Makaton - gesty spoza słownika

Czynności

bać się - kilkakrotne postukanie się oboma rękami („a”) na piersiach;

badać - lewa dłoń płasko z lewej strony brzucha, palce (widełki) prawej dwa razy uderzają w lewą dłoń;

bić się - piąstkowanie (boksowanie);

całować - cmoknięcie się w wierzch dłoń;

chcieć - otwarte dłonie, palce zadarte, zdecydowany ruch rąk w dół (z wysokości klatki piersiowej do pasa), ale jeżeli jest to np. chciałabym cię pocałować, wówczas jest to delikatny ruch w dół;

czekać - 1) stop - ręka wyciągnięta do przodu wewnętrzną stroną, palce rozstawione szeroko, 2) zaczekaj na mnie - potarcie kciukiem po prawej stronie klatki piersiowej;

ćwiczyć - rozprostowanie zgiętych rąk na boki;

drukować - lewa dłoń otworzona wnętrzem do góry (powyżej pasa), prawa pięść stuka w nią dwa razy;

grać = bawić się;

huśtać się - prawa dłoń tworzy kolebkę (półotwarta) i wykonuje ruch huśtania (porusza się w prawo i w lewo), na wysokości klatki piersiowej;

kłamać - ruch palca wskazującego od brody w stronę ust i do przodu ;

kochać - ręce skrzyżowane na piersiach;

kraść - ruch zwijania dłoni, od otwartej dłoni do zamkniętej ze skrętem nadgarstka (popularny gest „zakosić coś”);

krzyczeć = mówić, wykonane dwoma rękami;

kupować - dwukrotne uderzenie palcami prawej dłoni („e” ) w końce palców lewej ręki (dłoń otwarta, wnętrzem do góry);

lubić - przesunięcie wewnętrzną częścią dłoni od przepony wzdłuż brzucha i „wyjechanie przed siebie”;

martwić się = myśleć + zmartwienie wyrażone mimiką;

móc/potrafić - 2 „m” po skosie w dół, „m-ki” ustawione wnętrzem dłoni do ciała, schodzą z wysokości klatki piersiowej do brzucha;

odpoczywać - jak „ściąganie energii”, od pach, wzdłuż boków do przodu (przed siebie, od otwartych dłoni do „e”;

pamiętać - myśleć + ruch odsunięcia dłoni i zaciśnięcia w pięść, jakby złapania czegoś;

płakać - klasycznie, dwoma rękami, palce wskazujące przesuwają się po policzkach;

prać - pocieranie pięścią o pięść, wewnętrznymi stronami;

przewijać - podwójne, naprzemienne klaśnięcie w dłonie (położone równolegle do podłogi);

pytać - odwrócone „o”, od brody na zewnątrz;

rodzić - płaskie dłonie złączone czubkami palców, skierowane wnętrzem do góry przesuwają się od pasa w górę wzdłuż brzuch i „wyjeżdżają do przodu”;

rozmawiać - palce wskazujące ustawione w kącikach ust, poruszają się naprzemiennie do przodu;

słuchać - klasycznie: dłoń zwinięta za uchem;

słyszeć - palec wskazujący wkładany do ucha;

sprzątać - lewa dłoń rozpostarte, wierzchem do góry, prawa jakby zmiatała coś od nadgarstka wzdłuż dłoni;

szukać - widzieć ze skierowaniem głowy w lewo, na wprost i w prawo;

śmiać się - dłoń rysuje półokrąg poniżej ust, wierzchem do góry (gest pogłębionego uśmiechu);

śnić / marzyć - dłonie rozpostarte nad głową wykonują naprzemienne ruchy, palce są rozpostarte;

tańczyć - 1) lewa dłoń otwarte, wnętrzem do góry, palce prawej (widełki) jakby na niej podskakiwał w różnych kierunkach; 2) obie dłonie jedna nad drugą, jakby obejmowały grubą rurkę, ruch rąk do przodu i do tyłu;

umrzeć - 1) zwierzę: uderzenie prawą wyprostowaną dłonią w wierzch lewej (wnętrzem skierowanym równolegle do podłogi), tak jak klaśnięcie, tylko jeden raz; 2) człowiek: uderzenie pięścią w pięść, pięści ułożone pionowo (duńskie pracować i angielskie robić);

włączyć - kciuk i palce lewej dłoni ustawione równolegle do siebie, położone równolegle do podłogi, lekko po skosie, palce prawej dłoni tworzą widełki i wchodzą pomiędzy kciuk i palce lewej;

wyłączyć - ruch odwrotny do włączyć, układ rąk taki sam;

wymiotować - rodzić, tylko dłonie rozsunięte;

zapomnieć - nie + pamiętać

Osoby

Jezus - dotykanie palcami wskazującymi środków dłoni (wskazywanie wbitych w dłonie gwoździ), najpierw na jednej, potem drugiej dłoni; dłonie płaskie, na wysokości klatki piersiowej, wnętrzem na zewnątrz;

kolega / koleżanka - płeć (kobieta / mężczyzna+ przyjaciel);

lekarz - płeć + badać;

logopeda - płeć + mówić;

mąż - mężczyzna + położenie prawej dłoni na lewej (lewa leży płasko na wysokości pasa wnętrzem do dołu);

pielęgniarka - płeć + zastrzyk;

rehabilitant - płeć + ćwiczyć;

żona - kobieta + położenie prawej dłoni na lewej (lewa leży płasko na wysokości pasa wnętrzem do dołu)

Rzeczy

aparat fotograficzny - lewa ręka na wysokości oczu, palce ustawione równolegle do kciuka, prawa z boku imituje gest wciskania migawki;

ciężarówka = autobus;

drukarka =drukować;

gazeta - gest rozkładania gazety (np. „Rzeczpospolitej”);

huśtawka = huśtać;

kamera - jak aparat fotograficzny, tylko prawa ręka imituje kręcenie korbką, wszytko na wysokości oczu;

kaseta video, magnetofonowa - palce wskazujący i środkowy obu rąk połączone, w niewielkim oddaleniu od siebie, na tym samym poziomie (klatka piersiowa), kręcą okręgi równolegle do podłogi;

klej - na wysokości klatki piersiowej, wyrazisty ruch przyciągania palców do kciuka (tworzenie e) i oderwania, z sekundowym przetrzymaniem;

komputer - gest pisania na klawiaturze;

lustro - dłoń otwarta, ustawiona prostopadle do twarzy, porusza się w lewo, zatrzymuje się wnętrzem do twarzy i wraca; (jak okno, ale bez lewej ręki);

odtwarzacz CD - muzyka + płyta CD;

magnetofon - muzyka + kaseta;

pampers/pielucha = przewijać,

pieniądze - charakterystyczny gest pocierania palców;

plecak - gest podciągania plecaka za ramiona lub jedno ramię;

płyta CD - kciuk zakrzywiony w haczyk kręci okręgi równolegle do podłogi;

radio - gest trzymania słuchawek na uszach + muzyka;

słodycze - niegrzeczny na brodzie;

torba - gest poprawiania torby na ramieniu, z poruszeniem ramienia;

zabawki - palec wskazujący wkręcający się w policzek;

zdjęcie - „ściąganie twarzy”

Miejsca

basen - pomieszczenie + pływać;

góry - ruch zarysowania góry powyżej twarzy; (jak znak na górze, do góry);

jezioro - „o” (ustawione równolegle do podłogi) rysuje okrąg z boku, na wysokości pasa;

las - kilka drzew;

miasto - kilka domów;

ogród - kilka kwiatów;

park - kwiat + drzewo;

sklep - „l” „sunie po szyldzie”;

teatr - zamykanie się kurtyny, dłonie płaskie, skierowane wnętrzem do ciała, położone na wysokości pasa po bokach powoli przesuwają do środku, do momentu nałożenia się końców palców;

wieś = rolnik

Pytania

czyje? - „t” odwrócone (dłoń skierowana odwrotnie), kilkakrotne odsunięcie od siebie;

dlaczego? - uderzenie prawą dłonią w lewą skierowaną wnętrzem do góry, poniżej klatki piersiowej;

jaki? - zakręcenie „i' w górze (z prawej strony, na wysokości oczu);

kiedy? - „k” kręci ;

kto? - „k” robi ruch, jakby celowania do kogoś;

który? - „k” wskazujące w różnych kierunkach;

ile? - otwarta dłoń, wnętrzem do góry, przebieranie palcami

Określenia

bogaty - lewa dłoń otwarta, wnętrzem do góry, prawa jakby zgarnia coś do jej środka z trzech stron;

cicho - klasycznie, palec wskazujący na ustach;

ciemny - dłoń płasko, zakrywa oczy wnętrzem skierowanym w ich stronę;

chudy - płaska dłoń przesuwa się po brzuchu bez odrywania;

głośno - ruch „c” od szyi na zewnątrz po skosie;

głupi - postukanie się palcem wskazującym w środek czoła;

ładny - zamknięcie dłoni na wysokości klatki piersiowej, jakby złapanie czegoś;

mądry - odsunięcie „e” od czoła i otwarcie dłoni w oddaleniu;

piękny - jak ładny, tylko z zakręceniem dłoni podczas jej zamykania

Czas / przyroda

Boże Narodzenie - wakacje + choinka;

chmury - dłonie rozpostarte nad głową wykonują naprzemienne ruchy, palce są złączone;

choinka - palce wskazujące rysują charakterystyczny kształt choinki, zaczynając od wysokości twarzy;

deszcz - ruch dłoni z góry na dół, dłonie wnętrzem skierowane do podłogi, palce poruszają się w górę i w dół;

dziś = teraz;

ferie - wakacje +zima;

jesień - wiosna, tylko odwrotny ruch, zwijanie kwiatu;

jutro - ruch przesunięcia kciukiem po policzku do przodu;

lato - dłoń z zagiętymi, rozcapierzonymi palcami, ruch okręgu dookoła ust;

noc - odwrotny do dnia ruch dłoni;

promień - palce prawej ręki tworzące widełki zbliżają się po skosie z góry do kącika oka;

rano - palec wskazujący i kciuk złączone w kąciku oka, ruch otwierania palców;

słońce - palec wskazujący kreśli koło przed twarzą + promień;

śnieg - jak deszcz, tylko palce poruszają się bardziej chaotycznie, trochę na boki;

wakacje - prezydent prawą i lewą ręką („dwa dzwoneczki”);

wczoraj - ruch przesunięcia kciukiem po policzku do tyłu;

wiatr - dłonie równolegle do siebie, prostopadle do twarzy, poruszanie nimi równocześnie w prawo i w lewo;

wieczór - noc, tylko palce są rozsunięte;

Wielkanoc - wakacje + Chrystus;

wiosna - jak kwiat, tylko z boku ciała;

zima - postukanie pięściami przed sobą na wysokości piersi;

Różne

bałagan - kręcenie kół obiema dłońmi na wysokości klatki piersiowej, palce rozcapierzone, dłonie równolegle do ciała;

kolacja - wieczór+ jeść;

nie wolno - absolutnie nie; ale tylko palcami wskazującymi;

wycieczka - dłoń tworzy daszek przy czole + gest rozglądania się;

zabawa (tańce) = tańczyć 2;

zwierzę - dłonie z rozcapierzonymi palcami skierowane wnętrzem do dołu i jakby człapiące do przodu na wysokości piersi

1

---