Modernizm (fr. modernisme "nowoczesność"), neoromantyzm - ogół awangardowych kierunków artystyczno-literackich na przełomie XIX i XX wieku będących wyrazem sprzeciwu wobec pozytywistycznego realizmu. Termin ten ma zasięg europejski, obejmuje całość zjawisk literackich i kulturowych z przełomu wieków.

Terminu neoromantyzm po raz pierwszy użył Edward Porębowicz w 1902 roku, określenie to upowszechniło się przede wszystkim w muzyce (neoromantyzm w muzyce). W literaturze termin ten jest świadectwem nawiązania do myśli i pisarstwa wielkich romantyków.

Współistniejące lub kolejne zjawiska i ruchy artystczne trwające do ok. 1918 - 1920 r.:

• fin de siècle, dekadentyzm (schyłkowość czyli nastrój i nastawienie filozoficzne końca epoki, do ok. 1905 r.),

• secesja

• symbolizm

• impresjonizm

• postimpresjonizm

• kubizm

• konstruktywizm

• fowizm

• nabizm

• Młoda Polska

W architekturze epoce modernizmu w sztuce stosuje się raczej termin secesja, zaś modernizm w tej dziedzinie jest prądem późniejszym i skrajnie odmiennym ideowo i stylistycznie.

Konstruktywizm - kierunek w sztuce abstrakcyjnej powstały w r. 1913 w Rosji, nieco później w Holandii i reszcie Europy, do USA dociera po I wojnie światowej.

• Podstawowym wyróżnikiem konstruktywizmu w stosunku do innych ruchów awangardowych było stosowanie dyscypliny formalnej ograniczonej do prostych elementów geometrycznych: koła, trójkąta i linii prostej.

• Z założenia wzajemne oddziaływania tych form wywołują wewnętrzne napięcie wewnątrz obrazu.

• Celem jest poszukiwanie nowej ekspresji estetycznej, a metodą świadoma rezygnacja nie tylko z prezentowania widzialnej rzeczywistości, ale także odejście od skojarzeń ze światem przedmiotów.

• Konstruktywizm zawdzięcza nazwę zarówno podejściu do budowania obrazu - "konstruowania" z określonych elementów, jak i swoistemu zaangażowaniu w nowoczesność.

• Pierwszy krok w tym kierunku zawdzięczamy futuryzmowi, następnie jednak nadszedł czas włączenia kreacji artystycznej poddanej estetyce geometrycznej w służbę działalności produkcyjnej: projektowanie przedmiotów technicznych, architektury, mody (prêt-à-porter - gotowe do włożenia), grafiki użytkowej, nowoczesnej typografii, mebli. Równolegle pojawiają się konstruktywistyczne rzeźby i pierwsze fotomontaże, później kolaże.

---