Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
SZCZEGÓA
OWY PROGRAM KURSU
SPECJALISTYCZNEGO
WYKONANIE KONIKOPUNKCJI, ODBARCZENIE ODMY
PR
ŻNEJ ORAZ WYKONANIE DOJŚCIA DOSZPIKOWEGO
DLA PIEL
GNIAREK SYSTEMU PAC
STWOWEGO
RATOWNICTWA MEDYCZNEGO
Termin realizacji:
Miejsce realizacji:
Wykłady: Acton Training Centre Ltd Spółka z o.o. Oddział w Polsce, ul. Krakowskie
Przedmieście 52, 20-002 Lublin
Ćwiczenia:  Trinity Management" Sp. z o.o. ul. H. Kołłątaja 3 lok 15, 20-006 Lublin
Liczba uczestników: 20 osób
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
PLAN NAUCZANIA
Zajęcia teoretyczne
Lp. A
Ä…czna liczba
Wykłady Ćwiczenia (liczba
Moduł
godzin
(liczba godzin) godzin)
Konikopunkcja jako metoda
I 5 10 15
udrażniania dróg oddechowych
II Odbarczenie odmy prężnej 5 10 15
Doszpikowe podawanie leków
III
w stanach nagłego zagrożenia 5 5 10
zdrowotnego
A
Ä…czna liczba godzin 15 25 40
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
MODUA
I
KONIKOPUNKCJA JAKO METODA UDRAŻNIANIA DRÓG ODDECHOWYCH
Cel modułu
Celem modułu jest przygotowanie pielęgniarek do rozpoznania objawów nagłego zagrożenia
zdrowotnego w zależności od wieku poszkodowanego oraz wykonania konikopunkcji
w sytuacji kiedy nie ma możliwości zapewnienia drożności dróg oddechowych innymi metodami.
Wykaz umiejętności wynikowych:
W wyniku realizacji treści nauczania z zakresu konikopunkcji jako metody udrażniania dróg
oddechowych pielęgniarka powinna :
" wymienić najczęstsze sytuacje, w których może dojść do zatkania dróg oddechowych w
zależności od wieku poszkodowanego,
" omówić przyczyny zaburzeń niedrożności dróg oddechowych u niemowląt, dzieci osób
dorosłych,
" rozpoznać objawy kliniczne i różnicować niedrożność dróg oddechowych
w zależności od wieku i stanu przytomności poszkodowanego,
" zastosować znane metody usuwania ciała obcego z dróg oddechowych u przytomnego i
nieprzytomnego,
" przedstawić postępowanie w niedrożności dróg oddechowych,
" omówić metody udrażniania dróg oddechowych metodami bezprzyrządowymi
i przyrzÄ…dowymi,
" wymienić wskazania i przeciwwskazania do wykonania konikopunkcji,
" przygotować sprzęt i pacjenta do wykonania konikopunckji,
" wskazać miejsce nakłucia błony pierścienno-tarczowej u niemowląt, dzieci i osób dorosłych,
" wykonać konikopunkcję uwzględniając wiek i budowę ciała poszkodowanego oraz
obowiÄ…zujÄ…ce zasady,
" omówić metody monitorowania układu oddechowego w stanach nagłego zagrożenia
zdrowotnego,
" przedstawić postępowanie z poszkodowanym podczas założonej konikopunkcji,
" wymienić powikłania i niebezpieczeństwa konikopunkcji,
" omówić postępowanie z poszkodowanym po usunięciu konikopunkcji.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
Tematyka zajęć Wykład Ćwiczenia Razem
1. Niedrożności dróg oddechowych u niemowląt, 1 godz. 1 godz.
dzieci i osób dorosłych:
a) odmienność i specyfika postępowania w stanach
zagrożenia zdrowotnego u niemowląt i dzieci
b) etiologia niedrożności dróg oddechowych
- depresja ośrodkowego układu nerwowego
- ciało obce
- obrażenia twarzy lub gardła
- zapalenie nagłośni
- obrzęk gardła
- kurcz głośni
- skurcz oskrzeli
- nadmiar wydzieliny
c) objawy częściowej lub całkowitej niedrożności dróg
oddechowych niemowląt, dzieci i dorosłych
- kaszel efektywny
- kaszel nieefektywny
d) postępowanie z zadławionym dzieckiem i osobą
dorosłą przytomną i nieprzytomną
- uderzenie w okolicę międzyłopatkową u niemowląt i
dzieci powyżej 1 roku życia
- uciśnięcia klatki piersiowej u niemowląt
- uciśnięcia nadbrzusza u dzieci powyżej roku
e) rozpoznanie niedrożności dróg oddechowych
- stridor wdechowy
- świsty wydechowe
- bulgotanie
- chrapanie
- pianie lub stridor
2. Metody udrażniania dróg oddechowych: 1 godz. 1 godz.
a) bezprzyrządowe sposoby udrożnienie dróg
oddechowych,
- manewry bezprzyrządowego udrożnienia dróg
oddechowych u niemowląt, dzieci i osób dorosłych
- manewry bezprzyrządowego udrożnienia dróg
oddechowych u osoby z podejrzeniem urazu
kręgosłupa szyjnego,
- odgięcie głowy,
- uniesienie żuchwy,
- wysunięcie żuchwy
- pozycja ,,neutralna u niemowlÄ…t
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
- pozycja ,,węsząca u dziecka
b) metody i techniki przyrządowego udrażniania dróg
oddechowych:
- rurka ustno-gardłowa,
- rurka nosowo-gardłowa,
- maska krtaniowa (Laryngeal Mask Airway  LMA),
- rurka Combitube,
- rurka krtaniowa (Laryngeal Tube  LT),
- intubacja dotchawicza  wybór rurki intubacyjnej i
technika wykonania w zależności od wieku pacjenta
c) sprzęt stosowany do udrażniania dróg oddechowych
i sztucznej wentylacji
3. Konikopunkcja jako metoda udrażniania dróg
oddechowych: 3 godz. 3 godz.
a) wskazania
- przedłużająca się niedrożność na poziomie więzadeł
głosowych
- obrzęk krtani,
- niedrożność dróg oddechowych spowodowana
ciałem obcym,
- masywny uraz szczękowo-twarzowy,
- zawodność intubacji i innych technik udrażniania
dróg oddechowych
b) przeciwwskazania bezwzględne i względne
- uszkodzenie krtani i tchawicy
- ciało obce w okolicy głośni
- urazy klatki piersiowej
c) miejsce wykonania konikopunkcji
- identyfikacja błony pierścienno-tarczowej u
niemowląt i małych dzieci oraz osób dorosłych
d) zestaw do wykonania konikopunkcji
- kaniula do konikopunkcji lub kaniula 16-18G,
- strzykawka jednorazowa,
- 2-3ml NaCl 0,9% lub Lidocainy ,
- układ drenów doprowadzających tlen pod wysokim
ciśnieniem,
- zastawka w układzie drenów (zastawka stała, łącznik
Y lub kranik trójkanałowy),
- z
ródło tlenu
- zestaw ,,Mini-trach , ,,Quick-trach
e) technika wykonania z uwzględnieniem wieku i
budowy ciała poszkodowanego
f) powikłania i niebezpieczeństwa konikopunkcji
- asfiksja
- nakłucie tętnicy pierścienno-tarczowej,
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
- krwawienie,
- uszkodzenie krtani,
- błędne wprowadzenie kaniuli do śródpiersia,
- perforacja przełyku
- odma podskórna
- barotrauma
g) postępowanie z poszkodowanym podczas założonej
konikopunkcji
- zabezpieczenie i unieruchomienie kaniuli
- ocena reakcji poszkodowanego na wentylacjÄ™
- zasady podawania tlenu przez konikopunkcjÄ™ w
zależności od wieku poszkodowanego
- stosunek inflacji do wydechu
h) monitorowanie stanu zdrowia poszkodowanego, ze
szczególnym uwzględnieniem układu oddechowego
- ocena objawów klinicznych skutecznej oksygenacji,
- rozpoznanie objawów barotraumy (pacjenci z
urazem klatki piersiowej),
- pulsoksymetria
i) postępowanie po usunięciu konikopunkcji
- ostateczne zaopatrzenie drożności dróg
oddechowych.
4. Procedura wykonania konikopunkcji w warunkach
symulowanych:
a) przygotowanie poszkodowanego,
b) przygotowanie sprzętu, 10 godz. 10 godz.
c) technika wykonania z uwzględnieniem wieku grupy 5
- niemowlęta osobowe
- dzieci
- dorośli
d) technika wykonania konikopunkcji z
uwzględnieniem budowy ciała poszkodowanego
e) zasady obowiÄ…zujÄ…ce podczas wykonywania
procedury.
A
ączna ilość godzin 5 godz. 10 godz. 15 godz.
Formy zajęć: wykład, ćwiczenia symulacyjne przy fantomach.
Åšrodki dydaktyczne:
- zestaw przezroczy, foliogramów
- plansze, tablice anatomiczne,
- prezentacja multimedialna,
- opisy przypadków,
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
- manekiny do nauki: resuscytacji, konikopunkcji,
- zestaw do wykonywania konikopunkcji.
Sposób zaliczenia: egzamin testowy i praktyczny
Wykładowcy:
- lekarz specjalista w dziedzinie medycyny ratunkowej,
- lekarz specjalista w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii,
- pielęgniarka posiadająca tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa i/lub posiadająca tytuł
specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego lub anestezjologii
i intensywnej terapii,
- ratownik medyczny
oraz
co najmniej pięcioletni staż zawodowy w jednostkach systemu Państwowego Ratownictwa
Medycznego.
1. dr Agnieszka Mikuła-Mazurkiewicz
2. dr Ewa Wiater-Kozioł
3. dr Mirosław Czuczwar
4. lek. med. Paweł Szwarc
5. rat. med. Roman Karman
6. dr Jacek Cięszczyk
Literatura:
1. Andres J.: Specjalistyczne zabiegi resuscytacyjne podręcznik dla kursu ,,Specjalistyczne
zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych , Polska Rada Resuscytacji, Kraków 2007
2. Andres J.: Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne u dzieci, Polska Rada Resuscytacji, Kraków
2005
3. Campbell J.E.: Basic Trauma Life Support dla paramedyków i ratowników medycznych.
Medycyna Praktyczna, Kraków 2006
4. Colquhoun M, Handley A., Evans T (red.) Jakubaszko J.: ABC resuscytacji. Wydawnictwo
Medyczne Górnicki, Wrocław 2006
5. Cline D, Ma O, Tintinalli J, Kelen G (red.) Jakubaszko J.: Medycyna ratunkowa. Urban &
Partner, Wrocław 2007
6. Jakubaszko J.: Medycyna ratunkowa. Nagłe zagrożenia pochodzenia wewnętrznego.
Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2003
7. Jakubaszko J.: ABC postępowania w urazach. Wydawnictwo Górnicki, Wrocław 2003
8. King Ch., Henretig F. : Podręczny atlas zabiegów ratunkowych u dzieci. Urban& Partner,
Wrocław 2003
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
9. Larsen R.: Anestezjologia. Urban & Partner, Wrocław 2003
10. Plantz S., Wipfler E. (red.) Jakubszko J.: Medycyna ratunkowa. Urban & Partner, Wrocław
2008
11. Singer M., Grant I.: ABC intensywnej terapii. Wydawnictwo Górnicki, Wrocław 2004
12. Strange G, Ahrens W, Schafermeyer R, Toepper W. (red.) Jakubaszko J.: Medycyna
ratunkowa wieku dziecięcego. Urban & Partner, Wrocław 2003
13. Zawadzki A.: Medycyna ratunkowa i katastrof. Podręcznik dla studentów uczelni
medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007
14. Międzynarodowe wytyczne resuscytacji 2005. Podsumowanie i schematy postępowania wg
Europejskiej Rady Resuscytacji. Polska Rada Resuscytacji,
Kraków 2005
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
MODUA
II
ODBARCZENIE ODMY PR
ŻNEJ
Cel modułu
Celem modułu jest przygotowanie pielęgniarek do wykonania w stanach nagłego zagrożenia
zdrowotnego odbarczenia odmy prężnej drogą nakłucia jamy opłucnowej.
Wykaz umiejętności wynikowych:
W wyniku realizacji treści nauczania z zakresu odbarczenia odmy prężnej pielęgniarka powinna :
" wymienić czynniki wpływające na ciśnienie w jamie opłucnej
" zdefiniować odmę i odmę opłucnową,
" omówić rodzaje odmy opłucnowej,
" wymienić najczęstsze przyczyny odmy prężnej,
" rozpoznać objawy kliniczne i różnicować odmę prężną zależnie od wieku i stanu
poszkodowanego od innych stanów zagrażających życiu ze strony klatki piersiowej,
" wymienić czynniki ryzyka predysponujące do wystąpienia odmy prężnej u przytomnego i
nieprzytomnego,
" omówić patofizjologię zmian zachodzących w postępującej odmie prężnej
" wymienić objawy odmy prężnej u pacjenta przytomnego i nieprzytomnego,
" omówić diagnostykę różnicową odmy prężnej,
" rozpoznać odmę prężną,
" omówić postępowanie przy rozpoznaniu odmy prężnej u pacjenta przytomnego i
nieprzytomnego,
" przygotować sprzęt i pacjenta do wykonania odbarczenia odmy prężnej,
" wskazać miejsce nakłucia jamy opłucnowej w stanach zagrożenia zdrowotnego,
" wymienić powikłania i niebezpieczeństwa zabiegu odbarczenia odmy prężnej,
" odbarczyć odmę prężną.
" wymienić wskazania do drenażu opłucnowego,
" omówić sposób wykonania drenażu jamy opłucnej,
" scharakteryzować powikłania drenażu opłucnowego,
" przedstawić sposób postępowania z chorym po założeniu drenażu jamy opłucnej.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
Tematyka zajęć Wykład Ćwiczenia Razem
1. Anatomia i fizjologia  klatka piersiowa i opłucna
a) przestrzeń sercowa (przednia)
b) przestrzeÅ„ piersiowo-brzuszna ½ godz. ½ godz.
c) przestrzeń tylna
d) opłucna ścienna i opłucna płucna
e) czynniki wpływające na ciśnienie w jamie opłucnej
2. Odma opłucnowa
f) definicja  odma, odma opłucnowa
g) klasyfikacja odmy opłucnowej ze względu na etilogię 1 godz. 1 godz.
odma zwykła
- pierwotna
- samoistna (nietraumatyczna)
- wtórna
- odma opłucnowa urazowa-
niejatrogenna
jatrogenna
odma prężna  odma wentylowa, odma zastawkowa,
odma z nadciśnieniem
h) rodzaje odmy opłucnowej
- zewnętrzna  otwarta lub zamknięta
- wewnętrzna  otwarta lub zamknięta
- odma otwarta (zależnie od oddechu)
zwykła
zastawkowa
i) przyczyny i czynniki predysponujÄ…ce do wystÄ…pienia
odmy opłucnowej
- rodzaje urazów klatki piersiowej- przenikające i tępe
- mechanizm urazu klatki piersiowej
- zmiany ciśnienia w otoczeniu (nurkowanie, podróż
samolotem)
- palenia papierosów
- współistniejące choroby płuc (astma oskrzelowa,
p.o.ch.p., rozedma płuc, zapalenie płuc, guzy)
- wrodzone zaburzenia (np. zespół Marfana, niedobór
Ä…1-antytrypsyny, )
- błędy jatrogenne podczas zabiegów diagnostyczno-
leczniczych (barotrauma, nieudane cewnikowanie żył
centralnych)
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
3. Patofizjologia zmian zachodzÄ…cych w postÄ™pujÄ…cej ½ godz. ½ godz.
odmie prężnej:
b) patofizjologia
- zniesienie ujemnego ciśnienia względnego w
opłucnej, wzmożone ciśnienie wewnątrzopłucnowe
- niedotlenienie tkankowe,
- zaburzenie stosunku wentylacji do perfuzji,
- przesunięcie śródpiersia na przeciwną stronę
- zapadnięcie płuca,
- zagięcie naczyń sródpiersia i obniżenie napływu krwi
żylnej do serca
- obniżenie rzutu serca
- wstrzÄ…s
- pierwotne zaburzenia oddechowe,
- ostra niewydolność oddechowa
- zatrzymanie oddechu
- zatrzymanie krążenia
c) mechanizmy prowadzące do niewydolności
krążeniowo-oddechowej
- zapadnięcie się płuca
- migotanie śródpiersia/ z zespołem małego rzutu
- objętość wahadłowa powietrza
4. Objawy odmy prężnej z uwzględnieniem
diagnostyki różnicowej: ½ godz. ½ godz.
a) objawy podmiotowe:
- duszność,
- pobudzenie,
- uczucie braku powietrza,
b) objawy przedmiotowe
- sinica (centralna),
- oddech spłycony i przyspieszony,
- szmer pęcherzykowy osłabiony lub zniesiony po
stronie odmy,
- odgłos opukowy nasilony lub bębenkowy
- obniżone ciśnienie tętnicze krwi
- wzmożone ciśnienie w żyłach szyjnych (poszerzenie
żył szyjnych ),
- wdechowe ustawienie chorej połowy klatki
piersiowej
- tachykardia,
- przemieszczenie struktur anatomicznych tchawicy,
śródpiersia,
- wzrost oporów oddechowych
- odma podskórna
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
d) objawy odmy prężnej i dekompensacji stanu
chorego
- niewydolność oddechowa i sinica
- zanik tętna na tętnicy promieniowej ( rozwinięty
wstrzÄ…s)
- pogarszający się stan przytomności
e) diagnostyka różnicowa
- zatorowość płucna, tamponada osierdzia, krwiak
opłucnej, zapalenie opłucnej, tętniak
rozwarstwiający aorty, złamanie żeber.
5. Postępowanie w przypadku rozpoznania odmy
prężnej: 1 godz. 1 godz.
a) postępowanie przedszpitalne
- rozpoznanie odmy prężnej na podstawie wywiadu i
badania fizykalnego
- udrożnienie dróg oddechowych
- tlenoterapia bierna o wysokich stężeniach tlenu i
wspomaganie oddechu
- potwierdzenie wskazań do nakłucia klatki piersiowej
(torakocenteza)
- doraz
ne odbarczenie odmy przez dostęp przedni -
wkłucie kaniuli dożylnej /12 G, 14G, 16G/ do II lub III
przestrzeni międzyżebrowej w linii
środkowoobojczykowej nad górnym brzegiem żebra
- odbarczenie odmy przez dostęp pachowy -nakłucie
IV lub V międzyżebrza w linii pachowej środkowej
nad żebrem,
- zabezpieczenie i unieruchomienie kaniuli z
wykonanÄ… prowizorycznÄ… zastawkÄ…,
- ocena stanu poszkodowanego po odbarczeniu odmy
- założenie wkłucia dożylnego
- monitorowanie stanu zdrowia poszkodowanego, ze
szczególnym uwzględnieniem układu oddechowego
- niezwłoczny transport do szpitala,
- powiadomienie lekarza SOR
b) postępowanie w szpitalu
- drenaż ssący do jamy opłucnej
- torakotomia ze wskazań
6. Powikłania i niebezpieczeństwa odbarczenia odmy
prężnej:
a) krwiak opÅ‚ucnej (haemothorax) ½ godz. ½ godz.
b) krwiak opłucnej z domieszką powietrza
(haemopneumothorax)
c) odma opłucnowa (niewłaściwe rozpoznanie  brak
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
odmy)
d) uszkodzenie płuca
e) zakażenie
7. Drenaż jamy opłucnowej:
a) wskazania
- odma opłucnowa, 1 godz. 1godz.
- ropniak opłucnej
- krwiak opłucnej,
- chylothorax,
- operacje torakochirurgiczne,
- operacje kardiochirurgiczne
b) miejsce wprowadzenia drenu w zależności od
wskazania
- II przestrzeń międzyżebrowa w linii środkowo-
obojczykowej ,
- V-VIII przestrzeń międzyżebrowa w linii pachowej
środkowej,
- zależnie od umiejscowienia zbiornika powietrza lub
płynu,
c) rodzaj drenu
- dreny sztywne, przeznaczone do drenażu jamy
opłucnowej, o średnicy 28-36F (dla dorosłych) i 2-
26F (dla dzieci)
- dreny gumowe lub lateksowe z wyciętymi bocznymi
otworami w ścianie
d) zestaw
- 10-20 ml 1% lidokainy
- troakar lub skalpel
- środek antyseptyczny
- jałowe kleszczyki typu pean do zaciskania drenu
- żaneta
- nici chirurgiczne niewchłanialne nr 0 lub 1
- do umocowania drenu
- jałowe probówki do badań
- jałowe rękawiczki
- jałowe gaziki
- plaster
- zestaw butli drenażowych
f) systemy butli drenażowych
- systemy drenażu biernego (grawitacyjnego)
jednobutlowy
dwubutlowy
- systemy drenażu ssącego
trójbutlowy
czterobutlowy
- zestawy drenażowe nie zawierające zastawki
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
podwodnej
g) czas trwania drenażu
h) zadania i kompetencje pielęgniarki
- przygotowanie sprzętu
- przygotowanie pacjenta do zabiegu
- obserwowanie pacjenta w czasie i po zabiegu
- przestrzeganie zasad obowiÄ…zujÄ…cych podczas
zabiegu
- pielęgnacja miejsca założenia drenu i kontrola
systemu drenażu
i) postępowanie przy usuwaniu drenażu
- podanie leku przeciwbólowego
- odkażenie skóry w okolicy drenu i obłożenie
jałowymi serwetami
- przecięcie szwu mocującego dren
- usunięcie drenu na wydechu
- zaciśnięcie szwu pozostawionego podczas zakładania
drenu
j) powikłania drenażu opłucnowego
- uszkodzenie płuca
- zakażenia
- krwawienie z tętnicy międzyżebrowej
- uszkodzenie wątroby, śledziony, żołądka
- jednostronny obrzęk płuca
- zrosty w jamie opłucnowej
- wysięk do opłucnej
- wysunięcie się drenu i spowodowanie odmy wtórnej
- zmniejszenie wydolności oddechowej
8. Procedura wykonania odbarczenia odmy prężnej w
warunkach symulowanych  zadania i kompetencje
pielęgniarki :
f) przygotowanie poszkodowanego, 10 godz. 10 godz.
g) przygotowanie sprzętu, grupy 5
h) technika wykonania odbarczenia odmy prężnej z osobowe
uwzględnieniem innych obrażeń klatki piersiowej,
i) zasady obowiÄ…zujÄ…ce podczas wykonywania
procedury
j) obserwowanie pacjenta w czasie zabiegu
k) postępowanie ze sprzętem po zabiegu.
A
ączna ilość godzin 5 godz. 10 godz. 15 godz.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
Formy zajęć: wykład, ćwiczenia symulacyjne przy fantomach.
Åšrodki dydaktyczne:
- zestaw przezroczy, foliogramów
- plansze, tablice anatomiczne,
- prezentacja multimedialna,
- opisy przypadków,
- manekiny do obarczenia odmy prężnej,
- zestaw do założenia drenażu jamy opłucnej.
Sposób zaliczenia: egzamin testowy i praktyczny
Wykładowcy:
- lekarz specjalista w dziedzinie medycyny ratunkowej
- lekarz specjalista w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii
- pielęgniarka posiadająca tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa i/lub posiadająca tytuł
specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego lub anestezjologii i intensywnej terapii.
- ratownik medyczny
oraz
co najmniej 5-letni staż pracy w jednostkach systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego
1. dr Agnieszka Mikuła-Mazurkiewicz
2. dr Ewa Wiater-Kozioł
3. dr Mirosław Czuczwar
4. lek. med. Paweł Szwarc
5. rat. med. Roman Karman
6. dr Jacek Cięszczyk
Literatura:
1. Andres J.: Specjalistyczne zabiegi resuscytacyjne podręcznik dla kursu
,,Specjalistyczne zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych , Polska Rada Resuscytacji,
Kraków 2007
2. Andres J.: Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne u dzieci, Polska Rada Resuscytacji, Kraków
2005
3. Campbell J.E.: Basic Trauma Life Support dla paramedyków i ratowników medycznych.
Medycyna Praktyczna, Kraków 2006
4. Colquhoun M, Handley A., Evans T (red.) Jakubaszko J.: ABC resuscytacji. Wydawnictwo
Medyczne Górnicki, Wrocław 2006
5. Cline D, Ma O, Tintinalli J, Kelen G (red.) Jakubaszko J.: Medycyna ratunkowa. Urban &
Partner, Wrocław 2007
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
6. Gaszyński W.: Intensywna terapia i wybrane zagadnienia medycyny ratunkowej.
Repetytorium. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008
7. Jakubaszko J.: Medycyna ratunkowa. Nagłe zagrożenia pochodzenia wewnętrznego.
Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2003
8. Jakubaszko J.: ABC postępowania w urazach. Wydawnictwo Górnicki, Wrocław 2003
9. Jakubaszko J.: Ratunkowe leczenie urazów. Materiały dydaktyczne. Polskie Towarzystwo
Medycyny Ratunkowej, Wrocław 2004
10. King Ch., Henretig F. : Podręczny atlas zabiegów ratunkowych u dzieci. Urban& Partner,
Wrocław 2003
11. Larsen R.: Anestezjologia. Urban & Partner, Wrocław 2003
12. Plantz S., Wipfler E. (red.) Jakubszko J.: Medycyna ratunkowa. Urban & Partner, Wrocław
2008
13. Singer M., Grant I.: ABC intensywnej terapii. Wydawnictwo Górnicki, Wrocław 2004
14. Strange G, Ahrens W, Schafermeyer R, Toepper W. (red.) Jakubaszko J.: Medycyna
ratunkowa wieku dziecięcego. Urban & Partner, Wrocław 2003
15. Zawadzki A.: Medycyna ratunkowa i katastrof. Podręcznik dla studentów uczelni
medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007
16. Międzynarodowe wytyczne resuscytacji 2005. Podsumowanie i schematy postępowania wg
Europejskiej Rady Resuscytacji. Polska Rada Resuscytacji,
Kraków 2005
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
MODUA
III
DOSZPIKOWE PODAWANIE LEKÓW W STANACH NAGA
EGO ZAGROŻENIA
ZDROWOTNEGO
Cel modułu
Celem modułu jest przygotowanie pielęgniarki do wykonania dojścia doszpikowego
u poszkodowanego w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego przy użyciu gotowego zestawu oraz
do podania leków i płynów infuzyjnych drogą doszpikową.
Wykaz umiejętności wynikowych:
W wyniku realizacji treści kształcenia z zakresu doszpikowego podawania leków w stanach nagłego
zagrożenia zdrowotnego pielęgniarka powinna:
" wymienić drogi podawania leków w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego
" omówić cele farmakoterapii i płynoterapii w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego,
" wymienić i scharakteryzować wskazania do wykonania dojścia doszpikowego,
" omówić przeciwwskazania do wykonania dostępu doszpikowego,
" opisać zasady przygotowania i podawania leków oraz płynów drogą doszpikową,
" wymienić leki i płyny podawane doszpikowo,
" zidentyfikować miejsca dostępu doszpikowego u dzieci i osób dorosłych, uwzględniając
stan poszkodowanego,
" przedstawić technikę wykonania dojścia doszpikowego,
" wykonać dojście doszpikowe zgodnie z obowiązującymi standardami,
" podać doszpikowo leki i płyny zgodnie z procedurą,
" monitorować stan pacjenta podczas wykonywania procedury uzyskania dostępu
doszpikowego oraz podawania ta drogą leków i płynów infuzyjnych,
" omówić i rozpoznać objawy powikłań mogących wystąpić podczas wykonywania dojścia
doszpikowego i podawania leków drogą doszpikową,
" przestrzegać zasad aseptyki i antyseptyki podczas wykonywania procedury,
" omówić zasady pielęgnowania dostępu doszpikowego.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
Tematyka zajęć Wykład Ćwiczenia Razem
1. Drogi podawania leków w stanach nagłego zagrożenia
zdrowotnego. Droga dożylna:
a) wskazania i przeciwwskazania do kaniulacji żyÅ‚ 1 ½ godz. 1 ½ godz.
obwodowych i centralnych,
b) wybór naczynia żylnego u osoby dorosłej i dziecka,
c) zalety i wady kaniulacji żył obwodowych i
centralnych,
d) sprzęt potrzebny do uzyskania dostępu dożylnego,
e) zapobieganie powikłaniom wczesnym i póz
nym
związanych z kaniulacją żył,
f) technika kaniulacji żył obwodowych
- powierzchowne żyły kończyn górnych
żyła odpromieniowa,
żyła pośrodkowa łokciowa,
żyła odłokciowa
- powierzchowne żyły kończyn dolnych
żyła odpiszczelowa,
żyła odstrzałkowa,
- żyła szyjna zewnętrzna
g) technika kaniulacji żył centralnych.
- żyła podobojczykowa,
- żyła szyjna wewnętrzna,
- żyła udowa.
2. Drogi podawania leków w stanach nagłego zagrożenia
zdrowotnego.
Droga dotchawicza: ½ godz. ½ godz.
a) wskazania i przeciwwskazania do podawania leków
drogÄ… dotchawiczÄ…,
- leki podawane do rurki dotchawiczej
adrenalina,
wazopresyna,
atropina,
lidokaina,
nalokson,
- dawki dotchawicze podawanych leków,
- zasady podawania leków drogą dotchawiczą.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
3. Drogi podawania leków w stanach nagÅ‚ego zagrożenia 1 ½ godz. 1 ½ godz.
zdrowotnego. Droga doszpikowa  technika
wykonania:
- wskazania do uzyskania dostępu doszpikowego
dziecko i dorosły z zatrzymaniem krążenia,
niemożliwy lub utrudniony dostęp dożylny,
dzieci z hipowolemią podczas długotrwałego transportu
- przeciwwskazania do wykonania dojścia
doszpikowego
złamanie kości piszczelowych,
zabiegi ortopedyczne w okolicy miejsca dostępu,
infekcje, rany w okolicy miejsca dostępu,
niemożliwość zlokalizowania miejsca dostępu,
- miejsca wykonania dojścia dospikowego
u dzieci poniżej 6r.ż.,
u dzieci powyżej 6r.ż.,
osoby dorosłe,
- lokalizacja miejsca dostepu
proksymalny odcinek kości piszczelowe,
dystalny odcinek kości piszczelowe,
dystalny odcinek kości udowej,
- zestaw do wykonania dojścia doszpikowego
igły trójkątne do infuzji doszpikowej dla:
noworodków
dzieci w wieku od 6-18 miesięcy
dzieci powyżej 18 miesiąca
pistolet wstrzeliwujący igłę BIG (Bone Injection Gun)
igły EZ-IO PD dla dzieci o masie 3-39kg
igły EZ-IO AD dla osób o masie 40 kg i więcej
system doszpikowy domostkowy  F.A.S.T.1
- zasady obowiÄ…zujÄ…ce przy wykonywaniu i
utrzymaniu dojścia doszpikowego.
4. Podawanie leków i pÅ‚ynów drogÄ… doszpikowÄ… w 1 ½ godz. 1 ½ godz.
stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego.
- zalety i wady podawania leków drogą doszpikową
szybkośc i prostota wykonania dojścia,
stabilność wkłucia,
możliwość pobrania materiału do badań, podawania
leków, płynów ,
ograniczenia u osób dorosłych,
- rodzaje leków i płynów podawanych drogą
doszpikowÄ…
leki podawane standardowo podczas zabiegów
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
resuscytacji krążeniowo-oddechowej
adrenalina,
atropina,
wazopresyna,
amiodaron,
lidokaina,
nalokson,
siarczan magnezu,
wodorowęglan sodu,
płyny płyny krystaloidowe
0,9% NaCl (chlorek sodu),
mleczan Ringera,
PWE (płyn wieloelktrolitowy),
5% Glucosum (roztwór glukozy),
roztwory koloidowe
HAES,
Dekstran,
preparaty krwiopochodne,
- podstawowe zasady podawania leków,
- zasady przygotowania leków,
postacie leków,
dawkowanie leków,
leki podawane bez rozcieńczenia,
rozcieńczanie leków, rodzaje rozpuszczalników,
- szybkość przetaczania płynów w zależności od wieku
i stanu poszkodowanego,
zasady resuscytacji płynowej
- powikłania wykonania dojścia doszpikowego i
podawania leków i płynów doszpikowo
wynaczynienie, podokostnowe podanie płynów
zator,
osteomyelitis,
infekcja, sepsa,
zespół przedziałowy,
złamanie,
uszkodzenie szpiku,
martwica skóry.
- zasada aseptyki, zasady bezpieczeństwa.
5. Wykonanie dojścia doszpikowego i podanie
doszpikowo leków zgodnie z obowiązującymi 5 godz. 5 godz.
standardami w warunkach symulowanych. grupy
- przygotowanie poszkodowanego, 5 osobowe
- przygotowanie sprzętu,
- technika zakładania dostępu doszpikowego u dzieci i
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
osób dorosłych,
- zasady obowiÄ…zujÄ…ce podczas wykonywania
procedury,
- postępowanie ze sprzętem po zabiegu
- zadania i kompetencje pielęgniarki w trakcie i po
zabiegu.
A
ączna ilość godzin 5 godz. 5 godz. 10 godz.
Formy zajęć: wykład, ćwiczenia symulacyjne przy fantomach.
Åšrodki dydaktyczne:
- zestaw przezroczy, foliogramów
- plansze, tablice,
- prezentacja multimedialna
- opisy przypadków,
- anatomiczna noga do iniekcji doszpikowych / symulator do iniekcji doszpikowych
- zestaw do treningu wkłuć doszpikowych dla dorosłych,
- zestaw do treningu wkłuć doszpikowych dla dzieci
Sposób zaliczenia: egzamin testowy i praktyczny
Wykładowcy:
- lekarz specjalista w dziedzinie medycyny ratunkowej
- lekarz specjalista w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii
- pielęgniarka posiadająca tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa i/lub posiadająca tytuł
specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego lub anestezjologicznego
i intensywne terapii,
- ratownik medyczny
- oraz
co najmniej 5-letni staż pracy w jednostkach systemu Państwowego Ratownictwa
Medycznego.
1. dr Agnieszka Mikuła-Mazurkiewicz
2. dr Ewa Wiater-Kozioł
3. dr Mirosław Czuczwar
4. lek. med. Paweł Szwarc
5. rat. med. Roman Karman
6. dr Jacek Cięszczyk
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
Literatura:
1. Andres J.: Specjalistyczne zabiegi resuscytacyjne podręcznik dla kursu ,,Specjalistyczne
zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych , Polska Rada Resuscytacji, Kraków 2007
2. Andres J.: Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne u dzieci, Polska Rada Resuscytacji, Kraków
2005
3. Campbell J.E.: Basic Trauma Life Support dla paramedyków i ratowników medycznych.
Medycyna Praktyczna, Kraków 2006
4. Cenajek-Musiał D, Okulicz-Kozaryn I, Grześkowiak M.: Stany zagrożenia życia,
postępowanie lecznicze i leki stosowane w ratownictwie medycznym. Akademia Medyczna
im. K. Marcinkowskiego, Poznań 2004
5. Colquhoun M, Handley A., Evans T (red.) Jakubaszko J.: ABC resuscytacji. Wydawnictwo
Medyczne Górnicki, Wrocław 2006
6. Gaszyński W.: Intensywna terapia i wybrane zagadnienia medycyny ratunkowej.
Repetytorium. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008
7. Jakubaszko J.: Medycyna ratunkowa. Nagłe zagrożenia pochodzenia wewnętrznego.
Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2003
8. Jakubaszko J.: ABC postępowania w urazach. Wydawnictwo Górnicki, Wrocław 2003
9. King Ch., Henretig F. : Podręczny atlas zabiegów ratunkowych u dzieci. Urban& Partner,
Wrocław 2003
10. Plantz S., Wipfler E. (red.) Jakubszko J.: Medycyna ratunkowa. Urban & Partner, Wrocław
2008
11. Singer M., Grant I.: ABC intensywnej terapii. Wydawnictwo Górnicki, Wrocław 2004
12. Strange G, Ahrens W, Schafermeyer R, Toepper W. (red.) Jakubaszko J.: Medycyna
ratunkowa wieku dziecięcego. Urban & Partner, Wrocław 2003
13. Zawadzki A.: Medycyna ratunkowa i katastrof. Podręcznik dla studentów uczelni
medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007
14. Międzynarodowe wytyczne resuscytacji 2005. Podsumowanie i schematy postępowania wg
Europejskiej Rady Resuscytacji. Polska Rada Resuscytacji,
Kraków 2005
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Ucz siÄ™ skutecznie - ratuj bezpiecznie.
Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim"
Egzamin
Wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia w trakcie kursu
specjalistycznego: ,,Wykonanie konikopunkcji, odbarczenia odmy prężnej
oraz wykonanie dojścia doszpikowego .
1. Wykonać procedurę konikopunkcji jako metody udrażniania dróg oddechowych:
a) rozpoznać i ocenić stan nagłego zagrożenia zdrowotnego z powodu niedrożności dróg
oddechowych
b) przygotować poszkodowanego do konikopunkcji
c) przygotować zestaw
d) wykonać konikopunkcję
e) monitorować stan poszkodowanego podczas wykonywania procedury.
2. Wykonać procedurę odbarczenia odmy prężnej w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego:
a) rozpoznać i ocenić stan poszkodowanego
b) przygotować poszkodowanego do odbarczenia odmy prężnej
c) przygotować zestaw
d) odbarczyć odmę prężną
e) monitorować stan poszkodowanego podczas wykonywania procedury.
f) zapobiegać powikłaniom odbarczenia odmy prężnej .
3. Wykonać procedurę dojścia doszpikowego i podawanie leków doszpikowo:
a) przygotować poszkodowanego
b) przygotować leki i płyny infuzyjne
c) przygotować zestaw
d) wykonać dojście doszpikowe
e) podać leki doszpikowo zgodnie z obowiązującymi standardami
f) monitorować stan poszkodowanego podczas wykonywania procedury.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego