Ćw. - na zaliczenie praca do napisania, W - egzamin ustny

Socjologia religii stanowi subdyscyplinę socjologii

Religia - przedmiot badań

Socjologia - dostarcza perspektywy

Socjologia religii a socjologia religijna - to nie to samo

Religia - specyficzny przedmiot badań, zagrożeniem jest zaangażowanie (postawa, poglądy badacza)

Religia dla osób o postawie walczącej wiary - powinna być też traktowana jako fakt społ.

Postawa walczącej niewiary - nie odmawiać prawa, że sacrum istnieje

Czy socjolog może być obiektywny mając swoje przekonania?

Świadomość, że nasze postawy mogą być zagrożeniem - traktować religie jako fakt społ. Durkheimowski

Religioznawstwo, teologia - przedmiot wyłącznie - religia (historia religii)

Filologia, nauki humanistyczne

Rozróżnienie socjologii i religii - 2 rodzaje postaw:

1. WIĘZI religijne z danym przedmiotem

- związane jest - teologią

2. NEUTRALNOŚĆ, obiektywizm

- wszystkie dyscypliny nieteologiczne - etnologia religii, socjologia religii, historia religii, religioznawstwo itp.

Fenomenologia religii - specyfika, na pograniczu, bada poprzez „wczucie się”

Rozróżnia je również przedmiot badań:

1. Bóg i Objawienie (badanie samego Boga, sacrum)

2. Czynności religijne odnoszące się do Boga, do Objawienia, do sacrum

(Jako socjologowie nie wchodzić w teologie)

Socjologia religii w ujęciu historycznym - 3 okresy:

1. KLASYCZNY

Początek socjologii religii - II połowy XIX w początki socjologii w ogóle

Klasycy socjologii: Durkheim, Weber klasycy socjologii religii

Durkheim:

- religia - funkcja społeczna funkcjonowanie - wspólnota wiernych; dokonania, tezy etyka protestancka - znaczenie religii dla gospodarki

Tzw. religia wewnątrzświatowa - zorientowana na transcendencje, świat wewnętrzny, ponadzmysłowy - religie wschodnie i zewnątrzświatowe - zachodnie, protestantyzm (Katolicyzm - Durkheim o nim nie pisał, ale zakonność - wenątrzświatowy)

Weber:

Teza o odczarowaniu świata - sekularyzacja, sacrum coraz mniejszą ważność (teza się nie potwierdziła)

2. SOCJOLOGIA RELIGIJNA / KOŚCIELNA / PASTORALNA

Po śmierci Webera - 30 l socjologia religii w uśpieniu, rozwija się socjologia religijna

Socjologia religijna / pastoralna - rodzaj socjologii stosowanej - socjologia jako nauka stosowana konstruować, spisywać pewne fakty

Cel:

- rozeznanie potrzeb laikatu

- rozeznanie problemów środowisk społ.

- rozwijała się dla celów duszpasterskich

- badania ilościowe dominowały nad jakościowymi

G. Le Bras - badania - zachowania religijne - mierzył praktyki religijne takie jak: dominikantyzm i pascantes - udział wiernych w Mszy Świętej i osób przyjmujących Komunie, te dane korelował z innymi zjawiskami np. wiekiem, płcią

- podpowiedzieć jak działać w terenie, w pracy duszpasterskiej

- określić stopień więzi z Kościołem Katolickim (stąd pochodzą typologie wierzący niepraktykujący)

Socjologia religijna - plusy (osiągnięcia) i minusy (zarzuty):

Zarzuty:

- nastąpiło zawężenie pola badań głównie do religii katolickiej

- u podstaw socjologii religijnej przekonanie o sekularyzacji, teoria Webera odczarowywania świata

- przyziemność - odejście od teorii, nie było analiz porównawczych prowadzonych to była socjografia (orientacja na praktykę społ.) bardziej niż socjologia

Zasługi:

- diagnoza, opis Kościoła (zgromadzone materiały)

- zestawienia nie porównawcze pomiędzy religiami - zmiany

- badania nad religijnością indywidualną (np. środowisko miejskie, wiejskie, płeć itp.)

3. POWRÓT DO KLASYKI

Koniec lat 50 XX w, nawiązanie do Durkheima, Webera - przedstawiciel T. Parsons:

Nacisk na - badać przekonania religijne bo - znacząca funkcja w procesie socjalizacji.

Przeciwstawił się tezie Durkheima o odczarowaniu świata - religia nie zanika tylko się zmienia sposób, funkcjonowanie w życiu społ. zindywidualizowanie życia religijnego - jednostka.

Wielkie wspólnoty religijne rozpadają się a w ich miejsce powstają mniejsze grupy społ. gdzie jednostka jest upodmiotowiona

Peter L. Berger, Tomas Luckmann - w latach 60 - rozwój współczesnej socjologii religii

wyrasta z socjologii wiedzy

Zwracali uwagę na takie problemy jak: sekularyzacja (kosmizacja świecka - P. Berger), pluralizacja życia religijnego, subiektywizacja religii

Tomas Luckmann „Niewidzialna religia” - odwrotna teza od sekularyzacji

Rozwój socjologii religii w Polsce - 2 okresy:

1. PRZED WOJNĄ, od XIX w - badano przede wszystkim religijność wiejską, rozwijało się ludoznawstwo i to oni opisywali religie

Okres międzywojenny: Czarnowski, F. Znaniecki, Oskar Kolber, K. Moszyński, B. Malinowski

Wpływ parafii na kształtowanie się społ. wiejskiej

Wpływ religii na życie narodu

2. PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ - lata 60 - badania nad sekularyzacją - badania nad laicyzacją - sekularyzacja instytucjonalna, odgórna, narzucona

Badania nad Kościołem ludowym - Kościół ludowy w Polsce - łączył funkcje religijne (ewangelizacja, duszpasterstwo) i niereligijne (konkurencja z państwem), masowość oddziaływania, dla narodu

Dzisiaj - Kościół wyborów - jednostka ma prawo wyboru czy chce należeć czy nie do Kościoła

Problematyka współczesna:

- wiara, praktyki, moralność, biorąc pod uwagę poszczególne kategorie społ., instytucje Kościelne, religijne, akty apostazji (odchodzenie) jak religia zmienia się pod wpływem industrializacji

- pluralizm wyznaniowy - współwystępowanie różnych środowisk religijnych, tolerancja/nietolerancja religijna, zjawisko konwersji (nawrócenie)

- sens życia - przekonania religijne ludzi (poszczególnych kategorii społ.) - sposób rozumienia sacrum

- znaczenie religii w życiu - czy jest istotna czy nie

- 2 -

Socjologia religii (W1) 16.02.2008

---