05.11.2012

Wykład 3

1. Faza ewaluacji (autoryzacji) projektu:

• Ma dać odpowiedź na pytanie czy mamy przyjąć dany pomysł, czy odrzucić, (accept or resign).

• Rodzaje projektów:

• Odtworzeniowa-modernizacyjne

• Strategiczne

• Może być więcej stopni podziału:

• Służące zastąpieniu dotychczasowych obiektów (placement project) - służą obniżeniu kosztów produkcji

• Istotna jest analiza parametrów technicznych (jakościowo-kosztowych)

• Projekty nastawione na obniżenie kosztów eksploatacji - wprowadzanie ulepszeń (cost reduction project)

• Projekty rozwojowe (ulepszające) (expansion or improved project) - służą zwiększeniu skali działalności, ale dotychczasowych

• Projekty strategiczne - zapewniające nowy etap życia przedsiębiorstwa

• Projekty wymuszone (mandatory) - firma musi je robić, bo są wymuszone przepisami, koncepcja rachunku opłacalności jest inna - daje odpowiedź na pytanie jak inwestować a nie czy inwestować, ponieważ trzeba inwestować

Feasibility study:

• Cechy:

• FS powinno zawierać krytyczną analizę wszystkich aspektów projektu

• Wynik FS to techniczno-ekonomiczna koncepcja projektu, która zawiera rozwiązania wszystkich aspektów projektu

• FS Powinno dostarczyć danych do podjęcia decyzji inwestycyjnych

• Opracowanie (5 uwag):

• Nie ma jednego modelu (układu FS), ale jest pewien standard, lecz nie w każdym przypadku musimy tak samo działać

• Układ treści zależy od wielu czynników

• Nowy projekt (na nowym terenie, lokalizacja może być istotna lub nie) czy modernizacyjny

• Proces poszukiwania najlepszego rozwiązania jest to proces iteracyjny (uwzględniający sprzężenia zwrotne) a nie sekwencyjny (poukładany punkt po punkcie)

• Studium wykonalności ma wiele punktów, - jeżeli coś raz ustalimy to nie znaczy, że tak już zostanie

• Iteracyjny - Np. jadąc na wycieczkę grupową ustala się, że można przenocować w hotelu X a potem okaże się, że tam nie ma wolnych miejsc i trzeba będzie szukać innego hotelu

• Opracowując studia wykonalności trzeba uwzględniać specyficzne warunki a nie przenosić bezkrytycznie rozwiązań innych projektów

• Trzeba brać pod uwagę lokalne warunki, ponieważ studia wykonalności często w przeszłości robiły firmy z wysoko rozwiniętych państw dla innych państw i chciały sprzedać im swój sprzęt, swoją technologię

• Istotne jest, aby przystępując do przygotowania studium wykonalności znać źródła finansowania

• Odbiorcą studium jest inwestor - to dla wszystkich inwestorów (wg podręczników amerykańskich inwestorzy to firmy, które kupują projekt poprzez zakup akcji, obligacji)

• Struktura „typowego studium” według UNIDO:

• Podsumowanie i wnioski (exesutive study) - najważniejsze konkluzje wynikające z całości badań, dla dużych projektów takie studia to wiele tomów i jeśli decyzje mają podejmować osoby na wysokim szczeblu, które nie mają czasu na czytanie całości to trzeba przygotować skróconą wersję.

• Geneza i koncepcja projektu (histry and back groung), - jaka jest dotychczasowa historia projektu, jak go wykonywano do tej pory, kto się nim zajmował

• Analiza rynku i koncepcja marketingu - opracowanie wszystkiego, co dotyczy rynku, w tej i kolejnej części wyprowadzane są informacje końcowe, które przechodzą do ostatniej, w której robi się rachunek ekonomiczny (zawiera informacje takie jak: popyt, cena, upusty, konsumenci itp.), najważniejsze przechodzące informacje:

• Przychody ze sprzedaży

• Koszty sprzedaży (marketingu)

• Materiały, media i inne nakłady, - co ile, i od kogo będziemy kupować, jak będzie to magazynowane itp. Jest to bardzo istotne w zakładach przemysłowych Np. w hucie - elementem wyjściowym są:

• Koszty materiałów i energii

• Lokalizacja i środowisko - wszystko zależy od inwestycji

• Np. projekt związany z Rozpudą - zieloni zablokowali a mieszkańcy zostali z problemem

• Strona techniczna projektu - trzeba określić wszystkie zagadnienia techniczne

• Jaka technologia będzie stosowane i skąd ją wziąć (na jakich zasadach, czy to ma być licencja)

• Wszystkie obiekty majątku trwałego trzeba określić:

• Aktywne - maszyny, urządzenia

• Pasywne - budowle,

• Podstawa do określenia nakładów i obliczenia kosztów eksploatacyjnych i amortyzacji

• Organizacja i koszty pośrednie - określenie struktury organizacyjnej, oraz kosztów administracyjnych

• Zasoby ludzkie - należy rozwiązać wszystkie sprawy związane z zatrudnieniem

• Nowy obiekt - skąd pozyskać nowych ludzi

• Nowy projekt często niesie za sobą nowe zawody, które wcześniej nie występowały

• Ale czasem nowy projekt też niesie za sobą zwolnienia i wymianę pracowników

• Planowanie i bilansowanie produkcji - chodzi o budowanie harmonogramu - punkt po punkcie jak projekt powinien powstawać, harmonogram jest potrzebny z wielu powodów:

• Żeby wiedzieć po kolei, co trzeba robić

• Żeby kontraktować poszczególnych podwykonawców

• Trzeba przygotować i dopasować finansowanie projektu

• Dokonanie finansowej oceny - ustalenie finansowej opłacalności projektu przy założeniu, że przyjmujemy wszystkie ustalenia z rozdziałów studiów wykonalności:

• Przepływy

• Wartość bieżąca netto

• Analiza ryzyka

• Ustalenie wymaganej przez inwestora stopy zwrotu - handle rate

• Weryfikacja ustaleń w celu poprawy

• Często na tym etapie studium się kończy

• Analiza społeczno-ekonomiczna projektu CBA (Cost Benefis Analisys) - wpływ projektu na rozwój regionu - robi się ją w przypadku dużych projektów

• Przy projektach infrastrukturalnych analiza CBA ma bardzo istotne znaczenie

• Studia funkcjonalne uzupełniają studium wykonalności

• Nie każde studium gdzie NPV wyjdzie dodatnie jest realizowane:

• Studia w spółkach są głosowane przez zarząd i radę nadzorczą

• Jeśli studium przejdzie przez zarząd i radę nadzorczą to trafia do planu inwestycyjnego (CAPEX-u)

• Projekt będzie już realizowany

• Funkcja kontrolna

• Funkcja motywacyjna - aprobata dla zespołu autorskiego

• Zlecenie opracowania projektu budowlanego

• Faza kontraktów:

• Z projektantem - projekt budowlany

• Kontrakty na wykonawstwo inwestycji:

• Generalne wykonawstwo - 1 firmą wybierającą podwykonawców

• Firma powinna ustalić ścisły controlling projektu, bo z wykonawcami różnie bywa

• Postaudyt (poist completion audyt) - przyjął się w obiektach infrastrukturalnych finansowanych przez UE

• Można robić do 5 lat od realizacji

• Postaudyt - ma na celu całościowe zbadanie wszystkich czynności związanych z zarządzaniem propozycją inwestycyjną począwszy od jej zdefiniowania poprzez wdrożenie aż po zakończenie jej eksploatacji:

• Od pomysłu aż po oddanie do eksploatacji

• Uzasadnienie - ma to służyć doskonaleniu działalności inwestycyjnej przedsiębiorstwa

• Stałe prowadzenie postaudytu może skłaniać menedżerów do lepszego zrozumienia budżetowania kapitału

• Trudności:

• Odseparowanie kosztów i korzyści badanego projektu od pozostałej działalności firmy

• Wysokie koszty audytu

• Stronnicza selekcja projektów do audytu

• Brak współpracy miedzy osobami zaangażowanymi w projekt z tymi, którzy przeprowadzają post audyt

• Niechęć do projektów bardziej ryzykownych

• Zmiany w otoczeniu - projekty w branżach, w których występuje ogromne narażenie projektu, że jego założenia nie okażą się prawdziwe

• Przy wyborze projektów do audyt kieruje się często wartością projektu

• Modelowo postaudyt przeprowadza się:

• Najczęściej rok po oddaniu do eksploatacji

• Dotyczy nie pojedynczego projektu inwestycyjnego, ale wielu projektów.

Finanse i Rachunkowość	Przedmiot: Decyzje inwestycyjne (wykłady)
Rok akademicki 2012/2013	Semestr I
Prof. zw. dr hab. K. Marcinek	Autor notatki: lic. Krzysztof Podgórski

1

---