Kontrakt Futures jest umową kupna lub sprzedaży określonych aktywów( w szczególności instrumentów finansowych lub towarów) w określonym czasie w przyszłości po określonej cenie.
Kontrakt taki obliguje do kupna lub sprzedaży określonego dobra. Nabywający taki kontrakt inwestor musi kupić dane dobro w ustalonym dniu po ustalonej cenie. Zatem sprzedający kontrakt zobowiązuje się do sprzedaży dobra, a nabywac kontraktu do jego zakupu po cenie i w czasie określonym w kontrakcie.
Kontrakt terminowy może mieć wartość ujemną ponieważ niezależnie od układu cen na rynku musi on zostać zrealizowany. Zatem przy niekorzystnym układzie cen wartość kontraktu może być mniejsza od zera.
Przy zawieraniu kontraktów futures ustalenia co do wartości są zmienne codziennie tak aby utrzymać zerową wartość rynkową kontraktu. Oznacza to że cena futures poddawana jest korekcie .Proces takiego korygowania nazywa się marking on market.
Kontrakty futures są standaryzowane w zakresie daty wygaśnięcia oraz ceny instrumentu pierwotnego. Biorąc udział w transakcjach na rynku futures izba rozrachunkowa pośredniczy między nabywcą i sprzedawcą kontraktu dając gwarancj, że warunki dotyczące daty realizacji kontraktu oraz ceny instrumentu pierwotnego zostaną zachowane. W praktyce więc to izby rozrachunkowe organizują rynek Futures. Kontrakty Futures funkcjonują wyłącznie na giełdach a cena kontraktu na rynku wtórnym ustalana jest na zasadach rynkowych. Oznacza to że pozycje w kontrakcie można bez problemu zlikwidować przed datą realizacji kontraktu.
Standaryzacja kontraktów futures oznacza że, transakcje odbywają się tylko w ramach giełdy, a zasady tych transakcji są ściśle ustalone. Standaryzacja wymusza zatem dokładne określenie instrumentu pierwotnego, wielkości kontraktu, miejsca i terminu dostarczenia instrumentu pierwotnego.
W praktyce na rynku kapitałowym większe znaczenie mają kontrakty futures, które są oferowane na giełdach terminowych. W przypadku tych kontraktów mamy dwie ceny. Pierwsza z nich to cena Futures. Jest to cena rynkowa kontraktu ustalona na giełdzie. Druga to cena spot czyli cena instrumentu podstawowego który jest przedmiotem kontraktu na rynku kasowym (rynek ten określa się mianem rynku spot). Na rynku tym dostwa przedmiotu kontraktu następuje bezpośrednio po zawarciu kontraktu. W praktyce oznacza to że cena futures informuje nas o oczekiwaniach rynku co do kształtowania się ceny spot w momencie określonym jako termin dostawy w kontrakcie terminowym.
W miarę zbliżania się do momentu dostawy kontraktu futures jego cena będzie zbliżała się do ceny spot. Jest to efektem działania rynku i ekonomicznego myślenia inwestorów. Jeżeli na przykład w momencie dostawy dobra futures jest niższa niż cena spot podmioty zainteresowaniem nabyciem dobra , na które jest wystawiony natychmiast otworzą długie pozycje w kontraktach futures i będą czekać na dostawe. Reakcją rynku na takie działanie będzie szybki wzrost cen kontraktów futures.
W sytuacji w której cena futures w okresie dostawy przedmiotu kontraktu jest wyższa niż cena spot, inwestorzy najczęściej przeprowadzają trzystopniową strategie arbitrażową polegającą na sprzedaży kontraktu futures zakupie dobra na które wystawiony jest kontrakt i wykonaniu dostawy. Taka strategia pozwala na osiągnięcie zysku wolnego od ryzyka. Jego wartość odpowiada różnicy miedzy ceną futuresą a ceną spot Rynek w odpowiedzi na takie działanie odpowiada spadkiem ceny futures.
Z kształtowania się cen futures i spot wynika że niezależnie od tego czy w czasie trwania kontraktu cena futures jest wyższa czy niższa od ceny spot to w miarę zbliżania się terminu realizacji kontraktu obie ceny dążą do zrównania się. Zbieżność w czasie cen futures i spot w miarę zbliżania się terminu realizacji kontraktu jest znamienna dla rynków rozwiniętych stabilnych i efektywnych.
Na giełdach spotykamy się najczęściej z czterema rodzajami kontraktów futures:
Futures Procentowe(interest rate futures)
Futures walutowe (currency futures)
Futures indeksowe (index futures)
Futures towarowe (commodity futures)
Największe zorganizowane giełdy prowadzące kontrakty futures na śiwecie znajdują się w Chicago(Chicago Mercantile Exchange, Chicago Board of Trade)
Nowym Jorku (New York Futures Exchange.
Giełda ustala warunki handlu kontraktamik futures I daje możliwość uzyskania korzyści finansowych dla swoich członków chociaż sama nie jest nastawiona na zysk.
Każda giełda futures posiada swoją izbe rozrachunkową. Celem działania izby jest zapewnienie warunkow realizacji kontraktu oraz kojażenie klientów handlujących kontraktami. Jest to wygodne dla obu stron kontraktu ponieważ kupujący i sprzedający kontrakt nie muszą zajmować się sprawdzaniem wiarygodności przeciwnej strony kontraktu.
Zlecenie złożone przez inwestora nie będącego członkiem giełdy jest realizowane za pośrednictwem maklera, który zleca transakcje członkowi giełdy. Uczestnicy transakcji najczęściej nie znaja się i właśnie izba jest instytucją weryfikującą wiarygodność obu stron transakcji.Izba rozrachunkowa jest to instytucja finansowa o dużym kapitale dająca gwarancje wypełnienia kontraktu dla obu stron transakcji. Praktycznie kupujący i sprzedający mają zobowiazania wobec izby a nie wobec siebie. Izba rozrachunkowa mając duży kapitał stwarza bezpieczne podstawy wszystkich transakcji na rynku futures. Ważną cechą izby rozrachunkowej jest to że nie angażuje się ona po zadnej ze stron transakcji a jedynie zajumje pośredniczeniem w transakcji z rozliczeniami. Po dokonaniu transakcji izba nie posiada ani środków finansowych zaangażowanych w transakcji ani walorów będących przedmiotem transakcji.
Członkami giełdy są maklerzy na prowizji tz Commission brokers oraz maklerzy umiejscoweni tz Locals Brokers
Pierwsi z nich zawieraja transakcje na rachunek klientów natomiast maklerzy umiejscowieni na własny rachunek.
Maklerów uijejscowionych możemy podzielić ze względu horyzont czasowy zawieranych transakcji na:
Skubaczy (scaplers) -zawierają oni transakcje o bardzo dużym wolumenie i staraja wykorzystać najdrobniejsze wahania
Graczy jedniodniowych (day traders) -koncentruja się oni na wyższych wahaniach ceny jakie pojawiają się w ciagu dnia (nie zachowują otwartej pozycji do dnia następnego)
Graczy pozycyjnych (position traders) -przetrzymują otwarte pozycje od kilku dni do kilku tygodni i koncentruj ą się przede wszystkim na dużych wahaniach cen które są rezultatem relacji zmian miedzy popytem a podażą towaru
Arbitrażystów (spreader) -gracze tej grupt śledzą zmieniające się relacje między cenami tego samego towaru w różnych dniach dostawy i jeżeli relacje te odchylają się od swojej normy wówczas sprzedają kontrakt z wysoką ceną i kupują kontrakt z niską ceną
Kontrakty według terminu wykpu dzielimy na:
Kontrakt najbliższy (nerbay contracts)
Kontakty odległe (distant contracts) lub kontrakty odroczone( deferred contracts)
Dla każdego kontraktu giełdy podaja kurs otwarcia oraz najwyższy i najnizszy kurs w danmym dniu oraz cena rozliczenia (określana jest ona przez komitet rozliczeniowy giełdy i jest oficjalnym punktem odniesienia do danego kontraktu.jeżeli rynek jest aktywny to pod koniec sesji cena zmknięcia równa jest kursowi rozliczenia