MOWA "Życie i śmierć są w mocy języka". /Prz 18,21/
Od czasów pierwszej rodziny, kiedy to Kain zabił Abla, do dzisiaj, gdy broń nuklearna gotowa jest unicestwić miliony- ludzie wciąż poszukują nowych skutecznych sposobów niszczenia wroga.
Codziennie słyszymy o wojnach i zabójstwach. Jesteśmy oburzeni i zbulwersowani i przerażeni. My- jako chrześcijanie- jesteśmy za życiem, tolerancją i miłością- nawet, a może przede wszystkim- nieprzyjaciół.
Z jednej strony nie zgadzamy się z zabijaniem ludzi, a z drugiej strony przechodzimy obojętnie wobec plotki, kłamstwa, narzekania czy osądzania, które, tak naprawdę, są wyrafinowanym sposobem uśmiercania , może nie tyle fizycznego, ile psychicznego, duchowego. Słowa mogą nieść śmierć lub życie.
Mowa- dar Boży- środek komunikacji, budowania relacji.
Zabawa w kalambury. Grupę dzielimy na 3-4 grupy; uczniowie wybierają po jednym reprezentancie grupy, którego zadaniem będzie pokazanie hasła(hasła stanowią znane klasie cytaty, lub fragmenty modlitw czy piosenek). Wybrana osoba mierzy czas odgadnięcia hasła przez poszczególne grupy. Potem zwycięzca czyta hasło i mierzymy czas odczytu. Porównujemy wtedy oba czasy z komentarzem wskazującym na to, jaki to Bóg miał świetny pomysł dając taki wspaniały środek komunikacji międzyludzkiej. (Przykład- Notki 98)
/Ps 139,14-17/- modlitwa dziękczynna
„Dziękuję Ci, że mnie stworzyłeś tak cudownie, godne podziwu są Twoje dzieła. I dobrze znasz moją duszę,
nie tajna Ci moja istota, kiedy w ukryciu powstawałem, utkany w głębi ziemi. Oczy Twoje widziały me czyny i wszystkie są spisane w Twej księdze; dni określone zostały, chociaż żaden z nich [jeszcze] nie nastał.
Jak nieocenione są dla mnie myśli Twe, Boże, jak jest ogromna ich ilość!”
Grzechy języka.
Zastanówmy się, jakie treści mogą nieść wypowiadane przez nas słowa, co mówimy do innych i
o innych, w jaki sposób, jakim tonem.....Jakie są skutki, rezultaty naszego mówienia? Jaki wpływ
ma nasza mowa na odbiorców: pozytywny czy negatywny?
Już Czesław Niemen śpiewał w swoim przeboju "Dziwny jest ten świat,....że ktoś słowem złym zabija tak jak nożem...", a autor natchniony w Prz 18,21 pisze, że: "życie i śmierć są w mocy języka".
/Przeczytać też Syr 5,13/ „W mowie jest chwała i hańba człowieka, a język może sprowadzić jego upadek.”
Teraz w oparciu o wskazane fragmenty Pisma Świętego, pracując w grupach 2-3 osobowych macie określić grzech języka i podać jego istotę.
1. Bezmyślne /na daremno/ używanie Imienia Bożego -
/Wy 20,7 / „Nie będziesz wzywał imienia Pana, Boga twego, do czczych rzeczy, gdyż Pan nie pozostawi bezkarnie tego, który wzywa Jego imienia do czczych rzeczy.”
2. Plotka, obmowa- rozmowa zagrażająca rzuceniem złego światła na nieobecną osobę -
/Kpł 19,16/ „Nie będziesz szerzył oszczerstw między krewnymi, nie będziesz czyhał na życie bliźniego.
Ja jestem Pan!”
/Prz 10,18/ „Usta nieprawe nienawiść ujawnią, głupi, kto rozgłasza niesławę.”
/Prz 11,9/ „Niegodziwy ustami chce zabić bliźniego, lecz przenikliwość prawych wybawia.”
/Prz 16,28b/ „Człowiek podstępny wznieca kłótnie, plotkarz poróżnia przyjaciół.”
/Jk 4,11a./ „Bracia, nie oczerniajcie jeden drugiego. Kto oczernia brata swego lub sądzi go, uwłacza
Prawu i osądza Prawo.”
3. Oszczerstwo, krzywoprzysięstwo- fałszywe stwierdzenie użyte, aby zranić, zaszkodzić osobie
i/lub jej reputacji-
/Syr 5,14a/ „Bacz, abyś nie był nazwany oszczercą i nie czyń swym językiem zasadzek. Bo złodziej doznaje hańby, a dwujęzyczny najgorszego napiętnowania.”
/Mt 5,33/ „Słyszeliście również, że powiedziano przodkom: Nie będziesz fałszywie przysięgał, lecz dotrzymasz Panu swej przysięgi.”
/1Kor 6,10/ „ani złodzieje, ani chciwi, ani pijacy, ani oszczercy, ani zdziercy nie odziedziczą królestwa Bożego.”
4. Kłamstwo- stwierdzenie, którego autor wie, że nie jest prawdą -
/Syr 20,24-26/ „Kłamstwo jest złym nawykiem człowieka i jest ono stale na ustach ludzi źle wychowanych.
Lepszy złodziej niż ten, co stale kłamstwem się posługuje, obydwaj zaś zgubę odziedziczą w spadku.
Wzgarda zazwyczaj towarzyszy kłamcy, a hańba stale ciąży na nim.”
/Kol 3,9/ „Nie okłamujcie się nawzajem, boście zwlekli z siebie dawnego człowieka z jego uczynkami,”
/J 8,44/ „Wy macie diabła za ojca i chcecie spełniać pożądania waszego ojca. Od początku był on zabójcą
i w prawdzie nie wytrwał, bo prawdy w nim nie ma. Kiedy mówi kłamstwo, od siebie mówi, bo jest kłamcą
i ojcem kłamstwa.”
5. Przekleństwo (złorzeczenie)- życzenie, aby coś złego, jakieś nieszczęście spotkało inną osobę-
/Kpł 20,9/ „Ktokolwiek złorzeczy ojcu albo matce, będzie ukarany śmiercią: złorzeczył ojcu lub matce, ściągnął śmierć na siebie.”
/Jk 3,9-10/ „Przy jego (języka) pomocy wielbimy Boga i Ojca i nim przeklinamy ludzi, stworzonych na podobieństwo Boże. Z tych samych ust wychodzi błogosławieństwo i przekleństwo. Tak być nie może, bracia moi.”
/Mt 5,21-22/ „Słyszeliście, że powiedziano przodkom: Nie zabijaj; a kto by się dopuścił zabójstwa, podlega sądowi. A Ja wam powiadam: Każdy, kto się gniewa na swego brata, podlega sądowi. A kto by rzekł swemu bratu: Raka, podlega Wysokiej Radzie. A kto by mu rzekł: Bezbożniku, podlega karze piekła ognistego.”
6. Grubiaństwo, wulgarność- używanie nieprzyzwoitych słów-
/Syr 23,13.15/ „Nie przyzwyczajaj ust swoich do grubiańskiej nieczystości, gdyż są w niej grzeszne słowa...
Człowiek przyzwyczajony do mów haniebnych nie poprawi się przez wszystkie dni swego życia.”
/Kol 3,8/ „A teraz i wy odrzućcie to wszystko: gniew, zapalczywość, złość, znieważanie, haniebną mowę
od ust waszych!”
7. Osądzanie, potępianie, krytyka- wydawanie opinii (zwykle negatywnych), wytykanie błędów,
niepowodzeń czy niedoskonałości prawdziwych lub wymyślonych -
/ Mt 7,1-3/ „Nie sądźcie, abyście nie byli sądzeni. Bo takim sądem, jakim sądzicie, i was osądzą; i taką miarą, jaką wy mierzycie, wam odmierzą. Czemu to widzisz drzazgę w oku swego brata, a belki we własnym oku nie dostrzegasz?”
/Łk 6,37/ „Nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni; nie potępiajcie, a nie będziecie potępieni; odpuszczajcie, a będzie wam odpuszczone.”
/Rz 14,10-13/ „Dlaczego więc ty potępiasz swego brata? Albo dlaczego gardzisz swoim bratem? Wszyscy przecież staniemy przed trybunałem Boga. Napisane jest bowiem: Na moje życie - mówi Pan - przede Mną klęknie wszelkie kolano. a każdy język wielbić będzie Boga. Tak więc każdy z nas o sobie samym zda sprawę Bogu. Przestańmy więc wyrokować jedni o drugich. A raczej to zawyrokujcie, by nie dawać bratu sposobności do upadku lub zgorszenia.”
8. Narzekanie- informowanie innych osób o swoim niezadowoleniu (dowód niewiary, braku
zaufania Bogu)- (przykład Narodu Wybranego, który przez 40 lat błądził po pustyni ze względu na narzekania
i brak wiary)
/Lb 14,29-34/
„Trupy wasze zalegną tę pustynię. Wy wszyscy, którzy zostaliście spisani w wieku od dwudziestu lat wzwyż, wy, którzyście przeciwko Mnie szemrali, nie wejdziecie z pewnością do kraju, w którym uroczyście poprzysiągłem wam zamieszkanie, z pewnością nie wejdziecie - z wyjątkiem Kaleba, syna Jefunnego, i Jozuego, syna Nuna. Wasze małe dzieci, o których mówiliście, że będą wydane na łup, one wejdą i poznają kraj, którym wyście wzgardzili. Jeśli zaś chodzi o was, to trupy wasze legną na pustyni, a synowie wasi będą się błąkali na pustyni przez czterdzieści lat, dźwigając ciężar waszej niewierności, póki trupy wasze nie zniszczeją na pustyni. Poznaliście kraj w przeciągu czterdziestu dni; każdy dzień teraz zamieni się w rok i przez czterdzieści lat pokutować będziecie za winy i poznacie, co to znaczy, gdy Ja się oddalę.”
/1 Kor 10,10/ „Nie szemrajcie, jak niektórzy z nich szemrali i zostali wytraceni przez dokonującego zagłady”.
/Flp 2,14/ „Czyńcie wszystko bez szemrań i powątpiewań,”
9. Kłótliwość- tendencja do wszczynania waśni, szukanie tylko swoich racji-
/Prz 16,28a/ „Człowiek podstępny wznieca kłótnie”
/Syr 28,8/ „Unikaj waśni, a umniejszysz grzechy, człowiek bowiem popędliwy wszczynać będzie kłótnie.”
10. Gadulstwo, wielomówstwo- samo w sobie nie jest grzechem, ale w niekontrolowanym potoku
słów łatwo o grzech-
/Prz 10,19/ „Nie uniknie się grzechu w gadulstwie, kto ostrożny w języku - jest mądry.”
/Prz 20,19/ „Obmówca wyjawia sekrety, zatem nie obcuj z gadułą!”
/Syr 19,6/ „a kto nienawidzi wielomówstwa, uniknie nieszczęścia.”
/Syr 20,8/ „Kto w mówieniu miarę przebiera, odrazę budzić będzie, a ten, co na wszystko sobie pozwala, popadnie w nienawiść.”
/1 Tm 5,13/ „Zarazem (wdowy) uczą się też bezczynności krążąc po domach. I nie tylko są bezczynne, lecz i rozgadane, wścibskie, rozprawiające o rzeczach niepotrzebnych.”
/Mt 12,36-37/
„A powiadam wam: Z każdego bezużytecznego słowa, które wypowiedzą ludzie, zdadzą sprawę w dzień sądu. Bo na podstawie słów twoich będziesz uniewinniony i na podstawie słów twoich będziesz potępiony.”
Pytanie: Co byś zrobił, gdybyś ujrzał Anioła trzymającego w ręce taśmę z nagranymi wszystkimi negatywnymi słowami, taśmę przygotowaną jako materiał dowodowy na Sąd Boży?
Czy nie zechciałbyś czegoś zmienić w twoich wypowiedziach?
Pamiętaj, że Bóg zna wszystkie twoje słowa, tylko może ty Bogu nie wierzysz?
Mt 12,37- "Bo na podstawie słów twoich będziesz uniewinniony i na podstawie słów twoich będziesz
potępiony."
Podsumowanie: Jak widać- lista grzechów języka jest długa, choć na pewno nie wyczerpująca. Zwróciliśmy tutaj uwagę na treść słów, a przecież często nie tyle treść, ale sposób, forma, czas czy intencja jest raniąca, niszcząca... ( przykład p. Marysi i Janki).
Zastanówmy się, co jest przyczyną grzechów języka, gdzie leży źródło używania języka "ku zniszczeniu"?
Jeśli problem tkwi w samym organie - to może należałoby go odciąć?
/Jk 1,26/ „Jeżeli ktoś uważa się za człowieka religijnego, lecz łudząc serce swoje nie powściąga swego języka, to pobożność jego pozbawiona jest podstaw.”
/Jk 3,5-6. 8-10/
„Tak samo język, mimo że jest małym organem, ma powód do wielkich przechwałek. Oto mały ogień, a jak wielki las podpala. Tak i język jest ogniem, sferą nieprawości. Język jest wśród wszystkich naszych członków tym, co bezcześci całe ciało i sam trawiony ogniem piekielnym rozpala krąg życia...
Języka natomiast nikt z ludzi nie potrafi okiełznać, to zło niestateczne, pełne zabójczego jadu.
Przy jego pomocy wielbimy Boga i Ojca i nim przeklinamy ludzi, stworzonych na podobieństwo Boże.
Z tych samych ust wychodzi błogosławieństwo i przekleństwo. Tak być nie może, bracia moi.”
Jezus wskazuje na prawdziwe źródło grzesznej mowy. Przeczytajmy fragment: /Mt 15,18-19/
„Lecz to, co z ust wychodzi, pochodzi z serca, i to czyni człowieka nieczystym. Z serca bowiem pochodzą złe myśli, zabójstwa, cudzołóstwa, czyny nierządne, kradzieże, fałszywe świadectwa, przekleństwa.”
Tak więc zła mowa objawia grzeszną postawę serca; czyli złe słowa poprzedzają złe uczucia, nastawienia i postawy- to, co wypełnia moje serce. Autor natchniony w Prz 4,23 zachęca:
"Z całą pilnością strzeżcie serc waszych, bo życie ma tam swoje źródło".
Boże wskazówki właściwego korzystania z daru mowy.
Zbawiciel zaleca, byśmy unikali gadulstwa, zbędnej mowy, nawet na modlitwie-
Mt 5,37- „Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie. A co nadto jest, od Złego pochodzi.”
Mt 6,7- „Na modlitwie nie bądźcie gadatliwi jak poganie. Oni myślą, że przez wzgląd na swe wielomówstwo będą wysłuchani.”
Syr 5,11- „Bądź skory do słuchania, a odpowiadaj po namyśle!” - mamy dwoje uszu i jedne usta, by 2-razy więcej słuchać niż mówić.
święty Paweł poucza, iż otrzymaliśmy dar mowy nie po to, by niszczyć, ale by innych budować:
Ef 4,29 - „Niech nie wychodzi z waszych ust żadna mowa szkodliwa, lecz tylko budująca, zależnie od potrzeby, by wyświadczała dobro słuchającym.”
Musimy zawsze zważać, co i w jaki sposób mówimy. Nasze słowa winny być pełne miłosierdzia, łaskawości i miłości. Nasza mowa ma powodować u innych pragnienie prawdy i sprawiedliwości, z tego też powodu winna być zaprawiona "solą", a nie "pieprzem".
Kol 4,6- „Mowa wasza, zawsze miła, niech będzie zaprawiona solą, tak byście wiedzieli, jak należy
każdemu odpowiadać.”
Słowa "słodkie"- mówią ludzie, którzy ukrywają prawdę, są kłamcami.
Słowa "gorzkie" charakteryzują tych, którzy w sercu mają nieprzebaczenie, zranienie.
Słowa "kwaśne"- są na ustach zazdrośników i zawistnych.
"Sól" - nadaje właściwy smak, konserwuje, poprawia walory smakowe tak potrawom jak i słowom.
1P 3,10-„Kto bowiem chce miłować życie i oglądać dni szczęśliwe, niech wstrzyma język od złego i wargi - aby nie mówić podstępnie.”
Rady dla kobiet:
Tt 2,3- „Podobnie starsze kobiety winny być w zewnętrznym ułożeniu jak najskromniejsze, winny unikać plotek i oszczerstw, nie upijać się winem, a uczyć innych dobrego.”
1 Tym 3,11- „Kobiety również - czyste, nieskłonne do oczerniania, trzeźwe, wierne we wszystkim.”
Porównaj Kpł 19, 2. 11-18.
Modlitwa.
Otrzymaliśmy od Boga wspaniały dar- dar mowy, którym zapewne często posługiwaliśmy się ku zbudowaniu, ale, niestety, również używaliśmy go jako broń niszczącą.
W modlitwie- na kanwie Ps 139, 1-5. 23-24 podziękujmy Bogu za dar mowy, następnie przeprośmy za grzechy języka i prośmy, by Duch Święty stał na straży u naszych warg" i oczyścił nasze serca z wszystkich grzesznych uczuć, uzdolnił nas do przebaczenia. (Modlitwa litanijna)
/Ps 139,2-16. 23-24/
„Ty wiesz, kiedy siadam i wstaję. Z daleka przenikasz moje zamysły, widzisz moje działanie i mój spoczynek i wszystkie moje drogi są Ci znane. Choć jeszcze nie ma słowa na języku: Ty, Panie, już znasz je w całości.
Ty ogarniasz mnie zewsząd i kładziesz na mnie swą rękę. Zbyt dziwna jest dla mnie Twa wiedza, zbyt wzniosła: nie mogę jej pojąć. Gdzież się oddalę przed Twoim duchem? Gdzie ucieknę od Twego oblicza?
Gdy wstąpię do nieba, tam jesteś; jesteś przy mnie, gdy się w Szeolu położę. Gdybym przybrał skrzydła jutrzenki, zamieszkał na krańcu morza: tam również Twa ręka będzie mnie wiodła i podtrzyma mię Twoja prawica. Jeśli powiem: Niech mię przynajmniej ciemności okryją i noc mnie otoczy jak światło:
sama ciemność nie będzie ciemna dla Ciebie, a noc jak dzień zajaśnieje: <mrok jest dla Ciebie jak światło>.
Ty bowiem utworzyłeś moje nerki, Ty utkałeś mnie w łonie mej matki. Dziękuję Ci, że mnie stworzyłeś tak cudownie, godne podziwu są Twoje dzieła. I dobrze znasz moją duszę, nie tajna Ci moja istota, kiedy w ukryciu powstawałem, utkany w głębi ziemi. Oczy Twoje widziały me czyny i wszystkie są spisane w Twej księdze; dni określone zostały, chociaż żaden z nich [jeszcze] nie nastał... Zbadaj mnie, Boże, i poznaj me serce; doświadcz i poznaj moje troski, i zobacz, czy jestem na drodze nieprawej, a skieruj mnie na drogę odwieczną!”