a Mat inf. dz.wykl 9 , 1 „Równowaga przeżywania"(EB=Experience Balance)


Dr hab. Andrzej Gołąb Mat. do wykładu: Diagnoza i ekspertyza psychologiczna SWPS st. dzienne sem. zim. 2002/2003 Wykład 9

Podziękowanie: Autor Materiałów dziękuje pani Alicji Czeredereckiej za przejrzenie Materiałów

do wykładu 8 i 9 i wskazanie dostrzeżonych błędów i nieścisłości. Pomoc ta nie zdejmuje z autora odpowiedzialności za obecną formę Materiałów.

Wykład 9

Test Rorschacha: obliczanie wskaźników i ich interpretacja

1. Przykładowe wskaźniki i ich znaczenie

1.1. „Typ przeżywania” w klasycznym ujęciu Rorschacha (Erlebnistypus)

1.2. Analogiczna grupa wskaźników w systemie Exnera

(przykłady kilku wskaźników)

1.3. „Konstelacja samobójcza” - przykład jednego ze wskaźników Exnera,

dla których ustalono wyniki krytyczne (graniczne)

2. Plan postępowania psychologa posługującego się testem Rorschacha

w całościowym systemira

3. Fragmenty interpretacji wyników badania Zenona S.

1. Przykładowe wskaźniki w tescie Rorschacha

1.1. „Typ przeżywania” w klasycznym ujęciu Rorschacha (Erlebnistypus)

Żródła informacji: Grzywak-Kaczyńska (1967) s. 44-45, Kreutz (1962) s.206-207

T.P. = M / Σ C

T.P. - wskaźnik TYPU PRZEŻYWANIA według Rorschacha

M - wypowiedzi, w których determinantą jest RUCH LUDZI

C - wypowiedzi, w których determinantą jest BARWA CHROMATYCZNA

C - determinanta: wyłącznie barwa

FC - determinanta: przede wszystkim forma, ale i barwa

CF - determinanta: przede wszystkim barwa, ale i forma

Σ C = (0,5) x FC + (1,0) x CF + (1,5) x C

Sześć typów przeżywania według Rorschacha

a.Typ ekstratensywny czysty

Brak determinant M, są determinanty C

(np. FC=0,5), a więc: M=0 Σ C ≥ 0,5

Gdy przewaga C jest duża, wtedy mówimy o „bogatym” typie ekstratensywnym. Osobę taką cechują: brak fantazji; inteligencja odtwórcza; życie „na zewnątrz”; więcej kontaktów społecznych; lepsze przystosowanie się do rzeczywistości; zmienne uczucia; duża ruchliwość; zręczność manualna.

b. Typ introwersyjny czysty

Brak determinant C, są determinanty M

a więc: C=0 M≥ 1

(Gdy przewaga M jest duża, „bogaty” typ introwersyjny)

Bogata wyobraźnia; inteligencja bardziej twórcza; życie bardziej wewnętrzne; kontakty społeczne mniej rozległe, ale bardziej intensywne, większa stałość uczuć, mniejsza zdolność przystosowania się do rzeczywistości; umiarkowana ruchliwość; mniejsza zręczność manualna.

c. Typ ekstratensywny mieszany

Przewaga determinant C nad M ( co najmniej o 1 punkt), a więc:

(Σ C - M) ≥ 1

d. Typ introwersyjny mieszany

Przewaga determinant M nad C ( co najmniej o 1 punkt), a więc:

(M -Σ C) ≥ 1

e. Typ ambiekwalny

Jednakowa lub prawie jednakowa liczba determinant C i M, a dokładnie mówiąc:

Σ C - M≤ 0,5

Jeśli jest to „bogaty” typ ambiekwalny (dużo C, dużo M), to jest to najlepszy wariant

f. Typ koartywny albo zwężony

Brak lub prawie brak determinant C i M, a dokładnie mówiąc:

(M ≤ 1) v (Σ C ≤ 1)

Jest to najgorszy wariant.

1.2. Analogiczna grupa wskaźników w systemie Exnera (przykłady kilku wskaźników)

1.2.1. „Równowaga przeżywania” (EB=Experience Balance)

Ten wskaźnik został zaczerpnięty od Rorschacha, Exner jedynie zmienił nazwę z „typu przeżywania” (Erlebnistypus) na „równowagę przeżywania”

ponieważ wzór na EB jest taki sam jak wzór na T.P. u Rorschacha, mamy:

EB = Suma M / Ważona suma C

M - wypowiedzi, w których determinantą jest RUCH LUDZI

C - wypowiedzi, w których determinantą jest BARWA CHROMATYCZNA (C, FC, CF)

Ważona suma C = (0,5) x FC + (1,0) x CF + (1,5) x C

Stąd dla Zenona S. odpowiednie wartości wynoszą:

Suma M = 8; FC=2, CF=6, C=4, więc ważona suma C (Σ C) = 13; zaś EB = 8 /13 = 0,6

1.2.2. „Przewaga jednego stylu przeżywania” (EBPer = Experience Balance Pervasive)

a) gdy (M - Σ C) ≥ 2,5 EBPer = EB

b) gdy (Σ C - M) ≥ 2,5 EBPer = 1/EB

Zenon S.: to przypadek (b), bo: 13 - 8 > 2,5; stąd: EBPer = 1/0,6 = 1,6

Tak więc wchodzi w grę przewaga ekstratensywności (nieusztywniona)

c. „Poziom przeżywania” (EA=Experience Actual)

EA = suma M + Ważona suma C

Zenon S.: EA = 8 + 13 = 21

1.3. „Konstelacja samobójcza” - przykład jednego ze wskaźników Exnera,

dla których ustalono wyniki krytyczne (graniczne)

Konstelacja samobójcza (S - CON = suicide constellation)

S - CON uwzgędnia 12 kryteriów.

Wynik krytyczny S - CON: spełnienie co najmniej 8 kryteriów

Z badań Exnera (za: Groth-Marnat, 1997, s. 456) wynika, że wynik S-CON ≥8 pozwala prawidłowo zidentyfikować 80 % osób podejmujących próby samobójcze.

Odsetek wskazań fałszywie pozytywnych wynosił 10 % (tzn. wśród osób z wynikiem równym 8 lub wyższym było 10 % osób, które nie miały prób samobójczych), odsetek wskazań fałszywie negatywnych wynosił 15 % ( tzn. wśród osób z wynikiem niższym niż 8, było 15 % takich, które MIAŁY próby samobójcze).

Według Biuletynu Rorschach Workshops (1990, s. 6) wskaźnik konstelacji samobójczej można stosować bez obaw jedynie do osób dorosłych. Ostrożnie można go stosować do osób w wieku 15 -17 lat. Wszystkie próby opracowania analogicznego wskaźnika dla dzieci okazywały się dotąd nieudane (niezadowalająca trafność).

Analiza wyników Zenona S. wskazała, że spełnił on 8 kryteriów konstelacji samobójczej

1 kryterium: V + FV +VF + FD > 2 u Zenona S. nie spełnione

Zenon S.: V=0 FV=0 VF=0 FD=0

V (Pure vista response) - Wypowiedzi zdeterminowane CZYSTĄ PERSPEKTYWĄ

[dalej/bliżej; głębiej/wyżej (patrząc z góry)] Perspektywa odczytywana jest

tylko ze światłocienia, np.( tablica VI) „Głęboki rów” (V)

VF, FV (Vista - form response, Form - vista response) - Wypowiedzi zdeterminowane

PERSPEKTYWĄ i FORMĄ, np. (tab.VIII) „las z lotu ptaka, te ciemniejsze - to

wyższe drzewa” (VF)

FD (Form dimension) - DYMENSJONALNOŚĆ wynikająca z FORMY

np. (tablica IV) „Postać od dołu, głowa jest oddalona, bo mała” (FD)

2 kryterium: Col-Shd Bl > 0 u Zenona S. spełnione

Col-Shd Bl (Color Shading Blend) -Wypowiedzi złożone (z różnych determinant),

wśród których są barwa (C) i światłocień (Y)

Zenon S.: Col-Shd Bl = 2 (2>0) (wypowiedzi 15 i 38)

Wypowiedź 15. (Tabl. ∨ III) „Mucha (..)” „Ciemne plamy (..) [to] oczy (..) jaśniejsze (..)[są]

żwaczkami (..), gdyby [wskazana plama] była zielona, kojarzyłaby się z [muchą]

plujką (..)” (FC.FYu) [Wyp. determ. formą i barwą (FC) oraz formą i

światłocieniem (FY), u= słaby poziom formy]

3 kryterium: Ego< 0,31 lub Ego≥0,44 u Zenona S. spełnione

Ego (Egocentricity Index) - Wskaźnik egocentryzmu

Ego= [3 r + ∑(2)] / R

r - wypowiedzi, w których współdeterminantą, wraz z formą, jest dostrzeżenie ODBICIA

np. (tabl.VIII) „(..) wilk (..) odbija się w rzece (..)” (Fr+)

U Zenona S. brak wypowiedzi r (Fr, rF); r=0

(2) - wypowiedzi, w których determinantą jest dostrzeżenie PARY OBIEKTÓW

U Zenona są dwie wypowiedzi (2), a mianowicie, wypowiedź 10 i 12

(Tabl. II) wyp. 10 „(..) dwie stopy obute w skarpety (..)” (Do FYu 2)

(Tabl.III) wyp. 12 „(..) dwie kobiety z dzbanami (..)” (D+ Mao 2)

R - OGÓLNA LICZBA WYPOWIEDZI

U Zenona S. jest ogółem 45 wypowiedzi.

Tak więc dla Zenona: Ego = [3 x 0 + 2] / 45 = 0,04 < 0,31, kryterium spełnione

4 kryterium: MOR>3 u Zenona S. spełnione

MOR (morbid content) = sygnatura specjalna: śmierć, zniszczenie

U Zenona S: 8 wypowiedzi MOR 8>3

(Tabl. I) wyp. 2 „(..) skóra niedźwiedzia (..) nie ma łba”

(Tabl. IV) wyp. 18 „(..) głowa (..) z dziobem (..) zdeformowanym”

(Tabl. VI) wyp. 27 „(..) tygrys bez głowy”

(Tabl. VI) wyp. 30 „(..) strzępki materii (..) zarysy głów”

(Tabl. VII) wyp.32 „(..) poroże (..) leżące w ziemi”

5 kryterium: Zd> + − 3.5 u Zenona S. spełnione

Zd = wydajność przetwarzania informacji

6 kryterium: es > EA u Zenona S. spełnione

7 kryterium: CF + C > CF u Zenona S. spełnione

8 kryterium: X+ % < 0.7 u Zenona S. spełnione

9 kryterium: S >3 u Zenona S. spełnione

S (Space response) - liczba wypowiedzi, w których interpretując plamę OB uwzględnia

białą przestrzeń (uwaga: sygnatura S nie jest stosowana samodzielnie, lecz w połączeniu

z inną, a więc: WS, DS, DdS); u Zenona S.: S = 12 (12 > 3)

10 kryterium: P < 3 lub P ≥ 8 u Zenona S. nie spełnione

11 kryterium: Pure H < 2 u Zenona S. nie spełnione

12 kryterium: R < 17 u Zenona S. nie spełnione

R (response) - ogólna liczba wypowiedzi; u Zenona S.: R = 45 (45 > 17)

  1. Plan postępowania psychologa posługującego się testem Rorschacha

w całościowym systemie Exnera

[Zebranie danych surowych]

I. Protokół wypowiedzi

a) Wypowiedzi spontaniczne

b) Wypowiedzi w fazie sprawdzania

[ Analiza danych obejmuje punkty II, III, IV]

II . Ustalenie sekwencji sygnatur [w odniesieniu do badania Zenona S. pełną sekwencję

sygnatur podaje Czerederecka (1996), na str. 104 - 105, w niniejszych materiałach jest

fragment sekwencji sygnatur].

III. Zestawienie strukturalne

Zestawienie układu sekwencji (w 10 tablicach)

Zestawienie aktywności organizującej (Z)

Zestawienie lokalizacji (4)

Zestawienie determinant złożonych (Blends)

Zestawienie determinant pojedyńczych (24)

Zestawienie determinant treściowych (23)

Zestawienie typów lokalizacji (DQ-Developmental quality)

Zestawienie poziomów form (4)

Zestawienie sygnatur specjalnych (14)

Zestawienie współczynników (proporcji, procentów i wyników pochodnych)

Dziedzina podstawowa

Dziedzina ideacji

Dziedzina afektu

Dziedzina mediacji

Dziedzina przetwarzania informacji

Dziedzina interpersonalna

Dziedzina percepcji własnej osoby

Zestawienie wskaźników specjalnych (6)

IV. Interpretacja wyników

Ustalenie strategii interpretacji rozpoczyna się od analizy „współczynniki patologii” zwanych tez „współczynnikami specjalnymi”. Kolejność dziedzin funkcjonowania poddawanych interpretacji zależy od tego, jaki jest pierwszy współczynnik patologii, który osiągnął bądź przekroczył wartość krytyczną. Współczynniki te ułożone są w następującym szeregu:

SCZI - indeks schizofrenii

DEPI - indeks depresji

CDI - wskaźnik deficytu zachowań obronnych

HVI - wskaźnik nadmiernej podejrzliwości

OBS - indeks stylu obsesyjnego

Ponieważ u Zenona S. pierwszym z tych współczynników, który osiągnął wartość krytyczna jest „indeks depresji” stąd zalecana kolejność postępowania w trakcie interpretacji obejmuje przegląd dziedzin funkcjonowania w nastepującym porządku:

Emocje

Umiejętność kontroli i tolerancja na stres

Stres sytuacyjny

Obraz samego siebie

Spostrzeganie relacji z innymi ludźmi

Przetwarzanie informacji (intelekt)

Spostrzeganie

Myślenie

V. Podsumowanie (zebranie najważniejszych wniosków)

Pełną interpretację wyników Zenona S. zawiera tekst Alicji Czeredereckiej (1996 b) na stronach 107 -113.

Sekwencja sygnatur w protokole Zenona S. (fragmenty zestawienia)

Tabli-

ca

Nr wypo-

Wie-dzi

Lokalizacja

Determinanty

(2)

Treść

POP

Z

Sygnatury

specjalne

I

1

Wo

Fo

A

P

1.0

2

WSo

Fo

Ad

3.5

MOR

3

WSo

Fo

Art

3.5

DR

4

WSo

Fu

Ay,Cg

4.0

5

WS+

mau

4.0

6

D+

FYu

Hd,Sx,Cg

4.0

II

7

DS+

ma.Co

Sc,Fi

4.5

8

DS+

Fo

Hh

4.5

9

DdSo

FC-

Hd

4.5

10

Do

FYu

2

Cg

11

DSo

Fo

Id

.

.

...

...

.

...

.

.

...

.

.

...

...

.

...

.

.

...

IX

39

WS+

FMa.CF+

A.Ls

5.5

AG

40

WS+

ma.Cu

Ad, Fi

5.5

MOR

41

W+

FMp.CF+

A.Ls

5.5

42

Wv/+

C

Art

5.5

AB,DR

X

43

W+

Ma.CF+

H,Ay,Sx

5.5

44

Wv

Ma-

Hd

MOR

45

Wv

C

Fd

PER

„Wiadomości podstawowe” z wykładu 9

Wzór na „typ przeżywania” według Rorschacha

Jakie cechy ma człowiek o ekstratensywnym typie przeżywania według Rorschacha

Jakie cechy ma człowiek o introwersyjnym typie przeżywania według Rorschacha

Jakie cechy ma człowiek o ambiekwalnym typie przeżywania według Rorschacha

Jakie cechy ma człowiek o koartywnym typie przeżywania według Rorschacha

Ile kryteriów tzw. „konstelacji samobójczej” spełniają osoby o wysokim ryzyku samobójstwa

Czym jest tzw. sekwencja sygnatur?

Czy wielkość indeksu schizofrenii ma wływ na zalecana kolejność, w jakiej dokonuje się

interpretacji danych w teście Rorschacha (w systemie całościowym Exnera)?

4. Literatura (do wykładów 8 i 9)

Chojnacka - Szawłowska, G. (1992.) Metoda Rorschacha w diagnostyce

neuropsychologicznej. Gdańsk : Wydaw. Uniwersytetu Gdańskiego.

Czerederecka, A. (1996 a). Test Rorschacha jako narzędzie oceny osobowości

w psychologicznej ekspertyzie sądowej [w:] A. Czerederecka, T. Obydzińska-Jaśkiewicz

(red.) (1996). Techniki projekcyjne w psychologicznej ekspertyzie sądowej. Kraków:

Instytut Ekspertyz Sądowych.

Czerederecka, A. (1996 b). Warsztaty rorschachowskie - analiza i interpretacja przypadku

Zenona Sz. (s. 93 - 114)[w:] A. Czerederecka, T. Jaśkiewicz-Obydzińska (red.) Techniki

projekcyjne w psychologicznej ekspertyzie sądowej. Kraków: Wydawnictwo Instytutu

Ekspertyz Sądowych.

Di Nuovo, S., Brzeziński, J. (2000). Diagnoza zaburzeń osobowości typu "borderline" za

pomocą testu Rorschacha. Przegląd Psychologiczny, 1, 101-114 .

Groth-Marnat, G. (1997). Handbook of psychological assessment. New York: Wiley.

Grzywak-Kaczyńska, M. (1967). Metoda Rorschacha. Warszawa: Polskie Towarzystwo

Higieny Psychicznej.

Kreutz, M. (1962). Metody współczesnej psychologii. Warszawa: Państwowy Zakład

Wydawnictw Szkolnych.

Piotrowski, Z. A. (1991). Perceptanaliza : zmodyfikowane, poszerzone i usystematyzowane

opracowanie metody Rorschacha. [z ang. tł. P. Bednarski i in.] Warszawa : Polskie

Towarzystwo Higieny Psychicznej.

Rorschach Workshops (1990). 1990 Alumni Newsletter. [zeszyt przeznaczony dla

uczestników Warsztatów Rorschachowskich w systemie Exnera] Asheville, NC.

Schiep, S. (1998). Ryzyko samobójstwa i próba diagnozy w świetle metody Rorschacha. Rocz.

Psychol . T. 1 .s. 188-196.

Stasiakiewicz, M. (red.),(1984). Warsztaty Rorschachowskie. Warszawa: Polskie

Towarzystwo Psychologiczne. [Na stronie tytułowej wewnątrz tej książki wydrukowano:

John E. Exner (1984). Test Rorschacha. System całościowy]

Stasiakiewicz, M. (1994). Podmiotowe i sytuacyjne wyznaczniki badania testem Rorschacha.

Poznań : Wydaw. Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

1

7



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
a Mat inf. dz.wykl 11 , 1 „Równowaga przeżywania"(EB=Experience Balance)
a Mat inf. dz.wykl 14, 1 „Równowaga przeżywania"(EB=Experience Balance)
a Mat inf. dz.wykl 10 , 1 „Równowaga przeżywania"(EB=Experience Balance)
Mat Fin inf dz
Wykl 4 Mat inf dzienni, Dr hab
Wykl 6 Mat inf dzienni popr, Dr hab
Mat Fin inf dz
ZAPROSZENIE, Documents, IP Zielona gora, mat inf
6.MAT FIN W 6 dz st, Matematyka finansowa
Sprawozdanie Rzecznika Regionu dla Konferencji Zachodniopomorskiego Regionu AA, Documents, IP Ziel
wzory od babki, MAT FIN W 1 dz wzory, WARTOŚĆ PIENIĄDZA JAKO FUNKCJA CZASU
Drugie kolokwium z finansowego-1, Mat Inf UG, Finanse publiczne
Badania laboatorjne mat inf
FORMULARZ DO SŁUŻBY W REGINIE ZACHODNIOPOMORSKIM red naczelny, Documents, IP Zielona gora, mat inf
mat z kwas do wykł 2011

więcej podobnych podstron