Finanse publiczne  zagadnienia.
1. Wymieo podmioty, które tworzą system finansów publicznych (tzw. przekrój podmiotowy
systemu finansów publicznych)
1. władze ustawodawcze szczebla centralnego (parlament), władze szczebla pośredniego
(rady regionalne), jak również władze szczebla samorządowego (rady gminne);
2. władze wykonawcze, a więc rządy i zarządy wyżej wymienionych szczebli;
3. władze kontrolne działające w imieniu władz stanowiących, które obejmują swym
zasięgiem wszystkie dziedziny życia gospodarczego i społecznego; w Polsce należą do nich
Najwyższa Izba Kontroli i Regionalne Izby Obrachunkowe;
4. aparat skarbowy (finansowy), który na bieżąco zajmuje się realizacją dochodów i
wydatków publicznych;
5. podmioty (jednostki) finansowane z funduszy publicznych, a zwłaszcza jednostki
budżetowe (jednostki administracji publicznej, szkoły, szpitale, jednostki wojskowe, policja itd.).
2. Wymieo narzędzia systemu finansów publicznych
Do najważniejszych narzędzi zapewniających funkcjonowanie systemu finansów publicznych
pod względem przekroju instrumentalnego zaliczamy:
" podatki centralne i lokalne,
" opłaty,
" cła,
" subwencje i dotacje,
" składki na ubezpieczenia społeczne,
" dochody pochodzÄ…ce z majÄ…tku publicznego (np. dywidendy i renty)
" kredyty paostwowe i pożyczki publiczne.
3. Zdefiniuj pojęcie budżetu paostwa
Budżet to scentralizowany fundusz publiczny służący gromadzeniu środków publicznych w związku z
funkcjami paostwa. Budżet paostwa jest więc planem finansowym , który będzie stanowił podstawę
działalności podmiotów paostwowych w następnym okresie fiskalnym (roku budżetowym). W tym
sensie budżet paostwa jest aktem prawnym o określonym czasie obowiązywania.
4. Zdefiniuj cechy budżetu paostwa.
1. budżet paostwa jest funduszem scentralizowanych zasobów pieniężnych gromadzonych
i dzielonych przez paostwo w zwiÄ…zku z realizacjÄ… zadao paostwa
2. gromadzenie środków budżetowych odbywa się z reguły w sposób przymusowy , ten tryb
gromadzenia środków jest charakterystyczny dla działalności paostwa wynikającej z atrybutu władz y.
3. procesy gromadzenia i dzielenia dochodów za pomocą budżetu implikują zasady
ustrojowo-konstytucyjne; najogólniej chodzi o zakres uprawnieo władzy ustawodawczej i
wykonawczej w określaniu z
ródeł wysokości i rodzajów formy normatywnej
4. procesy gromadzenia i dzielenia przez paostwo dochodów w budżecie zawsze mają charakter nie
tylko ekonomiczny, lecz także społeczny, wyraża się to w przyjmowaniu części produktu
społecznego i dysponowaniu nią co wpływa na sytuację dochodową i socjalną poszczególnych osób,
grup społecznych itd.
5. dochody budżetowe powstają na skutek definitywnego bezzwrotnego przejęcia ich przez
paostwo od różnych podmiotów.
6. budżet paostwa dotyczy działalności organów i podmiotów paostwa w przyszłości, stąd też
zawsze jest planem dochodów i wydatków paostwa na z góry ustalony czas, budżet paostwa jest
funduszem sezonowym.
7. budżet jako fundusz musi cechowad specjalizacja polegająca na nadaniu rygorów
prawnych wydatkom budżetowym.
8. wiązanie dochodów i wydatków budżetowych z działalnością paostwa w zamkniętym
okresie, oznacza, że w istocie budżet paostwa tworzą strumienie dochodów i wydatków.
9. strumieniowy charakter budżetu oznacza z reguły koniecznośd egzekwowania należnych w
danym okresie dochodów , jak również obliguje do wydatkowania środków budżetowych przed
upływem okresu budżetowego, zasada roczności w gospodarowaniu środkami budżetowymi
powoduje istotne skutki dla racjonalności budżetu.
10. budżet paostwa nie jest jedynym urządzeniem , w którym znajduje finansowe
odzwierciedlenie działalnośd paostwa , co oznacza, że nie może on byd wystarczającą podstawa
oceny finansowej działalności paostwa.
5. Wymieo funkcje paostwa:
Zadaniem paostwa jest zapewnienie:
1. efektywności całej gospodarki przy niesprawności rynkowego mechanizmu alokacji zasobów
2. sprawiedliwości, równości przy nadmiernej dysproporcji dochodów
3. stabilności gospodarki rynkowej przy jej cyklicznym funkcjonowaniu.
6. Zdefiniuj Pojęcie sektora publicznego
Sektor publiczny jest częścią gospodarki, która zajmuje się dostarczaniem dóbr i usług dla paostwa i
obywateli. Jego działalnośd ma zastosowanie na poziomie paostwowym, regionalnym oraz lokalnym.
Aktywnośd sektora publicznego opiera się przede wszystkim na zapewnieniu obywatelom opieki
socjalnej, gwarantowaniu bezpieczeostwa narodowego i planowaniu zagospodarowania przestrzeni.
Do sektora publicznego zalicza się wszystkie jednostki organizacyjne, w których własnośd
Skarbu Paostwa lub samorządu ma udział większy niż 50%.
7. Wymieo zasady budżetowe:
" równowagi;
" zupełności;
" realności;
" jedności;
" przejrzystości;
" jawności;
" gospodarności.
8. Wymieo funkcje funduszy celowych:
" alokacja środków;
" redystrybucja;
" mobilizacja;
" racjonalizacja.
9. Omów model finansowania świadczeo zdrowotnych Beveridge`a
Model Beveridge a pochodzi z Wielkiej Brytanii i wiąże się z raportem Beveridge z 1942 r. Zakłada on
finansowanie opieki zdrowotnej z ogólnych podatków, bez wydzielonego specjalnego funduszu
celowego. Zarówno fundusze, jak i świadczenie usług medycznych są sterowane przez paostwo, z
centralnym budżetem alokowanym w poszczególnych regionach w zależności od wskaz
ników
populacji społeczeostwa. Prywatny sektor ubezpieczeo zdrowotnych działa w tym modelu na
zasadzie uzupełniającej (komplementarnej), równolegle do sektora paostwowego. Przykłady paostw,
gdzie działa ten rodzaj modelu to Wielka Brytania, Francja, Dania, Norwegia. Głównymi cechami
charakterystycznymi modelu Beveridge a sÄ…:
1. wydzielenie i ustawowe określenie wielkości środków finansowych budżetu przeznaczonych na
finansowanie opieki zdrowotnej
2. paostwowa organizacja udzielania świadczeo (publiczne zakłady opieki zdrowotnej ),3. nadzór i
kontrola administracji paostwowej (rzÄ…dowej i samorzÄ…dowej) nad systemem ochrony zdrowia,a4.
uprawnieni do świadczeo są wszyscy obywatele lub mieszkaocy kraju (wyłączenia n podstawie listy
negatywnej),5. kontrakty (oparte na zakupie przez paostwo świadczeo zdrowotnych na rzecz
obywateli) z dysponentem środków publicznych
Zadanie 10: Zdefiniuj pojęcie podatku
Podatek jest klasyczną daniną publiczną. Należy on do najstarszych kategorii finansowych i
ekonomicznych. Podatek to pieniężne, przymusowe, ogólne, nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie
na rzecz paostwa lub innych związków publicznoprawnych (np. samorządów). Podatek jest
podstawowym narzędziem przejmowania przez paostwo dochodów i zaspokajania popytu na
pieniądz. Skutkiem nakładania podatków jest zmiana w sytuacji dochodowej i majątowej
podatników. (S.Owsiak, str.172-173)
11. Jaka jest różnica pomiędzy majątkowym podatkiem realnym i nominalnym
Majątkowy podatek realny  na skutek nałożenia podatku następuje uszczuplenie majątku,
MajÄ…tkowy podatek nominalny  z
ródłem podatku jest dochód z majątku.
12. Wymieo rodzaje stawek podatkowych:
Stawka podatkowa  relacja kwoty podatku do podstawy opodatkowania. Stawki
podatkowe występują w dwóch formach:
" kwotowa  określa bezpośrednio wielkośd podatku należnego władzom publicznym;
" procentowa  określa jaką częśd podstawy opodatkowania stanowią
zobowiÄ…zania podatkowe;
Stawki procentowe występują w dwóch odmianach:
" stałe(proporcjonalne): np. podatek liniowy;
" zmienne: progresywne, regresywne, degresywne
Zadanie 13: Zdefiniuj pojęcie opłaty z punktu widzenia finansów publicznych
Opłatę można zdefiniowad jako: świadczenie pieniężne o charakterze bezzwrotnym, przymusowym
i odpłatnym, ustalane jednostronnie i pobierane przez wwładze publiczne z tytułu określonych
czynności urzedowych oraz usług jednostek sektora publicznego. (S.Owsiak, str.185)
14. Wymieo funkcje ceł:
" fiskalna
" protekcjonistyczna
" cenotwórcza
15. Omów zasady podatkowe.
Zasady podatkowe  zestaw zaleceo formułowanych pod adresem organów paostwa:
a) Zasady fiskalne
- wydajnośd  paostwo powinno dążyd do takiego poziomu opodatkowania, który zapewni
mu wystarczającą ilośd pieniędzy do funkcjonowania,
- elastycznośd  podatek powinien reagowad na zmiany,
- stałośd  unikanie zmian i wprowadzania nowych podatków.
b) Zasady ekonomiczne
- nienaruszalnośd majątku podatników  wysokośd podatku musi dad się pokryd z
dochodów bieżących i nie może zmniejszad majątku podatnika.
c) Zasady sprawiedliwości
- powszechnośd  każdy obywatel czy przedsiębiorca powinien płacid podatki,
- równośd  ciężary podatkowe powinny byd rozłożone równomiernie pomiędzy podatników
- zdolnośd dochodowa  podatnicy osiągający taki sam dochód powinni poświęcid na rzecz
paostwa identyczną korzyśd,
d) Zasady techniczne
- pewnośd  podatki powinny byd niezawodnym z
ródłem dochodów paostwa,
- dogodnośd  powinny uwzględniad cykl i charakter działalności,
- taniośd  koszty realizowania podatków nie mogą uszczuplad zbytnio budżetu.
16. Opisz krzywÄ… Laffera
Krzywa Laffera w ujęciu teoretycznym wyjasnia zjawisko zależności między skalą
opodatkowania, rozmiarami działalności gospodarczej i dochodami budżetu paostwa.
Kształt krzywej jest różny dla różnych krajów, systemów podatkowych itd. Mimo to w jasny
sposób ilustruje związek między ciężarami podatkowymi a aktywnością gosp., czyli stopniem
wykorzystywanych zasobów w gospodarce.
Poza tym z krzywej Laffera wynikają istotne przesłanki dla polityki podatkowej paostwa. Jeżeli polityka ta
jest zorientowana na szybkie powiększanie dochodów paostwa przez wzrost stawek podatkowych, to
okaże się, że w dłuższym okresie wystąpi zjawisko przeciwne  dochody paostwa zaczną spadad.
17. Omów pojęcie wskaz
nika wyników sektora publicznego
18. Wymieo wskaz
niki wyników sektora publicznego
a) wskaz
niki szans - korupcja, biurokracja, jakośd sądownictwa, szara strefa, liczba dzieci przyjętych
do szkół, osiągnięcia edukacyjne, umieralnośd niemowląt, średnia długośd życia, infrastruktura
b) standardowe wskaz
niki - stabilnośd wzrostu PKB, inflacja (średnia z 10 lat), PKB per capita
(w przeliczeniu na osoby), bezrobocie (średnia z 10 lat)
19.Dlaczego korupcja zagraża systemowi finansów publicznych
20. Dlaczego pranie brudnych pieniędzy zagraża systemowi finansów publicznych?
Pranie brudnych pieniędzy to proceder obejmujący wszelkiego rodzaju operacje mające na celu
wprowadzenie do legalnego obrotu pieniędzy, które pochodzą z nielegalnych z
ródeł. Jest to
działanie, za pomocą którego ukrywa się istnienie i nielegalne użytkowanie dochodów, nadając im
pozory legalności. Międzynarodowe pranie brudnych pieniędzy (na większą skalę) ułatwiają
skomplikowane operacje finansowe, które z powodu ciągłego postępu informatycznego w sektorach
finansowo-bankowych stają się obecnie niemal nie do wykrycia. Pranie brudnych pieniędzy wplywa
negatywnie na obrót gospodarczy. Wprowadzenie do obrotu środków pochodzących z popełnionych
przestępstw oraz koncentracja wielkich kwot pieniędzy pochodzących z przestępczości może
zagrażad gospodarce i stabilności instytucji paostwa.
21.Omów metodę historyczną planowania
Wydatki publiczne danego okresu fiskalnego sÄ… zdeterminowane poziomem i strukturÄ…
wydatków publicznych w okresach poprzednich
22. Omów pojęcie budżetu jako instrumentu racjonalizacji.
Budżet służy racjonalizacji wydatków publicznych. Wyróżnid można pięd metod kształtowania
wydatków: historyczna ( wydatki publiczne danego okresu fiskalnego są zdeterminowane poziomem
wydatków w okresach poprzednich), popytowa ( opiera się na zgłaszanych przez beneficjenta
budżetu potrzebach) podażowa ( środki publiczne alokowane zgodnie z istniejącym potencjałem-
baza materialna i kadrowa), quasi-rynkowa ( zorganizowanie systemu zamówieo publicznych, który
jeśli dobrze funkcjonuje przeciwdziała korupcji gestorów środków publicznych), metoda ekspertów
(specjaliści z danych dziedzin kształtują wydatki).
Racjonalizacja wydatków publicznych jest tym trudniejsza im większy jest stopieo ich agregacji.
Najwięcej problemów występuje przy racjonalnym kształtowaniu wydatków na szczeblu centralnym.
PPBS- metoda planowanie- programowanie-budżetowanie (programowanie budżetowe)- ma na
celu racjonalne podejście do działalności finansowanej z budżetu.
23.Omów pojęcie czynników równowagi budżetowej o charakterze ekonomicznym
Wśród czynników ekonomicznych kształtujących stronę dochodową budżetu należy wymienid:
czynniki ekonomiczne o charakterze realnym, przez które rozumie się rozmiary działalności
gospodarczej i inne zjawiska realne, które powodują powstanie stosunku fiskalnego,
czynniki ekonomiczne o charakterze systemowym, które przesądzają o rodzajach
i wielkości dochodów budżetowych (rodzaje i konstrukcja podatków, tzn. przedmiot
opodatkowania, podstawa, stawka, skala, zwolnienia, ulgi, itp.),
czynniki ekonomiczne wynikające z bieżącej polityki gospodarczej paostwa, przez które rozumie się
wykorzystywanie przez paostwo pozasystemowych sposobów oddziaływania na dochody budżetu,
np. przyznawanie indywidualnych ulg podatkowych, zaciąganie pożyczek wewnętrznych i
zewnętrznych, itd.
W ujęciu ogólnym do czynników ekonomicznych kształtujących wydatkową stronę budżetu
należy zaliczyd:
poziom wydatków na klasyczną sferę publiczną,
poziom wydatków na sferę usług publicznych,
poziom wydatków na gospodarkę narodową.
Równowaga budżetowa kształtowana jest też pod wpływem wydatków na infrastrukturę
gospodarczÄ… (drogi, porty morskie, porty lotnicze, system energetyczny kraju, itp.). wydatki na te
cele mogą byd realizowane przez przedsiębiorstwa publiczne lub przedsiębiorstwa prywatne, które
realizują zamówienia rządowe albo zamówienia władz samorządowych.
24. Przedstaw rodzaje sald budżetowych
Można rozróżnid następujące rodzaje salda budżetowego:
saldo kredytowe i majÄ…tkowe
W przypadku salda kredytowego, budżet uważa się za zrównoważony, gdy w trakcie trwania jego
okresu obrachunkowego paostwo nie zaciągnęło nowych pożyczek publicznych. Zgodnie z tą
koncepcją, do dochodów budżetowych nie mogą byd zaliczane środki pochodzące z poprzednich
okresów, a także pożyczki. Jednocześnie wydatki na obsługę długów publicznych nie mogą byd
ujmowane w wydatkach budżetowych. Majątkowe saldo budżetu jest różnicą między dochodami
budżetowymi, pomniejszonymi o dochody ze sprzedaży majątku publicznego i o pożyczki zaciągane
w celu sfinansowania określonych inwestycji, a wydatkami bieżącymi budżetu.
saldo ogólne i krajowe
Istota salda ogólnego pokrywa się z koncepcją salda kredytowego, natomiast saldo krajowe
uzyskuje się poprzez skorygowanie salda ogólnego o budżetowe rozliczenia zagraniczne.
saldo realne i nominalne
Podział salda na realne i nominalne związane jest z występowaniem inflacji w gospodarce, która
wpływa w różnych stopniu na kształtowanie się dochodów i wydatków budżetowych.
Zaprezentowane rodzaje sald nie wykluczają się nawzajem, lecz uzupełniają, stwarzając dobre
podstawy do prowadzenia analiz obrachunkowych. Niemniej jednak ich interpretacja stwarza
pewne kontrowersje wokół treści i znaczenia budżetu paostwa.
25.Dług publiczny lub dług paostwowy
to całkowita kwota zobowiązao podmiotów sektora finansów publicznych (w szczególności Skarbu
Paostwa), jednostek samorządu terytorialnego oraz funduszów celowych wobec wierzycieli
zarówno krajowych, jak i zagranicznych, ustalona po dokonaniu konsolidacji, tzn. po
wyeliminowaniu wzajemnych zobowiązao tych podmiotów.
26.Zdefiniuj pojęcie deficytu rzeczywistego i strukturalnego
rzeczywisty - oznacza rzeczywistą różnicę pomiędzy wydatkami a wpływami budżetowymi w
danym roku budżetowym,
strukturalny - wartośd hipotetyczna, która powstaje w warunkach gdy dochód i wydatek
są rozpatrywane przy pełnym wykorzystaniu potencjału gospodarki,
27. Dlaczego mogą wystąpid trudności z rozpoznaniem ekonomicznej treści deficytu budżetowego?
Ponieważ z punktu widzenia ekonomicznej treści powstających funduszy publicznych pożyczki
nie mogą byd zaliczane do dochodów budżetowych, lecz stanowiąc częśd wpływów pieniężnych
o charakterze przychodów.
28. Omów problematykę zadłużenia.
Zadłużenie  to, finansowanie działalności i wydatków ze z
ródeł zewnętrznych; to także
stopieo zaangażowania kapitału obcego względem kapitału własnego i możliwośd pokrycia
zobowiązao własnym kapitałem.
WystÄ™powania zadÅ‚użenia wiąże siÄ™ z powstaniem dÅ‚ugu publicznego. Ä…ð pyt. 25
Powstaje wskutek :
- Zaciągniętych kredytów i pożyczek
- Emisji skarbowych papierów wartościowych
- Przyjętych depozytów
29. Wymieo przyczyny powstania długu publicznego
Kiedy deficyt budżetowy jest większy niż finansowe zasoby publiczne powstaje dług publiczny,
który jest sumą deficytów z poprzednich okresów.
Przyczyny:
- stale utrzymujący się deficyt bużdżetowy, który w konsekwencji przkształca się w dług.
- okres zwiększonych wydatków, których trzeba dokonad zaciągając pożyczki, które to następnie
należy sfinansowad  no i znów powstaje lub zwiększa się nasz dług.
- stan kiedy władza rządząca nie chce podnieśd podatków tylko woli zaciągnąd pożyczki,
ponieważ uważa, iż jest to korzystniejsze rozwiązanie dla rządu.
30.Instrumenty pienięzne
podatki,
inne daniny publiczne,
wydatki budżetowe,
deficyt budżetowy
31. Wymieo narzędzia polityki fiskalnej:
" narzędzia podatkowe
" zasiłki dla bezrobotnych
" wydatki związane z tworzeniem nowych miejsc pracy i finansowaniem programów
zmiany kwalifikacji zawodowych
" wydatki promujące restrukturyzację gospodarki w układzie branżowym i przestrzennym
" wydatki promujące rozwój drobnej wytwórczości
" wydatki na roboty publiczne
" deficyt budżetowy
" dług publiczny
" poręczenia i gwarancje paostwa dla podmiotów zaciągających pożyczki(kredyty).
32. Wymieo podmioty wchodzące w skład sektora finansów publicznych
W myśl ustawy z 2009 r. o finansach publicznych do sektora finansów publicznych zalicza się:
" organy władzy publicznej, organy administracji rządowej, organy kontroli paostwowej i ochrony
prawa, sądy i trybunały, a także jednostki samorządu terytorialnego i ich organy oraz związki;
" paostwowe jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe, instytucje
gospodarki budżetowej, agencje wykonawcze;
" paostwowe fundusze celowe;
" uczelnie publiczne;
" samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;
" paostwowe i samorzÄ…dowe instytucje kultury oraz paostwowe instytucje filmowe;
" Zakład Ubezpieczeo Społecznych (ZUS) i zarządzane fundusze, Kasę Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) i fundusze zarządzane przez Prezesa KRUS;
" Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ);
" PolskÄ… AkademiÄ™ Nauk i tworzone przez niÄ… jednostki organizacyjne;
" paostwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podst. odrębnych ustaw w celu
wykonywania zadao publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego.
33. W jakim terminie Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej i wraz z
uzasadnieniem przedkłada go Sejmowi?
RM przedstawia Sejmowi projekt budżetu na następny rok co najmniej trzy miesiące przed
rozpoczęciem roku budżetowego, czyli do 30.09. Konstytucja dopuszcza odstępstwo od tej zasady
 w wyjątkowych okolicznościach , nie precyzując co to oznacza.
34. W jakim terminie jednostki podległe opracowują i przekazują właściwym dysponentom części
budżetowych projekty planów finansowych na następny rok budżetowy, zgodne z projektem
ustawy budżetowej?
W terminie 21 dni od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej na rok 2013 dysponenci części
budżetowych przedkładają
Ministrowi Finansów materiały niezbędne do sporządzenia aktualizacji Wieloletniego Planu
Finansowego Paostwa.
albo:
W terminie do dnia 1 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy projekty planów finansowych
paostwowych jednostek budżetowych, zapewniające zgodnośd kwot dochodów i wydatków z
projektem ustawy budżetowej, są zatwierdzone przez kierowników tych jednostek, są
przekazywane dysponentowi części budżetowej.(?) nie jestem pewna o które chodzi
35.-Ä…ð takie samo pytanie jak nr 34
36. Obowiązki NIK względem Sejmu związane z kontrolą wykonania budżetu paostwa i
założeo polityki pieniężnej.
Kontrola wykonania budżetu paostwa jest najważniejszą kontrolą przeprowadzaną corocznie
przez Najwyższą Izbę Kontroli. Jej celem jest dostarczenie niezależnej i obiektywnej informacji ,
jak kontrolowane jednostki oraz rząd realizują budżet paostwa. Prezes NIK, wypełniając
konstytucyjny obowiązek, co roku przedkłada Sejmowi na posiedzeniu plenarnym dokument
Analiza wykonania budżetu paostwa i założeo polityki pieniężnej.
Kontrole budżetowe mają charakter kompleksowy, obejmują zarówno zagadnienia finansowe, jak
i wykonania zadao. Prowadzone są zgodnie z obowiązującymi założeniami metodycznymi, z
zastosowaniem zarówno standardów kontroli NIK, jak i międzynarodowych standardów kontroli.
Z każdej kontroli wykonania budżetu paostwa w poszczególnej części powstaje odrębna
informacja o wynikach kontroli, zaś całośd wykonania budżetu jest prezentowana w Analizie.
NIK kontroluje dysponentów poszczególnych części budżetu paostwa oraz wybranych
dysponentów niższego stopnia. Kontroli podlegają także agencje i fundusze celowe, których plany
finansowe ujęte są w ustawie budżetowej, Narodowy Bank Polski - w zakresie obsługi budżetu
paostwa oraz inne wybrane podmioty, które korzystają z dotacji i subwencji budżetowych.
37.
38. Podaj numer działu Administracja publiczna
141
39. Zdefiniuj pojęcie kontroli zarządczej
Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działao
podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadao w sposób zgodny z prawem, efektywny,
oszczędny i terminowy.
2. Celem kontroli zarządczej jest zapewnienie w szczególności:
1) zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrzny-mi;
2) skuteczności i efektywności działania;
3) wiarygodności sprawozdao;
4) ochrony zasobów;
5) przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania;
6) efektywności i skuteczności przepływu informacji;
7) zarzÄ…dzania ryzykiem.
40. Wymieo cele kontroli zarzÄ…dczej:
Celem kontroli zarządczej jest zapewnienie w szczególności:
- zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi,
- skuteczności i efektywności działania,
- wiarygodności sprawozdao,
- ochrony zasobów,
- przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania,
- efektywności i skuteczności przepływu informacji,
- zarzÄ…dzania ryzykiem.
41. Wymieo do czyich obowiązków należy zapewnienie funkcjonowania adekwatnej, skutecznej
i efektywnej kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów publicznych
Zapewnienie kontroli należy do obowiązków ministra kierującego działem, wójta,
burmistrza, prezydenta, kierownika jednostki
42 Wymieo zadania Ministra Finansów w zakresie koordynacji kontroli zarządczej w
jednostkach sektora finansów publicznych
1) upowszechnianie standardów, o których mowa w (art. 69 ust. 3 -Minister Finansów określi w
formie komunikatu i ogłosi, w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów, standardy kontroli
zarządczej dla sektora finansów publicznych, zgodne z międzynarodowymi standardami.)
2) wydawanie wytycznych;
3) współpraca z krajowymi i zagranicznymi organizacjami;
4) współpraca z komitetami audytu,
43: Zdefiniuj pojęcie jednostki budżetowej
Zasadniczą cechą jednostki budżetowej jest to, że pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budzetu
paostwa (budżetu jednostki samorządu terytorialnego), a dochody jej są automatycznie
dochodami budżetu (budżetu jednostki samorządu terytorialnego). Jednostki budżetowe są więc
powiązane z budżetem metodą brutto. (z Owsiaka)
Jednostka budżetowa to podmiot gospodarki budżetowej, który pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z
budżetu paostwa, a jego dochody są automatycznie dochodami budżetu. Ideą takiej organizacji jest
celowe uniezależnienie wykonywania działao statutowych od realizowanych dochodów.
44. Samorządowy zakład budżetowy :
Samorządowy zakład budżetowy odpłatnie wykonuje zadania, pokrywając koszty swojej działalności
z przychodów własnych, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.
Samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego
nadwyżkę środków obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ
stanowiÄ…cy jednostki samorzÄ…du terytorialnego postanowi inaczej.
W planie finansowym samorządowego zakładu budżetowego mogą byd dokonywane zmiany w
ciągu roku w przypadku realizowania wyższych od planowanych przychodów i kosztów, pod
warunkiem że nie spowoduje to zmniejszenia wpłat do budżetu jednostki samorządu terytorialnego
ani zwiększenia dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
45. Przedstaw, jakie dotacje może otrzymad samorządowy zakład budżetowy:
Samorządowy zakład budżetowy może otrzymywad z budżetu jednostki samorządu terytorialnego:
1) dotacje przedmiotowe;
2) dotacje celowe na zadania bieżące finansowane z udziałem środków, o których mowa w art.
5, pojęcie dochodów, środków publicznych, ust. 1 pkt 2 i 3;
3) dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji.
46. Co obejmuje roczny plan finansowy będący podstawą gospodarki finansowej
agencji wykonawczej
Obejmuje przychody, w tym dotacje z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, koszty i inne
obciążenia, stan środków obrotowych, stan należności i zobowiązao na początek i koniec okresu
oraz rozliczenia z budżetem jednostki samorządu terytorialnego.
47. Zdefiniuj pojęcie instytucji gospodarki budżetowej:
Instytucja gospodarki budżetowej definiowana jest jako jednostka sektora finansów publicznych
tworzona w celu realizacji zadao publicznych, która wykonuje odpłatnie wyodrębnione zadania oraz
pokrywa koszty swojej działalności oraz zobowiązania z uzyskiwanych przychodów. Jako wyjątek od
zasady samofinansowania instytucja może otrzymywad dotacje z budżetu paostwa, pod warunkiem,
że stanowią tak odrębne ustawy. Ponadto nowo tworzonej instytucji gospodarki budżetowej może
byd przyznana jednorazowa dotacja na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.
48.Jakie podmioty mogą tworzyd instytucje gospodarki budżetowej
Instytucje gospodarki budżetowej mogą byd tworzone przez: ministra, Szefa Kancelarii Rady
Ministrów za zgodą Rady Ministrów, organ lub kierownik jednostki zaliczanej do grupy najwyższych
władz paostwowych, sądów, trybunałów i organów kontrolnych (jeżeli będzie pełnił dla tej
instytucji funkcję organu założycielskiego).
49. Zdefiniuj pojęcie agencji wykonawczej
Agencje wykonawcze są z reguły jednostkami tworzonymi na ujednoliconych zasadach
prawnych, realizującymi wyznaczone im cele i zadania, podległymi i nadzorowanymi przez
konkretne organy centralnej administracji publicznej, ale w odróżnieniu od departamentów
ministerstw mają dużą autonomię.
Zakres zadao realizowanych przez agencje jest bardzo szeroki. Wyróżnia się m.in. agencje tzw.
regulacyjne, płatnicze, realizujące cele związane z bezpieczeostwem i obronnością kraju (intelligence
agency) czy też agencje zarządzające środkami publicznymi (wyznaczonymi funduszami)
50. Kiedy instytucja gospodarki budżetowej w celu zaciągnięcia zobowiązania jest obowiązana
uzyskad zgodę organu wykonującego funkcje organu założycielskiego.
Art. 28 Ustawy o finansach publicznych
Instytucja gospodarki budżetowej w celu zaciągnięcia zobowiązania przewyższającego 30% rocznych
przychodów jest obowiązana uzyskad zgodę organu wykonującego funkcje organu założycielskiego.
51. Z uwzględnieniem przepisów jakiej ustawy następuje zbycie (najem, dzierżawa,
użyczenie) aktywów przez instytucję gospodarki budżetowej.
Ustawa o finansach publicznych.
52. Co jest podstawą gospodarki finansowej paostwowych i samorządowych osób prawnych.
Ustawa Budżetowa
53. W jaki sposób realizowana jest zasada jawności gospodarowania środkami publicznymi.
Art. 34 Ustawy o finansach publicznych
1. Zasada jawności gospodarowania środkami publicznymi jest realizowana przez:
1) jawnośd debaty budżetowej w Sejmie i Senacie oraz debat budżetowych w organach
stanowiÄ…cych jednostek samorzÄ…du terytorialnego;
2) jawnośd debaty nad sprawozdaniem z wykonania budżetu paostwa w Sejmie i debat
nad sprawozdaniami z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego;
3) podawanie do publicznej wiadomości:
a) kwot dotacji udzielanych z budżetu paostwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego,
b) kwot dotacji udzielanych przez paostwowe fundusze celowe,
c) zbiorczych danych dotyczących finansów publicznych,
d) informacji o wykonaniu budżetu paostwa za okresy miesięczne;
4) jawnośd debaty nad projektem uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej
jednostki samorzÄ…du terytorialnego;
5) podawanie do publicznej wiadomości przez jednostki sektora finansów publicznych
informacji dotyczÄ…cych:
a) zakresu zadao lub usług wykonywanych lub świadczonych przez jednostkę oraz wysokości
środków publicznych przekazanych na ich realizację,
b) zasad i warunków świadczenia usług dla podmiotów uprawnionych,
c) zasad odpłatności za świadczone usługi;
6) zapewnianie radnym danej jednostki samorządu terytorialnego dostępu do:
a) dowodów księgowych i dokumentów inwentaryzacyjnych - z zachowaniem przepisów
o rachunkowości oraz o ochronie danych osobowych,
b) informacji o wynikach przeprowadzonych kontroli gospodarki finansowej,
c) sprawozdania z wykonania planu audytu za rok poprzedni;
7) udostępnianie przez Narodowy Fundusz Zdrowia informacji o przychodach i kosztach oraz o
świadczeniodawcach realizujących świadczenia opieki zdrowotnej, z którymi Fundusz zawarł umowy, o
zakresie przedmiotowym umów oraz o sposobie ustalania ceny za zamówione świadczenia;
8) udostępnianie przez jednostki sektora finansów publicznych wykazu podmiotów spoza
sektora finansów publicznych, którym ze środków publicznych została udzielona dotacja,
dofinansowanie realizacji zadania lub pożyczka, lub którym została umorzona należnośd wobec
jednostki sektora finansów publicznych;
9) udostępnianie corocznych sprawozdao dotyczących finansów i działalności
jednostek organizacyjnych należących do sektora finansów publicznych;
10) podejmowanie, w głosowaniu jawnym i imiennym, uchwał organu wykonawczego
jednostki samorządu terytorialnego dotyczących gospodarowania środkami publicznymi;
11) podawanie do publicznej wiadomości treści planów działalności, sprawozdao z wykonania
planów działalności oraz oświadczeo o stanie kontroli zarządczej, o których mowa w art. 70.
2. Minister Finansów podaje do publicznej wiadomości sprawozdanie z wykonania ustawy
budżetowej przyjęte przez Radę Ministrów.
54. Przedstaw, na jakie cele i w jakiej wysokości mogą byd ponoszone wydatki publiczne wg
ustawy o finansach publicznych.
1. Wydatki publiczne mogą byd ponoszone na cele i w wysokościach ustalonych
w: 1) ustawie budżetowej;
2) uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego;
3) planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych.
2. Jednostki sektora finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepisami
dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków.
55. Przedstaw zasady dokonywania wydatków ze środków publicznych
Wydatki publiczne powinny byd dokonywane:
- w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad: a)
uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,
b) optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów;
- w sposób umożliwiający terminową realizację zadao;
- w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązao.
56 Czy ze środków publicznych można tworzyd fundacje
Ze środków publicznych nie można tworzyd fundacji
57. Przedstaw sposób powierzenia przez kierownika jednostki należącej do sektora finansów
publicznych określonych obowiązków w zakresie gospodarki finansowej pracownikom jednostki.
1. Kierownik jednostki sektora finansów publicznych, zwany dalej  kierownikiem jednostki ,
jest odpowiedzialny za całośd gospodarki finansowej tej jednostki.
2. Kierownik jednostki może powierzyd określone obowiązki w zakresie gospodarki
finansowej pracownikom jednostki. Przyjęcie obowiązków przez te osoby powinno byd
potwierdzone dokumentem w formie odrębnego imiennego upoważnienia albo wskazania w
regulaminie organizacyjnym tej jednostki.
58. Zdefiniuj pojęcie głównego księgowego jednostki sektora finansów publicznych.
Głównym księgowym jednostki sektora finansów publicznych, zwanym dalej  głównym księgowym ,
jest pracownik, któremu kierownik jednostki powierza obowiązki i odpowiedzialnośd w zakresie:
1) prowadzenia rachunkowości jednostki;
2) wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi;
3) dokonywania wstępnej kontroli:
a) zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym,
b) kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych.
59
Z art. 55 ustawy wynika, że należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny, przypadające
organom administracji rządowej, paostwowym jednostkom budżetowym i paostwowym
funduszom celowym, mogą byd umarzane w całości lub w części lub ich spłata może byd odraczana
lub rozkładana na raty.
60.
w art. 55 mogą byd umarzane w całości, jeżeli zachodzi ważny interes dłużnika lub interes publiczny.
Natomiast, stosownie do art. 57 pkt. 1 - 3 ustawy, w przypadkach uzasadnionych względami
społecznymi lub gospodarczymi, w szczególności możliwościami płatniczymi dłużnika oraz
uzasadnionym interesem Skarbu Paostwa, na wniosek dłużnika, należności mogą byd umarzane w
części, mogą zostad odroczone terminy spłaty całości lub części należności, a także płatnośd całości
lub części należności może zostad rozłożona na raty.
61. Przedstaw, na co mogÄ… byd przeznaczane dotacje celowe.
1. Dotacje celowe są to środki przeznaczone na:
1) finansowanie lub dofinansowanie:
a) zadao z zakresu administracji rzÄ…dowej oraz innych zadao zleconych jednostkom
samorzÄ…du terytorialnego ustawami,
b) ustawowo określonych zadao, w tym zadao z zakresu mecenatu paostwa nad
kulturą, realizowanych przez jednostki inne niż jednostki samorządu terytorialnego,
c) bieżących zadao własnych jednostek samorządu terytorialnego,
d) zadao agencji wykonawczych, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. b,
e) zadao zleconych do realizacji organizacjom pozarzÄ…dowym,
f) kosztów realizacji inwestycji;
2) dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych w zakresie określonym w odrębnych ustawach.
2. Dotacjami celowymi są także środki przeznaczone na:
1) realizację programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3
i ust. 3 pkt 6, wydatkowane przez podmioty realizujące te programy, inne niż paostwowe
jednostki budżetowe;
2) realizację projektów pomocy technicznej finansowanych z udziałem środków europejskich
i środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5 lit. a i b;
3) finansowanie lub dofinansowanie zadao realizowanych przez jednostki samorzÄ…du
terytorialnego oraz inne podmioty, ze środków przekazywanych przez jednostki, o których mowa
w art. 9 pkt 5, 7 i 14;
4) realizację programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5 lit.
c i d;
5) współfinansowanie realizacji programów finansowanych z udziałem środków europejskich;
6) wyprzedzające finansowanie Wspólnej Polityki Rolnej, o którym mowa w odrębnych przepisach,
w części podlegającej refundacji ze środków Unii Europejskiej.
62. Zdefiniuj pojęcie dotacji przedmiotowych. Przedstaw przykład takich dotacji.
Dotacje przedmiotowe- w odróżnieniu do dotacji podmiotowej , dotacja przedmiotowa wiąże
ilośd środków publicznych za konkretnymi potrzebami lub celami wydatkowania.
DotacjÄ… przedmiotowÄ… nazywa siÄ™ dotacjÄ™ udzielanÄ… wszystkim podmiotom wytwarzajÄ…cym
pewien rodzaj towarów lub usług. Cechą charakterystyczną dotacji przedmiotowej jest to, że jej
wielkośd dla konkretnego podmiotu obliczana jest jako iloczyn wielkości produkcji dotowanego
wyrobu (usługi) i jednolitej dla wszystkich producentów stawki dotacji.
Dotacjami przedmiotowymi są obecnie objęte:
" zniżkowe przejazdy kolejowe,
" specjalistyczne podręczniki szkolne i akademickie,
" posiłki sprzedawane w barach mlecznych,
" utrzymywanie obowiązkowych zapasów paliw.
63.Zdefiniuj pojęcie dotacji podmiotowych
Dotacje podmiotowe  jest wydatkiem budżetu paostwa przeznaczonym na dofinansowanie
działalności bieżącej ustawowo wskazanego podmiotu. Oznacza to, że dotacja podmiotowa
ma charakter ogólny i jest związana z całokształtem działalności danego podmiotu.
64. Deficyt budżetu jednostki samorządu terytorialnego może byd pokryty
przychodami pochodzÄ…cymi z:
1) sprzedaży papierów wartościowych wyemitowanych przez jednostkę samorządu
terytorialnego;
2) kredytów;
3) pożyczek;
4) prywatyzacji majÄ…tku jednostki samorzÄ…du terytorialnego;
5) nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego z lat ubiegłych;
65. Przedstaw, jakie elementy powinna zawierad wieloletnia prognoza inwestycyjna
1.Wieloletnia prognoza finansowa powinna byd realistyczna i określad dla każdego roku
objętego prognozą co najmniej:
1) dochody bieżące oraz wydatki bieżące budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w tym
na obsługę długu, gwarancje i poręczenia;
2) dochody majątkowe, w tym dochody ze sprzedaży majątku, oraz wydatki majątkowe
budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
3) wynik budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
4) przeznaczenie nadwyżki albo sposób sfinansowania deficytu;
5) przychody i rozchody budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnienie m
długu zaciągniętego oraz planowanego do zaciągnięcia;
6) kwotę długu jednostki samorządu terytorialnego, w tym relację, o której mowa w art. 243,
oraz sposób sfinansowania spłaty długu;
7) kwoty wydatków bieżących i majątkowych wynikających z limitów wydatków na planowane
i realizowane przedsięwzięcia, o których mowa w ust. 3.
2a. Do wieloletniej prognozy finansowej dołącza się objaśnienia przyjętych wartości. W
objaśnieniach mogą byd zawarte także informacje uszczegóławiające dane, o których mowa w ust. 1.
3. W załączniku do uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej określa się odrębnie
dla każdego przedsięwzięcia:
1) nazwÄ™ i cel;
2) jednostkÄ™ organizacyjnÄ… odpowiedzialnÄ… za realizacjÄ™ lub koordynujÄ…cÄ…
wykonywanie przedsięwzięcia;
3) okres realizacji i łączne nakłady finansowe;
4) limity wydatków w poszczególnych latach;
5) limit zobowiÄ…zao.
66. Przedstaw, jakim podmiotom zarzÄ…d jednostki samorzÄ…du terytorialnego przedstawia
projekt uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej lub jej zmiany
Projekt uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej lub jej zmiany zarząd jednostki
samorządu terytorialnego przedstawia się wraz z projektem uchwały budżetowej:
1) regionalnej izbie obrachunkowej - celem zaopiniowania;
2) organowi stanowiÄ…cemu jednostki samorzÄ…du terytorialnego.
67.Przedstaw, kiedy organ stanowiÄ…cy jednostki samorzÄ…du terytorialnego jest zobowiÄ…zany
uzyskad zgodę zarządu jednostki samorządu terytorialnego na etapie tworzenia budżetu
jednostki samorzÄ…du terytorialnego
Bez zgody zarzÄ…du jednostki samorzÄ…du terytorialnego organ stanowiÄ…cy jednostki
samorządu terytorialnego nie może wprowadzid w projekcie uchwały budżetowej jednostki
samorządu terytorialnego zmian powodujących zmniejszenie dochodów lub zwiększenie
wydatków i jednocześnie zwiększenie deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
68. Wymieo rodzaje subwencji:
" ogólna
" przedmiotowa
" oświatowa
" wyrównawcza
69.Przedstaw problematykę dyscypliny finansów publicznych
Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz
ich rozdysponowywaniem, w szczególności:
1) gromadzenie dochodów i przychodów publicznych;
2) wydatkowanie środków publicznych;
3) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu paostwa;
4) zaciąganie zobowiązao angażujących środki publiczne;
5) zarządzanie środkami publicznymi;
6) zarządzanie długiem publicznym;
7) rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.
Finanse publiczne to przepływy pieniężne realizowane przez paostwo i samorząd terytorialny
oraz inne zwiÄ…zki publicznoprawne (samorzÄ…dy gospodarcze, zawodowe, fundacje publiczne) .
Finanse publiczne to zasoby publicznych środków pieniężnych jak i różne operacje dokonywane
tymi środkami, a także wszelkie normy prawne regulujące takie operacje.
70. Omów model niemiecki i radziecki finansowan ia świadczeo zdrowotnych:
Niemiecki:
- obowiązkowe ubezpieczenie, przy czym składka jest uzależniona od osiąganych
dochodów,
- autonomia i niezależnośd instytucji ubezpieczeniowych (kas chorych) od organów
administracji publicznej paostwa.
Model ubezpieczeniowy opiera siÄ™ na istnieniu wielu instytucji (kas chorych, funduszy
zdrowia), które zajmują się zbieraniem składek od ubezpieczonych a następnie zawierają
umowy o udzielanie świadczeo zdrowotnych z odrębnymi podmiotami (lekarzami i zakładami opieki
zdrowotnej).
Radziecki:
Pełny dostęp do ochrony zdrowia dla całej populacji:
- prewencja ukierunkowana na choroby społeczne,
- ścisłe relacje pomiędzy nauką a medycyną,
- powiązanie promocji zdrowia, świadczeo leczniczych oraz rehabilitacyjnych,
- udział społeczności lokalnych w systemie124
.
71. Zdefiniuj pojęcie deficytu:
Jest to ujemne saldo w budżecie instytucji  sytuacja, w której wydatki w budżecie danej instytucji są wyższe
niż jej dochody w danym okresie rozliczeniowym (roku budżetowym). Przeciwieos twem deficytu
budżetowego jest nadwyżka budżetowa.
72. Omów zasady funkcjonowania jednostki budżetowej:
Paostwowe jednostki budżetowe dla których organem prowadzącym są organy administracji paostwowej
prowadzącej działalnośc określona w ustawie z dn. 7.09.1991 gromadzą na wydzielonym rachunku dochody
uzyskiwane m.in z opłat egzaminacyjnych.
Dochody w jednostkach budżetowych są przeznaczane na:
- sfinansowanie wydatków bieżących i majątkowych
- cele wskazane przez darczyocÄ™
- remont i odtworzenie mienia
Jednostki budżetowe tworzy:
- ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie
odrębnych ustaw
73. Omów zasady funkcjonowania samorządowego zakładu budżetowego:
Jednostka organizacyjna sektora finansów publi cznych, która odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania i
pokrywa koszty swojej działalności z przychodów własnych.
Samorządowe zakłady budżetowe świadczą swoje usługi odpłatnie, zaś koszty ich działalności pokrywane są z
przychodów własnych. Przychód może byd wykorzystany do pokrycia kosztów np. obiektów sportowych,
zakładów utylizacji odpadów, zakładów komunalnych, oczyszczalni ścieków.
74. Zapisz za pomocą przyjętych w klasyfikacji budżetowej paragrafów wydatków wydatki
bieżące jednostek budżetowych:
Wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego przybierają różną formę:
- wydatki bieżące,
- wydatki majÄ…tkowe
Wydatki bieżące stanowią:
- dotacje,
- wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeo
- inne świadczenia na rzecz osób fizycznych (tj. zasiłki i zapomogi)
- zakupy towarów i usług
- wydatki związane z funkcjonowaniem jednostek budżetowych i obsługiwanych przez nie organów
Wydatki majątkowe budżetu obejmują z kolei wydatki inwestycyjne (w tym zakupy inwestycyjne) jednostek
budżetowych oraz dotacje celowe przeznaczone na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji
konkretnych inwestycji oraz wydatki na zakup i objęcie akcji oraz wniesienie wkładów do spółek prawa
handlowego.
75. Przedstaw, na jaki wniosek należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny,
przypadające organom administracji rządowej, paostwowym jednostkom budżetowym i
paostwowym funduszom celowym mogą byd umarzane w części:
76. Przedstaw z jakich z
ródeł mogą pochodzid przychody, którymi można sfinansowad deficyt budżetu
jednostki samorzÄ…du terytorialnego:
SÄ… to przychody pochodzÄ…ce ze:
- sprzedaży papierów wartościowych wyemitowanych przez JST;
- kredytów i pożyczek;
- prywatyzacji majÄ…tku JST;
- nadwyżki budżetu JST z lat ubiegłych;
- wolnych środków jako nadwyżki środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu JST, wynikających z
rozliczeo wyemitowanych papierów wartościowych, kredytów, pożyczek z lat ubiegłych.
77. Omów fundusze Unii Europejskiej:
Środki finansowe wykorzystywane w celu wspierania i restrukturyzacji gospodarek krajów członkowskich
Unii Europejskiej. Z funduszy unijnych pochodzi częśd środków przeznaczanych na realizację programów
operacyjnych.
78. Omów jak zmieniała się na przestrzeni wieków koncepcja finansów publicznych i roli paostwa w
finansowaniu wydatków (uwaga: należy rozpocząd omówienie od Kameralistów)
Kameralizm - Celem jest zwiększenie dochodów władcy, wprowadzono zasadę rocznego sporządzenia
budżetu, Aktywna polityka ludnościowa polegała na wspieraniu działao na rzecz stymulacji przyrostu
naturalnego i walce wyludnieniem, miała zapewnid szybki wzrost produkcji i rozwój gospodarczy
Merkantylizm - Silna władza, warstwa kupiecka, gospodarkę należy chronid za pomocą systemu podatków i
ceł, z
ródłem bogactwa paostwa jest rozwinięty eksport przewyższający i mport
79. Omów założenia ortodoksyjnego fiskalizmu:
- Zakłada, ze system podatkowy nie może zmieniad nakładu dochodów w społeczeostwie
- Oszczędności pieniężne są motorem rozwoju gospodarki
- Nakładane podatki nie powinny zmniejszad skłonności do oszczędzania
- Ponieważ osoby o niskich dochodach mają niewielka skłonnośd do oszczędzania (nie mają dochodów
przeznaczonych do oszczędzania) to powinno ponosid ciężary podatkowe
- Trzeba chronid przed ciężarami podatkowymi ludzi bogatych
- Narzędziem do realizacji wyżej wymienionej polityki powinny byd podatki pośrednie
- Należy ograniczad podatki bezpośrednie
- Paostwo nie powinno byd odpowiedzialne za mocne wykorzystywanie zdolności wytwórczych oraz walkę z
bezrobociem
- W innym przypadku, należałoby podnieśd wydatki, to z kolei oznaczałoy wzrost podatków lub wymagałoby
zaciągnąd pożyczek sankcjonujących deficyt budżetowy
80. Omów koncepcje fizjokratów i merkantylizmu:
Fizjokratyzm - Szkoła ekonomiczna powstała we Francji w II połowie XVIIIw. , akcentowali znaczenie pracy
jako jedynych z
ródeł bogactwa. Tylko praca w rolnictwie ma charakter produkcyjny.
Merkantylizm - 1776 r. Adam Smith:
- warstwa kupiecka
-silna władza
- paostwo scentralizowane
- gospodarkę należy chronid za pomocą podatków i ceł
- z
ródłem bogactwa paostwa jest rozwinięty eksport przewyższający import
- kraje europejskie bezpośrednio ze sobą konkurują
- kraj, który ma najwięcej bogactwa wygrywa tę konkurencje
- kruszec złoty i srebrny jest synonimem bogactwa
81. W jaki sposób koncepcja Nowego Zarządzania Publicznego może wpłynąd na finanse
publiczne:
82. Omów politykę podatkową w doktrynie liberalnej:
- Polityka podatkowa powinna byd neutralna tzn. nie można dokonywad zmiany w podziale dochodów
wypracowanych w następstwie działalności gospodarczej
- Ciężary podatkowe powinny byd różne, aby nie hamowały aktywności gospodarczej oraz nie ograniczały
gospodarstw domowych do gromadzenia oszczędności
- System podatkowy powinien zawierad także podatki pośrednie, dzięki temu pracownicy najemni będą
płacid podatki, a to zwiększy możliwości oszczędzania i inwestowania przez przedsiębiorców
83. Omów koncepcję wzrastających wydatków i oporu wobec podatków:
Opór wobec podatków - Wzrost wydatków publicznych prowadzi do wzrostu podatków, a to stanowi
podstawę indywidualnego i zorganizowanego oporu podatników przed rosnącymi podatkami
84. Na czym polega paradoks niezrównoważonego budżetu:
- W warunkach kryzysu spada produkcja, zmniejszajÄ… siÄ™ dochody
- Zmniejszają się dochody paostwa z podatków, ale obowiązki publiczne wymuszają ponoszenie wydatków
publicznych
- Ograniczenie wydatków prowadzi do dalszego ograniczenia popytu i w konsenkwencji pogłębienie recesji
- Należy zatem zwiększyd deficyt aby kreowad popyt w gospodarce
85. Omów założenia kryzysu paostwa podatkowego według J.A. Schumpetera (sprawdzid jeszcze)
- Potwierdził tezę Wagnera o nieruchomości wzrostu wydatków publicznych
- -Uważał, że ciężary podatkowe są dla gospodarki kapitalistycznej niekorzystne
- Paostwo jest potrzebnem, ale rozwój stosunków demokratycznych ppowołuje coraz większe roszczenia
obywateli wobec paostwa
- Mechanizm konkurencji politycznej osłabia mechanizm konkurencji ekonomicznej
- Aby sprostad rozszczeniom, paostwo nakłada nowe podatki, które zniechęcają przedsiębiorców i obywateli
lub zaciąają pożyczki, które mogą spowodowad wzrost długu publicznego
86. Z czego składa się budżet paostwa (zob. art. 114 ustawy o finansach publicznych):
- Sprzedaż papierów wartościowych
- Z prywatyzacji majÄ…tku skarbu paostwa oraz majÄ…tku jednostek samorzÄ…du terytorialnego
- Ze spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze środków publicznych
- Z otrzymanych pożyczek
87. Na co przeznacza się wydatki budżetu paostwa (art. 124 ww. ustawy):
- Dotacje (przedmiotowe i podmiotowe) i subwencje (pieniÄ…dze bezzwrotne)
- Świadczenia na rzecz osób fizycznych
- Wydatki bieżące jednostek budżetowych
- Wydatki majÄ…tkowe
- Współfinansowanie projektów z udziałem środków UE