WYCHOWANIE→ wiedza→ sądy→ przekonania→ postawy→ zachowania = OSOBOWOŚĆ

W wychowaniu najważniejsze jest zapewnienie indywidualnego rozwoju osobowości.

OSOBOWOŚĆ:

• sfera poznawcza: intelektualna, wiedzowa

• sfera emocjonalna: przeżycia

• strefa wolicjonalna (działaniowa): działanie

Koncepcje osobowości:

Wiem → dowiaduję się

Czuję → przeżywam (percepuję)

Działam → podejmuję działanie, zachowanie

Osobowość to dynamiczna struktura, łącząca sferę poznawczą, emocjonalną i działaniową.

Struktura aktu wychowawczego:

Zamiar dokonania zmian

w osobowości wychowanka

interakcja wychowawcza

Wychowawca mnoży swoją osobowość wychowując i odbierając działania wychowanków.

INTERAKCJA + WARUNKI = SYTUACJA WYCHOWAWCZA (warunki sprzyjające w sferze materialnej.

Ciąg jednorodnie powiązanych ze sobą sytuacji nazywamy formą wychowania (wychowanie przez sport, sztukę etc.).

Proces wychowania to wywołanie zmian w osobowości człowieka.

Akty wychowawcze dokonują się zawsze w środowisku.

Środowisko wychowawcze (teorie)

• wyznacza to czym człowiek się staje (tabula raza)

• wyzwala to co w człowieku jest zakodowane

• „światło boże”

• człowiek dzięki aktywności własnej osiąga pewne cechy

Na ukształtowanie człowieka składa się:

• genetyka (zadatki wrodzone) - BIOS

• środowisko - ETOS

• wychowanie - AGOS

• aktywność własna - LOS

ŚRODOWISKO (teorie):

• środowisko to zespół warunków w których człowiek żyje oraz zespół czynników kształtujących człowieka działających w sposób stały lub czasowy

(Redlińska)

• środowisko to zespół elementów, z którym jednostka wchodzi w kontakt bezpośrednio i pośrednio

(Rowit)

• środowisko to mniej lub bardziej trwałe warunki świata zewnętrznego w którym człowiek żyje

(Pieter)

• środowisko to te elementy otaczającej struktury przyrodniczej, społecznej, kulturalnej, które oddziałują na jednostkę stale lub przez dłuższy czas, albo krótko lub za znaczną siłą jako samorzutny lub zorganizowany system kształtujących ją podniet (bodźców)

(Kamiński)

• środowisko to otoczenie determinujące procesy życiowe człowieka

(Szczepański)

Środowisko społeczne - ludzie i stosunki między nimi

KRYTERIUM PRZESTRZENNE

(łono matki)

zmiana środowiska

⇓

rodzina

⇓

podwórko

⇓

przedszkole

⇓

szkoła

⇓

dzielnica

⇓

miasto

⇓

państwo

⇓

kontynent

(...)

Czasem brak pola dla własnej aktywności życiowej prowadzi do osłabienia poczucia własnej wartości.

W wychowaniu istotna rolę odgrywają wpływy przypadkowe (niezamierzone) i właściwe (zamierzone).

ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE:

rodzina

- naturalne

koledzy

- intencjonalne szkoła

środowisko oświaty

środowisko środowisko

opiekuńcze wspomagające rozwój

III grupy czynników kształtujących człowieka

• rzeczy materialne (np. toalety)

• wzory (wzory zachowań, postaw z literatury, sztuki itp.)

• organizacje (od organizacji struktury pomieszczenia do .... organizacji społecznych)

Wychowanie zdrowotne realizujemy poprzez III funkcje wychowawcze:

• stymulujące do życia w grupie (poprzez wzory i normy)

• adaptacyjne (w odniesieniu do socjalizacji - adaptacja formalna zewnętrzna, twórcza, aktywna, własna itp.)

• edukacyjno-kolektywna (wiedza, sądy, przekonania, umiejętności, nawyki, postawy i zachowania prozdrowotne)

Należy pamiętać, że najpierw należy poznać człowieka i środowisko, a później go wychowywać. Bez poznania nie ma wychowania.

Poznaniu służy pomiar jakościowy (miernik, norma, wzorzec, skala) nie uogólniony, dotyczący konkretnego środowiska (ankieta i kwestionariusz wywiadu środowiskowego).

Rodzina - kształtowanie postaw, nawyków kulturowych, wzorów życia emocjonalnego, norm współżycia społecznego

Szkoła - uczy akceptacji ustalonej hierarchii

Grupa rówieśnicza - kształtuje zachowania w danym środowisku

SOCJALIZACJA

nauka wartości i norm

unifikacja

internalizacja

norm i zachowań

robię co muszę

robię to co mi każą

WYCHOWANIE

rozwój osobowości człowieka

interioryzacja

uwewnętrznianie

robię co czuję, że powinienem

robię to co wypływa ze mnie

i moich przekonań

Wychowawca

Wychowanek

W

ŚRODOWISKO

to składniki struktury otaczającej jednostkę które:

• działają jako system

• wywołują określone przeżycia psychiczne

OTOCZENIE

to cała zewnętrzna struktura niezależnie

• czy jest trwała czy zmienna

• czy stanowi źródło bodźców rozwojowych

---