OKRESY UWZGL
DNIANE PRZY USTALANIU PRAWA DO EMERYTURY I RENTY I
OBLICZANIU WYSOKOÅšCI TYCH ÅšWIADCZEC

Wiadomości ogólne
Przy ustalaniu prawa do emerytury ustalanej na zasadach dotychczasowych i obliczaniu ich
wysokości uwzględnia się okresy składkowe i nieskładkowe. Okresy te uwzględnia się również przy
ustalaniu stażu uprawniającego do emerytury określonej w art. 184 ustawy emerytalnej oraz przy
ustalaniu okresu uprawniającego do podwyższenia emerytury ustalanej według nowych zasad do
kwoty świadczenia najniższego.
Przy ustalaniu prawa do emerytury ustalanej na zasadach dotychczasowych w podwójnym
wymiarze uwzględniane są okresy:
·ð dziaÅ‚alnoÅ›ci kombatanckiej, dziaÅ‚alnoÅ›ci równorzÄ™dnej z tÄ… dziaÅ‚alnoÅ›ciÄ…, a także zaliczane do
okresów tej działalności oraz okresy podlegania represjom wojennym i okresu powojennego,
·ð pracy przymusowej.
Okresów tych nie zalicza się w podwójnym wymiarze przy ustalaniu wysokości świadczenia.
Przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia (ubezpieczenia) nie uwzględnia
się okresów służby w Wojsku Polskim, w Policji (Milicji Obywatelskiej), w Biurze Ochrony Rządu, w
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, w Agencji Wywiadu, w Państwowej Straży Pożarnej, w
Straży Granicznej, w Służbie Więziennej, jeżeli z tytułu tych okresów służby zostało ustalone prawo
do emerytury lub renty inwalidzkiej na podstawie przepisów regulujących zasady nabywania prawa
do świadczeń przez żołnierzy zawodowych lub pozostałych funkcjonariuszy tzw. służb
mundurowych.
Przy ustalaniu prawa do emerytury na zasadach dotychczasowych lub renty dla:
·ð pÅ‚atników skÅ‚adek, zobowiÄ…zanych do opÅ‚acania skÅ‚adek na wÅ‚asne ubezpieczenia emerytalne i
rentowe,
·ð osób współpracujÄ…cych z osobami prowadzÄ…cymi pozarolniczÄ… dziaÅ‚alność
nie uwzględnia się okresu, za który nie zostały opłacone składki, mimo podlegania obowiązkowo
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym okresie. Zasada ta ma również zastosowanie
wobec ubezpieczonych zobowiązanych do opłacania składek na własne ubezpieczenie społeczne za
okresy przypadające przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz osób współpracujących z osobami
prowadzącymi pozarolniczą działalność przed dniem 1 stycznia 1999 r.
Zasadę tę stosuje się również przy ustalaniu okresu uprawniającego do emerytury określonej w art.
184 ustawy emerytalnej oraz okresu uprawniającego do podwyższenia emerytury ustalanej
według nowych zasad do kwoty świadczenia najniższego.
Okresy składkowe i wymagana dokumentacja
Za okresy zatrudnienia i okresy pracy na obszarze państwa polskiego, uważa się:
·ð okresy zatrudnienia i okresy pracy wykonywanej na terenach wchodzÄ…cych w skÅ‚ad
Rzeczypospolitej Polskiej w obecnych granicach oraz
·ð okresy zatrudnienia i okresy pracy wykonywanej na terenach wchodzÄ…cych w skÅ‚ad
Rzeczypospolitej Polskiej przed ustaleniem jej obecnych granic.
Wymagana
Okresy składkowe
dokumentacja
opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po dniu potwierdzenie dokonane
31 grudnia 1998 r. oraz okresy nieopłacenia składek na przez ZUS lub płatnika
ubezpieczenia emerytalne i rentowe z powodu przekroczenia w składek (świadectwo pracy,
trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru zaświadczenie lub inny
składek dokument
opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości potwierdzenie dokonane
określonej w przepisach o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń przez ZUS lub płatnika
społecznych, w przepisach wymienionych w art. 195 pkt 1-4 i 8 składek (świadectwo pracy,
ustawy emerytalnej, przepisach o adwokaturze, w przepisach o zaświadczenie lub inny
zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz w przepisach o dokument)
pomocy społecznej w okresie od dnia 15 listopada 1991 r. do 31
grudnia 1998 r.
zaliczone do okresów ubezpieczenia społecznego duchownych: zaświadczenie Wojskowej
Komendy Uzupełnień lub
zaświadczenie
·ð okresy pozostawania duchownymi przed 1 lipca 1989 r., pod
potwierdzajÄ…ce okresy
warunkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za cały
pozostawania duchownym
okres podlegania temu ubezpieczeniu w okresie od 1 lipca 1989 r.
wydane przez właściwe
do 31 grudnia 1998 r.
władze diecezjalne lub
·ð okresy przebywania duchownych na misjach oraz okresy
zakonne
prowadzenia przez duchownych działalności duszpasterskiej wśród
Polonii, przypadajÄ…ce po 14 listopada 1991 r., do dnia 31 grudnia
1998 r.
czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej świadectwo służby lub
równorzędne albo okresy zastępczych form tej służby zaświadczenie odpowiednich
organów, w których
pełniona była zawodowa
służba; w odniesieniu do
pozostałych okresów
zaświadczenie Wojskowej
Komendy Uzupełnień albo
książeczka wojskowa
(poświadczona kserokopia
tej książeczki)
działalności kombatanckiej, działalności równorzędnej z tą zaświadczenie Szefa Urzędu
działalnością, a także okresy zaliczane do okresów tej działalności do Spraw Kombatantów i
oraz okresy podlegania represjom wojennym i okresu Osób Represjonowanych
powojennego, określone w przepisach o kombatantach oraz
niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu
powojennego
pełnionej w Polsce służby: świadectwo służby lub
zaświadczenie stosownych
organów
·ð w Policji (Milicji Obywatelskiej),
·ð w UrzÄ™dzie Ochrony PaÅ„stwa, Agencji BezpieczeÅ„stwa
Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu
Wojskowego i Służbie Wywiadu Wojskowego oraz Centralnym
Biurze Antykorupcyjnym (w organach bezpieczeństwa publicznego)
·ð w Straży Granicznej
·ð w SÅ‚użbie WiÄ™ziennej
·ð w PaÅ„stwowej Straży Pożarnej
·ð w SÅ‚użbie Celnej
·ð w Biurze Ochrony RzÄ…du
pobierania zasiłku macierzyńskiego zaświadczenie pracodawcy
lub ZUS
osadzenia w więzieniach lub w innych miejscach odosobnienia na zaświadczenie Prezesa Sądu
terytorium Polski na mocy skazania albo bez wyroku po 31 grudnia Okręgowego na okoliczność
1956 r. za działalność polityczną potwierdzenia osadzenia w
więzieniach lub innych
miejscach odosobnienia na
mocy skazania, natomiast
okresy osadzenia w tych
miejscach bez wyroku -
zaświadczenie Prezesa
Instytutu Pamięci
Narodowej - Komisji
Åšcigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu
zatrudnienia za granicą osób, które w tym czasie nie były dokument potwierdzający
obywatelami polskimi, jeżeli osoby te powróciły do kraju po 22 lipca status repatrianta oraz
1944 r. i zostały uznane za repatriantów dowody zatrudnienia
decyzja Szefa Urzędu do
świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i Spraw Kombatantów i Osób
związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów Represjonowanych wydana
obowiązujących do po przedłożeniu
kwietnia 1989 r. dokumentów lub ocenie
zeznań świadków
Za okresy składkowe uważa się również przypadające przed 15 listopada 1991 r. następujące
okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było
obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne:
Wymagana
Okresy
dokumentacja
zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia:
świadectwo pracy,
zaświadczenie lub wpis do
legitymacji
ubezpieczeniowej, a w razie
ich braku wpis w dowodzie
·ð na obszarze paÅ„stwa polskiego - w wymiarze nie niższym niż
osobistym "książeczkowym",
połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach
zeznania świadków,
pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia
legitymacja służbowa,
społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę
legitymacja związków
chorobowÄ…
zawodowych lub pismo o
powołaniu, mianowaniu,
angażowaniu, zwolnieniu,
wyróżnieniu, udzieleniu
urlopu oraz potwierdzenie
ZUS, jeżeli pracodawca
zgłaszał imiennie
pracownika do
ubezpieczenia społecznego.
·ð obywateli polskich za granicÄ… - w polskich przedstawicielstwach zaÅ›wiadczenie wÅ‚aÅ›ciwych
dyplomatycznych i urzędach konsularnych, w stałych organów
przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w
innych misjach lub misjach specjalnych, a także w innych polskich
placówkach, instytucjach lub przedsiębiorstwach, do których zostali
delegowani lub skierowani; dotyczy to również członków rodziny
delegowanego lub skierowanego tam pracownika, którzy podjęli
zatrudnienie w tych placówkach w czasie pobytu za granicą
·ð obywateli polskich za granicÄ… - w organizacjach miÄ™dzynarodowych, zaÅ›wiadczenie jednostki
zagranicznych instytucjach i w zakładach, do których zostali kierującej
skierowani w ramach współpracy międzynarodowej lub w których
byli zatrudnieni za zgodą właściwych władz polskich; zgoda nie jest
wymagana w stosunku do pracowników, którzy wyjechali za granicę
przed 9 maja 1945 r.
·ð obywateli polskich za granicÄ… - u innych pracodawców potwierdzenie ZUS o
zagranicznych, jeżeli w okresie pracy za granicą były opłacane okresach opłacania składek
składki na ubezpieczenie społeczne w Polsce na ubezpieczenie społeczne
pracy przymusowej:
·ð wykonywanej na rzecz hitlerowskich Niemiec w okresie II wojny dokumenty lub zeznania
światowej świadków
·ð wykonywanej na obszarze ZwiÄ…zku Socjalistycznych Republik
Radzieckich w okresie od 17 września 1939 r. do 31 grudnia 1956
r.
·ð wykonywanej na rozkaz wÅ‚adz alianckich do 31 grudnia 1945 r.
·ð wykonywanej w kopalniach wÄ™gla, kamienioÅ‚omach, zakÅ‚adach zaÅ›wiadczenie Wojskowej
pozyskiwania i wzbogacania rud uranu oraz batalionach Komendy Uzupełnień
budowlanych podczas odbywania służby wojskowej w Wojsku
Polskim
zatrudnienia młodocianych na obszarze państwa polskiego na świadectwo pracy, umowa o
warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed 1 naukę zawodu, o
stycznia 1975 r. przyuczenie do określonej
pracy, o odbywanie
wstępnego stażu pracy,
zaświadczenie zakładu pracy
albo zeznania świadków,
jeżeli pracodawca stwierdzi
brak dokumentacji z tego
okresu i brak możliwości
potwierdzenia, że z
młodocianymi pracownikami
były zawierane bądz
nie)
umowy albo pracodawca
potwierdzi, że zawierał
umowy z młodocianymi
pracownikami, lecz nie może
potwierdzić faktu
zatrudnienia konkretnego
młodocianego pracownika
pracy wykonywanej w czasie odbywania na obszarze państwa zaświadczenie wydane przez
polskiego kary pozbawienia wolności, kary aresztu za wykroczenie zakład karny lub areszt
oraz w czasie tymczasowego aresztowania - w wymiarze czasu śledczy
pracy nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy
określonego dla takiej pracy
niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za te okresy orzeczenie sądu,
na podstawie przepisów Kodeksu pracy zostało wypłacone zaświadczenie pracodawcy
wynagrodzenie lub odszkodowanie
czasowego pozostawania bez pracy na obszarze państwa polskiego zaświadczenie wydziału
z powodu niemożności jej otrzymania lub niemożności podjęcia zatrudnienia urzędu pracy
szkolenia zawodowego, w tym okresy pobierania zasiłków z
funduszu aktywizacji zawodowej, zasiłków dla bezrobotnych oraz
zasiłków szkoleniowych wypłaconych z Funduszu Pracy
decyzja Szefa Urzędu do
niewykonywania pracy przed dniem 4 czerwca 1989 r. na skutek
Spraw Kombatantów i Osób
represji politycznych;
Represjonowanych
sprawowania mandatu posła lub senatora w państwie polskim zaświadczenie właściwego
organu
internowania na podstawie art. 42 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 zaświadczenie Instytutu
r. o stanie wojennym (Dz.U. nr 29, poz. 154; 1982 nr 3, poz. 18 Pamięci Narodowej - Komisji
oraz 1989 nr 34, poz. 178) Åšcigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu, do
którego zostały przekazane
przez Komendy Policji
dokumenty dotyczÄ…ce
internowania
wykonywania działalności twórczej lub artystycznej na obszarze
państwa polskiego:
·ð objÄ™tej obowiÄ…zkiem ubezpieczenia spoÅ‚ecznego, za które opÅ‚acono potwierdzenie ZUS o
składkę na ubezpieczenie społeczne lub w których ubezpieczony był okresach opłacania składek
zwolniony od opłacania składki na ubezpieczenie społeczne
lub o okresie zwolnienia z
opłacania tych składek
·ð przypadajÄ…cej przed 1 stycznia 1974 r., uznane przez KomisjÄ™ do decyzja Komisji do spraw
spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców, działającą przy Zaopatrzenia Emerytalnego
ministrze właściwym do spraw kultury, pod warunkiem że twórca Twórców
lub artysta opłacał składki na ubezpieczenie społeczne po 31
grudnia 1973 r.
pracy adwokatów wykonywanej na obszarze państwa polskiego:
·ð objÄ™tej obowiÄ…zkiem ubezpieczenia spoÅ‚ecznego, za które opÅ‚acono zaÅ›wiadczenie zespoÅ‚u
składkę na ubezpieczenie społeczne lub w których występowało adwokackiego, a w
zwolnienie od opłacania składki przypadku adwokatów
wykonujących zawód
indywidualnie potwierdzenie
ZUS o okresach opłacania
składek lub o okresach
zwolnienia z ich opłacania
·ð przed dniem objÄ™cia obowiÄ…zkiem ubezpieczenia spoÅ‚ecznego z tego zaÅ›wiadczenie lub inny
tytułu dokument
wykonywania na obszarze państwa polskiego pracy nakładczej:
·ð objÄ™tej obowiÄ…zkiem ubezpieczenia spoÅ‚ecznego, za które opÅ‚acono potwierdzenie o okresach
składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie opłacania składek na
od opłacania składki ubezpieczenie społeczne lub
o okresie zwolnienia z
opłacania tych składek albo
inny dokument
·ð przed dniem objÄ™cia obowiÄ…zkiem ubezpieczenia z tego tytuÅ‚u, zaÅ›wiadczenie podmiotu
zatrudniajÄ…cego lub inny
dokument
jeżeli w tych okresach osoba wykonująca taką pracę uzyskiwała
wynagrodzenie w wysokości co najmniej połowy obowiązującego
najniższego wynagrodzenia, określonego na podstawie przepisów
Kodeksu pracy
pracy na obszarze państwa polskiego w rolniczych spółdzielniach
produkcyjnych i w innych spółdzielniach zrzeszonych w Centralnym
Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych, w zespołowych
gospodarstwach rolnych spółdzielni kółek rolniczych zrzeszonych w
Krajowym Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych oraz
pracy na rzecz tych spółdzielni:
·ð objÄ™tej obowiÄ…zkiem ubezpieczenia spoÅ‚ecznego, za które opÅ‚acono potwierdzenie spółdzielni
składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie dot. dni faktycznie
od opłacania składki przepracowanych
·ð przed dniem objÄ™cia obowiÄ…zkiem ubezpieczenia spoÅ‚ecznego z tego potwierdzenie spółdzielni
tytułu dot. dni faktycznie
przepracowanych
pracy na obszarze państwa polskiego wykonywanej na rzecz
jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy
agencyjnej lub umowy-zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu
takiej umowy:
·ð objÄ™tej obowiÄ…zkiem ubezpieczenia spoÅ‚ecznego i okresy potwierdzenie pÅ‚atnika
kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to składek lub inny dokument
ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania
składki
·ð wykonywanej przed 1 stycznia 1976 r., jeżeli umowa odpowiadaÅ‚a zaÅ›wiadczenie lub inny
warunkom ubezpieczenia obowiązującym w tym dniu dokument właściwego
podmiotu na rzecz którego
wykonywano umowÄ™
agencyjnÄ… lub umowÄ™-
zlecenie
pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarze państwa
polskiego:
·ð objÄ™tej obowiÄ…zkiem ubezpieczenia spoÅ‚ecznego i okresy potwierdzenie ZUS o
kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to okresach opłacania składek
ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania na ubezpieczenie społeczne
lub o okresach zwolnienia z
składki opłacania tych składek
·ð prowadzonej przed dniem objÄ™cia obowiÄ…zkiem ubezpieczenia z zaÅ›wiadczenie wÅ‚aÅ›ciwej
tego tytułu, jeżeli prowadzenie działalności gospodarczej organizacji, cechu
odpowiadało warunkom ubezpieczenia
współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności potwierdzenie ZUS o
gospodarczej na obszarze państwa polskiego objętej obowiązkiem okresach opłacania składek
ubezpieczenia społecznego oraz okresy kontynuowania tego na ubezpieczenie społeczne
ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w lub o okresach zwolnienia z
których występowało zwolnienie od opłacania składki opłacania tych składek
ubezpieczenia społecznego duchownych na obszarze państwa potwierdzenie ZUS o
polskiego, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w okresach opłacania składek
których występowało zwolnienie od opłacania składki na ubezpieczenie społeczne
lub o okresach zwolnienia z
ich opłacania
pobierania stypendium sportowego z tytułu wyczynowego zaświadczenie klubu
uprawiania sportu na obszarze państwa polskiego po ukończeniu 15 sportowego lub jednostki
roku życia, z wyjątkiem okresów pobierania stypendium przez wypłacającej takie
osoby uczące się lub studiujące w systemie studiów dziennych stypendium
Okresy nieskładkowe i wymagana dokumentacja
Okresy nieskładkowe Wymagana dokumentacja
pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy zaświadczenie pracodawcy
wypłaconego na podstawie przepisów Kodeksu pracy
pobierania zasiłków z ubezpieczenia społecznego: zaświadczenie pracodawcy lub ZUS
chorobowego lub opiekuńczego
pobierania świadczenia rehabilitacyjnego decyzja ZUS lub zaświadczenie
pracodawcy
pobierania zasiłku chorobowego i opiekuńczego oraz decyzja ZUS lub zaświadczenie ZUS
świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu obowiązku
ubezpieczenia
pobierania renty chorobowej po ustaniu zatrudnienia w decyzja ZUS lub zaświadczenie ZUS
wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa
obowiÄ…zujÄ…cego w danym zawodzie lub po ustaniu
obowiązku ubezpieczenia społecznego z innego tytułu
niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za orzeczenie sądu,
te okresy, na podstawie przepisów Kodeksu pracy, zostało zaświadczenie pracodawcy
wypłacone odszkodowanie
przypadajÄ…ce przed dniem nabycia prawa do emerytury
lub renty okresy urlopu wychowawczego, urlopu
bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w
sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących
opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w
tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy
niewykonywania pracy - z powodu opieki nad dzieckiem:
·ð w wieku do lat 4 - w granicach do 3 lat na każde dziecko Å›wiadectwo pracy lub zaÅ›wiadczenie
oraz łącznie - bez względu na liczbę dzieci - do 6 lat pracodawcy o urlopie wychowawczym
lub bezpłatnym, a w odniesieniu do
okresów niewykonywania pracy z
powodu opieki oświadczenie osoby
zainteresowanej i skrócony odpis aktu
urodzenia dziecka
·ð na które ze wzglÄ™du na jego stan fizyczny, psychiczny lub Å›wiadectwo pracy lub zaÅ›wiadczenie
psycho-fizyczny przysługuje zasiłek pielęgnacyjny - pracodawcy o urlopie wychowawczym
dodatkowo w granicach do 3 lat na każde dziecko lub bezpłatnym a w odniesieniu do
okresów niewykonywania pracy z
powodu opieki oświadczenie osoby
zainteresowanej i dokumentacja
medyczna, w tym zaświadczenie
lekarskie o stanie zdrowia dziecka
oraz odpis aktu urodzenia dziecka
przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury oświadczenie osoby sprawującej
lub renty okresy opieki pielęgnacyjnej nad inwalidą opiekę oraz orzeczenie komisji
wojennym zaliczonym do I grupy inwalidów lub uznanym lekarskiej ZUS ds. inwalidztwa i
za całkowicie niezdolnego do pracy oraz do samodzielnej zatrudnienia lub lekarza orzecznika
egzystencji, sprawowanej przez członka jego rodziny w ZUS (komisji lekarskiej ZUS) i
wieku powyżej 16 lat, który w okresie sprawowania opieki zaświadczenie potwierdzające status
nie osiągnął przychodu przekraczającego miesięcznie inwalidy wojennego osoby
połowę najniższego wynagrodzenia podopiecznej
przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury oświadczenie osoby sprawującej
lub renty okresy niewykonywania pracy, w granicach do 6 opiekÄ™ oraz orzeczenie komisji
lat, spowodowane koniecznością opieki nad innym niż lekarskiej ZUS ds. inwalidztwa i
dziecko członkiem rodziny zaliczonym do I grupy zatrudnienia lub lekarza orzecznika
inwalidów lub uznanym za całkowicie niezdolnego do ZUS (komisji lekarskiej ZUS), albo
pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo uznanym za orzeczenie zespołu ds. orzekania o
osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym, niepełnosprawności
sprawowanej przez członka jego rodziny w wieku
powyżej16 lat, który w okresie sprawowania opieki nie
osiągnął przychodu przekraczającego miesięcznie połowę
najniższego wynagrodzenia
urlopu bezpłatnego oraz przerw w zatrudnieniu w razie zaświadczenie potwierdzające
nieudzielenia urlopu bezpłatnego małżonkom udzielenie urlopu bezpłatnego, jeżeli
pracowników skierowanych do pracy w taki urlop był udzielony oraz
przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach zaświadczenie instytucjikierującej do
konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy pracy za granicą
Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach
specjalnych za granicÄ…,
w instytutach, ośrodkach informacji i kultury za granicą
nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod zaświadczenie uczelni potwierdzające
warunkiem ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym fakt ukończenia studiów, okres ich
w programie studiów trwania i programowy wymiar studiów
albo dyplom, jeżeli studia zostały
zakończone uzyskaniem dyplomu, a z
dyplomu tego wynika okres trwania
studiów i programowy wymiar studiów
dokształcania zawodowego lekarzy w klinikach akademii zaświadczenie kliniki AM lub instytutu
medycznych i oddziałach instytutów naukowych w naukowego
charakterze wolontariusza - w granicach do 1 roku
pobierania zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia zaświadczenie urzędu pracy o
przedemerytalnego okresach pobierania świadczenia
przedemerytalnego lub zasiłku
przedemerytalnego, wypłacanych
przez ten urzÄ…d lub potwierdzenie
ZUS o okresach wypłacania tych
świadczeń
udokumentowanej niezdolności do pracy, za które zaświadczenie urzędu pracy
wypłacone zostały z Funduszu Pracy: zasiłki dla
bezrobotnych, zasiłki szkoleniowe lub stypendia
studiów doktoranckich i aspirantury naukowej w zaświadczenie wydane przez
wymiarze określonym w decyzji o ich utworzeniu jednostkę prowadzącą studia
asystenckich studiów przygotowawczych zaświadczenie wydane przez
jednostkÄ™ prowadzÄ…cÄ… studia
Ograniczenie okresu nieskładkowego
Przy ustalaniu prawa do emerytury na zasadach dotychczasowych oraz renty, a także przy
obliczaniu ich wysokości okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym
jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych. Analogiczna zasada obowiązuje przy
ustalaniu okresu:
·ð uprawniajÄ…cego do emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej,
·ð uprawniajÄ…cego do podwyższenia emerytury ustalanej wedÅ‚ug nowych zasad do kwoty
świadczenia najniższego.
Okresy uzupełniające
Okresy rolne
Przy ustalaniu prawa do emerytury na zasadach dotychczasowych oraz przy obliczaniu jej
wysokości uwzględnia się, traktując je jak okresy składkowe:
·ð okresy ubezpieczenia spoÅ‚ecznego rolników, za które opÅ‚acono przewidziane w odrÄ™bnych
przepisach składki,
·ð przypadajÄ…ce przed 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukoÅ„czeniu
16 roku życia,
·ð przypadajÄ…ce przed 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukoÅ„czeniu
16 roku życia,
jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe są krótsze od okresu wymaganego do przyznania
emerytury.
Wskazane okresy uwzględnia się również - w zakresie niezbędnym - przy ustalaniu okresu
uprawniajÄ…cego do emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej.
Przy ustalaniu prawa do renty uwzględnia się okres ubezpieczenia społecznego rolników, za który
opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki, i tylko wówczas, gdy okresy składkowe i
nieskładkowe są krótsze od okresu wymaganego do przyznania renty - w zakresie niezbędnym do
uzupełnienia tego okresu.
Środkiem dowodowym potwierdzającym okres opłacania składek na ubezpieczenie społeczne
rolników jest zaświadczenie wystawione przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Natomiast w stosunku do tych okresów pracy w gospodarstwie rolnym czy prowadzenia
gospodarstwa rolnego, które przypadają przed dniem objęcia ubezpieczeniem społecznym rolników,
istnieje możliwość przedłożenia jako środka dowodowego zeznań świadków.
Wymienionych wyżej okresów uzupełniających nie uwzględnia się, jeżeli zostały one zaliczone do
okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty na podstawie przepisów o ubezpieczeniu
społecznym rolników.
Okres pobierania renty
Przy ustalaniu prawa do emerytury dla osoby urodzonej przed dniem 1 stycznia 1949 r., która
osiągnęła wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn, uwzględnia się okres
pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy przysługującej z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych. Nie ma zatem możliwości uwzględnienia takiego okresu w przypadku ubiegania się o
emeryturę w wieku niższym niż wiek emerytalny (np. 55 lat) lub bez względu na wiek oraz przy
ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Okres pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy uwzględnia się w zakresie niezbędnym do
przyznania emerytury, tzn. gdy okresy składkowe, nieskładkowe oraz okresy prowadzenia
gospodarstwa rolnego lub pracy w tym gospodarstwie są krótsze od okresu niezbędnego do
przyznania emerytury. Przy ustalaniu prawa do emerytury w pierwszej kolejności uwzględnia się
okresy składkowe, następnie okresy nieskładkowe w wymiarze ograniczonym do 1/3 okresów
składkowych, a jeżeli wymiar tych okresów jest niewystarczający do przyznania emerytury - okresy
prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w tym gospodarstwie. Jeżeli mimo to łączny wymiar
tych okresów jest krótszy od 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny - uwzględnieniu podlegają
okresy pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy.
Okres pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy uwzględnia się wyłącznie wówczas, gdy
prawo do tego świadczenia ustało z powodu odzyskania zdolności do pracy, tzn. gdy lekarz
orzecznik ZUS orzekł zdolność do pracy, oraz wówczas, gdy osoba zainteresowana pobierała rentę
okresową, a po upływie tego okresu nie zgłosiła wniosku o dalsze ustalenie uprawnień do
świadczenia.
Za rentę z tytułu niezdolności do pracy przysługującą z Funduszu uważa się rentę z tytułu
niezdolności do pracy (w tym rentę szkoleniową) przyznaną na podstawie przepisów ustawy
emerytalnej, a także rentę przyznaną na podstawie przepisów obowiązujących przed 1 stycznia
1999 r. Za rentę uważa się także rentę z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem
przy pracy lub chorobÄ… zawodowÄ….
Nie uwzględnia się natomiast okresu pobierania renty przysługującej na podstawie ustawy o
zaopatrzeniu z tytułu wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych okolicznościach,
ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych, ustawy o kombatantach, ustawy o
ubezpieczeniu społecznym rolników, a także ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy
zawodowych oraz funkcjonariuszy tzw. służb mundurowych.
Okresu pobierania renty nie uwzględnia się przy obliczaniu wysokości emerytury.
Redakcja: Departament Świadczeń Emerytalno-Rentowych
http://www.zus.pl/default.asp?p=4&id=387#p447