SUMER

Sumer, kraj nad dolnymi biegami Eufratu i Tygrysu, zamieszkany jest przez ludność rolniczą conajmniej od 8 tysięcy lat. Dziś ludzie tam mieszkający zwą się Irakijczykami, a czasem Arabami lub szyitami. Jednak w najbardziej interesującym okresie historii zasiedlony był przez ludzi, którzy nazywali siebie Czarnogłowymi, a my ich zwiemy Sumerami.
Kim byli, skąd się wzięli, oto jedne z najbardziej intrygujących pytań dzisiejszej archeologii. Nie byli spokrewnieni z żadnym ludem Bliskiego Wschodu, ale to oni uczynili z tej krainy potęgę gospodarczą i militarną. Stworzyli pierwszą cywilizację miejską i jedne z najwcześniejszych państw. To oni wynaleźli pismo, matematykę, astronomię, szkoły, żagiel, nawadnianie, pług, pierwsi pisali o wielkim potopie i stworzeniu świata, no i także oni podzielili dobę na 24 godziny, a koło na 360 stopni. Na pewno warci są poznania, więc zapraszam do odwiedzenia ich wspaniałych miast :-))

ERIDU - miasto boga mądrości

UR - stolica XXI wieku

epos o Gilgameszu i inne mity

Historia Sumerów zamyka się datą 2004, kiedy to królestwa Ur upadło pod ciosami Elamitów, a na jego miejscu powstały państwa semickie. Ale ich początki w Mezopotamii są o wiele trudniejsze do ustalenia i pewnie długo pozostaną kwestią sporną. Wiele wskazuje na to, że przybyli do Sumeru na przełomie V i IV tysiąclecia, więc dla ułatwienia nam życia przyjmijmy, iż wylądowali u ujścia Eufratu 2000 lat wcześniej. Nie jest to zbyt naukowe podejście, ale w ten sposób otrzymamy symboliczną datę początku świata obliczoną przez biskupa Ushera :-))
W ciągu tych 2000 lat sporo się działo, ale niestety w miarę dobrze znanych jest nam tylko ostatnich pięć stuleci. W XXV w. zastajemy sytuację, kiedy istnieje kilkanaście niezależnych miast państw, które walczą o chociażby tytularne zwierzchnictwo nad całym krajem. Jak podają legendy, w XXVIII w. miastem uznawanym za najważniejsze było Kisz, które ok. 2650 r. straciło tę pozycję na rzecz Uruk rządzonego przez Gilgamesza.
Źródła pisane mamy dopiero od roku ok. 2500, więc tak naprawdę dopiero wtedy można mówić o prawdziwej historii. W XXV i XXIV w. władzę zwierzchnią w kraju uzyskują takie miasta jak Lagasz, Ur, Uruk, Umma. Niestety walka o ten tytuł staje się z czasem coraz bardziej zażarta, władcy nie zadowalają sie samym pobiciem sąsiadów, ale sięgają po rzeczywistą władzę nad całym terytorium. Kilku nawet się to na krótkie okresy udaje, ale w całą sprawę w końcu wmieszał się Sargon z Agade. Był on Akadyjczykiem i udało mu się zebrać całą armię pobratymców. Akadyjczycy od stuleci przenikali do Sumeru i w tamtym czasie cała jego północ była przez nich zasiedlona. Jako koczownicy, w bitwach używali łuków i innej taktyki, niż Sumerowie, dzięki czemu Sargon dość łatwo opanował cały kraj. I mimo kilku buntów na południu, państwo stworzone przez Sargona przetrwało od 2315 do 2154. Padło pod ciosami górali ze wschodu,Gutejów. Miasta Południowego Sumeru odzyskały wtedy niezależność, a jednym z władców był słynny Gudea, król Lagasz.
Z kolei Gutejów pokonali Sumerowie, a stolicą Sumeru zostało zwycięskie Uruk, a wkrótce potem Ur. Władcom z tego miasta udało się rozciągnąc swa władzę na całą Mezopotamię na prawie 100 lat. Był to okres rozkwitu kulturowego i gospodarczego, nastał tzw. Renesans Sumeryjski. Jest to badzo dobrze poznany okres dzięki tysiącom odkopanych dokumentów. Jednak dotąd pozostaje kwestią sporną, na ile ludzie zażywający dobrodziejstw Renesansu Sumeryjskiego byli Sumerami! Faktem jest, że po upadku państwa w 2004 r. języka Sumerów w prywatnych listach już nie używano, nasuwa się więc przypuszczenie, że wcześniej używany był z powodu tradycji. Przypominać to mogło sytuację średniowiecznej Europy, kiedy pisano tylko po łacinie, a nikt jej nie stosował na codzień.
Pod koniec wieku na Mezopotamię najechali Amoryci, Królestwo Ur rozpadło się, a samą stolicę zdobyli Elamici w 2004 r. Od tej pory po sumeryjsku mówili już tylko kapłani cytujący święte księgi, ale pamięć o Sumerach i ich wspaniałe miasta trwały dalej jeszcze przez prawie 2000 lat.

---