utrzymanie ruchu
Gospodarka
smarownicza
jako znacz cy instrument utrzymania ruchu
Andrzej Dudek
Gospodarka smarownicza w zak adzie przemys owym mo e by ród em zarówno pot nych
strat jak i bardzo du ych zysków. Jak wykazuj do wiadczenia krajów zaawansowanych technolo-
gicznie poprzez racjonalizacj gospodarki smarowniczej, w a ciwy dobór olejów i smarów, odpo-
wiedni handling, piel gnacj w trakcie eksploatacji, osi gn mo na obni k kosztów utrzymania
ruchu.
ajmuj c si od ponad 40 lat nalizowa kilka najprostszych elementów oraz zawarto ci wody i zanieczyszcze .
problematyk rodków smaro- odpowiedniej gospodarki smarowniczej. Wi kszo u ytkowników opiera si na
Zwych, pocz wszy od ich pro- parametrach oleju okre lonych w ate cie
jektowania, poprzez produkcj i ich Dobór, wybór, zakup oleju. dostawcy, nie zdaj c sobie sprawy, e do
eksploatacj , bardzo cz sto spotyka em Truizmem jest stwierdzenie, e olej maszyny mo e by wlewany olej o zu-
si ze opiniami, e stwierdzenie jak (jako element konstrukcyjny) winien by pe nie innych parametrach zmienionych
w tytule jest fa szywe. dobrany zgodnie z zaleceniami produ- w trakcie nieodpowiedniego handlingu.
centa (konstruktora) maszyny. Istotnym Racjonalizacja gospodarki magazynowej
Jak jest rzeczywiście? s w asno ci u ytkowe, a nie jego cena rodków smarowych nie wymaga praktycz-
Ja osobi cie traktuj ka dy rodek lub marka.Jak e cz sto, w imi pozornych nie nak adów finansowych, a prowadzi
smarowy jako element konstrukcyjny oszcz dno ci, kupowany jest olej ta szy mo e do znacznego poprawienia pewno ci
ka dej maszyny urz dzenia, w którym jest o kilka groszy na litrze, zamiast markowego i niezawodno ci pracy maszyn i urz dze
on stosowany. Równocze nie jest to  naj- oleju o udokumentowanej jako ci. i w konsekwencji do obni enia kosztów
s abszy element konstrukcyjny maszyny Osobnym elementem cz sto po- utrzymania ruchu.
urz dzenia. mijanym przy wyborze oleju jest jego
Zgodnie z zasad , e  o trwa o ci kompatybilno z innymi elementami Monitoring stanu oleju w trakcie
i niezawodno ci a cucha decyduje jego konstrukcyjnymi maszyny ( np. uszczel- eksploatacji
najs absze ogniwo , wyci gn mo na pro- nienia), jak równie z p ynami i cieczami W trakcie seminariów prowadzonych
ste wnioski, dotycz ce wp ywu gospodarki procesowymi, z którymi pracuje maszyna. przeze mnie i po wi conych tej tematyce,
smarowniczej na trwa o i niezawodno Jest to szczególnie istotne w przemy le w wi kszo ci przypadków wywi zuje si
pracy maszyn i urz dze . chemicznym, gdzie mamy do czynienia dyskusja na temat: Po co robi analizy
Gospodarka smarownicza w zak a- z mediami reaktywnymi maj cymi w p yw oleju w eksploatacji? W ród u ytkowników
dzie przemys owym mo e by ród em na kondycj oleju w eksploatacji. dominuj nast puj ce pogl dy:
zarówno pot nych strat jak i bardzo " po co robi analizy oleju w eksploata-
du ych zysków. Jak wykazuj do wiad- Handling ( transport, cji?
czenia krajów zaawansowanych technolo- magazynowanie, napełnianie, Analizy s drogie, olej jest tani, wi c
gicznie poprzez racjonalizacj gospodarki dolewki) b d cz ciej go wymienia , to zawsze
smarowniczej, w a ciwy dobór olejów Jest to faza  ycia oleju, bagateli- b dzie dobrze,
i smarów, odpowiedni handling, piel g- zowana przez u ytkowników, a mog ca " je eli ju robi analizy, to po to, aby uzyska
nacj w trakcie eksploatacji, osi gn mie jednak bardzo destrukcyjny wp yw odpowied na pytanie:
mo na obni k kosztów utrzymania na jego stan i w a ciwo ci eksploatacyjne. Czy olej jeszcze mog eksploatowa
ruchu nawet do 30 %. Wielu czytelników W tej fazie nast puje, w wyniku nie- i jak d ugo?
zada sobie pytanie: Jak to jest mo liwe? w a ciwych praktyk eksploatacyjnych, Tymczasem podstawowym celem
Ramy artyku u nie pozwalaj na pe ne znaczne pogorszenie jako ci oleju. Szcze- analiz olejowych jest odpowied na py-
rozwini cie tematu, niemniej warto zasyg- gólnie w zakresie jego klasy czysto ci tanie: W jakim stanie jest maszyna i czy
1/2010 Przemysł Kosmetyczny 55
1 2010 k t k i dd 55 2010 04 01 08 58 26
utrzymanie ruchu
istniej przyczyny ród owe prowadz - Do wiadczenia ruchowe mówi , e np. licz c koszt wymiany oleju w ma-
ce w konsekwencji do awarii maszyny. profilaktyka jest pi ciokrotnie ta sza ni szynie, urz dzeniu, je eli uwzgl dni si
Przyczynami ród owymi w 80% s zanie-  leczenie . Mimo tego  jak wcze niej koszta towarzysz ce (postój maszyny,
czyszczenia oleju pochodz ce z: wspomnia em  wi kszo u ytkowników utrata produkcji, koszta towarzysz ce
" otoczenia i warunków pracy maszyny koncentruje si na filtracji. Pami ta nale y  robocizna, materia y, utylizacja odpa-
(kurz, py , wilgo , media procesowe, o tym, e profilaktyka obejmowa winna dów, etc.) oka e si , e faktyczny koszt
etc), wszystkie etapy  ycia rodka smaro- wymiany jest oko o dziesi ciokrotnie
" produktów starzenia si oleju, wego, pocz wszy od magazynowania, wy szy ni warto wymienianego oleju.
" produktów zu ycia elementów maszyny. poprzez stosowanie odpowiednich po- Je eli do tego doda efekty zmniejszenia
jemników manipulacyjnych, w a ciwe sy- ilo ci awarii i przestojów maszyn, a co za
Obecno wszystkich tych elementów stemy odpowietrzaj ce, uszczelnienia, etc. tym idzie zmniejszenie zu ywanych cz ci
mo na wykry w oleju, na d ugo przed tym, Dzia ania te nie wymagaj du ych na- zamiennych, to atwo doliczymy si wspo-
zanim pojawi si inne symptomy niepra- k adów kosztowych, a przek adaj si mnianej na wst pie 30% obni ki kosztów
wid owo ci pracy maszyny  prowadz ce na zmniejszenie awaryjno ci maszyn, utrzymania ruchu.
w konsekwencji do awarii. popraw niezawodno ci ich pracy, maj c Czy w przemy le chemicznym stawia-
Na rysunku pokazano  anatomi  tym samym wp yw na koszta utrzymania ne s szczególne wymagania dla rodków
awarii. Wida wyra nie, e analizy ole- ruchu. smarowych? W zasadzie nie, za wyj tkiem
jowe s pewnego rodzaju  tarcz  sta- konieczno ci skrupulatnego sprawdzenia
nowi c system wczesnego ostrzegania. Ocena efektywności gospodarki kompatybilno ci stosowanych rodków
Podkre li nale y, e analizy olejowe nie smarowniczej smarowych z u ywanymi chemikaliami,
zast puj innych metod diagnostycznych, W wi kszo ci zak adów przemys o- poniewa wi kszo z nich mo e rea-
stosowanych w ocenie stanu maszyny, jak wych brak jest systemów oceny ekonomicz- gowa chemicznie z dodatkami uszla-
analizy wibracyjne, akustyczne, termografia, nej efektywno ci gospodarki smarowniczej chetniaj cymi ze rodków smarowych.
etc., ale wzajemnie si dope niaj . w ogólnych kosztach funkcjonowania za- Pozosta e zasady, czyli dobór oleju do
k adu a utrzymania ruchu w szczególno ci. maszyny ze szczególnym uwzgl dnieniem
Pielęgnacja oleju w eksploatacji Z moich do wiadcze z kontaktów z prze- warunków pracy maszyny, s takie same jak
Kolejne ród o b d to zysków, b d mys em wynika, e w wi kszo ci przypad- w innych ga ziach przemys u.
strat w utrzymaniu ruchu. Z praktyki ków ocena sprowadza si do porównania
wynika, e 98% u ytkowników koncen- cen konkurencyjnych rodków smarowych Podsumowanie i wnioski
truje si na utrzymaniu oleju w  czysto ci i przewidywanego czasu ich eksploatacji. Oczywi cie w tak krótkim artykule
poprzez filtracj oleju w eksploatacji. Jest Poniewa koszt zakupu rodków smaro- przedstawiono jedynie ramowe kierunki
to typowe dzia anie usuwaj ce skutki, czyli wych stanowi u amek procenta ogólnych potencjalnych dzia a , zmierzaj cych do
 leczenie oleju. Pomija si natomiast kosztów utrzymania ruchu, jego rola, jako wykorzystania gospodarki smarowniczej,
dzia ania profilaktyczne, czyli zapobieganie znacz cego elementu kosztotwórczego jako pot nego narz dzia w utrzymaniu
pojawianiu si przyczyn ród owych. jest cz sto bagatelizowana. Tymczasem ruchu. Narz dzia, które nie wymagaj
du ych nak adów a mog przynie du e
zyski. Jednocze nie nieodpowiednia gospo-
darka smarownicza sta si mo e ród em
pot nych kosztów.
Wystarczy tylko dog bnie pozna
uwarunkowania przyczynowo  skutkowe
pomi dzy sposobem traktowania rod-
ka smarowego a awaryjno ci maszyn
i urz dze , wyci gn wnioski i usprawni
gospodark smarownicz .
Wydaje si to proste, a jednak jest sto-
sunkowo rzadko wykorzystywane przez
specjalistów utrzymania ruchu.
Prowadz c seminaria i szkolenia
z tej tematyki, spotykam si z wyrazami
niedowierzania, e przy pomocy tak ma-
ych rodków, mo na osi gn tak du e
efekty.
Kwintesencj niech b dzie opinia jed-
nego z uczestników, cyt.  U wiadomi em
sobie, jak nies ychanie trudno jest zauwa y
rzeczy oczywiste .
56 Przemysł Kosmetyczny 1/2010
1 2010 k t k i dd 56 2010 04 01 08 58 28