Tchawica (trachea)
" Część podgłośniowa krtani przechodzi w tchawicę stanowiącą kanał o stale otwartym
świetle, długości 10-12 cm, w zale\
ności od wzrostu danego osobnika. Średnica mo\
e
się wahać od kilkunastu do przeszło 20 milimetrów.
" Część górna tchawicy le\
y w obrębie szyi ku przodowi od przełyku.
" Część dolna schodzi do śródpiersia i kończy się podziałem na dwa oskrzela główne:
prawe i lewe, na wysokość IV lub V kręgu piersiowego.
W odcinku śródpiersiowym tchawica le\
y równie\
do przodu od przełyku, a jej podział,
zwany rozdwojeniem tchawicy le\
y do tyłu od łuku aorty i podziału pnia płucnego.
BUDOWA ZEWN
TRZNA I WEWN
TRZNA
" Szkielet tchawicy składa się z 16-20 podkowiastych chrząstek, otwartych od strony
grzbietowej.
" Tylne, otwarte odcinki chrząstek zamyka ściana błoniasta składająca się z mięśniówki
gładkiej uło\
onej poprzecznie i tkanki łącznej, wytwarzając w ten sposób jednolitą
cewÄ™.
" Zewnętrzną warstwę tchawicy tworzy błona włóknista, rozdwajająca się w miejscach, w
których obejmuje chrząstki.
W przestrzeniach między chrząstkami błona jest obficie zaopatrzona we włókna
elastyczne, miejsca te nazwano więzadłami obrączkowymi.
" Wewnętrzną warstwę ściany tchawicy tworzy błona śluzowa, podobna w swej budowie
do błony śluzowej krtani.
" W świetle tchawicy, w miejscu rozdwojenia, znajduje się ostra krawędz
biegnÄ…ca w osi
strzałkowej, zwana ostrogą tchawicy.
FUNKCJA
" Krtań z tchawicą podczas połykania przesuwa się do góry.
" Podczas głębokiego wdechu się obni\
a przepona, a płuca się rozprę\
ajÄ… - w obu
przypadkach tchawica mo\
e siÄ™ tak\
e wydłu\
ać, dzięki elastyczności podłu\
nej.
Na skutek czynności mięśni ściany błoniastej, tchawica mo\
e się równie\
czynnie
zwÄ™\
ać.
" Podczas kaszlu występujące znaczne zmniejszenie wymiaru podłu\
nego i poprzecznego
tchawicy powoduje powstawanie silnego prądu powietrznego (wzrost ciśnienia w
tchawicy), który ułatwia wykrztuszanie zalegającego śluzu.
Oskrzela (bronchi)
" Tchawica w miejscu rozdwojenia dzieli się na dwa oskrzela główne, rozchodzące się
pod kÄ…tem 90°.
Oskrzela główne od miejsca rozdwojenia kierują się w dół i na boki, w kierunku wnęk
płucnych.
Oskrzele prawe (bronchus dexter)
* Ma przebieg bardziej stromy i światło nieco większe od lewego (ze względu na
większą objętość prawego płuca, co spowodowane jest bardziej lewostronnym
umieszczeniem serca w śródpiersiu).
* Warunki te sprawiajÄ…, \
e ciała obce łatwiej dostają się do oskrzela prawego ni\
lewego.
We wnęce płucnej oskrzela główne wchodzą do mią\
szu płucnego dzieląc się na
oskrzela płatowe: na trzy w płucu prawym i na dwa w płucu lewym.
Oskrzela płatowe dzielą się na oskrzela segmentowe, zaopatrując segmenty
oskrzelowo-płucne.
Za segment oskrzelowo-płucny uwa\
any jest taki odcinek płata płuc, który ma własne
oskrzele segmentowe i tętnicę segmentową pochodzącą z podziału tętnic krą\
enia
płucnego (małego).
Prawe płuco składa się najczęściej z 10 segmentów (płat górny zawiera 3 segmenty,
środkowy 2, a dolny 5 segmentów).
W płucu lewym znajdują się najczęściej po 4 segmenty w płacie górnym i dolnym.
Oskrzela segmentowe w obrębie swego segmentu dzielą się jeszcze kilka lub
kilkanaście razy, przechodząc ostatecznie w nie posiadające ju\
chrzÄ…stek oskrzelka.
Oskrzelko (bronchiolus) ma średnicę około l mm i wysłane jest nabłonkiem
migawkowym. Mo\
e się dzielić jeszcze kilkakrotnie, przechodząc w oskrzelko
końcowe (bronchioli terminales).
Ka\
de oskrzelko końcowe dzieli się dychotomicznie na dwa oskrzelka oddechowe
(bronchioli respiratora), które zaliczane są ju\
do miÄ…\
szu płuc.
Na oskrzelkach końcowych kończą się więc drogi oddechowe.
BUDOWA WEWN
TRZNA I FUNKCJA
" Błona śluzowa oskrzeli pokryta jest nabłonkiem migawkowym.
" Liczne gruczoły śluzowe zwil\
ają wdychane powietrze, tworząc na powierzchni błony
lepką warstwę, na której zatrzymują się wdychane cząsteczki kurzu.
" Migawki nabłonka przesuwają te zanieczyszczenia w kierunku krtani.
" Chrząstki pierścieniowate oskrzeli głównych w mniejszych oskrzelach przybierają
kształt małych, nieregularnych chrząstek, zastępowanych coraz częściej tkanką
mięśniową gładką.
PA
UCA (pulmones)
" Narząd układu oddechowego, w których zachodzi proces tzw. oddychania zewnętrznego.
BUDOWA ZEWN
TRZNA
" Płuca są narządem parzystym - płuco prawe i lewe umieszczone w jamie klatki
piersiowej
" Są oddzielone od siebie narządami śródpiersia, a od trzew jamy brzusznej przeponą.
" Oba płuca na kształt ochronnego płaszcza obejmują serce.
" Kształt płuca stanowi w pewnym stopniu odlew ograniczającej go jamy klatki piersiowej
zamkniętej u dołu przeponą.
* Wklęsła podstawa płuca odpowiada wypukłości przepony, na której spoczywa i
określana jest jako powierzchnia przeponowa.
* Boczna wypukła powierzchnia płuca przylegająca do \
eber nosi nazwÄ™ powierzchni
\
ebrowej
* Powierzchnia przeciwległa, zwrócona do śródpiersia, nosi nazwę powierzchni
przyśrodkowej
Na powierzchni przyśrodkowej
- Znajduje się głęboka wklęsłość - wycisk sercowy, w którym le\
y serce objęte
osierdziem.
- Pośrodku poło\
ona jest wnęka płucna. Wychodzące i wchodzące do wnęki twory w
otoczeniu tkanki łącznej tworzą korzeń płuca
- W skład korzeni płucnych wchodzą:
«% oskrzela główne prawe i lewe
«% tÄ™tnice pÅ‚ucne prawe i lewe
«% \
yły płucne prawe i lewe
«% tÄ™tnice i \
yły oskrzelowe
«% naczynia chÅ‚onne
«% nerwy
* Kopulasty, górny koniec płuca nosi nazwę szczytu płuca wystaje on kilka
centymetrów ponad górny otwór klatki piersiowej.
BUDOWA WEWN
TRZNA
" Płuca dzielą się na płaty oddzielone od siebie szczelinami międzypłatowymi
dochodzącymi prawie do wnęki.
* Płuco lewe ma jedną szczelinę zwaną skośną, która dzieli płuco na dwa płaty: górny i
dolny
* W płucu prawym oprócz szczeliny skośnej występuje szczelina pozioma. Obie
szczeliny dzielą płuco na trzy płaty: górny, środkowy i dolny
" Dla potrzeb klinicznych ustalono podział płuc na segmenty oskrzelowo-płucne. Są to
niezale\
ne jednostki, które mają własne oskrzela oraz zaopatrywane są przez gałęzie
lewej lub prawej tętnicy płucnej.
" W płucach odró\
nia się składnik oskrzelowy i składnik pęcherzykowy.
* Składnik oskrzelowy słu\
y do przewodzenia powietrza; w przedłu\
eniu krtani,
tchawicy i oskrzeli głównych tworzy on w płucach silnie rozgałęzione drzewo
oskrzelowe.
* Składnik pęcherzykowy utworzony jest z miseczkowatych uwypukleń - pęcherzyków
płucnych, których cienka ściana pozwala na wymianę gazową między powietrzem
oddechowym a krwiÄ….
" Za właściwy mią\
sz płucny uwa\
a się tę część dróg oddechowych, która bierze udział w
wymianie gazowej. Są to oskrzelka oddechowe i ich ostatnie rozgałęzienia -
przewodziła pęcherzykowe.
W ścianach oskrzelek oddechowych, których średnica nie przekracza zwykle 0,5 mm
znajdują się pojedyncze pęcherzyki płucne, w przewodzikach pęcherzykowych są one
rozmieszczone gęsto obok siebie.
" Końcowe odcinki przewodzików pęcherzykowych często są rozszerzone i wtedy określa
się je nazwą woreczków pęcherzykowych.
" Błona wyścielająca
* Szkielet oskrzelka stanowią głównie włókna klejodajne, przeplatane włóknami
sprÄ™\
ystymi i pęczkami włókien mięśni gładkich. Wielorzędowy nabłonek
migawkowy traci stopniowo swe migawki.
* Ściany przewodzików pęcherzykowych utworzone są przewa\
nie z pęcherzyków
płucnych. W miejscach gdzie nie ma pęcherzyków płucnych, ściana przewodzików
jest podobna w budowie do ściany oskrzelek.
" Pęcherzyki płucne - twory kuliste, otwarte do światła oskrzelek oddechowych lub
przewodzików pęcherzykowych czy woreczków pęcherzykowych.
* Ściany ich są utworzone z nabłonka jednowarstwowego, otoczonego gęstą siecią
naczyń włosowatych, otrzymujących krew z krą\
enia małego, czyli z rozgałęzień
tętnic płucnych.
* Przez cienki nabłonek pęcherzyków oraz śródbłonek naczyń włosowatych odbywa się
wymiana gazowa.