MA
ODZI I ROZWÓJ
WG. WDR 2007. DEVELOPMENT AND THE NEXT GENERATION
Ekonomia rozwoju
dr Maciej Bukowski
PLAN
óð Wprowadzenie  czemu warto inwestować w mÅ‚odzież?
óð Dziedziczenie biedy
óð Trendy  edukacja i migracje
óð Pięć wyzwaÅ„
1. edukacja
2. praca
3. zdrowie
4. rodzina
5. postawy obywatelskie
óð Obszary interwencji
1. zwiększanie szans
2. wspomaganie decyzji
3. dawanie drugiej szansy
2
óð Podsumowanie
CZEMU WARTO INWESTOWAĆ W MA
ODZIEÅ»?
óð 1,3 miliarda ludzi na Å›wiecie w wieku 12 24 lat
óð wiÄ™kszość w krajach rozwijajÄ…cych siÄ™
óð różne fazy przejÅ›cia demograficznego  kraje najbogatsze majÄ…
najliczniejsze młode pokolenie już za sobą, kraje najbiedniejsze  dopiero
przed sobÄ…
3
WDR 2007
CZEMU WARTO INWESTOWAĆ W MA
ODZIEÅ»?
óð los mÅ‚odego pokolenia Ä…ð przezwyciężenie lub utrwalenie barier
rozwojowych
óð problem dziedziczenia biedy i nierównoÅ›ci szans
óð wyzwanie  skala i jakość inwestycji w nowe pokolenie
óð nowe uwarunkowania:
żð poprawa dostÄ™pu do edukacji podstawowej
żð rosnÄ…cy popyt na wykwalifikowanych pracowników
żð nowe zagrożenia dla zdrowia
żð rozwój spoÅ‚eczeÅ„stw obywatelskich
żð globalizacja i nowe sposoby komunikacji
4
CZEMU NAJA
ATWIEJ DZIAA
AĆ WA
AÅšNIE TERAZ?
 Okno demograficzne 
tymczasowy spadek wskaz
nika
obciążenia demograficznego
podczas ostatniego przejścia
demograficznego.
Szansa rozwojowa  osoby z tego
pokolenia mogą przeznaczyć
więcej środków na inwestycje
m.in. w kapitał ludzki 
tworzenie fundamentów
długookresowego wzrostu.
Obecnie jest  otwarte w
większości krajów rozwijających
się, a wcześniej  w krajach
Zachodu i w Azji Południowo-
Wschodniej.
WDR 2007
5
DZIEDZICZENIE BIEDY
www.chronicpoverty.org
6
DZIEDZICZENIE BIEDY
Czynniki konserwujÄ…ce biedÄ™
Przyczyny biedy:
óð niski wzrost gospodarczy
óð silne/powtarzajÄ…ce siÄ™ szoki&
óð dyskryminacja i wykluczenie spoÅ‚eczne
óð uderzajÄ…ce w newralgicznych momentach życia&
óð peryferyjność regionu
óð przy ograniczonych zasobach Å‚agodzÄ…cych ich
óð niszczenie potencjaÅ‚u na starcie (niedożywienie, brak
skutki&
edukacji)
óð oraz braku skutecznego wsparcia
óð sÅ‚abe lub upadÅ‚e paÅ„stwa
instytucjonalnego
óð sÅ‚aba współpraca miÄ™dzynarodowa
7
World Youth Report
2005
POPRAWA DOST
PU DO EDUKACJI
PODSTAWOWEJ
World Youth Report
2007
8
ROSN
CY POPYT NA KWALIFIKACJE
óð Obecnie postÄ™p technologiczny
wynagradza osoby
wykwalifikowane  zjawisko
globalne
óð Relatywne pogorszenie siÄ™
sytuacji osób z podstawowym i
średnim wykształceniem
óð Globalizacja  presja na
poprawę jakości kapitału
ludzkiego, także w krajach
rozwijajÄ…cych siÄ™
9
MIGRACJE
Szczególnie wysoka mobilność przed 25 rokiem życia.
óð migracje wewnÄ™trzne ze wsi do miast  na staÅ‚e. MÅ‚odzież napÄ™dza
urbanizacjÄ™
óð migracje zewnÄ™trzne  w znacznej mierze (50-75 proc.) tymczasowe,
traktowane jako szansa na zdobycie zasobów do kontynuowania życia w
miejscu pochodzenia
10
WDR 2007
MIGRACJE ZEWN
TRZNE
Różnice regionalne
óð im bogatszy region, tym częściej motywem emigracji jest zdobycie wyksztaÅ‚cenia (kraje
rozwinięte, szybki wzrost w Azji)
óð specyficzne uwarunkowania regionalne  konflikty w kraju (Afryka, Bliski Wschód), bardziej
rozwinięci sąsiedzi (Ameryka A
acińska, Europa Środkowa i Wschodnia), cechy strukturalne
kraju (państwa małe, wyspiarskie)
11
World Youth Report 2007
PI
Ć WYZWAC

1. edukacja
2. praca
3. zdrowie
4. rodzina
5. postawy obywatelskie
WDR 2007
12
EDUKACJA
Problemy:
óð Szybkie zwiÄ™kszenie liczby uczniów
(szczególnie  edukacja podstawowa), jednak
niska jakość edukacji
óð Coraz mocniejsza presja na wysokie
kwalifikacje ze strony globalnego rynku
óð Wczesne porzucanie edukacji
(krótkowzroczność, praca, rodzina)
Uzasadnienie interwencji:
óð pozytywne efekty zewnÄ™trzne
óð asymetria informacji
óð ograniczony dostÄ™p do kredytu
13
óð wyrównywanie szans
WDR 2007
EDUKACJA
Różnice regionalne
óð Azja  duża poprawa iloÅ›ciowa w ksztaÅ‚ceniu, szczególnie na
poziomie podstawowym. Obecnie skupienie siÄ™ na poprawie
jakości, kształceniu wyższym. Znacząca emigracja studentów.
óð Afryka Subsaharyjska  poprawa sytuacji w obszarze
kształcenia podstawowego, ale nadal większość poza systemem.
Skupienie siÄ™ na nadrabianiu bardzo znaczÄ…cego dystansu
rozwojowego.
óð Ameryka A
acińska  duży postęp w obszarze edukacji
podstawowej, głównym problemem pozostaje jednak
wykluczenie społeczne i edukacyjne najbiedniejszych
óð Bliski Wschód i Afryka Północna  wysoki udziaÅ‚ nakÅ‚adów
na edukację, największa na świecie poprawa ilościowa w ciągu
kilkudziesięciu lat. Problem  niska jakość kształcenia,
niedopasowanie do potrzeb rynku pracy
óð Kraje rozwiniÄ™te  relatywnie dobra sytuacja. Skupienie siÄ™
na dopasowaniu kształcenia do potrzeb rynku pracy,
14
szkoleniach i praktykach
PRACA
Problemy:
óð zbyt wczesne wypychanie mÅ‚odzieży na rynek pracy  szczególnie w krajach
najbiedniejszych
óð brak możliwoÅ›ci awansu spoÅ‚ecznego i ekonomicznego dziÄ™ki pracy 
szczególnie w krajach najbiedniejszych
óð trudny start mÅ‚odzieży (brak kwalifikacji i doÅ›wiadczenia oraz możliwoÅ›ci ich
zdobycia)
Uzasadnienie interwencji:
óð Sprzyjanie
efektywniejszemu
inwestowaniu w kapitał
ludzki i przeciwdziałanie
trwałemu marnowaniu
zasobów
óð Brak perspektyw dla
młodzieży prowadzi do
niepokojów społecznych
(ostatni przykład 
15
arabskie rewolucje)
WDR 2007
PRACA
óð Azja  duże znaczenie zatrudnienia w pracochÅ‚onnym przemyÅ›le
nastawionym na eksport. Duża konkurencja i niskie kwalifikacje
prowadzą do słabej pozycji negocjacyjnej młodych na rynku pracy
 problem jakości i warunków pracy.
óð Afryka Subsaharyjska  przedwczesne wyjÅ›cie na rynek pracy,
proste zawody i brak podnoszenia kwalifikacji  praca nie
prowadzi do wyjścia z biedy
óð Ameryka A
acińska  zła sytuacja na rynku pracy po wieloletnich
kryzysach ubiegłych dekad dodatkowo pogorszyła i tak słabą
pozycję młodzieży zaangażowaną głównie w niskoproduktywną
działalność bez perspektyw na stabilizację i wzrost zarobków.
óð Bliski Wschód i Afryka Północna  bardzo wysokie bezrobocie
wśród młodych i niska aktywność zawodowa, brak perspektyw
zatrudnienia osób wykształconych (niskie inwestycje w
nowoczesne sektory gospodarki, słaby wzrost gospodarczy)
óð Kraje rozwiniÄ™te  wysokie bezrobocie wÅ›ród mÅ‚odych,
niedopasowanie kwalifikacji do rosnących wymogów rynku (presja
16
globalizacji, brak konieczności pracy jak w krajach rozwijających
siÄ™)
ZDROWIE
Problemy
óð w mÅ‚odym wieku sÄ… podejmowane kluczowe decyzje wpÅ‚ywajÄ…ce na
stan zdrowia przez resztę życia
óð upowszechnianie siÄ™ zagrożeÅ„ dla zdrowia w miarÄ™ bogacenia siÄ™
społeczeństw, postępowania globalizacji i pojawiania się nowych
chorób (AIDS, wypadki komunikacyjne, używki)
Uzasadnienie interwencji
óð Krótkowzroczność
podejmowanych decyzji
óð Marnowanie zasobów i
generowanie negatywnych
efektów zewnętrznych
(koszty opieki zdrowotnej,
17
mniejszy zasób pracy)
WDR 2007
ZDROWIE
óð Azja  problem używek (papierosy, alkohol, szybko rosnÄ…ca
popularność narkotyków). Problem HIV/AIDS (prostytucja).
Znacznie większa ekspozycja mężczyzn na ryzyko. Rosnący
problem otyłości (tanie jedzenie niskiej jakości).
óð Afryka Subsaharyjska  epidemia HIV/AIDS.
Wyniszczający wpływ innych chorób z powodu niskiej jakości
opieki zdrowotnej. Niedożywienie i głód. Liczne konflikty
zbrojne zagrażają zdrowiu i życiu młodzieży.
óð Ameryka A
acińska  używki, otyłość, HIV/AIDS.
óð Bliski Wschód i Afryka Północna  niska jakość opieki
zdrowotnej, konflikty zbrojne, narkotyki, HIV/AIDS
óð Kraje rozwiniÄ™te  używki, otyÅ‚ość, HIV/AIDS.
18
RODZINA
Problemy:
óð Nadal bardzo ograniczony zakres wsparcia przy planowaniu
rodziny oraz niewystarczajÄ…ca pomoc dla matek i dzieci w
najbiedniejszych krajach
óð Dziedziczenie biedy
Uzasadnienie interwencji:
óð Krótkowzroczność i ograniczenia budżetowe rodziców 
niedoinwestowanie w planowanie rodziny i opiekÄ™ nad matkÄ… i
dzieckiem
óð Wyrównywanie szans
19
POSTAWY OBYWATELSKIE
óð Sposób korzystania z praw i wypeÅ‚niania obowiÄ…zków obywatelskich.
óð Postawy te formujÄ… siÄ™ za mÅ‚odu i utrzymujÄ… siÄ™ przez caÅ‚e życie.
óð Demokratyczna kontrola wÅ‚adzy i aktywność w organizacjach
pozarządowych przekłada się na lepszą jakość usług publicznych i
większą spójność społeczną, co stymuluje inwestycje i wzrost.
óð Brak możliwoÅ›ci uczestnictwa w życiu publicznym prowadzi do frustracji i
buntu, mogącego się przerodzić w wieloletni konflikt
20
WDR 2007
POSTAWY OBYWATELSKIE
óð Azja  powolna erozja tradycjonalistycznego modelu
społecznego, ograniczenia lub brak demokracji w wielu
krajach spowalniajÄ… ewolucjÄ™ postaw obywatelskich
młodzieży
óð Afryka Subsaharyjska  zwiÄ™kszanie zaangażowania
państw w polityki wspierania młodzieży, rosnąca aktywność
obywatelska młodych
óð Ameryka A
acińska  osłabienie tradycyjnie mocnego
zaangażowania młodzieży w sprawy publiczne. Skupienie się
na problemach ekonomicznych i zawód polityką.
óð Bliski Wschód i Afryka Północna  problem wykluczenia
kobiet. Ostatnie lata  rosnące zaangażowanie młodzieży w
sprawy publiczne, niezadowolenie ze stagnacji ekonomicznej
i politycznej Ä…ð arabskie rewolucje.
óð Kraje rozwiniÄ™te  dystansowanie siÄ™ mÅ‚odzieży od
21
tradycyjnej polityki, jednak mocne zaangażowanie w
działalność społeczną i organizacje pozarządowe
OBSZARY INTERWENCJI
óðzwiÄ™kszanie szans
óðwspomaganie decyzji
óðdawanie drugiej szansy
22
ZWI
KSZANIE SZANS
Poszerzanie możliwości budowania kapitału
ludzkiego poprzez:
óðuÅ‚atwienie dostÄ™pu do edukacji i ochrony zdrowia
óðpoprawÄ™ ich jakoÅ›ci
óðwspomaganie wejÅ›cia na rynek pracy
óðzwiÄ™kszanie partycypacji mÅ‚odych w życiu
społecznym, także w formowaniu polityk
skierowanych bezpośrednio do nich.
23
ZWI
KSZANIE SZANS 
RODZAJE INTERWENCJI
óð poprawa podstawowych zdolnoÅ›ci  wczesna interwencja, caÅ‚oÅ›ciowe
podejście i stała ewaluacja (inwestycje w jakość kształcenia
podstawowego, żywienie, opiekę zdrowotną)
óð poprawa jakoÅ›ci Å›redniego i wyższego wyksztaÅ‚cenia  mobilizacja
środków prywatnych (fikcja bezpłatnego wykształcenia  nie pomaga
ubogim, gdyż i tak nie studiują)
óð wspieranie systemu szkoleÅ„ na miejscu pracy (nieefektywność
publicznych szkoleń)
óð dostosowanie prawa pracy do sytuacji mÅ‚odzieży (sztywne regulacje i
ochrona zatrudnionych utrudniają wejście nowych pracowników na rynek)
óð liberalizacja handlu - sektory eksportowe w krajach rozwijajÄ…cych siÄ™
częściej zatrudniają młodzież niż zorientowane na rynek wewnętrzny
óð sprzyjanie mobilnoÅ›ci przestrzennej
óð konsultacje polityk z mÅ‚odzieżą, jej bezpoÅ›rednie zaangażowanie w
służbę publiczną, szczególnie na poziomie lokalnym.
24
WSPOMAGANIE DECYZJI
Decyzje młodzieży:
óð brak peÅ‚nej informacji
óð brak rzeczywistego wyboru (Å›rodki i decyzja należą do rodziny)
óð ograniczona racjonalność podejmowania decyzji  zbytnie
dyskontowanie przyszłych kosztów i korzyści, nieuwzględnianie
zmian preferencji w czasie, wysoka skłonność do ryzyka, duży
wpływ otoczenia
Pole do interwencji
óð akcje informacyjne
óð zapewnienie autonomii jednostki (prawnej, materialnej  granty,
stypendia, kredyty etc.)
óð Å›wiadome podejmowanie decyzji  edukacja w szkole
(umiejętności i krytyczne myślenie, a nie tylko fakty)
25
óð sygnaÅ‚y cenowe w przypadku efektów zewnÄ™trznych, np. palenie
DAWANIE DRUGIEJ SZANSY
Jednostce trudno jest naprawić pomyłki młodości,
jednak wczesna interwencja publiczna pozwoli
społeczeństwu uniknąć ponoszenia kosztów
zewnętrznych w przyszłości oraz w pełni wykorzystać
potencjał produktywności danej jednostki.
Obszary:
óðresocjalizacja mÅ‚odocianych przestÄ™pców
óðleczenie uzależnionych/zarażonych
Problem pokusy nadużycia  > pomoc warunkowa. 26
WZAJEMNE POWI
ZANIA WYZWAC
,
POLITYK I ZNACZENIE EWALUACJI 
PRZYKA
AD
27
WDR 2007
PODSUMOWANIE
óð Kluczowe znaczenie obecnego mÅ‚odego pokolenia dla
przyszłości krajów rozwijających się  szansa  okna
demograficznego i przerwania dziedziczenia biedy
óð Nowe uwarunkowania w obszarze edukacji, mobilnoÅ›ci
óð Szereg wyzwaÅ„  edukacja, praca, zdrowie, rodzina,
aktywność obywatelska
óð Potrzebne nie tylko zwiÄ™kszanie możliwoÅ›ci i dostÄ™pnych
zasobów, ale też rozwijanie umiejętności podejmowania
decyzji oraz dawanie drugiej szansy
óð ZÅ‚ożone wyzwanie dla polityki publicznej  znaczenie
ewaluacji, integracji z innymi politykami, konsultacji z
zainteresowanymi
28