
1. Zajęcia organizacyjne.
2. Struktura uczelni wyższych: wydziały, katedry/zakłady, tytuły zawodowe, stopnie
naukowe
i tytuł naukowy oraz stanowiska nauczycieli akademickich.
3. Encyklopedie, leksykony i podręczniki z zakresu politologii.
4. Prace naukowe i czasopisma politologiczne oraz ich zapisy bibliograficzne.
5. Warsztat naukowy politologa oraz sposób przygotowania referatów.
6. Odsyłacze i przypisy oraz kwerenda bibliograficzna.
7. Kontrola przygotowania referatów.
8. Ocena przygotowanych referatów.
Wymagania
1) Zaliczenie tematyki realizowanej na dwiczeniach na ocenę, a także zaliczenie lektury w
wymiarze 450 stron (mogą to byd monografie politologiczne lub artykuły naukowe).
Zaliczenia lektury dokonuje realizator dwiczeo. Oznacza to, że warunkiem zaliczenia dwiczeo
jest również wykazanie się przez studenta wiedzą uzyskaną w trakcie lektury odpowiedniej
literatury politologicznej.
2) Zdanie egzaminu ustnego z całości problematyki przedmiotu realizowanej w trakcie
wykładu i dwiczeo. Egzaminatorem jest koordynator przedmiotu i jednocześnie realizator
wykładu. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie dwiczeo i lektury.
UWAGA !
Warunkiem przystÄ…pienia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia dwiczeo i lektury.
Strona 7 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
2. NAUKA
2. NAUKA
CO TO JEST NAUKA ?
CO TO JEST NAUKA ?
Niejako autonomiczna częśd kultury (w znaczeniu ogółu wytworów ludzkich, zarówno
materialnych, jak i nie materialnych, nie sztuki), która służy wyjaśnianiu funkcjonowania
świata w którym żyje człowiek. Każda nauka posiada własna, rozbudowaną metodologię
służącą do prowadzenia bada naukowych. Podstawowymi elementami każdej nauki są:
przedmiot, metody i teoria (zbiór definicji tworzących daną naukę).
KONTEKSTY ZNACZENIOWE SAOWA  NAUKA
KONTEKSTY ZNACZENIOWE SAOWA  NAUKA
Paranauka inaczej: pseudonauka  nauka, która nie posługuje się metodami badawczymi
przez co jej hipotezy nie sÄ… weryfikowalne.
GENEZA NAUKI
GENEZA NAUKI
Gnoza  gr. wiedza. Prawda objawiona  nie musiała byd potwierdzona badaniami bo była
dana bezpośrednio do Boga.
Od początków świata ludzie interesowali się otaczającym światem i tworzyli zalążki
przyszłych konkretnych dziedzin nauki. Pierwszym przełomem w nauce było wynalezienie
pisma. Pierwszą cywilizacją, która miała wielki wkład w rozwój nauki byli Sumerowie
(tworzyli listy miast i gatunków fauny i flory). Byli także biegłymi matematykami, podobnie
jak Asyryjczycy i Babilooczycy.
Działalnością naukową zajmowali się głownie kapłani.
Niezrozumiałe fakty i zjawiska (jak np. zadmienie słooca) tłumaczyli poprzez działanie sił
nadprzyrodzonych.
Systematycznie uprawiana nauka była dziełem Starożytnej Grecji, tam też pojawili się pierwsi
filozofowie.
CEL NAUKI
CEL NAUKI
Pogłębianie wiedzy o świecie w którym żyje człowiek.
Odkrycie prawdy.
Strona 8 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
CO TO JEST NAUKOZNAWSTWO ?
CO TO JEST NAUKOZNAWSTWO ?
W znaczeniu sensu largo to nauka o nauce.
W znaczeniu sensu stricto a więc swoista epistemologia (filozoficzna teoria poznania) nauki.
PODZIAA NAUK
PODZIAA NAUK
Nauki podstawowe  zajmujÄ… siÄ™ odkrywaniem, ich celem nie jest stosowanie lecz
badanie różnych zjawisk (np. fizyka, chemia, większośd nauk humanistycznych)
Nauki stosowane  nauki posiadające zastosowanie praktyczne w życiu  np.
inżynieria, budownictwo, medycyna
Nauki idiograficzne  stawiajÄ… pytania: kto, co i gdzie? Np. historia
Nauki nomologiczne  stawiajÄ… pytanie: dlaczego?
,,Dlaczego? jest w nauce pytaniem podstawowym a ,,kto, co i gdzie? pytaniami
pomocniczym.
KTO I GDZIE ZAJMUJE SI NAUK ?
KTO I GDZIE ZAJMUJE SI NAUK ?
Pracownicy naukowi w ośrodkach badao naukowych, a także w jednostkach uczelnianych.
STRUKTURA UNIWERSYTETÓW
STRUKTURA UNIWERSYTETÓW
uniwersytet pełny (uczelnia, której jednostki organizacyjne posiadają uprawnienia do
nadawania stopnia naukowego doktora co najmniej w dziesięciu dyscyplinach, w tym
przynajmniej po dwa uprawnienia w każdej z następujących grup dziedzin nauki:
humanistycznych, prawnych, ekonomicznych lub teologicznych (konieczny jest
wydział prawa)
matematycznych, fizycznych, nauk o Ziemi lub technicznych,
biologicznych, medycznych, chemicznych, farmaceutycznych, rolniczych lub
weterynaryjnych - np. Uniwersytet Aódzki
uniwersytet przymiotnikowy (wyraz uniwersytet uzupełniony innym przymiotnikiem
lub przymiotnikami w celu określenia profilu uczelni może byd używany w nazwie
uczelni, której jednostki organizacyjne posiadają co najmniej sześd uprawnieo do
Strona 9 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
nadawania stopnia naukowego doktora, w tym co najmniej cztery w zakresie nauk
objętych profilem uczelni)  np. Uniwersytet Medyczny
Uniwersytety dzielÄ… siÄ™ na:
Wydziały
Instytuty
9ð Katedry lub ZakÅ‚ady
Na czele Uniwersytetu stoi rektor.
Na czele Wydziału stoi dziekan.
STOPNIE I TYTUAY NAUKOWE
STOPNIE I TYTUAY NAUKOWE
Tytuły zawodowe:
Licencjat lub inżynier (po studiach I stopnia)
m.in. magister, magister inżynier i lekarz (po studiach II stopnia)
Stopnie naukowe:
Doktor (nauk  np. politycznych)
Doktor habilitowanych
Tytuły naukowe:
Profesor
Doktorem zostaje się w wyniku 3-4 letnich studiów doktoranckich lub z ,,wolnej stopy gdy
jest się współpracownikiem profesora i wraz z nim stworzy się jakieś dzieło naukowe.
Tytuł doktora może przyznawad uczelnia jeżeli zatrudnionych jest w niej minimum 8
profesorów zwyczajnych.
Tytuł naukowy profesora zwyczajnego (belwederskiego) otrzymuje się bezpośrednio od
Prezydenta RP na wniosek macierzystej instytucji w której zatrudniony jest kandydat, po
rekomendacji Centralnej Komisji ds. Stopin i Tytułów.
Na Zachodzie (USA i Europa Zachodnia) jest inaczej: tytuły profesorskie przyznaje uczelnia,
nie prezydent  tam profesor zwyczajny zwany jest full profesorem. W Polsce jest jak jest z
racji na tradycjÄ™.
Stanowiska pracowników naukowych:
Strona 10 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
Adiunkt (można nim byd 8 lat, przez ten czas adiunkci powinni dokonad habilitacji)
profesor nadzwyczajny
profesor zwyczajny
PRACE NAUKOWE
PRACE NAUKOWE
Prace badawcze polegają na zdobywaniu nowych prawd o świecie. Wysiłek uczonego
skupiony jest na odkrywaniu faktów, opisywaniu i wyjaśnianiu zjawisk w oparciu o własne
lub cudze doświadczenia badawcze i materiały naukowe. Pomyślnymi rezultatami
badawczych prac naukowych są odkrycia badawcze.. Dzięki nim rozwija się nasza wiedza o
świecie.
Prace koncepcyjne są to prace naukowe ograniczone do wstępnych kroków poprzedzających
badania właściwe lub opracowanie materiałów naukowych.
Prace metodologiczne  to prace nad obmyślaniem, uzasadnianiem i wypróbowywaniem
nowych metod, a także nad krytykowaniem i poprawianiem metod już znanych.
Inny podział:
Prace analityczne są zazwyczaj skupione na ustalaniu i precyzowaniu pojęd naukowych i
wyprowadzania z nich implikacji. Oparta na dedukcji (od ogółu do szczegółu).
Prace syntetyczne stanowią efekt składania w spoistą całośd wielu szczegółów, wielu prac,
wielu wyników badao. Oparta na indukcji (od szczegółu do ogółu).
Inny podział:
Prace problemowe zawierajÄ… nowe zagadnienia, otwierajÄ… nowe kierunki badao.
Prace przyczynkowe to prace stosunkowo drobne, polegajÄ…ce na wykonywaniu badao
cząstkowych, mających sens jedynie ze względu na większe przedsięwzięcie naukowe.
Prace teoretyczne to takie, w których autor opierając się na faktach już znanych, a więc
wynikach swoich lub (częściej) cudzych prac badawczych, w szerokim sensie
doświadczalnych, zmierza do ustalenia natury pewnych zjawisk, do logicznego
uporządkowania twierdzeo, rozumowao i wniosków. Prace takie prowadzą do
sformułowania nowych problemów naukowych, do organizacji nowych prac badawczych, a
przez to  do nowych odkryd.
Prace doświadczalne wykonywane są w sposób eksperymentalny; prowadzą do poznania
pewnych prawidłowości w badanych zjawiskach.
Prace indywidualne to na przykład prace dyplomowe (prace promocyjne)  prace naukowe i
prace doktorskie, także, wcześniej, prace zaliczeniowe na studiach.
Prace zbiorowe to prace naukowe wykonywane przez więcej niż jedną osobę.
Strona 11 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
CZASOPISMA POLITOLOGICZNE:
CZASOPISMA POLITOLOGICZNE:
Studia Polityczne (PAN)
Studia Politologiczne (UW)
PrzeglÄ…d Polityczny
PrzeglÄ…d Zachodni
Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
ZAPIS BIBLIOGRAFICZNY
ZAPIS BIBLIOGRAFICZNY
Uporządkowany wedle określonych kryteriów spis książek, czasopism, artykułów użytych do
tworzenia danego dzieła. Powinien zawierad takie informacje jak: autor, tytuł, rok i miejsce
wydania itp.
Odsyłacz  znak w tekście kierujący czytelnika do objaśnienia zawartego w przypisie
Przypis  komentarz, objaśnienie, uwaga dokonana przez autora lub wydawcę do
tekstu dzieła, umieszczony zwykle u dołu strony, na koocu rozdziału lub na koocu
dzieła. Najczęściej zawiera zródło informacji przy której umieszczony został przypis.
WARUNKI KONIECZNE DO WYODRBNIENIA SI OKREÅšLONEJ DYSCYPLINY NAUKOWEJ
WARUNKI KONIECZNE DO WYODRBNIENIA SI OKREÅšLONEJ DYSCYPLINY NAUKOWEJ
określony przedmiot badao
konkretne, zdefiniowane pojęcia
ujednolicony sposób badao
wystarczajÄ…ca liczba kadry naukowej
DYSCYPLINY NAUK HUMANISTYCZNYCH
DYSCYPLINY NAUK HUMANISTYCZNYCH
administracja
anglistyka
archeologia
bibliologia
dziennikarstwo
etnologia
filozofia
germanistyka
historia
historia sztuki
italianistyka
językoznawstwo
Strona 12 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
kulturoznawstwo
literaturoznawstwo
muzykologia
nauki prawne
nauki o zarzÄ…dzaniu
pedagogika
politologia
polonistyka
praca socjalna
psychologia
religioznawstwo
socjologia
teologia
DYSCYPLINY NAUK SPOAECZNYCH
DYSCYPLINY NAUK SPOAECZNYCH
antropologia
ekonomia
etnografia
geografia
historia
pedagogika
praca socjalna
politologia
polityka społeczna
prawo
nauki prawne
psychologia
religioznawstwo
socjologia
nauki o rodzinie
stosunki międzynarodowe
studia nad rozwojem
cybernetyka społeczna
nauki o bezpieczeostwie
nauki o obronności
SUBDYSCYPLINY NAUK HUMANISTYCZNYCH I SPOAECZNYCH, KTÓRYCH
SUBDYSCYPLINY NAUK HUMANISTYCZNYCH I SPOAECZNYCH, KTÓRYCH
PRZEDMIOTEM ZAINTERESOWANIA JEST POLITYKA
PRZEDMIOTEM ZAINTERESOWANIA JEST POLITYKA
socjologia polityki
Strona 13 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
psychologia polityki
filozofia polityki
geografia polityczna
historia polityczna
nauka o paostwie i prawie
NAUKI POLITYCZNE - NAUKI O POLITYCE I POLITOLOGIA
NAUKI POLITYCZNE - NAUKI O POLITYCE I POLITOLOGIA
Nauki polityczne to oficjalna nazwa politologii w czasach PRL (po odwilży pazdziernikowej bo
wcześniej politologię w ogóle zlikwidowano). Analogicznie socjologię nazywano w tym czasie
naukami społecznymi. Wynikało to z tego, że tradycyjne nazwy tych nauk uważane były za
określenia burżuazyjne.
Obecnie, w związku z tym, dla wielu osób pojęcie ,,nauki polityczne ma pejoratywne
znaczenie w krajach dawnego bloku wschodniego.
3. BADANIA POLITOLOGICZNE
3. BADANIA POLITOLOGICZNE
POLITOLOGIA  TWARDA I POLITOLOGIA  MIKKA
POLITOLOGIA  TWARDA I POLITOLOGIA  MIKKA
Politologia twarda to ta znajdująca się w centrum diagramu kołowego czyli czysta
politologia, której podstawą jest teoria polityki  politologia w znaczeniu sensu
stricto.
Politologia miękka to z kolei dziedziny nawiązujące do politologii  np. geografia
polityczna, socjologia polityki, psychologia polityki  politologia w znaczeniu sensu
largo.
PRZEDMIOT BADAC POLITOLOGICZNYCH
PRZEDMIOT BADAC POLITOLOGICZNYCH
Ogólna teoria polityczna
9ð teoria polityczna
9ð historia myÅ›li politycznej
9ð Instytucje polityczne
9ð konstytucja
9ð wÅ‚adza centralna
9ð wÅ‚adza regionalna i lokalna
9ð administracja publiczna
9ð funkcje ekonomiczne i spoÅ‚eczne rzÄ…du
9ð instytucje polityczne porównawcze
Partie, grupy i opinia publiczna
9ð partie polityczne
9ð grupy i stowarzyszenia
Strona 14 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
9ð udziaÅ‚ obywateli w zarzÄ…dzaniu
9ð opinia publiczna
Stosunki międzynarodowe
9ð polityka miÄ™dzynarodowa
9ð organizacje miÄ™dzynarodowe
9ð prawo miÄ™dzynarodowe
DZIAAY ORAZ PROBLEMATYKA BADAWCZA NAUK O POLITYCE
DZIAAY ORAZ PROBLEMATYKA BADAWCZA NAUK O POLITYCE
teoria polityki
systemy polityczne oraz ich funkcjonowanie
ruchy i doktryny polityczne (historia i współczesnośd)
współczesne stosunki międzynarodowe
polityki szczegółowe, na przykład polityka gospodarcza, polityka społeczna, polityka
ekologiczna i inne
GENEZA NAUK POLITYCZNYCH I POLITOLOGII
GENEZA NAUK POLITYCZNYCH I POLITOLOGII
Kolebką rozważao nad polityką jest starożytna Grecja; zajmowali się nimi najwięksi
filozofowie, między innymi Demokryt z Abdery, opowiadający się za demokratyczną formą
rządów, Platon (autor dzieła ,,Paostwo ), będący teoretykiem paostwa totalitarnego czy
Arystoteles (autor dzieła ,,Polityka ) , który zwracał uwagę na koniecznośd lawirowania
pomiędzy sprzecznymi interesami różnych grup społecznych oraz zastanawiał się nad idealną
formą rządów.
PrzeÅ‚omem w myÅ›leniu o polityce staÅ‚o siÄ™ odrodzenie, szczególnie zaÅ› doktryna Niccolò
Machiavellego z jej centralną ideą "cel uświęca środki".
Thomas Hobbes - twórca koncepcji "wojny wszystkich ze wszystkimi", Charles Louis
Montesqieu - autor koncepcji trójpodziału władzy). Podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej
narodziły się istniejące do dziś główne ideologie polityczne (liberalizm, konserwatyzm,
socjalizm).
Wiek XIX to poczÄ…tek krystalizowania siÄ™ partii politycznych i rozwoju innych instytucji
demokratycznych. Na ten wiek przypada również wyodrębnianie się politologii jako osobnej
dyscypliny naukowej: w połowie wieku, za sprawą Augusta Comte a (ojca socjologii)
wyodrębniła się nauka zwana ,,socjologią . To właśnie z niej na przełomie XIX I XX wieku
wyodrębniła się politologia. Ojcem politologii nazywany jest Max Weber.
Strona 15 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
ROZWÓJ NAUK O POLITYCE W POLSCE
ROZWÓJ NAUK O POLITYCE W POLSCE
W Polsce politologia wyodrębniła się z innych nauk społecznych na początku XX wieku - w
1902 roku we Lwowie powstała Szkoła Nauk Politycznych. W okresie międzywojennym
największą uczelnią politologiczną była Szkoła Nauk Politycznych w Krakowie.
OJCAMI POLSKIEJ POLITOLOGII: FRANCISZEK RYSZKA I JAN PASZKIEWICZ(?).
OJCAMI POLSKIEJ POLITOLOGII: FRANCISZEK RYSZKA I JAN PASZKIEWICZ(?).
Po II wojnie światowej nastąpiło daleko idące uzależnienie nauk politycznych od oficjalnej
ideologii, spotęgowane po 1948 roku zlikwidowaniem politologii akademickiej i zastąpieniem
jej socjalizmem naukowym i stalinowskÄ… wersjÄ… marksizmu.
Przywrócenie politologii, związane z postępującymi ewolucyjnie po Pazdzierniku 1956 roku
procesami detotalitaryzacji, zapoczątkowało utworzenie w 1967 roku Instytutu Nauk
Politycznych w Uniwersytecie Warszawskim. W latach siedemdziesiątych powstawały coraz
liczniej politologiczne ośrodki dydaktyczne i badawcze w innych polskich uniwersytetach.
Współcześnie politologia jest w Polsce dyscypliną badaną i nauczaną w prawie wszystkich
polskich uniwersytetach oraz w wielu humanistycznych uczelniach prywatnych.
Od 1957 roku istnieje Polskie Towarzystwo Nauk Politycznych (PTNP) będące członkiem-
założycielem Międzynarodowego Towarzystwa Nauk Politycznych (IPSA).
4.WSPÓACZESNY KSZTAAT POLITOLOGII I JEJ
4.WSPÓACZESNY KSZTAAT POLITOLOGII I JEJ
MOŻLIWOŚCI POZNAWCZE
MOŻLIWOŚCI POZNAWCZE
ETYMOLOGIA I KONOTACJE SAOWA POLITYKA:
ETYMOLOGIA I KONOTACJE SAOWA POLITYKA:
Etymologia grecka: poly  mnogośd, różnorodnośd, polis  miasto, paostwo.
U Arystotelesa: sztuka rządzenia paostwem, której celem jest dobro wspólne.
U św. Tomasza z Akwinu: Polityka to roztropne dbanie o dobro paostwa
U Maxa Webera: polityka to dążenie do udziału we władzy lub do wywierania wpływu na
podział władzy, czy to między paostwami, czy też w obrębie paostwa, między grupami ludzi,
jakie to paostwo tworzÄ…
UJCIA DEFINICYJNE POLITYKI
UJCIA DEFINICYJNE POLITYKI
Sztuka rządzenia paostwem i działania obejmujące relacje z innymi paostwami.
Taktyka, system, plan działania osób rządzących krajem.
Strona 16 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
5. ATRYBUTY POLITYKI
5. ATRYBUTY POLITYKI
POJCIE WAADZA POLITYCZNA
POJCIE WAADZA POLITYCZNA
Według Marka Żmigrodzkiego i Marka Chmaja: władza polityczna jako system stosunków
społecznych zachodzących pomiędzy określonymi podmiotami, polegający na możliwości
stosowania trwałego przymusu w celu zmuszenia drugiej strony do określonego
postępowania.
POLITYKA  Z PRZYMIOTNIKIEM / POLITYKI SZCZEGÓAOWE
POLITYKA  Z PRZYMIOTNIKIEM / POLITYKI SZCZEGÓAOWE
Polityka zagraniczna
Polityka społeczna
Polityka gospodarcza
Polityka bezpieczeostwa
Polityka ekologiczna
Polityka kulturalna
PODSTAWOWE KATEGORIE POLITOLOGICZNE
PODSTAWOWE KATEGORIE POLITOLOGICZNE
WÅ‚adza polityczna
Proces polityczny
Legitymizacja polityczna
Zachowania polityczne
Działania polityczne
Decyzje i proces decyzyjny
Determinanty polityki (odziaływują na politykę)
Interes polityczny
Konflikt polityczny
Aksjologiczne elementy polityki
Przywództwo polityczne
Elity polityczne
Opinia publiczna
PRAWNE, EKONOMICZNE ORAZ IDEOLOGICZNE DETERMINANTY POLITYKI
PRAWNE, EKONOMICZNE ORAZ IDEOLOGICZNE DETERMINANTY POLITYKI
1. Prawo (stanowisko pozytywistyczne  zakłada że paostwo może byd twórcą prawa i
jest upoważnione do jego stanowienia
Strona 17 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
prawno naturalne  zakłada, że zródłem prawa stanowionego jest prawo natury, ty
samym prawo tworzone musi byd z nim zgodne)
2. Ekonomika (niemożliwe jest całkowite uniezależnienie polityki od ekonomiki. Te dwie
dziedziny nie mogą funkcjonowad obok siebie, istnied odrębnie, gdyż taki stan
wcześniej czy pózniej doprowadzi do nieprawidłowości w rozwoju społecznym.
Należy podkreślid, że ekonomika i polityka oddziałując na siebie powinny się
nawzajem uzupełniad)
3. Ideologia (wpływa na programy polityczne, scala pod względem programowym różne
siły polityczne, determinuje cele polityczne, decyduje o kształcie wszelkich rozwiązao
ustrojowych)
KULTUROWE I CYWILIZACYJNE DETERMINANTY POLITYKI
KULTUROWE I CYWILIZACYJNE DETERMINANTY POLITYKI
1) Moralnośd
2) Kultura (regulacyjna - odnosi się do porządkowania i ujednolicenia działao
politycznych. Dokonuje się tego głównie poprzez normy polityczne oraz
instytucjonalizacje życia publicznego
socjalizacyjna - proces wchodzenia członków danej społeczności w kulturę polityczną,
a więc nabywanie wiedzy o systemie politycznym, tworzenie poglądów i postaw
politycznych
integracyjną - odnosi się do tworzenia podstaw koordynacji działao politycznych oraz
współdziałania jednostek grup w celu osiągnięcia wartości i dóbr. Polega na
motywowaniu i uzasadnianiu słuszności istniejących instytucji i norm politycznych)
INTERES POLITYCZNY
INTERES POLITYCZNY
Świadome dążenie jednostek lub grup społecznych biorących udział w działalności
politycznej do celów przynoszących najwyższą korzyśd polityczną. Interesy polityczne mają
charakter ideologiczny (związane z takimi wartościami, jak np. wolnośd, równośd społeczna,
sprawiedliwośd itp.) oraz ekonomiczny.
AKSJOLOGICZNE UJCIE POLITYKI
AKSJOLOGICZNE UJCIE POLITYKI
Wartości polityczne są podstawą ocen politycznych.
Wartośd to stosunek do różnorodnych dóbr zaspakajających społeczne potrzeby: bytowe
(materialne), jak i duchowe (w tym kulturalne), związane ściśle z interesem jako
uświadamianą potrzebą.
Strona 18 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
Ze względu na zasięg wartości można podzielid na:
indywidualne- (na poziomie mikro) kształtują stosunek człowieka do rzeczywistości
wartości grupowe- (na poziomie mezo) wiążą się bezpośrednio z z potrzebami tej
grupy
wartości ogólnospołeczne (na poziomie makro)
Wartości polityczne można wyodrębnid w powyższych kategoriach wartości społecznych:
w skali makro- wartości wywiedzione z Konstytucji (ustawy zasadniczej paostwa)
w skali mezo- np. wartośd pluralizmu odniesiona do bardziej ogólnej wartości, jaką
jest demokracja
w skali mikro- wolnośd osobista, ład polityczny
6. TELEOLOGICZNE UJCIE POLITYKI
6. TELEOLOGICZNE UJCIE POLITYKI
POLITYKA A MORALNOŚĆ  RÓŻNE UJCIA,
POLITYKA A MORALNOŚĆ  RÓŻNE UJCIA,
Moralnośd polityczna  ogół norm i wzorców działania politycznego umożliwiających jego
ocenę na podstawie kryterium dobra i zła. Kryteria ocen mają swe zródła w konkretnych
warunkach społecznych- poziomie ekonomicznym, polityce i kulturze. Często też odwołują
się do ogólno- humanistycznych wartości, bądz wartości grup, klas społecznych (o różnym
podłożu, np. religijnym).
POLITYKA A ETYKA ODPOWIEDZIALNOÅšCI
POLITYKA A ETYKA ODPOWIEDZIALNOÅšCI
Polityk może stad się wyznawcą etyki przekonao i etyki odpowiedzialności. Pierwsi wyznają
zasadę, że zastosowanie dobrego etycznie środka musi przynieśd dobry cel, a złego zły  nie
rozumieją, że nie zawsze czyn słuszny etycznie przynosi dobre rezultaty.
Politycy będącymi zwolennikami etyki odpowiedzialności biorą pod uwagę zarówno cele, jak
i metody oraz skutki swych działao, nie ignorując przy tym całkowicie przekonao, gdyż bez
nich nie da się wybrad celów. Człowiek z powołaniem do polityki łączy więc obie te etyki.
Stąd konkluzja, że polityk nie będzie nigdy czysty moralnie, ponieważ nie jest możliwe
pogodzenie etyki przekonao i etyki odpowiedzialności. Kto chce uprawiad politykę jako
zawód, musi byd świadom tych etycznych paradoksów.
INTERPRETACJA POWIEDZENIA CEL UÅšWICA ÅšRODKI ?
INTERPRETACJA POWIEDZENIA CEL UÅšWICA ÅšRODKI ?
Autor: Niccolo Machiavelli.
Strona 19 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
Jeśli sam cel jest szczytny, chwalebny to sposób jego osiągnięcia może byd nieuczciwy,
naganny.
POLITYKA A NON-VIOLENCE
POLITYKA A NON-VIOLENCE
Strategia prowadzenia walki politycznej bez użycia przemocy i nawet grozby jej użycia w
każdych warunkach, wielkim propagatorem i zwolennikiem tego podejścia był Mahatma
Gandhi. Zwolennicy tego podejścia opowiadają się za biernym oporem.
Podejście non-violence może byd realizowane m.in. poprzez strajki, protesty, petycje, bojkot
polityczny czy ekonomiczny czy też po prostu nieposłuszeostwo obywatelskie.
7. PODMIOTOWOŚĆ POLITYCZNA
7. PODMIOTOWOŚĆ POLITYCZNA
Podmiot polityki  zbiorowy lub indywidualny uczestnik życia politycznego podejmujący w
sposób zamierzony działania polityczne.
Podział:
Podmioty pierwotne  duże grupy społeczne, wspólnoty narodowe czy etniczne
Podmioty wtórne  siły polityczne, organizacje zawodowe, instytucje polityczne i
wyznaniowe
8. PRAWA CZAOWIEKA
8. PRAWA CZAOWIEKA
Koncepcja, wedle której każdemu człowiekowi przysługują pewne prawa, których zródłem
obowiązywania jest przyrodzona godnośd ludzka.
CHARAKTER PRAW CZAOWIEKA
CHARAKTER PRAW CZAOWIEKA
powszechny  obowiązują na całym świecie i przysługują każdemu człowiekowi
przyrodzony  przysługują każdemu od chwili urodzenia
niezbywalny  nie można się ich zrzec
nienaruszalny  istnieją niezależnie od władzy i nie mogą byd przez nią dowolnie
regulowane
naturalny  obowiązują niezależnie od ich potwierdzenia przez władzę paostwową
niepodzielny  wszystkie stanowią integralną i współzależną całośd
Strona 20 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
10 XII 1948  Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ
GENERACJE PRAW CZAOWIEKA
GENERACJE PRAW CZAOWIEKA
1) Prawa osobiste
życia
rzetelnego sÄ…du
decydowania o swoim życiu
prawo jednego człowieka kooczy się tam gdzie zaczyna się prawo innego człowieka
szczęścia.
2) Prawa i wolności polityczne
prawo do obywatelstwa
możliwośd uczestniczenia w życiu publicznym
czynne prawo wyborcze  możliwośd uczestnictwa w wyborach
bierne prawo wyborcze  możliwośd kandydowania w wyborach
wolnośd zrzeszania się
prawo do uczestniczenia i organizowania pokojowych manifestacji
prawo do składania wniosków, petycji, skarg
dostęp do informacji o działaniach władz i osób publicznych
równy dostęp do służby publicznej.
3) Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne
prawo do pracy
prawo do własności
prawo do nauki
prawo do wolności twórczości artystycznej
prawo do prowadzenia badao naukowych
9. TEORIA POLITYKI
9. TEORIA POLITYKI
OD SPOAECZECSTWA OBYWATELSKIEGO DO SPOAECZECSTWA OTWARTEGO
OD SPOAECZECSTWA OBYWATELSKIEGO DO SPOAECZECSTWA OTWARTEGO
W społeczeostwie otwartym polityka rządu podlega ocenie społecznej i zmienia się pod jej
wpływem. U podstaw społeczeostwa leżą prawa jednostki i wolnośd stowarzyszeo, sprawy
dotyczące społeczności nie są skrywane, a wiedza na ich temat jest ogólnie dostępna.
Strona 21 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
Cechą charakterystyczną społeczeostwa otwartego jest ruchliwośd społeczna. Możliwości
awansu zawodowego i społecznego, w tym przechodzenie z jednej warstwy społecznej do
drugiej, nie są niczym krępowane, a wręcz pochwalane i oczekiwane.
Społeczeostwo otwarte zezwala na swobodną ocenę, krytykę i kontrolę swych działao w
trakcie liberalnej i demokratycznej dyskusji.
Motorem rozwoju społeczeostwa otwartego jest społeczeostwo obywatelskie.
Jednym z teoretyków społeczeostwa otwartego jest Karl Popper.
MOŻLIWOŚCI PARTYCYPACJI (UCZESTNICTWA) POLITYCZNEJ
MOŻLIWOŚCI PARTYCYPACJI (UCZESTNICTWA) POLITYCZNEJ
głosowanie w wyborach i referendach,
popieranie określonych grup nacisku przez członkostwo w nich,
bezpośrednie osobiste kontakty z legislatywą,
uczestniczenie w działalności partii politycznych
10. PROBLEM SKUTECZNOÅšCI W POLITYCE
10. PROBLEM SKUTECZNOÅšCI W POLITYCE
POJCIA: LEGITYMIZACJI I DELEGITYMIZACJI WAADZY POLITYCZNEJ
POJCIA: LEGITYMIZACJI I DELEGITYMIZACJI WAADZY POLITYCZNEJ
Legitymizacja  uprawomocnienie władzy, uznanie jej przez rządzonych.
LEGITYMIZACJA POLITYCZNA WEDAUG M. WEBERA
LEGITYMIZACJA POLITYCZNA WEDAUG M. WEBERA
Wyróżnia trzy jej typy:
legalnÄ…  wynikajÄ…ca z obowiÄ…zujÄ…cego prawa
poprzez tradycję  wynika z mocy panujących zwyczajów  na tej zasadzie oparte
były najczęściej rządy w monarchii feudalnej
poprzez charyzmę  wynika z emocjonalnego stosunku do przywódcy, uznania jego
niezwykłego charakteru, osobowości  słowem charyzmy (w ten sposób do pełnej
władzy doszedł m.in. Hitler)
LEGITYMIZACJA POLITYCZNA WEDAUG D.EASTONA
LEGITYMIZACJA POLITYCZNA WEDAUG D.EASTONA
legitymizacja władzy ideologiczna  opiera się na akceptacji głównych zasad
organizacji społeczeostwa: panującym systemie wartości
Strona 22 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
legitymizacja władzy strukturalna  akceptacja norm reżimu politycznego wynikająca
z przekonania o ich prawowitym i legalnym charakterze oraz wszystkich wynikajÄ…cych
z nich norm prawnych oraz instytucji
legitymizacja władzy personalna - wynika z szacunku do osób sprawujących władzę
LEGITYMIZACJA IDEOLOGICZNA: ZAAOŻENIA I PRAKTYKA POLITYCZNA
LEGITYMIZACJA IDEOLOGICZNA: ZAAOŻENIA I PRAKTYKA POLITYCZNA
W systemach niedemokratycznych czynnikiem legitymizującym władzę jest ideologia.
DELEGITYMIZACJA WAADZY POLITYCZNEJ
DELEGITYMIZACJA WAADZY POLITYCZNEJ
Utrata aprobaty społecznej przez władzę.
Następuje na skutek czynników zarówno wewnętrznych, jak zewnętrznych:
wewnętrzne  utrata zdolności zaspokajania potrzeb przez władzę
zewnętrzne  wpływ otoczenia międzynarodowego
LOBBING POLITYCZNY
LOBBING POLITYCZNY
Działania zgodne z prawem, zmierzające do wywarcia wpływu na organy decyzyjne w
paostwie (w szczególności legislatywę, egzekutywę lub władze samorządowe) w celu
uzyskania korzystnej decyzji.
Działalnośd lobbingowa wymaga uprzedniej rejestracji oraz składania regularnych
sprawozdao z działalności, w których lobbiści wykazują wydatki poniesione na swoją
działalnośd, jej adresatów, zastosowane metody oraz osiągnięte rezultaty. Rejestr lobbistów
oraz sprawozdania są jawne. Zleceniodawcą lobbingu są na ogół, chod nie tylko, grupy
interesów.
GRUPY INTERESU W ŻYCIU POLITYCZNYM
GRUPY INTERESU W ŻYCIU POLITYCZNYM
Grupa interesu to grupa niebędąca aktorem politycznym, lecz chcąca wywierad wpływ na
zarys polityki prowadzonej przez rządy. Pojęcie grupy interesu związane jest z lobbingiem.
Grupy interesu:
reprezentują interesy określonych grup społecznych wobec innych osób,
przekazują postulaty swoich członków ośrodkom decyzyjnym,
oddziałują na rząd, parlament, partie polityczne, opinię publiczną i tym samym
wpływają na polityczne rozstrzygnięcia.
Strona 23 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
ELITY POLITYCZNE W PACSTWIE
ELITY POLITYCZNE W PACSTWIE
Kategoria osób znajdujących się najwyżej w hierarchii społecznej. Elity mają często
zasadniczy wpływ na władzę oraz na kształtowanie się postaw i idei w społeczeostwie.
STRUKTURA KLASY POLITYCZNEJ
STRUKTURA KLASY POLITYCZNEJ
Klasa rzÄ…dzona i klasa rzÄ…dzÄ…ca.
Klasa rządząca dzieli się na osoby zajmujące istotne miejsce w aparacie władzy oraz
biurokrację i wpływowych przedstawicieli klasy średniej.
ROLA I MOŻLIWOŚCI SPRAWCZE  CZWARTEJ WAADZY
ROLA I MOŻLIWOŚCI SPRAWCZE  CZWARTEJ WAADZY
Media mogą tak nakierowywad elektorat na głosowanie, że doprowadzad do zwycięstwa
poszczególnych formacji politycznych/polityków.
Z kolei poprzez np. umieszczanie na dole sondaży jakiegoś ugrupowania/kandydata mogą
spowodowad, że ludzie przestaną chcied oddad nao głos w myśl zasady, że i tak jest już
przegrany.
Z kolei podstawową rolą mediów w systemie politycznym jest kontrola społeczna.
PRZYWÓDZTWO POLITYCZNE: POJCIE I KLASYFIKACJE
PRZYWÓDZTWO POLITYCZNE: POJCIE I KLASYFIKACJE
Oznacza relację pomiędzy przywódcą politycznym a jego (jej) zwolennikami, zachodzącą w
określonym otoczeniu, zaś głównym polem działao jest sfera polityki. Przywódca polityczny
oznacza osobę, który dzięki specyficznym cechom osobowości lub dzięki zajmowanemu
stanowisku inicjuje, kieruje, zespala działalnośd tej grupy.
DZIAAANIA I ODDZIAAYWANIA POLITYCZNE
DZIAAANIA I ODDZIAAYWANIA POLITYCZNE
Działania polityczne to czynności podejmowane przez polityków, nie zawsze są one
skuteczne.
Oddziaływania polityczne to skuteczne działania polityczne.
ZAMIERZONE I NIEZAMIERZONE SKUTKI DZIAAAC POLITYCZNYCH
ZAMIERZONE I NIEZAMIERZONE SKUTKI DZIAAAC POLITYCZNYCH
Zdarzenia doniosłe politycznie
Zdarzenia, które przyniosły realne skutki i sławę politykom, którzy decyzje nao wpływające
podjęli.
Strona 24 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
11. SKUTECZNOŚĆ DZIAAAC POLITYCZNYCH
11. SKUTECZNOŚĆ DZIAAAC POLITYCZNYCH
IMPLEMENTACJA DECYZJI POLITYCZNYCH
IMPLEMENTACJA DECYZJI POLITYCZNYCH
Proces urzeczywistniania decyzji politycznych poprzez uruchomienie odpowiednich środków
działania, głównie drogą przekształcenia decyzji politycznych w decyzje paostwowe.
ANOMIA SPOAECZNA A IMPLEMENTACJA CELÓW POLITYCZNYCH
ANOMIA SPOAECZNA A IMPLEMENTACJA CELÓW POLITYCZNYCH
Społeczeostwo w stanie anomii nie potrafi wytworzyd spójnego systemu norm i wartości,
który stanowiłby dla jednostek klarowne wytyczne działao. Jednostka egzystująca w takim
społeczeostwie odczuwa niepewnośd i zagubienie
12. KONSENS I KONFLIKT W POLITYCE
12. KONSENS I KONFLIKT W POLITYCE
PRZYCZYNY KONFLIKTÓW POLITYCZNYCH
PRZYCZYNY KONFLIKTÓW POLITYCZNYCH
Politolog zachodnioniemiecki Ralf Dahrendorf uważa, że przyczyną konfliktów jest niedobór
podaży dóbr (w tym wartości, nie tylko fizycznych towarów).
Wedle Freuda (psychoanaliza) agresja wynika z niezrealizowanego libido.
Carl Gustav Jung twierdzi natomiast, że agresja bierze się z ,,popędu życia .
PRZYCZYNY KRYZYSÓW POLITYCZNYCH,
PRZYCZYNY KRYZYSÓW POLITYCZNYCH,
Teorie konfliktów
FAZY KONFLIKTU POLITYCZNEGO:
inicjacja konfliktu
realna walka między podmiotami polityki
próby rozwiązania konfliktu
ROZSTRZYGANIE KONFLIKTÓW POLITYCZNYCH:
RozwiÄ…zanie konfliktu  zniesienie konfliktu przez wyeliminowanie jego przyczyn.
Tłumienie konfliktu  zablokowanie działao stron.
Strona 25 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
Regulacja konfliktu  rozstrzygnięcie poprzez pojednanie, mediację lub arbitraż.
Dominacja  próba osiągnięcia celów poprzez przemoc, grozby lub perswazję.
Wycofanie  uznanie racji przeciwnika.
Biernośd  niepodejmowanie działao w nadziei, że konflikt sam wygaśnie.
Rozwiązywanie  jednoczesna realizacja niektórych interesów obu stron.
MOŻLIWOŚCI OSIGANIA CONSENSUSU POLITYCZNEGO,
MOŻLIWOŚCI OSIGANIA CONSENSUSU POLITYCZNEGO,
Interpretacja sformułowania krótki czas nadziei
Prawdopodobnie odnosi siÄ™ do konstytucji 3 Maja
13. SYSTEM POLITYCZNY
13. SYSTEM POLITYCZNY
ANALIZA SYSTEMOWA W POLITOLOGII
ANALIZA SYSTEMOWA W POLITOLOGII
Prekursorem David Easton
Analiza systemowa charakteryzuje siÄ™:
1) ujmowaniem systemu jako całości złożonej z elementów zależnych od siebie
wzajemnie, jak i od tej całości;
2) uwzględnianiem ogółu warunków, w jakich owa całośd (system) działa;
3) szukaniem zródła przekształceo systemu w samym systemie, w jego zdolności
samosterowania własnym działaniem i oddziaływaniem na otoczenie.
SYSTEM POLITYCZNY: POJCIE I STRUKTURA
SYSTEM POLITYCZNY: POJCIE I STRUKTURA
Autorem pojęcia David Easton.
W znaczeniu sensu stricto to trójpodzielny układ władzy: legislatywa, egzekutywa i
judykatura a więc ośrodek decyzji politycznych.
W znaczeniu sensu largo z kolei składa się z czterech podsystemów głównych:
systemu partyjnego
systemu organów konstytucyjnych i innych norm prawa
systemu władzy
kultury politycznej
Strona 26 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
KONWERSJA WEWNTRZ SYSTEMOWA
KONWERSJA WEWNTRZ SYSTEMOWA
Zdolnośd do zajścia zmiany wewnątrz systemu politycznego.
PETRYFIKACJA SYSTEMU POLITYCZNEGO
PETRYFIKACJA SYSTEMU POLITYCZNEGO
Skamienienie systemu, stąd mówi się, że system jest zabetonowany.
Jesieo narodów była wywołana właśnie takim skostnieniem systemu.
HOLISTYCZNE UJCIE SYSTEMU POLITYCZNEGO
HOLISTYCZNE UJCIE SYSTEMU POLITYCZNEGO
Struktura holistyczna  całościowa od łac. holus  cały
SYNCHRONIA I DIACHRONIA SYSTEMU POLITYCZNEGO
SYNCHRONIA I DIACHRONIA SYSTEMU POLITYCZNEGO
Synchronia  całościowy, złożony z wzajemnie oddziaływujących elementów. Jednoczesnośd
występowania pewnych procesów lub zjawisk
Diachronia - nierównoczesne występowanie procesów lub zjawisk, kolejne ich
występowanie.
SPRZŻENIA ZWROTNE W SYSTEMIE POLITYCZNYM
SPRZŻENIA ZWROTNE W SYSTEMIE POLITYCZNYM
Jeden element systemu politycznego oddziałuje zwrotnie na drugi.
14. PACSTWO ORAZ UKAAD PARTYJNY W
14. PACSTWO ORAZ UKAAD PARTYJNY W
SYSTEMIE POLITYCZNYM
SYSTEMIE POLITYCZNYM
KULTURA POLITYCZNA
KULTURA POLITYCZNA
Całokształt postaw, relacji, norm, wzorów zachowao obecny w stosunkach władzy.
Jeden z elementów systemu politycznego w znaczeniu sensu largo, pełni w nim bardzo
ważną rolę. Może bowiem osłabiad konwersję a więc hamowad zmiany, albo je przyśpieszad.
Strona 27 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
Kultura polityczna rozpatruje emocje związane z polityką a więc jest bardzo ulotna i
zmienna.
KOMPONENTY SKAADOWE KULTURY POLITYCZNEJ:
1. wiedza (element kognitywny)  wiedza o teorii polityki
2. zachowania i wzory zachowao (element behawioralny)
anomia  sytuacja gdy w danej zbiorowości nie ma żadnych norm, wartości, systemu,
hierarchii
3. wartości (element aksjologiczny)
4. element psychologiczny
5. element konsensualno-instytucjonalny (np. parlamenty, instytucje polityczne)
TYPOLOGIZACJA KULTURY POLITYCZNEJ
Gabriel Almond wyodrębnił dwa typy kultury politycznej:
otwarta (charakterystyczna dla społeczeostwa demokratycznego)
zamknięta (charakterystyczna dla społeczeostw niedemokratycznych)
tradycyjna
zsekularyzowana
Dodatkowo wraz z Sidneyem Verbą Almond wyodrębnił:
poddaocza (podporzÄ…dkowana)
Charakterystyczna dla paostw autorytarnych, totalitarnych ale także monarchii
despotycznych, obecnie m.in. na Białorusi występuje
Ludzie boją się w tym typie władzy.
zaściankowa (parafialna)
Tradycyjna, Kościół podpowiada społeczeostwu jak głosowad.
uczestniczÄ…ca
FUNKCJE KULTURY POLITYCZNEJ W SYSTEMIE POLITYCZNYM
Strona 28 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
1) Koncepcja instytucjonalna  system polityczny to całokształt działających instytucji
politycznych oraz stosunków między nimi, a także zasad działania i stosunków
normatywnych na podstawie, których one działają. J. Kowalski - system polityczny to aparat
paostwowy, partie polityczne oraz organizacje i grupy społeczne formalne i nieformalne
uczestniczące w działaniach politycznych w obrębie danego paostwa oraz ogół zasad
politycznych i norm regulujÄ…cych ich wzajemne stosunki.
2) Koncepcja behawiorystyczno-funkcjonalna  system polityczny określany jest jako
zachodzący w obrębie poszczególnych wspólnot dynamiczny proces społeczny, którego
istotą jest przetwarzanie impulsów społecznych w decyzje i działania polityczne. Karol B.
Jankowski  System polityczny to układ tworzący płaszczyznę artykułowania interesów,
samoregulacji zapewniającej dynamiczną równowagę społeczną.
3) Koncepcja systemowa  istotne są tu relacje między systemem a jego otoczeniem,
sprowadza się je do 3 etapów:  wejścia , przetworzenia,  wyjścia .  Wejścia i  wyjścia są
relacjami między systemem a otoczeniem przetworzenie zaś jest procesem wewnętrznym.
KOMUNIKOWANIE SPOAECZNE A KOMUNIKOWANIE POLITYCZNE
KOMUNIKOWANIE SPOAECZNE A KOMUNIKOWANIE POLITYCZNE
Komunikacja polityczna to element komunikacji społecznej i proces wzajemnych
oddziaływao informacyjnych pomiędzy podmiotami polityki a społeczeostwem.
W paostwie niedemokratycznym dominuje jednokierunkowa komunikacja polityczna.
Informacje są przekazywane tylko w jedną stronę  od władzy do społeczeostwa. Istnieje
paostwowy monopol informacyjny: środki przekazu w większości należą do paostwa i są
przez nie cenzurowane. Jednokierunkowa komunikacja polityczna jest rozumiana jako
tożsama z propagandą.
W paostwie demokratycznym funkcjonuje dwukierunkowa komunikacja polityczna,
utrzymywany jest także wysoki poziom otwartości informacyjnej. Władza otrzymuje od
społeczeostwa sygnały dzięki niezależnym środkom przekazu, stanowiskom grup nacisku,
różnorodnym formom protestu, badaniom opinii publicznej, oddziaływaniu opozycji  i
reaguje na nie. Demokratyczne wybory pozwalają na ocenę działalności polityków przez
społeczeostwo.
SOCJOTECHNIKA JAKO  INŻYNIERIA SPOAECZNA
SOCJOTECHNIKA JAKO  INŻYNIERIA SPOAECZNA
Stworzona na bazie socjologicznej wiedzy o społeczeostwie, w celu wykorzystywania ów
wiedzy do wpływania na zachowania ludzi zgodnie z danym celem, interesem politycznym.
Socjotechnika jest więc nauką stosowaną.
W odbiorze społecznym socjotechnika ma odbiór pejoratywny.
Strona 29 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
OSOBLIWOÅšCI SOCJOTECHNIKI POLITYCZNEJ,
Postpolityka
Polityka rozumiana z punktu widzenia postmodernizmu.
Typowym potmodernistą jest Owsiak - ,,róbta co chceta  odrzucenie zasad, idei, wartości.
15. CELEBRYTYZACJA POLITYCZNA,
15. CELEBRYTYZACJA POLITYCZNA,
MANIPULACJA POLITYCZNA: CEL I ZAAOŻENIA
MANIPULACJA POLITYCZNA: CEL I ZAAOŻENIA
Od łac. manus  ręka, wpływanie na ludzi poprzez fortele, podstępy i kierowanie nimi (bez
ich wiedzy) często ze szkodą dla tych osób.
Uprzedmiotowiane ludzi.
Działanie skrajnie nieetyczne.
WYRÓŻNIKI I CECHY MANIPULACJI POLITYCZNEJ
WYRÓŻNIKI I CECHY MANIPULACJI POLITYCZNEJ
wykorzystywanie czyjejś słabości
ukrywanie prawdziwych intencji pod przykrywką innych zdarzeo  np. tematów
zastępczych
straszenie społeczeostwa jakimś zagrożeniem zewnętrznym lub wewnętrznym
kamuflowanie własnego działania
posługiwanie się podstępem, pułapką
posługiwanie się stereotypami
MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA MARKETINGU POLITYCZNEGO, PUBLIC
MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA MARKETINGU POLITYCZNEGO, PUBLIC
RELATIONS W POLITYCE
RELATIONS W POLITYCE
Marketing polityczny i public relations wykorzystywane przy manipulacji.
Marketing polityczny posługuje się chwytami socjotechnicznymi.
Strona 30 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
PRZYCZYNY I NASTPSTWA POLITICAL CORRECTNESS
PRZYCZYNY I NASTPSTWA POLITICAL CORRECTNESS
Poprawnośd polityczna - sposób używania języka w dyskursie publicznym, którego jednym z
celów jest zachowanie szacunku oraz tolerancji wobec różnego rodzaju mniejszości  czy to
religijnych czy seksualnych.
Stosowanie jej bywa krytykowane bowiem uważa się, że nakłada to pewna cenzurę na
debatę publiczną, w Polsce często uważa się, że poprawnośd polityczna dotyczy Niemców czy
Żydów co spotyka się właśnie z krytyką.
NA CZYM POLEGA TEORIA DOMINA ?
NA CZYM POLEGA TEORIA DOMINA ?
Teoria politologiczna, która zakłada, że każde wydarzenie społeczno-polityczne prowokuje
następne, zgodnie z układem przyczynowo-skutkowym. Obecna w polityce amerykaoskiej
prowadzonej w rejonie Azji Południowo-Wschodniej w okresie zimnej wojny. Zgodnie z
teorią domina jeśli jedno paostwo tego obszaru znajdzie się pod kontrolą komunistów,
konsekwencją tego będzie rozprzestrzenianie systemu komunistycznego w regionie,
podobnie jak w grze w domino (pchnięcie jednego członu uruchamia cały ciąg "upadków").
16. ŻYCIE POLITYCZNE
16. ŻYCIE POLITYCZNE
MITOLOGIZACJA ŻYCIA POLITYCZNEGO
MITOLOGIZACJA ŻYCIA POLITYCZNEGO
Może przykład Korei Północnej  przy narodzinach Kim Ir Sena miały się dziad cudowne
rzeczy.
Stosowany w dyktaturach najczęściej aby umocnid władzę panujących.
STEREOTYPIZACJA ŻYCIA POLITYCZNEGO
STEREOTYPIZACJA ŻYCIA POLITYCZNEGO
Stosowana w walce przeciwko rywalom politycznym.
Np. ludzie boją się głosowad na PiS bo istnieje stereotyp utrwalany przez związane z obozem
władzy media, że jest to partia antysystemowa.
Strona 31 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
17. RACJA STANU
17. RACJA STANU
RODOWÓD POJCIA  RACJA STANU
RODOWÓD POJCIA  RACJA STANU
Najistotniejszy interes paostwa realizowany w sposób długotrwały i konsekwentny, zgadzają
się z nim wszystkie siły polityczne.
Za twórcę nowoczesnej koncepcji uważany jest Niccolo Machiavelli, rozpaczał on, że jego
Włochy są podzielone na liczne małe paostewka i chciał aby zjawił się władca, który je
zjednoczy i przywróci dawną świetnośd. Aby jednak tego dokonad musi byd on zarówno lisem
jak i lwem czyli powinien byd sprytny jak lis i odważny jak lew. Aączyd te dwie cechy, a w imię
zjednoczenia WÅ‚och powinien nawet posunÄ…d siÄ™ do zbrodni.
WYMOGI I WYZNACZNIKI RACJI STANU
WYMOGI I WYZNACZNIKI RACJI STANU
Racja stanu nie może byd partykularna czyli reprezentowad interes danej grupy, mniejszości.
Musi reprezentowad interes ogółu.
Wyznaczniki racji stanu:
1. możliwośd trwania paostwa w dłuższym okresie czasowym (m.in. 100 lat)
2. bezpieczeostwo wewnętrzne
3. bezpieczeostwo zewnętrzne
4. obrona porzÄ…dku ustrojowego
5. tożsamośd narodowo-kulturowa
6. suwerennośd wewnętrzna
7. suwerennośd zewnętrzna
8. zapewnienie obywatelom dogodnych warunków życia
HIERARCHIZACJA I DYNAMIKA WYZNACZNIKÓW RACJI STANU
HIERARCHIZACJA I DYNAMIKA WYZNACZNIKÓW RACJI STANU
RACJA STANU A POLITYKA ZAGRANICZNA PAOSTWA
Odpowiedni dobór sojuszników, wchodzenie w korzystne dla racji stanu układy i organizacje
międzynarodowe.
oddziaływanie stereotypów i mitów politycznych na pamięd zbiorowa,
polityczna tożsamośd zbiorowa społeczeostwa.
Strona 32 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
18. KONWERSJA (PRZETWARZANIE )
18. KONWERSJA (PRZETWARZANIE )
SYSTEMU POLITYCZNEGO
SYSTEMU POLITYCZNEGO
MODEL SYSTEMU
KONWERSJA
przetwarzanie
poparcia
żądania
relacje między elementami sprzężenie zwrotne
element
decyzje
Wejście Wyjście
[in put] [Out put]
struktura systemu
granice systemu
Sprzężenia zwrotne
System polityczny - to społeczna struktura holistyczna (synchroniczna) i diachroniczna
złożona z podsystemów wzajemnie odziaływujących na siebie (na zasadzie sprzężenia
zwrotnego) , którymi są: podsystem władzy +, układ partyjny (łącznie z innymi organizacjami
społeczno-politycznymi), normy konstytucyjne (łącznie z innymi normami prawa
paostwowego) , układ komunikacji politycznej oraz kultura polityczna
O systemie politycznym decydują urządzenia kontrolujące , mogące regulowad wpływ
żądao i roszczeo, aby uniknąd przeładowanie kanałów, które docierają do elity władzy.
Ważne jest kontrolowanie poparcia ze strony społeczeostwa.
Strona 33 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
Gdy poparcie ze strony społeczeostwa maleje, przez np. działalnośd wywrotową z
wewnątrz lub zewnątrz , bądz zjawiska delegitymizacyjne, albo niespójnośd między
zapotrzebowaniami a działaniami podmiotów , wówczas system jest zagrożony. Może to
grozid skostnieniem systemu
Może wystąpid ograniczonośd systemu przez wyczerpanie możliwości działao
politycznych, niedomagania mechanizmów "wejścia:, błędy decyzyjne, wyczerpanie rezerw
(kadrowych, ideologicznych i materialnych) .
Ośrodek władzy politycznej powinien dysponowad zdolnością rozpoznawania trudności i
umied je przezwyciężyd, lub dostosowad się do nich.
W przeciwnym wypadku władzy grozi petryfikacja systemu politycznego, co oznacza
obniżenie (lub zanik) skuteczności decyzyjno-egzekutywnej. Prowadzi do niemożliwości
zaspokojenia aspiracji, potrzeb i żądao społecznych obywateli paostwa. Petryfikacja
prowadzi do niereformowalności systemu. Potocznie mówiono ,że to był  system
impregnowany .
Koniecznością staje się zatem samoregulacja antypetryfikacyjna, oznaczająca uzyskanie
zdolności do konwersji , czyli przetworzenia systemu, a więc jego reformy *czyli przeobrażeo
przystosowawczych do zmiennych warunków otoczenia+.
Dany system polityczny znajduje siÄ™ w otoczeniu *supersystemie globalnym+ majÄ…cym
także wymiar międzynarodowy. Jest, innymi słowy w większym lub w mniejszym stopniu
zdeterminowany oddziaływaniem całokształtu stosunków międzynarodowych. Tego rodzaju
otoczenie może zasilad system polityczny in plus lub in minus.
System polityczny może także stworzyd bariery utrudniające oddziaływanie otoczenia
międzynarodowego.
Oddziaływanie z kolei systemu politycznego na jego otoczenie wymaga niekiedy
centralnego kierowania. System może dążyd do autonomii względem innych systemów
wchodzących w skład otoczenia.
Zatem, system polityczny jest zmuszany do nieustannych poszukiwao nowych rozwiÄ…zao.
Mówi się w związku z tym o tzw, rozwiązaniach systemowych , jako o czymś będącym w
opozycji do "ręcznego sterowania". Chodzi o uzyskanie przez system zdolności do konwersji
,a nie o uleganie tendencjom petryfikacyjnym.
WSPÓACZEŚNIE GLOBALIZACJA WPAYWA NA UPODOBNIANIE SI
WSPÓACZEŚNIE GLOBALIZACJA WPAYWA NA UPODOBNIANIE SI
SYSTEMÓW (KONWERSJA).
SYSTEMÓW (KONWERSJA).
Powyższe ujęcie ma charakter modelowy, umożliwiające eksplanację realnie istniejących
systemów politycznych w przeszłości i współcześnie. Pozwala na wyjaśnienie przyczyn
niedomagao konkretnego systemu politycznego.
System polityczny jest podstawową strukturą ,w ramach której toczy się życie polityczne.
Strona 34 z 35
UA WSMiP-------------------------Wprowadzenie do nauk o polityce------------------------WSMiP UA
Bartłomiej Nowicz
Strona 35 z 35


Wyszukiwarka