automatyka i mechatronika
automatyka i mechatronika
S7-1200: instrukcje
Dodatkowe materiały
programowania
na CD i FTP
Sterowniki S7-1200 to najnowsze w ofercie firmy Siemens, łączonego wejścia adres bit czy symboliczną
nazwę bitu. Kiedy wykonywana jest instruk-
doskonale wyposażone PLC, przeznaczone do małych i średnich
cja danej ramki, wtedy na wejście ramki jest
systemów automatyki. Projekty dla nich można przygotowywać za
podawany bieżący stan logiczny bitów i jeśli
pomocą pakietu TIA Portal (Totally Integrated Automation), który
wynik działania jest prawdziwy, to na wyj-
wyposażono w edytory języków LAD i FBD. W artykule pokazujemy
ściu pojawia się stan True (prawda).
polecenia FBD obsługiwane przez S7-1200.
Stosowany coraz częściej przy progra- LAD, który to język powstał w erze automa-
mowaniu PLC graficzny język FBD (Function tyki  przekaz
nikowej .
Block Diagram) jest przyjazny dla elektroni- Funkcja logiczna anD
ków znających technikę cyfrową: zamiast nie Logika bitowa
zawsze oczywistych symboli wykorzystywa- Ramki AND, OR i XOR. W języku pro-
nych w LAD, programiści posługują się funk- gramowania FBD są dostępne ramki operacji
torami logicznymi oraz parametryzowanymi logicznych AND (&), OR (>=1) i XOR (x),
blokami funkcjonalnymi, których wygląd jest w których użytkownik może wyspecyfiko- Funkcja logiczna or
bliski standardowym funktorom logicznym. wać wartości bitów wejściowych i wyjścio-
W artykule przedstawiamy ekspreso- wych poszczególnych funkcji. Może również
wy przegląd podstawowych instrukcji FBD wykonać połączenia z innymi ramkami lo-
obsługiwanych przez sterowniki S7-1200. gicznymi, co pozwala utworzyć własną logi-
Warto zwrócić uwagę, że wygoda korzysta- kę kombinacyjną. Funkcja logiczna Xor
nia z zaawansowanych instrukcji FBD jest Wejścia i wyjście ramki można połączyć Inwerter logiczny NOT. Inwerter NOT
nieporównywalnie większa niż w przypadku z inną ramką logiczną lub podać dla niepo- neguje wejściowy stan logiczny.
136 ELEKTRONIKA PRAKTYCZNA 5/2010
S7-1200: instrukcje programowania
bitu w pamięci. Jeżeli te stany wskazują, że
nastąpiła interesująca nas zmiana na wej-
ściu, to jest sygnalizowane wykrycie zbocza
Zerowanie r poprzez wpisanie na wyjście stanu TRUE.
ramka anD z jednym wejściem Ustawianie i zerowanie pola bitowego W przeciwnym wypadku stanem wyjścio-
zanegowanym SET_BF i RESET_BF. Instrukcje ustawiania wym jest FALSE.
i zerowania pola bitowego muszą zajmować
skrajne, prawe pozycje w gałęzi. Układy czasowe  timery
 Kiedy SET_BF jest aktywowany, wtedy Instrukcje związane z układami czaso-
wartość 1 jest przypisywana  n bitom, wymi są wykorzystywane do generowania
ramka anD z zanegowanymi wejściem począwszy od adresu OUT. Kiedy SET_ programowanych opóz
nień:
i wyjściem BF nie jest aktywowany, wtedy OUT nie  TP: Układ czasowy Pulse Timer generuje
Ramka wyjściowa. W języku FBD stosu- ulega zmianie. impuls o ustalonym czasie trwania.
je się ramki sterujące ( = i  /= ), w których  RESET_BF przypisuje wartość 0  n bi-  TON: Układ czasowy ON-delay timer
użytkownik podaje adres bitu wyjściowego tom, począwszy od adresu OUT. Kiedy ustawia stan swojego wyjścia Q na ON
ramki. Wejścia i wyjścia ramki mogą być RESET_BF nie jest aktywowany, wtedy (włączony) po upływie zadanego czasu
łączone z innymi ramkami logicznymi lub OUT nie ulega zmianie. opóz
nienia.
można podawać adresy bitów. Zależności  TOF: Układ czasowy OFF-delay timer
stanów logicznych są następujące: kasuje stan swojego wyjścia Q na OFF
(wyłączony) po upływie zadanego czasu
opóz
nienia.
 TONR: Układ czasowy ON-delay Reten-
FBD: Set_BF tive timer ustawia stan swojego wyjścia
ramka sterująca na ON (włączony) po upływie zadanego
czasu opóz
nienia. Upływający czas jest
naliczany przez wiele okresów, aż do
chwili, gdy zliczany upływ czasu zosta-
nie wyzerowany za pomocą wejścia R.
Zanegowana ramka sterująca FBD: reSet_BF  RT: Kasowanie układu czasowego po-
Przerzutniki RS i SR. RS jest przerzut- przez wyzerowanie danych timera
nikiem z dominującym wejściem ustawia- w określonym egzemplarzu bloku da-
jącym. Jeżeli oba sygnały, ustawiający (S1) nych układu czasowego.
i kasujący (R), przyjmują wartość TRUE, to Każdy układ czasowy wykorzystuje do
ramka sterująca z zanegowanym pod adres wyjściowy OUT zostanie wpisana pamiętania danych timera strukturę prze-
wyjściem wartość 1. chowywaną w bloku danych timera. Blok
 Jeżeli w wyjściowej ramce sterującej stan SR jest przerzutnikiem z dominującym danych jest przypisywany timerowi przez
wejścia wynosi 1, to wartość bitu OUT wejściem kasującym. Jeżeli oba, sygnały użytkownika wtedy, kiedy instrukcja timera
jest ustalana na 1. ustawiający (S1) i kasujący (R), przyjmują jest umieszczana w edytorze.
 Jeżeli w wyjściowej ramce sterującej stan wartość TRUE, to pod adres wyjściowy OUT Kiedy instrukcja dotycząca timera zosta-
wejścia wynosi 0, to wartość bitu OUT zastanie wpisana wartość 0. je umieszczona w bloku funkcji, wtedy moż-
jest ustalana na 0. Parametr OUT określa adres bitu, który na wybrać opcję zwielokrotnienia egzempla-
 Jeżeli w zanegowanej wyjściowej ramce jest ustawiany lub kasowany. Opcjonalny rzy bloku danych. Nazwy struktur timerów
sterującej stan wejścia wynosi 1, to war- sygnał wyjściowy Q odtwarza stan bitu spod mogą być różne, z oddzielnymi strukturami
tość bitu OUT jest ustalana na 0. adresu OUT. danych, ale dane timera są zawarte w jednym
 Jeżeli w zanegowanej wyjściowej ramce bloku danych i nie są wymagane oddzielne
sterującej stan wejścia wynosi 0, to war- bloki danych dla każdego timera. W ten spo-
tość bitu OUT jest ustalana na 1. sób redukuje się czas przetwarzania i pamięć
niezbędną do obsługi timerów. Nie wystę-
Instrukcje ustawiania i kasowania puje żadna interakcja pomiędzy strukturami
S i R: Ustawianie (Set) i zerowanie (Re- FBD: rS danych timerów we współdzielonych wie-
set) stanu bitu. Instrukcje zerowania i usta- lokrotnych egzemplarzach bloków danych.
wiania stanu bitu można umieszczać w do- Symbole timerów wraz z krótkim opisem
wolnym miejscu sieci. umieszczono w tab. 2.
 Kiedy S (Set) jest aktywowany, wtedy war- Parametr IN uruchamia i zatrzymuje ti-
tość zmiennej pod adresem OUT przyjmu- FBD: Sr mery:
je stan wysoki (1). Kiedy S nie jest aktywo-  Zmiana stanu parametru IN z 0 na 1 uru-
wany, wtedy OUT nie ulega zmianie. Instrukcje operacji na zboczach chamia timery TP, TON i TONR.
 Kiedy R (Reset) jest aktywowany, wtedy narastających i opadających  Zmiana stanu parametru IN z 1 na 0 uru-
wartość danej pod adresem OUT przyj- Detekcja przejścia dodatniego i ujem- chamia timer TOF.
muje stan niski (0). Kiedy R nie jest akty- nego. Instrukcje związane z detekcją zboczy Efekty zmiany stanu parametrów PT i IN:
wowany, wtedy OUT nie ulega zmianie. sygnałów wymieniono w tab. 1. Wszystkie  TP:
używają bitu pamięci (M_BIT) do pamięta-  Zmiana PT nie daje żadnego efektu
nia poprzedniego stanu monitorowanego sy- podczas pracy timera.
gnału wejściowego. Zbocze jest wykrywane  Zmiana IN nie daje żadnego efektu
ustawianie S poprzez porównanie stanu wejścia ze stanem podczas pracy timera.
ELEKTRONIKA PRAKTYCZNA 5/2010 137
automatyka i mechatronika
Tab. 1. Instrukcje związane z detekcją zboczy sygnałów
 TON:
Ramka P
 Zmiana PT nie daje żadnego efektu
podczas pracy timera. Wyjściowy stan ramki ma wartość TRUE wtedy, gdy jest wykryta do-
datnia zmiana (wyłączony włączony) przypisanego bitu wejściowego.
 Zmiana IN na FALSE podczas pracy
Ramkę P można umieścić wyłącznie na początku gałęzi
timera zeruje i zatrzymuje timer.
 TOF:
Ramka N
 Zmiana PT nie daje żadnego efektu
Wyjściowy stan ramki ma wartość TRUE wtedy, gdy jest wykryta ujem-
podczas pracy timera.
na zmiana (włączony wyłączony) przypisanego bitu wejściowego.
 Zmiana IN na TRUE podczas pracy ti-
Ramkę N można umieścić wyłącznie na początku gałęzi
mera zeruje i zatrzymuje timer.
 TONR:
Ramka P= Przypisany bit  OUT przyjmuje wartość TRUE wtedy, gdy jest wykryta
 Zmiana PT nie ma żadnego efektu
dodatnia zmiana (wyłączony włączony) stanu wejściowego ramki lub
podczas pracy timera, ale skutkuje
przypisanego bitu wejściowego, jeśli ramka jest umieszczona na począt-
w czasie, gdy timer wznawia pracę.
ku gałęzi. Logiczny stan wejściowy zawsze przechodzi bez zmian przez
ramkę i pojawia się na wyjściu jako stan wyjścia. Ramkę P= można
 Zmiana IN na FALSE podczas pracy
umieścić w dowolnym miejscu gałęzi
timera zatrzymuje timer ale go nie ze-
Ramka N= Przypisany bit  OUT przyjmuje wartość TRUE wtedy, gdy jest wykryta
ruje. Zmiana IN z powrotem na TRUE
ujemna zmiana (włączony wyłączony) stanu wejściowego ramki lub
powoduje, że timer rozpoczyna pracę
przypisanego bitu wejściowego jeśli ramka jest umieszczona na począt-
od zliczonej wartości czasu.
ku gałęzi. Logiczny stan wejściowy zawsze przechodzi bez zmian przez
ramkę i pojawia się na wyjściu jako stan wyjścia. Ramkę N= można
Przebiegi charakteryzujące pracę time-
umieścić w dowolnym miejscu gałęzi
rów pokazano na rys. 1.
P_TRIG
Stan zasilania lub stan logiczny na wyjściu Q przyjmuje wartość TRUE
Liczniki
wtedy, gdy jest wykryta dodatnia zmiana (wyłączony włączony)
Instrukcje dotyczące liczników są stoso-
stanu wejściowego CLK
wane do zliczania wewnętrznych zdarzeń
N_TRIG Stan zasilania lub stan logiczny na wyjściu Q przyjmuje wartość TRUE
w programie i zewnętrznych zdarzeń procesu:
wtedy, gdy jest wykryta ujemna zmiana (włączony wyłączony) stanu
 CTU to licznik zliczający w górę,
wejściowego CLK (FBD). Instrukcja N_TRIG nie może być umieszczona
 CTD to licznik zliczający w dół,
na początku lub końcu sieci. W przypadku FBD instrukcja N_TRIG może
 CTUD to licznik zliczający w górę
się znajdować w dowolnym miejscu z wyjątkiem końca gałęzi
i w dół.
Każdy licznik wykorzystuje do pamięta- a)
nia danych strukturę przechowywaną w blo-
ku danych. Blok danych jest przypisywany
timerowi przez użytkownika wtedy, gdy in-
strukcja dotycząca licznika jest umieszczona
w edytorze. Te instrukcje korzystają z liczni-
ków programowych i ich maksymalna szyb-
kość zliczania jest ograniczona częstością
wykonywania OB, w których są umieszczone.
Kiedy instrukcja dotycząca licznika zo-
staje umieszczona w bloku funkcji, to można
wybrać opcję zwielokrotnienia egzemplarzy
bloku danych; nazwy struktur liczników b)
mogą być różne z oddzielnymi strukturami
danych, ale dane licznika są zawarte w jed-
nym bloku danych i są nie wymagane od-
dzielne bloki danych dla każdego licznika.
W ten sposób redukuje się czas przetwarza-
nia i pamięć niezbędną do obsługi liczników.
Nie występuje żadna interakcja pomiędzy
strukturami danych liczników we współ-
dzielonych wielokrotnych egzemplarzach c)
bloków danych. Symbole liczników umiesz-
czono w tab. 3.
Zakres zliczania zależy od wybranego
typu danych. Jeżeli zliczenia są liczbami cał-
kowitymi bez znaku, to w dół można zliczać
do zera, a w górę aż do granicy zakresu. Jeże-
li zliczenia są liczbami całkowitymi ze zna-
kiem, to w dół można zliczać aż do ujemnej
granicy liczby całkowitej, a w górę do dodat-
niej granicy liczby całkowitej.
CTU: Jeżeli wartość parametru CU zmie-
nia się z 0 na 1, to CTU zlicza w górę o 1. rys. 1. Przebiegi charakteryzujące pracę timerów, a) ton: Przebieg czasowy on-delay,
Jeżeli wartość parametru CV (current count b) toF: Przebieg czasowy oFF-delay, c) tonr: Przebieg czasowy on-delay retentive
138 ELEKTRONIKA PRAKTYCZNA 5/2010
S7-1200: instrukcje programowania
liczby całkowite bez zna-
ku (dla PV = 3).
CTD: Jeżeli wartość
parametru CD zmienia
się z 0 na 1, to CTU zlicza
w dół o 1. Jeżeli wartość
parametru CV jest więk-
sza lub równa 0, to para-
metr wyjściowy licznika
Q = 1.
rys. 2. Przebieg czasowy licznika ctu zliczają- Jeżeli wartość para-
cego liczby całkowite bez znaku (dla PV = 3) metru LOAD zmienia się
z 0 na 1, to war-
tość parametru PV rys. 4. Przebieg czasowy w przypadku licznika ctuD zlicza-
(preset count value jącego liczby całkowite bez znaku (dla PV = 4)
 ustalona wartość
zliczeń) jest wpisywana do licznika Jeżeli wartość parametru LOAD zmienia
jako nowa wartość CV. się z 0 na 1, to wartość parametru PV jest
Na rys. 2 przedstawiono prze- wpisywana do licznika jako nowa wartość
bieg czasowy w przypadku licznika CV. Jeżeli wartość parametru kasującego R
CTD zliczającego liczby całkowite zmienia się z 0 na 1, to bieżąca wartość zli-
bez znaku (dla PV = 3). czeń zostaje skasowana do 0.
rys. 3. Przebieg czasowy w przypadku licznika ctD CTUD: CTUD zlicza o 1 w górę Na rys. 3 przedstawiono przebieg czaso-
zliczającego liczby całkowite bez znaku (dla PV = 3) lub w dół przy każdej zmianie wy w przypadku licznika CTUD zliczającego
z 0 na 1 na wejściach CU (count liczby całkowite bez znaku (dla PV = 4).
value  bieżąca wartość zliczeń) jest większa up  zliczanie w górę) lub CD (count down tomasz Starak
lub równa wartości parametru PV (preset co-  zliczanie w dół). Jeżeli wartość parametru
Tab. 3. Symbole liczników
unt value  ustalona wartość zliczeń), to pa- CV (current count value  bieżąca wartość
rametr wyjściowy licznika Q = 1. zliczeń) jest równa lub większa od wartości
Z rozwijanej listy
Jeżeli wartość parametru kasującego R parametru PV (preset value  ustalona war-
pod nazwą ramki
zmienia się z 0 na 1, to bieżąca wartość zli- tość), to parametr wyjściowy licznika QU =
należy wybrać typ
czeń zostaje skasowana do 0. 1. Jeżeli wartość parametru CV jest mniejsza zliczanych danych
Na rys. 2 przedstawiono przebieg czaso- lub równa 0, to parametr wyjściowy licznika
wy w przypadku licznika CTU zliczającego QD = 1.
Tab. 2. Symbole timerów
Użytkownik może
nadać własną
nazwę  Counter
Timery TP, TON, TOF mają takie same parametry wejściowe i wyjściowe
Name blokowi
danych licznika,
która opisuje, jaką
funkcję pełni licznik
w procesie
Timer TONR ma dodatkowo wejściowy parametr kasujący R. Użytkownik
może nadać własną nazwę  Timer Name blokowi danych timera, która
opisuje, jaką funkcję pełni timer w procesie
R E K L A M A
ELEKTRONIKA PRAKTYCZNA 5/2010 139