Wykład V 24.05.2011
Ad. 4 Podsystem monitoringu przyrody
W ramach podsystemu monitoringu przyrody są realizowane następujące zadania:
monitoring ptaków, w tym monitoring obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000;
monitoring gatunkowy i siedlisk przyrodniczy ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000;
wdrażanie monitoringu przyrodniczego Morza Bałtyckiego w zakresie wybranych elementów zgodnie z wymaganiem Bałtyckiego Planu Działań i Dyrektywy…
monitoring lasów;
zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego.
Zadania te są kontynuacją oraz rozszerzeniem prac z lat poprzednich. Poza wykonywaniem prac badawczych istotnym zadaniem jest opracowanie metodyk dla nowych komponentów uwzględnienie wymagań prawodawstwa polskiego, UE oraz przyrodniczych konwencji międzynarodowych.
Prowadzenie Monitoringu Przyrodniczego różnorodności biologicznej i krajobrazowej w tym sieci Natura 2000 w ramach Państwowego MŚ jest obowiązkiem wynikającym z art. 112 z ustawy z dnia kwietnia 2004r. o ochronie przyrody.
Zadania realizowane w monitoringu gatunków siedlisk przyrodniczych…
Monitoring lasów jest prowadzony w oparciu o przepisy prawne zawarte w ustawie z dnia 28.IX.1991r. o lasach.
Program monitoringu lasów jest realizowany zgodnie z zasadami metodycznymi określonymi w Międzynarodowym Programie Koordynacyjnym ICP Forests (działającym w ramach konwencji w sprawie trans granicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości).
Monitoring przyrodniczy M. Bałtyckiego jest realizowany głównie w oparciu o dwa międzynarodowe dokumenty uchwalone w ostatnich dwóch latach: Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17.VI.2008r.ustalająca ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego - dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskich oraz Bałtycki Plan Działań Komisji Helsińskiej…15.XI.
Badania stanów zdrowia lasów są prowadzone w oparciu o krajowa siec stałych powierzchni obserwacyjnych (SPO) zmodyfikowanej pod katem dopasowania do regularnej siatki pomiarowej 8x8 km (poziom krajowy) i 16x16km (poziom europejski) i zintegrowaną z wielkopowierzchniową inwentaryzacją stanu lasów. Badaniem będą objęte drzewostany wszystkich gatunków lasotwórczych w wieku powyżej 20 lat w lasach wszystkich kategorii własności.
Zadanie: Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego
Celem ZMŚP jest dostarczanie danych o stanie reprezentowanych geoekosystemów Polski ( z uwzględnieniem ich georóżnorodności, mechanizacji ich funkcjonowania, o tendencjach zmian zachodzących w nich pod wpływem zmian klimatu i działalności człowieka , rodzaju i charakterze zagrożeń geoekosystemów).
ZMŚP ma charakter kompleksowy, traktujący środowisko przyrodnicze jako system złożony zarówno z komponentów biotycznych i abiotycznych pozostających ze sobą we wzajemnych powiązaniach ekologicznych. Przedmiotem monitoringu s ą wybrane geoekosystemy reprezentatywne dla zróżnicowanych pasmowo struktur krajobrazowych Polski.
Program ZMŚP w zakresie celów i metodyki badań nawiązuje do międzynarodowego programu Integrated Monitoring funkcjonujące w ramach Konwencji w sprawie trans granicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości.
Ad.5 Podsystem monitoringu hałasu
Zgodnie z art. 26 i 117 ustawą -POŚ jednym zadań PMŚ jest uzyskiwane danych oraz ocena i obserwacje zmian stanu akustycznego środowiska.
Celem funkcjonowania podsystemu jest zapewnienie informacji dla potrzeb ochrony przed hałasem. Jest ona prowadzona poprzez instrumenty planowania przestrzennego oraz instrumenty ochrony środowiska.
Są to takie instrumenty jak mapy akustyczne, programy ochrony środowiska w tym programy ochrony przed hałasem oraz rozwiązania techniczne ukierunkowane na źródła lub linie mechanizujące oddziaływanie źródeł hałasu na ekrany akustyczne. Pomiary powinny umożliwiać wyznaczanie obszarów o ponad normatywującym poziomie hałasu, na których terenie skoncentrować działania naprawcze.
Zadanie: Pomiar i ocena stanu akustycznego środowiska
Zadanie to dotyczy pomiarów i oceny hałasu emitowanego przez źródła przemysłowe i komunikacyjne (drogi, linie kolejowe, tramwajowe oraz lotniska). Badania obejmują wyznaczanie roznoszonego poziomu hałasu i warunków poza akustycznymi niezbędnych do interpolacji wyników i oceny klimatu akustycznego.
Ze względu na charakter zjawiska hałasu organizacja badań jest zgodna z ustawą - POŚ podstawowym poziomem oceny klimatu akustycznego jest powietrze. Starosta oraz zarządzający drogami , liniami kolejowymi i portami lotniczymi są odpowiedzialni za dokonywanie ocen w formie map akustycznych, opracowywanych w oparciu o metody obliczeniowe wykorzystujące m.in. wyniki pomiarów. Mapy akustyczne są aktualizowane w cyklach 5-letnich począwszy od roku 2007.
Wojewódzki Inspektorat OŚ jest ustawowo zobowiązany do dokonywania oceny stanu akustycznego środowiska na terenach nie objętych obowiązkiem opracowywania map akustycznych.
Natomiast w odniesieniu do obszarów, na których mapy akustyczne są wykonywane to wojewódzki inspektor ma obowiązek prowadzenia danych na temat wykonywanych map i przechowywanie ich w rejestrze.
Zakres podsumowanych prac pomiarowych podzielono na:
zakres podstawowy (w większości obligatoryjny zakres badan pozwalający na spełnienie wymagań dostarczenia danych w ramach statystyki państwowej);
zakres rozszerzony realizujący w pełni potrzeby monitorowania stanu akustycznego środowiska (w oparciu o szczegółowe wytyczne).
WIOŚ w wojewódzkim programie MŚ określa zakres badań własnych, a także zakres wykorzystywanych badań prowadzonych przez inne jednostki z mocy prawa wykonujące pomiary hałasu niezbędnego do wykonywania ocen klimatu akustycznego w wojewodztwie, biorąc pod uwagę:
obszary priorytetowe wskazane w ustawie POŚ
sieć i natężenie ruchu drogowego i kolejowego;
źródła przemysłowe - w powiązaniu z planem kontroli.
SCHEMAT
Ad.6 Podsystemy monitorowania pól elektromagnetycznych
Ocena poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku dokonuje się w ramach PMŚ. W ramach ustawy pola elektromagnetyczne (PEM) są to pola elektryczne, magnetyczne i elektronowe o częstotliwości z zakresu od 0Hz do 300GHz stanowiące promieniowanie elektromagnetyczne niejonizujące
W ramach tego podsystemu monitorowania pól elektronowych jest prowadzona obserwacja zmian poziomów sztucznie wytworzonych pól elektromagnetycznych w środowisku.
Cechą tej obserwacji jest ochrona przed wzrostem poziomów pól elektronowych ponad wartości normatyw zdefiniowanych dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkalna i miejsc dostępnych dla ludzi.
Jest to rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobu obniżania tych poziomów.
Wiąże się z tym konieczność dokonywania ocen poziomów PEM w środowisku Wykonywanie badań na rzecz tych ocen jest zadaniem WIOŚ.
Zadanie: Pomiar i ocena poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku
Ma na celu monitoring poziomów danych parametrów charakterystycznych pola elektromagnetycznego i wprowadzenie do środowiska w sposób sztuczny przez źródła pól elektromagnetycznych . Wystepuja w naszym otoczeniu tj głównie obiekty radiokomunikacyjne w tym stacje nadawcze radiowe i telewizyjne oraz stacje bazowe telefonii komórkowych.
Na terenie każdego z województw pomiary są wykonywane w 135 pk pomiarowym w trzyletnim cyklu pomiarowym dla terenów dostępnych dla ludności tj. w centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50tyś w pozostałych miastach i na terenach wiejskich.
Program pomiarów monitorowania poziomów PEM ochronie środowiska uzupełniane jest pomiarami kontrolnymi wykonywanymi zarówno przez WIOŚ jak i przez inne jednostki wyspecjalizowane w prowadzeniu tego typu pomiarów , warunki spełnienia wymagań danej jakości wyników.
Działania wspomagające ocenę poziomu pól elektromagnetycznych w środowisku jest kompletna informacja natomiast źródeł takiego promieniowania mogą znacząco oddziaływać na środowisko.
WIOŚ prowadzi aktualizowany rejestr zawierający informacje o terenie na którym stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych pomiarów pół elektromagnetycznych w środowisku z wyszczególnieniem przekroczeń z terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkalną oraz miejsc dostępnych dla ludności .
Zadanie: Pomiar PEM w mieście powyżej 250 tyś mieszkańców
Przewiduje się w zależności od dostępności środków, wykonanie dodatkowych pomiarów monitorowanych pól elektromagnetycznych dla wybranego miasta o liczbie mieszkańców powyżej 250 tyś.
Celem przeprowadzenia pomiarów uzupełniających poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku będzie pełniejsza oceną poziomów PEM uzyskanego na podstawie…
Badania poziomów PEM będą prowadzone specjalistycznymi przyrządami pomiarowymi, np. analizatorem widm, sondami wąsko pomiarowymi itp.
W skład zakresu pracy będą mogły również wchodzić badania poziomów PEM o charakterze porównywalnym przy użyciu aparatury pomiarowej o różnym charakterze
SCHEMAT
Ad. 7 Podsystem monitoringu promieniowania jonizującego.
5