Hormony kory nadnerczy

Nadnercza

• Część korowa

• Część rdzeniowa - magazyn noradrenaliny

Kora nadnerczy składa się z 3 warstw:

• Kłębuszkowata - wydziela mineralokortykosterdy

• Pasmowata - wydziela glikokortykosterydy

• Siateczkowata - wydziela hormony płciowe

Regulacja wydzielania hormonów:

Mineralokortykosrerydy: oś R - A - A (R - nerka, A - wątroba, A - kora nadnerczy)

Glikokortykosterydy i hormony płciowe: oś podwzgórze - przysadka - gruczoł

Kortykoliberyna (CRH) - ACTH - Kortyzol

Kortyzon

Gonadoliberyna (GnRH) - LH - Estrogeny

FSH progesteron

Testosteron

• Niedobór hormonów kory nadnerczy to Cisowica choroba Adisona. Następuje spadek masy ciała i spadek odporności . Hipodonadyzm

• Nadmiar hormonów kory nadnerczy to choroba Cuschinga - wzrost masy ciała, osteoporoza, rozstępy.

• Nadmiar hormonów płciowych u kobiet to wirybizacja

• Nadmiar mineralokortykosterydów to hiperaldosteronizm = choroba Conna - nadciśnienie

ACTH - hormon adrenokortykotropowy, jest to peptyd podawany podskórnie i domięśniowo. Zwiększa poziom GKS, słabo pobudza wydzielanie MKS i hormonów płciowych. Powoduje brunatnienie ................... Na skutek wytwarzania melatoniny, hipoglikemię i ketozę,

Preparaty:

Synacthen

S. Depol

Wskazania:

• Długotrwałe podawanie GKS

• Guzy przysadki

Działanie farmakologiczne GKS:

1. Białka w stężeniach fizjologicznych - anabolicznie, w stężeniach wyższych niż fizjologiczne - katabolicznie (konsekwencję jest kruchość naczyń i zanik tkanki podskórnej)

2. Lipidy : lipoliza w kończynach, lipogeneza twarzy i tułowia

3. Cukry - hiperglikemia

4. Układ immunologiczny - leki immunosupresyjne (tłumią reakcje obronne), silnie przeciwzapalnie, spadek limfocytów, spadek odporności. Działanie przeciwzapalne wynika z hamowania liipazy A2 nasilając syntezę lipo kortyny

• Niezbędne do utrzymania ciśnienie krwi i rzutu serca

• Są niezbędne w reakcji na stres

• Nasilają wydzielanie HCl i pepsyny - działanie wrzodotwórcze

• Mogą powodować euforię, bezsenność

• W stężeniu wyższym niż fizjologiczne zatrzymuje Na⁺, a wydzielają K⁺

Wskazania bezwzględne:

• Brak/ niedobór GKS i długotrwała terapia GKS - zespół z odstawienia

• Zmiany zanikowe

• Guzy kory nadnerczy

Wskazania względne:

• Ciężkie choroby reumatyczne RZS

• Ciężkie choroby autoimmunologiczne (toczeń rumieniowaty)

• Wstrząs septyczny

• Hamowanie odrzutów przeszczepów

Działania niepożądane:

• Otyłość typu Cushinga

• Obrzęki

• Nadciśnienie

• Owrzodzenie żołądka i dwunastnicy

• Osteoporoza u osób z astmą

• Zaćma

• Zaburzenia psychiczne

Działania niepożądane miejscowe:

• Zanik tkanki podskórnej i naskórka

• Rozstępy

• Kruchość naczyń

• Trądzik

• Skłonność do infekcji grzybiczych bakteryjnych i wirusowych

• Dłuższe stosowanie maści na dużych powierzchniach daje działanie ogólne

Preparaty zawierające GKS:

1. O słabym działaniu

Hydrocortisonum - Hydrocortisonum 0,5%, 1% , Pimafucort, daktacort, Oxycort

Prednisolon - Mecortolan, Alpicort E

2. O średnim działaniu

Maślan hydrokortyzonu - Laticort, Lacoid, Lipocream

Dexamethosan - Dexamethosan, Dexapocort, Dexapokort N

Triancinolol - Polcortolon

Flumetazon - Lorinden (A, T, N), (a- kwas acetylosalicylowy, N- neomycyna, T - pix liq. Autralis)

3. O silnym działaniu

Betametason - Diprosame, Diprosalic, Diprogenta, Diprophos inj

Fluticazon - Cutivata

Flucinolol - Flucinar(F, N)

Momatason - Elcon

4. O bardzo silnym działaniu

Clobetasol - Dermatovata

Preparaty doustne

Hydrocortisonum - Hydrocortisonum

Prednison - Encorton

Prednisolon - Encortolon

Metyloprednisolon - Metypred, Depomedrol inj.

Sterydy w astmie:

Budesonid - Budesonid

Beclomethazon

Fluticazon

Cyklozonid

Leki hamujące syntezę hormonów kory nadnerczy:

Triloston

Metyrapon

Aminoglutetimin

---