1.1. Istota bankowości elektronicznej - pojecie, elementy, ewolucja.

1.1.1 Pojęcie i elementy bankowości elektronicznej.

Bankowość elektroniczna BE (Electronic Banking) jest stosunkowo nowym obszarem działalności banków, dlatego nie doczekała się jeszcze ścisłej definicji. W literaturze można odnaleźć wiele prób zdefiniowania pojęcia szeroko rozumianej bankowości elektronicznej. Podstawowa różnica tkwi w zakresie i szczegółowości omawianego problemu.

Tab. 1 Pojęcie bankowości elektronicznej wg różnych autorów opracowań tematu.

Autor	Pojecie bankowości elektronicznej	Zakres pojęcia
W. Chmielarz	Kompleks usług i narzędzi o zróżnicowanym charakterze finansowym i organizacyjnym, udostępniany szeroko pojętemu klientowi sfery bankowej, oparty o najnowocześniejsze techniki informatyczno-telekomunikacyjne.	Szeroki
D. Dziuba	BE to nowoczesna „bezkontaktowa” forma realizacji usług bankowych, umożliwiającą korzystanie usług banku bez konieczności odwiedzania go.	Wąski
A. Gospodarowicz	Podstawowa idea elektronicznej bankowości jest elektroniczna obsługa klienta poprzez włączenie go jako użytkownika do skomputeryzowanego systemu bankowego.	Szeroki
A .Janc. G. Kotliński	BE to funkcjonowanie takich systemów, jak: Systemy wykorzystujące rozwiązania informatyczne do obsługi transakcji klientów (m.in. bankowość korporacyjna i domowa, telefoniczna ) Systemy obsługi płatności bezgotówkowych dokonywanych przy wykorzystaniu kart płatniczych emitowanych przez banki (terminale POS) Systemy obsługujące automaty bankowe (bankomaty) Systemy informacyjne działające w systemie on-line (bankowość internetowa i wirtualna)	Szeroki
D. Korenik	BE to bankowość oparta na wykorzystaniu pieniądza elektronicznego	Wąski
T. Porębska-Miąc	Istota bankowości elektronicznej jest możliwość korzystania z usług bankowych niezależnie od miejsca i czasu	Wąski
W. Szpringer	BE to nowoczesna forma realizacji usług bankowych umożliwiająca korzystanie z usług banku bez konieczności odwiedzania go.	Średni
B. Świecka	BE to forma działalności bankowej, platforma kontaktu klienta z bankiem, pozwalająca na zdalną realizacją usług bankowych za pomocą kanałów dystrybucji wykorzystujących technologie informacyjne, niewymagająca osobistego kontaktu i umożliwiająca sprawne zarządzanie finansami.	Szeroki

BE rozumiana jest jako forma komunikacji klienta z bankiem, forma świadczenia usług bankowych przy wykorzystaniu elektronicznych urządzeń, tj.: komputer (home/corporate banking, internet banking, e-banking), telefon, a także elektroniczne instrumenty płatnicze i urządzenia do ich przyjmowania (bankomaty, elektroniczne terminale do akceptowania kart płatniczych czy tez kioski multimedialne).

BE może być postrzegana - z jednej strony - jako zbiór elektronicznych kanałów dystrybucji usług bankowych, zaś z drugiej - jako możliwość konstruowania zupełnie nowych produktów, usług bankowych, co niesie za sobą możliwości rozwoju oferty produktowej banków.

Podstawą funkcjonowania bankowości elektronicznej są niewątpliwie środki teleinformatyczne bez których w ogóle nie byłaby możliwa. W jej definicji powinien być uwzględniony fakt ,ze z formalno prawnego punktu widzenia jest ona usługa. Jednak z ekonomicznego punktu widzenia BE jest przede wszystkim specyficzną forma działalności bankowej, polegającej na : pośrednictwie finansowym

(przyjmowanie depozytów i udzielaniu kredytów), realizacji płatności gotówkowych i bezgotówkowych oraz świadczeniu szerokiej gamy innych usług.

W związku z tym istotę BE najpełniej oddaje niniejsza uniwersalna definicja:

Bankowość elektroniczna to forma działalności bankowej polegająca na świadczeniu klientom usług bankowych za pośrednictwem elektronicznych kanałów interaktywnej komunikacji, prowadzona zazwyczaj w ramach odrębnej oferty.

Rys 1 Elementy składowe bankowości elektronicznej

1.1.2. Ewolucja systemów bankowości.

Bankowość elektroniczna opiera się na technologii EDI , co oznacza Elektroniczna Wymianę Danych. Jest to proces polegający na przesyłaniu komunikatów w formie elektronicznej za pomocą

teletransmisji. Komunikaty są tworzone według standardów i są kompatybilne z różnymi systemami komputerowymi.

Wykorzystanie komputerów na większą skale w bankowości zmieniło całkowicie jej oblicze.

Pionierami bankowości elektronicznej na świecie są banki amerykańskie, które jako pierwsze wprowadziły bankomaty, karty, telefon, internet do świadczenia usług bankowych. Pierwszy bankomat uruchomiono w 1964 r w USA zaś w Europie, w Wielkiej Brytanii w 1967, rok później we Francji, Szwajcarii i Szwecji.

Na przełomie lat 60 i 70 pojawiły się one w Japonii. W połowie lat 80 w Europie pojawił się system bankowości modemowej skierowanej do przedsiębiorców. To właśnie w Finlandii w 1984r po raz pierwszy wprowadzono pc banking umożliwiający kontakt z bankiem za pomocą komputera.

W 1995r Seciurity First Network Bank w USA umożliwił świadczenie usług przez internet, zaś transakcje internetowe w Europie były po raz pierwszy świadczone w 1996 r przez banki fińskie i szwedzkie.

W Polsce elektroniczną obsługę konta wprowadzono przez zainstalowanie pierwszych bankomatów dla posiadaczy kart płatniczych. Pierwsze bankomaty zainstalował Bank PKO BP.

Bankowość modemową zapoczątkował w Polsce 1993 r. Bank Rozwoju Eksportu S.A. (BRE Bank), wprowadzając obsługę poprzez komputer dla klientów indywidualnych.

W Polsce pierwszym bankiem, który wprowadził usługi bankowe przez Internet był Powszechny Bank Gospodarczy Pekao S.A., który w październiku 1998 r otworzył Oddział Elektroniczny w Łodzi.

1.1.3. Główne przyczyny rozwoju bankowości elektronicznej.

Istnieje wiele przyczyn rozwoju bankowości elektronicznej, do głównych z nich zaliczyć można:

• Rosnąca informatyzacja społeczeństwa - wzrastający odsetek osób korzystających z Internetu, telefonów komórkowych.

• Duży udział osób aktywnych zawodowo, dysponujących ograniczonym czasem, zgłaszających zapotrzebowanie na korzystanie z usług po godzinach zamknięcia oddziału bankowego.

• Utrzymanie dotychczasowej pozycji konkurencyjnej w sektorze bankowym - podniesienie wizerunku banku w oczach klientów, jako nowoczesnego, zdolnego do wykorzystywania nowych rozwiązań technologicznych.

• Rosnąca konkurencja w sektorze parabankowym i pozabankowym - na rynku bankowości pojawia się duża liczba konkurentów spoza tradycyjnego sektora bankowego, którzy oferują nowoczesne produkty na atrakcyjniejszych warunkach.

• Konieczność obniżki kosztów działania banku - rozwiązaniem dla banku jest wprowadzenie i dbanie o rozwój elektronicznych kanałów dystrybucji usług bankowych, które przyczyniają się do obniżki kosztów.

• Szybki przepływ informacji - możliwość zebrania informacji o klientach, ich potrzebach i oczekiwaniach.

• Zwiększenie zasiągu geograficznego w świadczeniu usług bankowych - możliwość dotarcia do klientów spoza obszaru działania banku.

• Zwiększające się wymagania klientów co do wygody, szybkości, jakości i ceny oferowanych usług.

1.2 Systematyka bankowości elektronicznej.

Rys.2 Klasyfikacja bankowości elektronicznej.

1.2.1. Rodzaje klientów.

Przyjmując jako kryterium klasyfikację bankowości elektronicznej rodzaj jej klientów, dzielimy ja na dwie następujące grupy:

• Detaliczna bankowość elektroniczną - jest ona oferowana zasadniczo klientom indywidualnym, chociaż często z jej usług korzystają też przedsiębiorstwa małe i mikro.

• Korporacyjną bankowość elektroniczną (instytucjonalna lub firmowa) - jest przeznaczona dla przedsiębiorstw (zwłaszcza dużych i średnich) oraz różnego rodzaju instytucji, w tym administracji rządowej i samorządowej.

1.2.2. Kanały komunikacji.

Najbardziej podstawowy i najczęściej stosowany jest podział bankowości ze względu na wykorzystywane kanały komunikacji. Można je podzielić następująco :

• Bankowość internetowa - przez przeglądarkę stron WWW

• Dedykowana bankowość komputerowa - poprzez specjalistyczne oprogramowanie zainstalowane lokalnie na komputerze.

• Bankowość telefoniczna - wykorzystanie komunikacji głosowej z Call Center oraz IVR

• Bankowość przenośna - komunikacja niegłosowa wykorzystująca technologie WAP, SMS

• Bankowość terminalowa (samoobsługowa, self-banking) - bankomaty, kioski samoobsługowe, POS-y

• Bankowość telewizyjna - dostęp przez telewizje cyfrową

1.2.3. Tryby i poziomy dostępu.

Jednym z ważnych kryteriów klasyfikacji bankowości elektronicznej jest stosowany tryb dostępu do kanałów dystrybucji. Rozróżnia on dwa jej typy:

• bankowość online- wykonywanie operacji w czasie rzeczywistym,

• bankowość offline- wykonywanie operacji w trybie sesyjnym

Przedstawiając kwestę sposobu dostępu do rachunku bankowego za pomocą elektronicznych kanałów dystrybucji wyróżniamy trzy jego poziomy:

• dostęp pasywny (informacyjny)- klient uzyskuje informacje o stanie rachunku oraz historii operacji, jednak nie może wykonywać on jakichkolwiek operacji;

• dostęp półaktywny (ograniczony)- polega on na tym ze klient poprzez elektroniczne kanały dystrybucji może wykonywać tylko niektóre operacje. np. zakładanie lokat;

• dostęp aktywny (pełny) - oznacza, ze klient ma możliwość dokonywania pełnego zakresu operacji oferowanych w ramach bankowości elektronicznej.

1.2.4. Typy modeli bankowości elektronicznej.

Kolejnym ważnym kryterium podziału BE jest typ przyjętego przez bank modelu jej funkcjonowania.. Głównymi takimi typami modelu są:

• model wielokanałowy (Bricks&Clicks) to wykorzystujący sieć oddziałów i wszystkie dostępne kanały dystrybucji

• model banku wirtualnego (Clicks Only)- polega na oparciu działalności banku wyłącznie na bankowości elektronicznej; głównym kanałem dystrybucji jest Internet; nie korzysta w ogóle z sieci swych oddziałów;

• model banku-supermarketu finansowego- polega na przyjęciu roli doradcy i pośrednika finansowego w Internecie, który jest dla tego modelu podstawowym kanałem dystrybucji.

• model internetowego banku niszowego - wąska specjalizacja działalności i dystrybucja internetowa

2.1. Wybrane narzędzia i usługi bankowości elektronicznej.

2.1.1. Bankowość internetowa i modemowa.

Bankowość internetowa (BI) jest instrumentem bankowości elektronicznej, alternatywnym w stosunku do oddziału bankowego kanałem dystrybucji wykorzystującym Internet do świadczenia usług bankowych. Pozwala ona zarówno na bierny wgląd stanu konta i ewentualne uzyskanie informacji na temat usług banku( np. oprocentowanie), jak i również na aktywne dokonywanie operacji na rachunkach np. przelew lub zakładanie lokat. Umożliwia klientowi kontakt z bankiem poprzez sieć internetową, dlatego też od użytkownika nie jest wymagane instalowanie dodatkowego oprogramowania, prócz modemu lub stałego łącza pozwalającego połączyć się poprzez Internet ze strona swojego banku.

Klasyfikacja banków świadczących usługi poprzez Internet.

Banki, które świadczą usługi wykorzystując do tego Internet można podzielić ze względu na:

1. Charakter działalność:

1. Banki mające swoje odziały stacjonarne i świadczące usługi poprzez Internet - są to banki gdzie klient zakładając konto ma do niego dostęp zarówno poprzez placówkę bankową jak i poprzez Internet i inne elektroniczne media;

2. Banki działające tylko w sieci - banki wirtualne, nie posiadające tradycyjnych oddziałów bankowych

3. Banki internetowe powstałe jako oddziały banków stacjonarnych - nie mające jednak połączenia z kontem w oddziale tradycyjnym

2. Formę działalności:

1. Pasywna - polega na przeglądaniu informacji, np. sprawdzaniu stanu rachunku, wgląd w historię konta bez możliwości ingerencji w to, co się dzieje na kocie

2. Aktywna - polega na aktywnym działaniu w ramach konta np. zlecenie przelewów itp.

3. Wykonywane funkcje:

1. Punkt informacyjny (Point Of Information) - jest miejscem uzyskania informacji o banku i jego ofercie produktowo-usługowej;sa to przeważnie informacje zawarte w ulotkach informacyjnych udostępnianych przez bank;

2. Punkt kontaktu(Point Of Contact) - to rozszerzenie usług dające możliwość przesyłania wiadomości pocztą elektroniczna do i z banku, w celu otrzymania wiadomosci, które nie są zawarte na stronie internetowej;

3. Punkt sprzedaży(Point Of Sale) - jest miejscem sprzedaży usług bankowych, gdzie klient może bez odwiedzania oddziału bankowego dokonać realizacji operacji bankowych.

Bankowość modemowa jest systemem elektronicznej obsługi klientów za pomocą modemu, komputera i specjalistycznego oprogramowania po stronie klienta, pozwalającego na kontakt z bankiem. W jej skład wchodzą bankowość domowa-home banking- oraz korporacyjna-corporate banking. Ta pierwsza jest adresowana do klientów indywidualnych natomiast bankowość korporacyjna stworzona została dla porozumiewania się banku z klientami instytucjonalnymi. Usługi oferowane w ramach bankowości modemowej są realizowane w dwóch systemach: on-line i off-line. System on-line jest systemem w którym klient ma dostęp na bieżąco do aktualnych danych na swoim rachunku, a operacje odbywają się w czasie rzeczywistym; co w zasadzie zdecydowanie odróżnia go od działania w systemie off-line, gdzie występuje duża czasowa odległość pomiędzy składaniem zlecenia jego realizacją.

2.1.2. Bankowość telefoniczna.

Bankowość telefoniczna (BI) - jest jedna z pierwszych zautomatyzowanych w pełni usług oferowanych klientom. Najprościej mówiąc są to usługi bankowe dostępna za pośrednictwem telefonu.. Za pomocą telefonu stacjonarnego (phone banking) lub komórkowego (mobile banking) klient może sprawdzić stan swojego rachunków jak również dokonać na nich jakichś operacji. Bankowość telefoniczna wykorzystująca telefon stacjonarny może być świadczona w dwojakiej formie:

• Jako usługa automatyczna - automatyczny serwis telefoniczny banku, w ramach którego klient, łącząc się z bankiem za wybiera opcje z menu używając klawiatury aparatu telefonicznego, a zwrotnie otrzymuje komunikaty podane głosem nagranym w technologii cyfrowe. Usługa ta służy gł. do sprawdzenia salda na rachunku lub tez wykonania przelewów na wcześniej zdefiniowane konta. Usługa ta zyskuje coraz więcej zwolenników ze względu na prostotę obsługi i niskie koszty.

• Jako usługa dostępna przez operatora - w tym przypadku klient kontaktuje się telefonicznie z pracownikiem banku i zleca mu wykonanie określonej operacji dotyczącej jego rachunku. Ze względu na brak możliwości pisemnego potwierdzenia dokonania transakcji weryfikowania danych klienta na podstawie dokumentu tożsamości bank zabezpiecza dostęp do konta hasłem, które klient mus podać każdorazowo przy korzystaniu z tej usługi.

W bankowiości telefonicznej używa się także telefonów komórkowych, wykorzystując SMS lub WAP.

2.1.3 Bankowość terminalowa.

Bankowość terminalowa nazwana również samoobsługową umożliwia dostęp do rachunku oraz przeprowadzenia transakcji przy pomocy takich urządzeń jak: bankomaty, elektroniczne terminale do akceptowania kart oraz kioski multimedialne.

Bankomaty

Są to samoobsługowe urządzenia wyposażone w czytniki paska magnetycznego /mikroprocesora umożliwiające dokonanie operacji bankowych przy użyciu kart płatniczych. Wykorzystywane są gł. do wypłaty pieniędzy, wpłaty gotówki na rachunki w dowolnym banku, przelew środków na inny rachunek, sprawdzania stanów konta, załadowania kart telefonii komórkowej otwieranie lub likwidowanie zlecenia stałego itp.

Bankomaty można sklasyfikować wg następujących kryteriów:

1. Ze względu na funkcje wyróżnimy dwa rodzaje:

• CD (cash dispenser) czyli bankomat jednofunkcyjny służący tylko i wyłącznie wypłaty gotówki;

• ATM (Automated Teller Machine) czyli bankomat wielofunkcyjny, który ma zastąpić pracownika okienka bankowego. Służy zarówno do wypłat pieniędzy z bankomatu, jak również do wykonywania przelewów sprawdzania konta, itp.

Według miejsca lokalizacji bankomaty dzielimy na :

• Wewnętrzne - znajdujące się wewnątrz budynku;

• Przyścienne - uradzenia posiadające panel operacyjny na zewnątrz budynku, zaś pozostała część znajduje się w środku;

• Zewnętrzne - instalowane poza budynkiem banku jako urządzenia wolno stojące.

3. Według trybu komunikacji z bankiem można podzielić na:

• Działające w systemie offline - które nie są bezpośrednio poołaczone z bankami i nie mogą dokonywać aktualizacji dokonywanych transakcji

• Działające w systemie online - w których wypłata gotówki powoduje natychmiastowe przekazanie do banku, obsługującego konto klienta, w systemie tym bankomat po otrzymaniu dyspozycji od klienta dokonuje autoryzacji karty, po czym przesyła dane o dokonanej transakcji do banku-wystawcy karty.

Elektroniczne terminale do akceptowania kart.

Kolejnymi elektronicznymi urządzeniami z zakresu bankowości terminalowej są elektroniczne terminale do akceptowania kart, z czego największy udział obok kas fiskalnych maja terminale POS. Takiej terminal jest urzadzenim do przyjmowania kart posuiadajacym czytnik danych z paska magnetycznego lub mikroprocesora, który umożliwia dokonywanie transakcji w punkcie gdzie kary płatnicza są właśnie akceptowane.

Funkcjonują one w dużej są to urządzenia stacjonarne, jednakże jeśli nie ma możliwości zainstalowania takiego w danym miejscu, korzysta się z terminali przenośnych, funkcjonujących na łączach GSM. Do podstawowych funkcji terminali POS można zaliczyć: automatyczną sprawdzanie karty płatniczej; wydruk rachunku zrealizowanej transakcji oraz rejestracje do pamięci terminala; wypłatę gotówki z rachunku kary płatniczej; samoczynne przesłanie transakcji do centrum rozliczeniowego.

Kioski Multimedialne.

Są to elektroniczne urządzenia wyglądem przypominające bankomaty, służące do realizacji operacji bankowych, często z pominięciem wypłaty gotówki. Wyposażone są w urządzenia do zdalnego realizowania operacji finansowych (ekrany dotykowe, klawiaturę), które umożliwiają dokonywanie transakcji. Mogą również posłużyć jako punkt informacyjny, dostarczający informacje z oferty danego banku.

Kioski multimedialne stosuje się najczęściej w miejscach publicznych, jak supermarkety, lotniska, urzędy miejskie, pocztowe, dworce kolejowe, choć zdarza się ze są instalowane w niewielkich pomieszczeniach przy tradycyjnych oddziałach bankowych.

Tab. 2. Rodzaje kiosków i ich funkcjonalność.

Rodzaj kiosku multimedialnego	Funkcjonalność
Kioski internetowe	Płatne maszyny oferujące dostęp do Internetu i przy okazji generujące przychody reklamowe.
Kioski informacyjne	Udostępniają informacje i wiadomości publiczne z polecenia właścicieli. Wykorzystywanie są najczęściej podczas targów w celu realizacji badań, zbierania danych do baz, gromadzenia opinii itp.
Kioski transakcyjne	Stanowią wsparcie dla materializacji usług poprzez oferowanie namacalnych korzyści dla klientów, jak kupony rabatowe, certyfikaty, obsługa programów lojalnościowych (np. zamiana uzyskanych punktów na nagrody)
Kioski „architektoniczne”	Ich kluczowym walorem jest specjalnie opracowany design, który ma przyciągnąć wzrok odbiorcy. Zawartość i warstwa prezentacyjna kiosku schodzi na drugi plan.

2.2 Elektroniczne instrumenty płatnicze.

Pod pojęciem elektronicznych instrumentów płatniczych kryją się takie nośniki informacyjne jak karta płatnicza czy pieniądz elektroniczny. Są to takie środki które pozwalają posiadaczowi dokonywać operacji na swoim rachunku.

Karta płatnicza to elektroniczny indywidualny środek płatności, ułatwiający dostęp do środków fiansowyc na koncie; jest pewnego rodzaju forma bezgotówkowego pieniądza.

Istnieje wiele typologii kart magnetycznych zależności od różnych kryteriów klasyfikacyjnych.

Ze względu na funkcje dzielimy je na karty identyfikacyjne i karty bankomatowe .

Ze względu na zasięg geograficzny na karty krajowe i międzynarodowe.

Ze względu na sposób rozliczenia na:

• Karty kredytowe - karty typu ”zapłać później” umożliwiające dokonywanie zakupów towarów i usług na kredyt w wysokości limitu przyznanego przez bank;

• Karty debetowe - są kartami typu „zapłać teraz” umozliwaja dokonanie transakcji gotówkowych (wypłaty z bankomatu) i bezgotówkowych do stanu konta, do wysokości środków zgromadzonych na rachunku

• Karty obciążeniowe - karty z odroczonym terminem płatności, umożliwiającymi posiadaczowi dokonanie zakupów w trakcie okresu rozliczeniowego do określonego limitu bez angażowania własnych środków, rozliczenie transakcji przy jej użyciu następuje raz w miesiącu w dniu określonym przez bank

• Karty przepłacone - funkcjonujące na zasadzie „zakupu” w banku karty o określonej z góry zawartości i dokonania za pomocą niej transakcji handlowych w punktach wyposażonych w elektroniczne terminale oraz w bankomatach.

Bankowe karty płatnicze mogą być kartami wypukłymi lub płaskimi. Karty kredytowe i obciążeniowe to karty embosowane (wypukłe), mające wytłoczone dane na karcie wiec mozna nimi płacić w punktach. Karty debetowe są kartami płaskimi, czyli takimi, które pracują wyłącznie w środowisku elektronicznym. Oznacza to ,że są akceptowane wyłącznie w tych punktach, które maja elektroniczne urządzenia służące do autoryzacji karty, takimi urządzeniami są np. terminale.

W obiegu można również spotkać tzw. karty inteligentne - Smart cards. Są to karty w których w miejscu paska magnetycznego wbudowany jest mikroprocesor.

Pieniądz elektroniczny to środek pieniężny zgromadzony w postaci elektronicznej na określonym nośniku (karta elektroniczna, twardy dysk, który może być powszechnie wykorzystywany w celu dokonywania jakichś transakcji.

Wyróżnia się dwa jego typy:

Pieniądz elektroniczny bazujący na kartach (elektroniczna portmonetka) - pieniądze zgromadzone są na koncie elektronicznej z możliwością uzupełniania jej stanu konta lub też jednorazowego wykorzystania. Działa jak portfel w postaci karty plastikowej, załadowanej określoną-niedużą- kwota pieniędzy, którą można płacić za towary i usługi. Dogodnością przy posiadaniu takiej karty jest fakt, ze w bankomacie lub banku można będzie załadować taka kwotą pieniędzy, która jest niezbędną do realizacji danej transakcji.

Pieniądz elektroniczny funkcjonujący w oparciu o Internet (pieniądz sieciowy) - pieniądze magazynowane są na twardym dysku komputerów osobistych i wykorzystywane w sieci. Jest to tzw ”cyfrowa gotówka” mająca określony nominał, niepowtarzalny numer seryjny oraz zabezpieczenia przed sfałszowaniem postaci podpisu cyfrowego emitującego banku. Jednakże w odróżnieniu od papierowych banknotów te elektroniczne są jednorazowego użytku- banknot po użyciu zostaje unieważniony przez bank.

W Polsce jak narzie ta forma płatności nie istnieje, może kiedyś ten fakt ulegnie zmianie.

2. 3. Zabezpieczenia bankowości elektronicznej.

Sieci komputerowe, stanowiące podstawę elektronicznej bankowości z racji przenoszonych w nich informacji stanowią dość poważny punkt wszelkich zagrożeń. W dzisiejszych czasach część

informacji przenoszona jest w formie cyfrowej w postaci dźwięku, obrazu czy plików.

Podawane są przeważnie trzy rodzaje zagrożeń pojawiające się w sieciach:

• Naruszenie tajności danych

• Nieautoryzowany dostęp do serwisu

• Zablokowanie usługi

Bezpieczeństwo transakcji ma podstawowe znaczenie w budowaniu zaufania pomiędzy klientem a bankiem. Aby ta współpraca była jak najbardziej owocna banki ciągle udoskonalają zabezpieczenia systemu tak by usługi oferowane przez nie stały się równie pewne jak usługi banków uniwersalnych. W tym celu wykorzystuje się cztery metody , które w pewien istotny sposób maja zapewnić bezpieczeństwo:

• Szyfrowa transmisja danych

• Proste uwierzytelnienie faktów- poprzez podanie identyfikatora , nr PIN i hasła

• Silne uwierzytelnienie- certyfikat użytkownika, klucz prywatny

• Podpis elektroniczny.

Tab. 3. Zabezpieczenia elektronicznej bankowiosci w wybranych systemach w Polsce.

BANK	ZABEZPIECZENIA
Bank Gospodarki Żywnościowej S. A	System uprawnień dostępu oraz haseł identyfikacyjnych, szyfrowanie, podpis elektroniczny
Bank Ochrony Środowiska S. A `	Hasła, kodowanie informacji i danych, podpis elektroniczny
Bank Pekao S. A	Hasło, PIN, podpis elektroniczny, kodowanie transmisji danych
Bank Przemysłowo-Handlowy S. A	Klucze generowane przez bank, autoryzacja zleceń płatniczych
Bank Rozwoju Eksportu S A	Lokalne hasła, szyfrowanie danych, podpis elektroniczny
Bank Współpracy Regionalnej S. A	Szyfrowanie, wielopoziomowe kryteria autoryzacji, wielopoziomowy dostęp do zleceń na hasło, autoryzacja dostępu do home-banking- hasło
Bank Zachodni S. A	Klasyfikatory, hasła podpis elektroniczny szyfrowanie danych, połączenia kodowane
ING Bank Śląski	Identyfikator i hasło, podwójne hasło administratora, indywidualny identyfikator, klucze cyfrowe i dyskietka kluczowa, blokada połączeń, kodowanie plików i transmisji, system raportowania.

Bankowość elektroniczna odgrywa obecnie niezwykle ważną rolę na polskim rynku bankowym, choć pod względem stopnia wykorzystania jej usług przez społeczeństwo pozostaje jeszcze ona w fazie rozwoju. Wraz z postępem technicznym i rozwojem technologii rosną oczekiwania klientów. Banki z kolei by nie utracić pokładanego w nich zaufania starają się sprostać stawianym im na tym polu wyzwaniom i wychodzą im naprzeciw. Tym samym BE staje się idea nowoczesności i funkcjonalności.

Z punktu widzenia klienta korzystanie z usług bankowości elektronicznej przynosi współmierne korzyści. Jedną z nich jest możliwość zarządzania finansami osobistymi. Pełen kontroling, przejrzystość cen, swobodny dostęp do informacji, oszczędność czasu i komfort świadczonych usług to kolejne pożytki Wygodna komunikacja to następny ważny aspekt, którego nie można tutaj pominąć. Nie trzeba bowiem stać w niejednokrotnie długich kolejkach do okienka bankowego, a nawet wychodzić z domu by pozałatwiać zwoje sprawy. Wszystko czego potrzebuje klient by mieć dostęp do pełniej informacji to urządzenie elektroniczne takie jak telefon czy komputer, które w obecnym czasie są stałym elementem wyposażenia domów.

Z punktu widzenia banku zastosowanie technologii informacyjnych w bankowości daje bankom szanse działania na globalnym rynku, promowania szerokiego asortymentu usług i produktów, zebrania cennych informacji o klientach a także możliwość dotarcia do licznej grupy odbiorców zainteresowanych ofertami banków.

Tak wiec bankowość elektroniczna to teraźniejszość nie do końca jeszcze ugruntowana, ale zaakceptowana przez sektor bankowy jak i klientów. Jej formy będą się zmieniać wraz z postępem technicznym, ale idea samodzielnego dostępu do usług bankowych zapewniająca odbiorcom luksus i wygodę pozostanie bez zmian.

Pozycje zwarte

1. Borcuch A., 2007- Pieniądz elektroniczny, pieniądz przyszłości - analiza ekonomiczna, wydawnictwo CeDeWu, Warszawa.

2. Chmielarz W, 1999 - Systemy elektronicznej bankowości i cyfrowej płatności, wydawnictwo wyższej Szkoły Ekonomiczno-Informatycznej, Warszawa.

3. Dobosiewicz Z, 2003 - Bankowość, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.

4. Flejterski S, Świecka B, 2006 - Elementy finansów i bankowości, wydawnictwo CeDeWu, Warszawa.

5. Grzechnik J, 2000 - Bankowość internetowa, Internetowe Centrum promocji, Gdańsk.

6. Polasik M, 2007 - Bankowość elektroniczna. Istota, stan, perspektywy, wydawnictwo CeDeWu, Warszawa.

7. Świecka B, 2002 - Detaliczna bankowość elektroniczna, wydawnictwo CeDeWu, Warszawa

Pozostałe źródła

Internet

Tab. 1- Pojęcie bankowości elektronicznej wg różnych autorów opracowań tematu..........3

Tab.2 - Rodzaje kiosków i ich funkcjonalność. ..................................................................10

Tab.3 Zabezpieczenia elektronicznej bankowiosci w wybranych systemach w Polsce....13

Rys. 1 Elementy składowe bankowości elektronicznej ..........................................................4

Rys. 2 Klasyfikacja bankowości elektronicznej......................................................................6

WWW- World Wide Web- hipertekstowy, multimedialny, sieciowy system informatyczny oparty na publicznie dostępnych standardach ISO;

Call center- serwis telefoniczny banku obsługiwany przez operatora;

IVR-Interactive Voice Response- automatyczny serwis telefoniczny banku, w ramach którego klient otrzymuje komunikaty głosowe i wybiera tonowo polecenia z klawiatury telefonu.

WAP-Wirless Application Protocol- technologia sieci bezprzewodowej analogicznej do WWW, ale okrojona do potrzeb telefonów komórkowych i innych urządzeń o niewielkim wyświetlaczu;

SMS-Short Message Service- usługa polegająca na przysłaniu krótkich wiadomości w formacie tekstowym w sieciach telefonii komórkowej

POS-Point Of Sale-tzw punkty sprzedaży;; umożlowiaja dokonywanie transakcji w punktach handlowych posiadających elektroniczne czytniki bankowych kart płatniczych.

Rozdział pierwszy :Pojęcie i klasyfikacja bankowości elektronicznej.

12

Rozdział drugi: Instrumenty bankowości elektronicznej.

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA

SPIS TABEL

SPIS RYSUNKÓW

Bankowość elektroniczna

BANKOWOŚĆ ELEKTRONICZNA

Bankowość domowa

(home banking)

Bankowość firmowa

(corporate banking)

Bankowość modemowa

Bankowość telefoniczna

Bankowość terminalowa

Bankowość telewizyjna

Bankowość internetowa

Tradycyjna bankowość telefoniczna

Bankowość mobilna

Bankomaty

Elektroniczne terminale do akceptacji kart

Kioski multimedialne

Bank wirtualny

Bank z oddziałami świadczący usługi przez Internet

Karty płatnicze

Pieniądz elektroniczny

Elektroniczne instrumenty płatnicze

Główne kryteria klasyfikacji

Rodzaj

Klientów

Kanał

Komunikacji

Tryb

Dostępu

Poziom

Dostępu

Typ

Modelu

Detaliczna

bankowość

elektroniczna

Korporacyjna

bankowość

elektroniczna

Bankowość

internetowa

Dedykowana

bankowość

komputerowa

Bankowość

telefoniczna

Bankowość

przenośna

Bankowość

terminalowa

Bankowość telewizyjna

Bankowość

online

Bankowość

offline

Dostęp pasywny

Dostęp półaktywny

Dostęp aktywny

Model wielokanałowy

Model banku wirtualnego

Model banku supermarketu finansowego

Model internetowego banku niszowego

---