Samorzad UE, Samorząd terytorialny w UE


Samorząd terytorialny w UE

Samorządność - samostanowienie o własnych sprawach

Samorządy:

Samorząd ma osobowość:

Podstawa założenia samorządu terytorialnego

Pojęcie władz publicznych - za organy te uznać można te instytucje, które mają ustawowe prawo

do podejmowania decyzji wiążących obywateli i inne podmioty prawa.

Władza publiczna:

Państwo a samorząd

Koncepcje powstania samorządu

Subsydiarność podstawową zasadą funkcjonowania samorządu, a poniżej jej cechy:

Dlaczego samorząd jest ważny?

Samorząd to przełamanie monopolu państwa w zakresie:

Miejsce samorządu terytorialnego w systemie samorządu

Pojęcie samorządu wg Ochendowskiego

To wyodrębniony w strukturze państwa, powstały z mocy prawa, związek lokalnego społeczeństwa, powołany do samodzielnego wykonywania zadań publicznych, wyposażony w środki do realizacji zadań.

Elementy samorządu terytorialnego

Samorząd a inne instytucje

Pojęcia związane z samorządem

Geneza europejskich modeli samorządu terytorialnego

PODSTAWOWE KWESTIE WSPÓLNE SAMORZĄDOM EUROPEJSKIM

CZTERY IDEE TWORZENIA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

EKST

Podstawowe ustawy ustrojowe

Statuty jednostek ST stanowią o ich organizacji wewnętrznej i trybie pracy organów ST

Konstytucyjne cechy ST

Gwarancje samodzielności ST

Administracja publiczna na poziomie jednostek lokalnych w UE

Cechy wspólne:

Status ST w UE jest zróżnicowany, elementy wspólne to:

SAMORZĄD WE FRANCJI

Francja jest krajem unitarnym, to niepodzielna laicka, demokratyczna i socjalna republika.

W latach 1982-85 przeprowadzono reformę administracji lokalnej ustawą z 1982 o prawach i swobodach gmin, departamentów i regionów. Francja opowiedziała się za uznaniem rady gminy za centralny organ samorządu lokalnego.

4 poziomy ST

GMINY

Jednolity model gminy w całej Francji, Rada Gminy wybierana na 6 lat, wybory w jednym terminie, głosowanie systemem większościowym z elementami wyborów proporcjonalnych. W gminach do 3500 mieszkańców system większościowy i dwie tury. W gminach pow. 3500 mieszkańców, podobnie ale partia która otrzymała większość uzyskuje 50 % miejsc w Radzie, pozostałe listy otrzymują miejsca proporcjonalnie do liczby głosów.

Bierne prawo wyborcze dla niekaranych i min.18 lat.

Radni, w zależności od liczby mieszkańców, to liczba od 9 - 69. Wyjątkiem są aglomeracje, np. Paryż z max. liczbą radnych 163.

Posiedzenia plenarne min. raz na kwartał.

Kompetencje Rady Gminy - tak jak w RP.

Mer jest organem wykonawczym gminy, wybierany przez Radę z jej składu, na kadencję 6 lat. Po wyborze Rada nie ma możliwości odwołania go przed upływem kadencji, może to uczynić MSW. Kandydaturę Mera zgłasza partia lub ugrupowanie, które wygrało wybory samorządowe. Mer i zastępcy tworzą magistrat.

Funkcja Mera jest honorowa, często łączona z funkcją parlamentarzysty !!!

DEPARTAMENTY

Odpowiedniki polskich powiatów, ale z większymi uprawnieniami. Na czele stoi Prefekt - reprezentant władzy rządowej. Nazwy departamentów wywodzą się od nazw geograficznych regionów.

Na każdy okręg wyborczy przypada 1 radny z kadencją 6 lat, ale co 3 lata zmiana połowy składu rady.

Prefekt NIE pełni roli przewodniczącego Rady, która to wybiera odrębną osobę !!!

Organem administracji państwowej na poziomie departamentów jest Komisarz Republiki, reprezentant rządu z funkcjami nadzorczymi. Ponadto wykonuje on zadania nieprzekazane samorządowi. Ma prawo uczestniczenia i głosu na sesjach rady. Odbiera od Przewodniczącego Rady roczne sprawozdania z realizacji głównych kierunków działań.

REGIONY

Najwyższy szczebel podziału adm. Francji. 22 regiony powstały w latach 60-tych i 70-tych, grupując od 2 - 8 departamentów. Nazwy regionów nawiązują do historii Francji.

Rada z przewodniczącym jest organem uchwałodawczym - kadencja 6 lat. Obok nich istnieją Rady Regionalne z Prefektem regionu na czele.

W ramach rady 3 komisje doradcze:

Funkcjonują również 4 departamenty zamorskie:

Kanton - jest związany z organizacją wyborów. NIE jest jednostką ST !!!

POLITYKA REGIONALNA

UE nie zajmuje się regulacjami dot. polityki regionalnej w samorządach terytorialnych, istnieja jednak oddziaływania na najwyższy szczebel ST.

Polityka regionalna to jedna z dziedzin polityki gosp. państwa, świadoma i celowa działalność zmierzająca do rozwoju społeczno-ekonomicznego regionów, mająca na celu optymalne wykorzystanie zasobów regionu dla trwałego wzrostu gospodarczego i podnoszenia jego konkurencyjności. Jest to polityka wyrównywania szans regionów ze szczególnym uwzględnieniem regionów najsłabszych.

Region :

Region w Wspólnej Karcie Regionalizacji z 1988

Regiony w państwach członkowskich UE:

NUTS - nomenklatura jednostek terytorialnych dla celów statystycznych. 5-stopniowa klasyfikacja, która obejmuje poziomy regionalne NUTS 1 do 3 oraz lokalne NUTS 4 i 5

Cele polityki regionalnej UE:

Zasady generalne polityki regionalnej:

Zasady finansowania polityki regionalnej:

Zasady oceny realizacji polityki regionalnej:

Regiony w państwach unitarnych

  1. Region autonomiczny - państwa z tymi regionami zwane są również zregionalizowanymi państwami unitarnymi

  2. Region adm.-samorządowy - to jedn. gdzie funkcjonuje ST i adm. rządowa oraz gdzie ST jest objęty kontrolą adm. rządowej w kwestii legalności (FRA, RP, NLD, PORTUGALIA)

  3. Region adm.-funkcjonalny - jest regionem o mniejszej samodzielności, klasyczny model unitarny ( GRECJA, BGR, S, DNK)

Polityka regionalna:

SAMORZĄD W NIEMCZECH

Współczesna RFN jest państwem federacyjnym, o daleko posuniętej autonomii landów, wchodzących w skład państwa jako związki.

Elementy ustroju:

W RFN 16 landów, niezależnych od federacji. Każdy z landów ma prawo samodzielnego decydowania o realizacji zadań. Wpływ na samorząd miał podział RFN po II WŚ na 4 strefy wpływów: FRA, USA, GBR i ZSRR.

Szczeble administracji

Podstawowy szczebel to gmina, potem powiat. W Bawarii dodatkowo występują okręgi !!!

GMINA

Na rzecz gminy przemawia domniemanie kompetencji, osobowość prawna, cywilna i publicznoprawna, stanowienie prawa miejscowego, samodzielność finansowa, planowanie przestrzenne. Jest na swoim terenie AUTONOMICZNA !!!

Typy gmin:

!!! Organem stanowiącym niemieckiej gminy jest RADA, dużą rolę odgrywają komisje, które realizują część uprawnień rad - w ich skład często wchodzą osoby spoza rady.

System wyboru rady

Organem wykonawczym jest organ kolegialny lub monokratyczny - w zależności od landu !!!

Wyjątkowo funkcje wykonawcze może wykonywać Dyrektor Gminy. Często burmistrz jest Przewodniczącym Rady i jest przez nią wybierany. Burmistrz w gminach mniejszych, natomiast Nadburmistrz w gminach większych.

Zadania gminy: własne, dobrowolne i zlecone !!!

POWIAT

323 powiaty, przy czym w kilku Miastach-Krajach powiaty NIE występują, np. w Berlinie, Bremie i Hamburgu .

Modele ustroju powiatu:

Organy powiatu

OKRĘG, jako trzeci szczebel samorządu występujący w Bawarii

SAMORZĄD TERYTORIALNY W HISZPANII

Tradycje samorządowe w Hiszpanii sięgają początków XIX wieku, jednak o samorządzie w znaczeniu współczesnym można mówić dopiero od 1978 r.

Po pokojowym usunięciu reżimu F. Franco w trybie rozporządzenia konstytucyjnego, tak zwanego Constitucio Espanola z 29 grudnia 1978 r., struktura państwa hiszpańskiego w wyniku zmiany ustroju na monarchię parlamentarno - demokratyczną poddana została głębokiemu procesowi przemian.

W konstytucji Hiszpanii z 1978 r. znalazły się przepisy odnoszące się do zasad funkcjonowania samorządów terytorialnych.

Wśród elementów konstytucyjnej koncepcji samorządu gminnego należy wymienić:

Podstawę prawną współczesnego samorządu terytorialnego w Hiszpanii stanowi ustawa o podstawach administracji lokalnej z 1985 r. Na jej podstawie zbudowano jednolitą strukturę organów gminnych w całym kraju.

GMINA

* Organy gminy stanowią:

* Radni pełnią swój urząd w zasadzie honorowo i utrzymują zwrot poniesionych nakładów (diety).

Ustawa przewiduje również mandat zawodowy. W takich przypadkach należy zapewnić radnym płacę oraz opłacić składki specjalne, według dokładniejszych ustaleń budżetu gminy.

W gminach o tradycjach oraz miejscowościach liczących do 100 mieszkańców utrzymano zebranie gminne.

* Jako hiszpańską osobliwość należy wskazać prowadzony „rejestr interesów”, w których należy zapisać dane o dochodach i majątku oraz wszelkie zajęcia zawodowe radnych, ze względu na inkompatybilia oraz obowiązek wyłączenia się od rozstrzygania. W postępowaniu w radzie obowiązuje szeroki katalog wymogów większości kwalifikowanej z art.47 ustawy, który wiąże ważne rozstrzygnięcia ze zgodą dwóch trzecich radnych (np. w razie zmiany obszaru gminy) albo z większością absolutną ustawowej liczby radnych (dla uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego).

* Burmistrz wybierany zgodnie z art.140 konstytucji hiszpańskiej w wyborach pośrednich bądź prawyborach. Urząd sprawuje zawodowo lub honorowo (nie będąc na etacie). Zgodnie z hiszpańską tradycją stanowi on „najwyższy autorytet w gminie”. Burmistrz przewodniczy radzie gminnej oraz kieruje lokalną administracją. Burmistrz wyznacza spośród radnych samodzielnie swych zastępców, którym może przekazywać wykonywanie określonych spraw administracyjnych. W miastach liczących powyżej 5 tysięcy mieszkańców burmistrza wspomaga powołana przez niego rada administracyjna.

Natomiast w miejscowościach liczących poniżej 100 mieszkańców i w gminach ze szczególnymi tradycjami lokalnymi utrzymano system zebrania gminnego; tutaj zamiast rady istnieje zebranie wszystkich mieszkańców uprawnionych do głosowania.

* Do właściwości gmin należą:

  1. sprawy, które zawsze winny należeć do kompetencji gmin,

  2. sprawy, które należy przekazać gminie ze względu na specyfikę zadania publicznego oraz zdolność do ich wykonania.

Zakres zadań gmin zależy od wielkości gmin. Wyróżnić można zadania realizowane przez wszystkie gminy, gminy liczące więcej niż 5 tysięcy mieszkańców, więcej niż 20 tysięcy mieszkańców oraz 50 tysięcy mieszkańców.

* Obok zadań własnych gminy realizują zadania zlecone przez administrację państwową lub wspólnot autonomicznych dobrowolnie w drodze delegacji ustawowej. Przekazanie zadań samorządom lokalnym wymaga oprócz unormowania prawnego, zapewnienia środków finansowych. Realizacja zadań zleconych podlega kontroli organu, który zadanie przekazał.

* Prawa i obowiązki obywateli gmin

Prócz czynnego i biernego prawa wyborczego, pozwalającego wyłonić radę gminną jako element demokracji bezpośredniej, można wymienić możliwość przeprowadzenia wśród mieszkańców konsultacji ludowych w określonych sprawach o szczególnym znaczeniu. Mogą mieć one tylko charakter konsultatywny. Szczególną formą bezpośredniego udziału obywateli są też zrzeszenia obywatelskie użyteczności publicznej, których tworzenie powinno być popierane przez korporacje komunalne i które są skierowane na reprezentację interesów obywateli w określonych dziedzinach (np. sport, kultura).

Art.18 g ustawy podstawowej formułuje wreszcie prawo i obowiązek obywatela gminy używania urządzeń komunalnych oraz korzystania ze świadczeń komunalnych.

* Finansowe wyposażenie gmin

Bliższe ukształtowanie komunalnego władztwa podatkowego i finansowego nastąpiło w ustawie z końca 1988 r. o państwowym komunalnym prawie budżetowym, wydanej na podstawie art.142 konstytucji hiszpańskiej i tytułu VIII (art.105 i n.) ustawy podatkowej.

Zgodnie z tymi ustaleniami normatywnymi wpływy gmin składają się w większości z udziałów w podatkach państwowych i wspólnot autonomicznych. Ponadto istnieje możliwość pobierania danin komunalnych. Gminy nie posiadają prawa do tworzenia nowych podatków.

Komunalna ustawa budżetowa przewiduje zasadniczo trzy rodzaje bezpośrednich podatków gminnych:

Jako fakultatywne podatki komunalne ustawa określa ponadto daniny na lokalne przedsięwzięcia budowlane i jeden podatek z tytułu wzrostu wartości nieruchomości w obszarze centralnym miejscowości.

Ustawa formułuje dla wszystkich rodzajów podatków bardzo szczegółowe metody ich obliczania, najczęściej są stopniowane według ludności.

PROWINCJE

* W Hiszpanii drugi szczebel samorządu lokalnego stanowią prowincje. Jest ich 50. Prowincja posiada status korporacji prawnej będącej zrzeszeniem gmin oraz kręgiem administracyjnym dla realizacji zadań państwowych.

Rozwiązania prawne obowiązujące w Hiszpanii przewidują szczególne gwarancje dotyczące terytorium i zakresu kompetencji prowincji. Zmiana granic oraz kompetencji wymaga uchwalenia większością 2/3 ustawy organicznej przez Kortezy Generalne.

* Organami prowincji są:

  1. rada prowincjonalna złożona z delegatów wybranych przez rady gmin jako organ stanowiący;

  2. prezydent i zastępcy oraz zarząd jako organ wykonawczy.

Dwa terytoria hiszpańskie: Wyspy Kanaryjskie oraz Baleary posiadają rady wysp.

* Zakres kompetencji - tzw. Władztwo samorządowe prowincji obejmuje:

  1. Władztwo planistyczne - zdolność do kształtowania lokalnego życia zbiorowego według sformułowanych przez siebie kryteriów;

  2. Władztwo organizacyjne - wolny wybór form zarządzania lokalnymi sprawami i na własną odpowiedzialność;

  3. Władztwo podatkowe i finansowe

Należy zwrócić uwagę na brak konstytucyjnej i ustawowej ochrony władztwa osobowego gmin oraz prowincji.

Administracja państwowa posiada wpływ na obsadę najważniejszych lokalnych funkcji administracyjnych (prowadzenie rejestrów, finansowe, wydział prawny). Osoby zatrudniane w powyższych działach przechodzą specjalistyczne szkolenia w Madrycie.

* Prowincje pełnią dwie funkcje:

  1. Okręgów administracyjnych do realizacji państwowych i regionalnych zadań administracyjnych;

  2. Funkcje komplementarne (wspierające) wobec zakresu działania gmin.

* Kompetencje organów administracji państwowej i regionalnej ograniczone są do prawa zakwestionowania działań samorządu lokalnego. Wówczas organ nadzoru przekazuje zakwestionowaną uchwałę do sądu administracyjnego, który podejmuje ostatecznie rozstrzygnięcie.

* Zadania zlecone gminom przez organy państwowe i regionalne podlegają nadzorowi pod względem legalności i celowości działań lokalnych. Środki nadzoru - ustalone w ustawach szczególnych, aktach wykonawczych oraz porozumieniach - są zróżnicowane i zalezą od możliwości wydania wytycznych i poleceń administracyjnych, delegowania komisarza rządowego, możliwości zakwestionowania aktu prawnego aż do odwołania zlecenia zadań i cofnięcia kompetencji wykonawczych.

REGIONY AUTONOMICZNE

* Regiony autonomiczne stanowią trzeci szczebel samorządowy w Hiszpanii. Regiony są korporacjami terenowymi wyodrębnionymi z organizacji centralistyczno państwowej. Oprócz szerokiego władztwa organizacyjnego i administracyjnego wyposażone są we własne uprawnienia legislacyjne.

Wspólnoty autonomiczne wyposażone w parlament, rząd oraz autonomiczną administrację różnią się od państw członkowskich w klasycznym państwie federacyjnym jedynie brakiem władzy konstytucyjnej.

* Status prawny regionów określa konstytucja Hiszpanii oraz statuty autonomiczne przyjmowane przez regiony. Statut autonomiczny zawiera:

Regiony autonomiczne mogą wpływać na określanie i wykonywanie kompetencji gmin oraz prowincji w zakresie:

* Zasada podziału kompetencji między regiony, prowincje a gminy, jest ważniejsza w Hiszpanii od struktury hierarchicznej samorządu lokalnego. Samorząd realizuje również zadania zlecone przez administrację państwową oraz regionalną.

W regionie autonomicznym funkcjonują cztery stopnie administracji:


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ST w UE - Wyk éad Nr 4, SAMORZĄD TERYTORIALNY W KRAJACH UE
ST w UE - Wyk éad Nr 5, SAMORZĄD TERYTORIALNY W KRAJACH UE
MM Samorzad terytorialny w UE, samorząd w UE
Prawo samorządu terytorialnego w państwach UE, Dokumenty(2)
Samorząd terytorialny w państwach UE, Samorząd
Samorzd terytorialny w krajach UE
Test SYSTEM.OCH.PR.UE, SAMORZĄD TERYTORIALNY W KRAJACH UE
S.O.P.UE Wyk éad nr 3, SAMORZĄD TERYTORIALNY W KRAJACH UE
Samorzad terytorialny w krajach UE, SAMORZĄD TERYTORIALNY W KRAJACH UE
Samorzad terytorialny w krajach UE
ST w UE - Wyk éad nr 2, SAMORZĄD TERYTORIALNY W KRAJACH UE
S.O.P.UE Wyk éad nr 4, SAMORZĄD TERYTORIALNY W KRAJACH UE
ST w UE - Wyk éad nr 3 , SAMORZĄD TERYTORIALNY W KRAJACH UE
S.O.P.UE Wyk éad nr 1, SAMORZĄD TERYTORIALNY W KRAJACH UE
ADMINISTRACJA PUBLICZNA W WYBRANYCH KRAJACH 1, SAMORZĄD TERYTORIALNY W KRAJACH UE

więcej podobnych podstron