PROJEKTOWANIE SYSTEMU AUDIO

1. SYSTEM PODSTAWOWY Jest to najprostsza konstrukcja audio do zamontowania w samochodzie. Składa się oczywiście z dwóch niezbędnych elementów: źródła (radioodtwarzacza) oraz jednej pary głośników. Mimo niezwykłej prostoty konstrukcja taka jest często niedoceniana - mało tego często błędnie wykonana ! Proszę zauważyć, że na naszym schemacie głośniki znajdują się na jednym poziomie z odtwarzaczem wyraźnie sugerując, że umieszczono je z przodu! (drzwi bądź deska rozdzielcza). Konsekwentnie propagować będziemy bowiem ideę tzw. frontstaging'u czyli obrazu dźwiękowego przesuniętego "przed" słuchacza - dobiegającego z przodu. Bardzo częstym błędem montażowo-akustycznym jest zamontowanie wyłącznie głośników z tyłu. To efekt wielu lat "zaniedbań i przyzwyczajeń". Tymczasem poprawny wybór głośników i dobrze wykonana instalacja  gwarantuje nawet w tak prostym układzie fascynujący dźwięk.

Odtwarzacz: Polecamy zakup lub przesiadkę na odtwarzacz CD. Jest to według nas optymalne źródło dźwięku o bardzo dobrym stosunku jakości do ceny. Nie prawdziwe są opinie, iż odtwarzacze pojedyńczych płyt CD "skaczą". Nowoczesne konstrukcje zapewniają bardzo dobrą stabilność antywibracyjną i tylko w ekstremalnych warunkach mogą zgubić ścieżkę - w praktyce zdarza się to jednak niezwykle żadko. Nie do pominięcia jest fakt, iż bardzo dobre odtwarzacze można kupić już w kwocie około 1200-1500 PLN, a zestaw radio+zmieniarka to kwota minimum 1800 PLN. Rekomendacja dotyczy również wszystkich pozostałych systemów przedstawionych poniżej.

Głośniki: TYLKO w tzw. zestawie (jak pokazuje schemat) - 2 głośniki nisko/średniotonowe + 2 głośniki wysokotonowe. Wyłącznie taki układ zapewnia jednolity, poprawny obraz dźwiękowy z dokładnym przekazem wysokich częstotliwości. Głośniki koaxialne (współosiowe) zamontowane w drzwiach na dole nie zapewniają dobrego odbioru najwyższych rejestrów - po prostu grają "w nogi". Najlepszym wyjściem jest zakup nowego zestawu głośnikowego. Doraźnie pomóc może instalacja dodatkowych głośników wysokotonowych podłączonych do głośników fabrycznych.

ZALETY: Prosta konstrukcja, szeroki wybór komponentów, dobry dźwięk. WADY: Brak niskiego basu, słaba dynamika, zniekształcenia - ograniczony poziom głośności, kompresja dźwięku.

2. SYSTEM PODSTAWOWY ROZSZERZONY Konstrukcja rozbudowana względem poprzedniej o system głośników tylnych. Jak pokazuje schemat polecamy zastosowanie z tyłu głośników owalnych w formacie 6x9 cala. W większości samochodów montaż tej wielkości przetworników nie nstręcza wielkich problemów (podnoszona tylna półka lub podszybie). Rozmiar głośników został dobrany do oczekiwanego charakteru brzmienia systemu. Mają one zapewnić przede wszystkim znaczne poszerzenie w dół zakresu przetwarzanych częstotliwości - służyć więc będą do budowy fundamentu basowego. System polecany jest dla słuchaczy ceniących jakość i nie preferujących potężnego basu (mogących "zrezygnować" z subwoofera).

Głośniki: Należy wybierać konstrukcje najlepiej wyłącznie niskotonowe (bez sekcji wysokotonowej) lub tylko dwudrożne. Wycofanie wysokich tonów pozostawia obraz dźwiękowy z przodu rozszerzając tylko przestrzenność całego przekazu. Najlepszą propozycję stanowią głośniki o "miękkim" zawieszeniu - podatne. Pozwalają one przy stosunkowo niskiej mocy radia na uzyskanie dobrego basu.

Rozbudowa: W celu uzyskania maksymalnie dobrego dźwięku zaleca się oprócz zamontowania głośników wyższej klasy podłączenie 4 kanałowego wzmacniacza. Poprawie ulegnie dynamika, szczegółowość dźwięki oraz zniknie efekt kompresji (będzie można zagrać głośniej).

ZALETY: Dobry bas, lepsza przestrzenność dźwięku. WADY: Pozostałe jak w systemie opisanym wyżej.

3. MINIMUM DLA FANÓW BASU Zestaw podstawowy rozbudowany o wzmacniacz i subwoofer. Jest to popularny system ukierunkowany na fanów niskich częstotliwości. Umieszczony z tyłu subwoofer promieniuje wyłącznie niskie częstotliwości i uzupełnia zestaw przedni. W tak zaprojektowanym systemie trudno uzyskać dobrą równowagę pomiędzy poszczególnymi zakresami zwłaszcza jeśli chodzi o połączenie basu z innymi dźwiękami. Dlatego polecamy go wyłącznie dla fanów niskiego uderzenia dysponujących ograniczonym budżetem.

Głośniki: Aktualne są wskazówki dotyczące pierwszego systemu. Ponieważ głośniki pozostają podłączone do radia należy wybierać konstrukcje o jak największej skuteczności (podawanej przez producenta w dB) aby w ten sposób zrównoważyć moc subwoofera. Można zastosować kondensatory foliowe 150mf podłączone szeregowo do kabla (+) w celu odcięcia satelitów od basu.

Wzmacniacz: Mostkowalny wzmacniacz dwukanałowy (bridged) z wbudowaną aktywną zwrotnicą dla subwoofera na częstotliwość 80 Hz.

Rozbudowa: Aby zrównoważyć dźwięk można zastosować dodatkowe - tylne zestawy głośnikowe podłączone do radia. Najlepiej, aby wyróżniały one tony średnie i minimalnie najwyższe co poprawi charakterystykę brzmienia całości.

ZALETY: Prosta konstrukcja, dobry - dynamiczny bas. WADY: Problemy z równowagą dźwięku, przednie głośniki - wady jak poprzednie systemy.

3. ZESTAW TRIMODALNY Trudny w konstrukcji ze względu na wymagania dotyczące poszczególnych komponentów, ale bardzo zintegrowany. Jest naturalnym rozwinięciem systemu opisanego powyżej. Nie do pominięcia jest rewelacyjny stosunek jakości do ceny! Głównym elementem zestawu, bez którego nie może on funkcjonować jest specjalna zwrotnica trimodalna, która rozdziela sygnał na głośniki przednie oraz subwoofer. W skrócie zestaw pracuje następująco. Dwa kanały wzmacniacza obsługują oba głośniki z przodu. Jednocześnie mostek wzmacniacza służy do obsługi subwoofera. W ten sposób na jednym wzmacniaczu konstruujemy cały system audio! Przewaga w stosunku do poprzedniego zestawu to znacznie lepsze zrónoważenie i dynamika w zakresie tonów średnich i wysokich.

Głośniki: Zestawy o skuteczności maksymalnie zbliżonej do skuteczności subwoofera.

Wzmacniacz: Mostkowalny wzmacniacz 2 kanałowy stabilny w pracy przy obciążeniach 2 Ohm - warunek niezbędny ! Nie musi być wyposażony w aktywne zwrotnice - ich rolę przejmuje zwrotnica trimodalna.

Subwoofer: Najlepiej sprawdzają się dobrze zestrojone konstrukcje o stabilnym przebiegu impedancji.

Rozbudowa: Jak poprzedni system.

ZALETY: Kompaktowa konstrukcja, mała ilość komponentów, dobry stosuneki jakości do ceny, dobry dźwięk  WADY: Ograniczenia techniczne dotyczące komponentów, brak możliwości zbalansowania dźwięku subwoofera i satelitów.

4. OPTYMALNY ZESTAW CAR AUDIO Jest to według nas (także według specjalistów branży car audio) najlepsze brzmieniowo rozwiązanie systemowe (borąc pod uwagę również cenę całości). Zestaw przedni oraz subwoofer pracują w oparciu o jeden - 4 kanałowy - wzmacniacz. Uzupełnienie stanowią głośniki tylne podłączone do radioodtwarzacza. System jest bardzo tolerancyjny względem poszczególnych komponentów. Dźwięk prezentuje się z każdej strony znakomicie. Konstrukcja ułatwia optymalne ustawienie komponentów - dopasowanie do gustu słuchacza. Zagwarantowana jest bardzo dobra dynamika, rozdzielczość i swoboda przekazu.

Głośniki: Ograniczenia dotyczą wyłącznie głośników tylnych podłączonych do radia.

Wzmacniacz: 4 kanałowa konstrukcja musi być wyposażona w zwrotnicę górno i dolno przepustową (HP i LP) osobno dla zestawów przednich oraz subwoofera.

Rozbudowa: Jeśli wzmacniacz jest stabilny do 2 Ohm można podłączyć z przodu dodatkowe głośniki tzw. kick basy, które znacznie poprawią przetwarzanie średniego basu. Dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie zamiast 4 kanałowej końcówki mocy wzmacniacza 5 kanałowego, który napędzi również tylne głośniki.

ZALETY: Bardzo dobry dźwięk, możliwość indywidualnego zestrojenia systemu. WADY: Praktycznie brak.

5. CAR AUDIO PROFESJONALNIE Kompletny zestaw pracujący na dwóch osobnych wzmacniaczach dedykowanych odpowiednio dla głośników satelitarnych i dla subwoofera. Taka koncepcja umożliwia maksymalnie dokładne dopasowanie komponentów do przydzielanych zadań - inne wzmacniacze pracują lepiej z głośnikami, inne sprawdzają się pracując z subwooferem. System gwarantuje najlepszy z możliwych dźwięk. Odseparowanie głośników satelitarnych od głośnika niskotonowego powoduje lepsze wykorzystanie parametrów pracy wzmacniaczy. Brak jest też wzajemnych zakłóceń.

Wzmacniacze: 4 kanałowy wyposażony w zwrotnice górno przepustowe (HP) zarówno na przód jak i na tył. Wzmacniacz do subwoofera wyposażony w zwrotnicę dolnoprzepustową (LP) najlepiej regulowaną płynnie. Optymalną konstrukcją wzmacniacza dla subwoofera jest 1 kanałowy wzmacniacz monofoniczny tzw. monoblok.

Rozbudowa: Jak system wyżej. Do wzmacniacza napędzającego subwoofer należy podłączyć kondensator dużej pojemności. Profesjonalne systemu car audio pracują także w oparciu o zewnętrzną zwrotnicę aktywną.

ZALETY: Najlepszy dźwięk, rewelacyjna dynamika w każdym zakresie, możliwość bardzo dokładnego zestrojenia zestawu. WADY: Skomplikowana instalacja systemu, wymagane doświadczenie przy strojeniu zestawu.

PODSUMOWANIE. Przedstawiliśmy praktycznie wszystkie możliwe konstrukcje zestawów nagłośnieniowych w samochodzie. Inne systemy są wyłącznie modyfikacjami i mutacjami przedstawionych. Najbardziej uniwersalny jest zdecydowanie schemat przedstawiony w punkcie 4. Proponuje on bardzo dobry dźwięk przy optymalnym stosunku jakości do ceny - POLECAMY. Zastosowanie powyższych projektów gwarantuje zbudowanie poprawnie brzmiącego systemu audio w każdym samochodzie.

KALKULACJA PRZYKŁADOWEGO SYSTEMU AUDIO OPARTEGO NA SCHEMACIE NR 4.

Odtwarzacz CD	JVC KD-SX 838 R	1499 PLN
Głośniki przód	MAGNAT PRO 216 16cm zestaw	449 PLN
Wzmacniacz	SOUNDSTREAM P 204 E 4x50W	1099 PLN
Głośniki tył	MAGNAT LS 130 13 cm koax	199 PLN
Subwoofer	JBL CT 250 25 cm tuba	729 PLN
	RAZEM	3975 PLN

---