Pomoc finansowa. Czego moŻe si� spodziewa�
polski rolnik po integracji z UE ?
W Unii Europejskiej poza bezpoĘrednim wspieraniem rolnictwa w ramach Wspólnej Polityki
Rolnej, prowadzonych jest wiele dzia"ał
mających na celu zapewnienie zrównowaŻonego
rozwoju obszarów wiejskich. Są to mi�dzy innymi:
" udzielanie bezzwrotnej pomocy dla rolników w celu modernizacji gospodarstw,
" wspomaganie m"odych rolników,
" program wczeĘniejszych emerytur rolniczych,
" wspieranie obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania,
" programy rolno-Ęrodowiskowe,
" programy zalesiania,
" poprawa infrastruktury wiejskiej.
Finansowanie tych dzia"ał
odbywa si� przede wszystkim w ramach Europejskiego Funduszu
Orientacji i Gwarancji w Rolnictwie (EAGGF). W ostatnim czasie Ministerstwo Rolnictwa
i Rozwoju Wsi przyj�"o projekt Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich dla Polski, nawiązujący do
Rozporządzenia Rady (WE) 1257/99 o wsparciu rozwoju wsi przez Europejski Fundusz
Orientacji i Gwarancji w Rolnictwie. Plan b�dzie realizowany na terenie ca"ego kraju w latach
2004-2006. Obejmuje on nast�pujące instrumenty:
" renty strukturalne,
" wsparcie dla gospodarstw niskotowarowych,
" dop"aty wyrównawcze dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania,
" przedsi�wzi�cia rolno-Ęrodowiskowe,
" zalesienia gruntów rolnych,
" pomoc techniczną.
Program rent strukturalnych dotyczy rolników, którzy ukoł
czyli 55 lat i posiadają gospodar-
stwo o powierzchni co najmniej 3 ha uŻytków rolnych (trzy ha fizyczne) i podejmą decyzj�
o przekazaniu gospodarstwa na powi�kszenie innego gospodarstwa, na potrzeby nauki
i doĘwiadczalnictwa, na cele pozarolnicze, do zagospodarowania przez Agencj� W"asnoĘci
Rolnej lub do zalesienia przez Lasy Pał
stwowe. Przewiduje si�, Że ze Ęrodków przeznaczonych
na renty strukturalne skorzysta ok. 35 tys. rolników.
WysokoĘ� renty b�dzie ustalana w oparciu o kwot� najniŻszej emerytury i wyniesie co najmniej
210% tej kwoty. Tak wi�c dzisiaj, przy najniŻszej emeryturze w wys. 532,91 z"  rolnik powi-
nien otrzyma� ok. 1120 z". Kwota ta moŻe by� podwyŻszona o kwot� najniŻszej emerytury,
jeĘli wspó"ma"Żonek wnioskodawcy spe"nia warunki do otrzymania renty strukturalnej, nie ma
innych ęróde" dochodu, a gospodarstwo stanowi"o podstaw� utrzymania obojga ma"Żonków.
Renta zwi�ksza si� równieŻ w przypadku przekazania aktem notarialnym gruntów na powi�k-
szenie jednego lub kilku gospodarstw juŻ istniejących po 2% najniŻszej emerytury za ha, przy
czym maksymalna wysokoĘ� renty nie moŻe przekroczy� 374% minimalnej emerytury.
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej
2
Pomoc finansowa. Czego moŻe si� spodziewa�
polski rolnik po integracji z UE ?
�wiadczenie to wyp"acane b�dzie nie d"uŻej niŻ przez 10 lat.
W przypadku podj�cia przez otrzymującego Ęwiadczenia dzia"alnoĘci gospodarczej, renta
wyp"acana jest w wysokoĘci 50%, natomiast w przypadku podj�cia zatrudnienia zawieszana
jest w ca"oĘci.
Wniosek o rent� rolnik musi z"oŻy�, zanim osiągnie wiek emerytalny, czyli m�Żczyęni pomi�dzy
55 a 65 rokiem Życia, natomiast kobiety mi�dzy 55 a 60 rokiem Życia.
Przypadki przekazywania ziemi krewnym i nast�pcom okreĘlają szczegó"owe przepisy.
W przypadku Ęmierci uprawnionego istnieje moŻliwoĘ�, aby Ęwiadczenia otrzymywa"
wspó"ma"Żonek.
Wsparcie dla gospodarstw niskotowarowych ma na celu zach�cenie rolników do modernizacji
gospodarstw, prowadzącej do poprawy ich sytuacji ekonomicznej. Osiągną� to mogą drogą
zwi�kszania skali produkcji lub podejmowania nowej dzia"alnoĘci. Gospodarstwem niskotowa-
rowym jest takie gospodarstwo, w którym dochód roczny z produkcji rolniczej wynosi od
4.000 z" do 40.000 z". Brane są takŻe pod uwag� tzw. jednostki przeliczeniowe produkcji
rolnej. Pomoc finansowa dla gospodarstw niskotowarowych dotyczy okreĘlonych przedsi�wzi��,
a mianowicie:
" zakupu lub dzierŻawy dodatkowych gruntów,
" modernizacji lub budowy pomieszczeł
gospodarczych,
" zakupu maszyn i urządzeł
,
" zakupu stada podstawowego,
" podj�cia lub rozszerzenia dzia"alnoĘci z zakresu agroturystyki, r�kodzie"a, rzemios"a, us"ug, itp.
Pomoc finansowa wyniesie 1250 euro rocznie na gospodarstwo i b�dzie wyp"acana przez trzy
kolejne lata. JeĘli rolnik udowodni, Że plan zosta" zrealizowany, wyp"aty mogą by� przed"uŻo-
ne na nast�pne dwa lata.
Wyp"aty te nie podlegają zwrotowi nawet w przypadku nie zrealizowania planu. Liczba
potencjalnych beneficjentów w Polsce oceniana jest na ok. 350 000 gospodarstw.
Dop"aty wyrównawcze dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania mają na
celu powstrzymanie wyludniania i degradacji ekologicznej  zw"aszcza na terenach górskich,
podgórskich i w obszarze tzw. Ęciany wschodniej. Obejmą one gospodarstwa zlokalizowane na
terenach trudnych do prowadzenia produkcji rolnej. Mają one rekompensowa� wyŻsze koszty
lub gorsze wyniki produkcji osiągane w stosunku do gospodarstw dzia"ających w korzystniej-
szych warunkach. RozróŻniono dwie strefy obszarów górskich: takie, w których co najmniej
po"owa uŻytków rolnych znajduje si� pomi�dzy 350 a 500 m n.p.m. (I strefa) oraz te,
w którychi co najmniej po"owa uŻytków rolnych znajduje si� powyŻej 500 m n.p.m. (II strefa).
Na terenach nizinnych do obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania zalicza si�:
obszary, na których produkcj� ogranicza niska jakoĘ� gleb, niesprzyjające warunki wodne
i klimatyczne związane z rzeębą terenu lub niskie zatrudnienie.
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej
3
Pomoc finansowa. Czego moŻe si� spodziewa�
polski rolnik po integracji z UE ?
Wsparcie udzielane jest w formie corocznych dotacji. WysokoĘ� dotacji zaleŻy od  stopnia trud-
noĘci terenu i waha si� od 56 do 113 euro na hektar. Dotacje udzielane b�dą na wniosek
rolnika, którego gospodarstwo zlokalizowane jest cz�Ęciowo lub w ca"oĘci w strefie o warun-
kach niekorzystnych, jego produkcja rolnicza trwa juŻ co najmniej 2 lata i prowadzona b�dzie
przez nast�pne 5 lat. Wnioskodawca musi przestrzega� zasad dobrej praktyki rolniczej oraz nie
stosowa� w Żywieniu zwierząt substancji zabronionych (mi�dzy innymi hormonalnych).
Program rolno-Ęrodowiskowy wspiera rozwój metod produkcji rolnej zgodnych z zasadami
ochrony Ęrodowiska oraz zachowania dziedzictwa przyrodniczego wsi.
Wspierane w ramach programu rolno-Ęrodowiskowego dzia"ania obejmują:
" produkcj� rolną metodami przyjaznymi Ęrodowisku lub ekologiczną,
" utrzymanie niskoproduktywnych "ąk i pastwisk o wysokiej wartoĘci przyrodniczej,
" zabezpieczenie siedlisk  skupisk dzikiej przyrody,
" zagospodarowanie gruntów zaniedbanych i od"ogów,
" ochron� gleby i zapobieganie stratom azotu,
" stworzenie stref buforowych pomi�dzy uŻytkami rolnymi a zadrzewieniami i zbiornikami
wodnymi,
" wprowadzenie zadrzewieł
Ęródpolnych,
" zachowanie lokalnych ras zwierząt i odmian roĘlin uprawnych.
Program rolno-Ęrodowiskowy obejmuje:
I Ochron� róŻnorodnoĘci biologicznej obszarów rolnych, która b�dzie polega"a m.in. na ochro-
nie pó"naturalnych uŻytków zielonych i ich przywracaniu do stanu naturalnego, ochronie zaso-
bów genetycznych. Dzia"ania te prowadzone b�dą na 4 obszarach: Biebrzał
sko-Narwiał
skim,
UjĘciu Warty, Dolinie Baryczy i Wschodnio-Karpackim.
II Ochron� Ęrodowiska przyrodniczego i krajobrazu, realizowaną w wybranych obszarach
w kaŻdym województwie.
III Rolnictwo ekologiczne  realizowane w ca"ym kraju.
IV Ochron� zasobów genetycznych w rolnictwie, realizowaną w ca"ym kraju.
�rednia stawka pomocy finansowej z tytu"u realizacji programu rolno-Ęrodowiskowego wynosi
125 euro/ha rocznie. Warunkiem otrzymania wsparcia jest m.in. przygotowanie przez rolnika
lub grup� rolników 5-letniego planu dzia"alnoĘci rolno-Ęrodowiskowej, zatwierdzonej przez
doradc� rolno-Ęrodowiskowego.
Przyk"adowe kwoty p"atnoĘci w ramach programu rolno-Ęrodowiskowego wynoszą:
" rolnictwo zrównowaŻone  200-250 z"/ha, ekologiczne bez certyfikatu 460 z"/ha,
z certyfikatem 360 z"/ha
" ekologiczne uŻytki zielone bez certyfikatu 200 z"/ha,
" "ąki pó" naturalne jednokoĘne od 430 do 1000 z"/ha,
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej
4
Pomoc finansowa. Czego moŻe si� spodziewa�
polski rolnik po integracji z UE ?
" uŻytki przyrodnicze  torfowiska 600 z"/ha, szuwary i zio"oroĘla 100 z"/ha,
" renowacja zadrzewieł
Ęródpolnych 100 z"/100 mb,
" nowe zadrzewienia Ęródpolne 1 rz�dowe 80 z"/100 mb, 2 rz�dowe 180 z"/100 mb,
" byd"o polskie czerwone 800 z"/szt,
" koniki polskie i konie huculskie 600 z"/szt,
" owce 260 z"/szt,
" produkcja: lokalnych odmian uprawnych 350 z"/ha,
" produkcja nasienna odmian lokalnych 500 z"/ha.
Zalesianie gruntów  ma na celu wycofanie z produkcji gruntów rolnych o ma"ej przydatnoĘci
produkcyjnej, powi�kszenie obszarów leĘnych, zapobieganie degradacji gleb, popraw�
krajobrazu obszarów wiejskich. W latach 2004 do 2006 przewidziano zalesienie 56 tys. ha
gruntów rolnych. Wsparcie obejmuje takie p"atnoĘci, jak:
" Dotacj� na zalesianie, przeznaczoną na pokrycie kosztów za"oŻenia i ewentualnie ochrony
przed zwierzyną.
" Premi� piel�gnacyjną, obejmującą koszty piel�gnacji nasadzeł
w pierwszych 5 latach po
posadzeniu.
" Premi� zalesieniową, która stanowi rekompensat� za wy"ączenie gruntu z produkcji rolnej.
Ze wsparcia mogą skorzysta� rolnicy prowadzący gospodarstwo rolne, z którego przychody
stanowią co najmniej 20% w ich dochodach. Konieczne jest uzyskanie potwierdzenia z gminy
o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia oraz z"oŻenie wniosku o zatwierdzenie planu
zalesienia. Po uzyskaniu akceptacji rolnik musi przestrzega� warunków i terminów zawartych
w planie zalesienia, a takŻe dopilnowa�, aby uprawa lasu by"a udana. Minimalna powierzch-
nia zalesiana wynosi 0,5 ha przy minimalnej szerokoĘci dzia"ki 20 m. W przypadku grupy
rolników powierzchnia zalesiana musi wynosi� 5 ha.
Do nasadzeł
muszą by� przeznaczane rodzime gatunki drzew, z uwzgl�dnieniem glebowo 
przyrodniczych warunków siedliskowych. Dotacjami nie są obj�te plantacje choinek Ęwiątecz-
nych oraz drzew szybko rosnących. Bardzo waŻne dla rolników jest to, Że dotacja z tytu"u
wy"ączenia gruntów z produkcji moŻe by� wyp"acana przez 20 lat od posadzenia lasu.
Poszczególne p"atnoĘci w ramach wsparcia zalesiania są zróŻnicowane w zaleŻnoĘci od
ukszta"towania terenu (teren równinny i na stokach o nachyleniu powyŻej 12 stopni) oraz
rodzaju nasadzeł
(liĘciaste i iglaste).
Wynosi� one mają w:
" dop"atach do zalesienia od 3400 z"/ha do 6200 z"/ha
" ochronie przed zwierz�tami od 570 z"/ha do 1800 z"/ha
" premii piel�gnacyjnej od 400 z"/ha do 520 z"/ha
" premii zalesieniowej 600 z"/ha
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej
Al. Ujazdowskie 9, 00-918 Warszawa
www.ukie.gov.pl
Copyright� UKIE 2003