Giełda i transakcje giełdowe
Ostatni wykład „0” - forma kolos - opisowe
„Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi”
„Ustawa o ofercie publicznej i spółkach publicznych”
„Ustawa o nadzorze na rynkach kapitałowych w połączeniu z ustawą o rynkach finansowych”
Pojęcie instrumentu finansowego i papieru wartościowego:
Aby instrument finansowy lub papier wartościowy mógł być notowany na giełdzie musi mieć cechę masowości.
Instrument finansowy - kontrakt regulujący pewną zależność miedzy stronami
Papier wartościowy - każdy papier wartościowy jest jednocześnie instrumentem finansowym ale nie na odwrót.
- taki kontrakt finansowy który jest zabezpieczony powiązany z aktywami emitenta
- dokument, który stwierdza istnienie określonego prawa majątkowego w taki sposób i w takiej formie, że posiadanie tego dokumentu stnowi niezbędną przesłankę realizacji tegoż prawa
Papiery właścicielskie
Papiery wierzycielskie - taki dokument który stwierdza istnienie wierzytelności, dotyczącej zwrotu pożyczonej kwoty pieniędzy, ewentualnie wraz z wynagrodzeniem (albo odsetki, albo dyskonta, albo i i )
Papier udziałowy - to taki dokument który stwierdza zespół uprawnień nabywcy w stosunku do emitenta np. akcje,
Pojęcie bankowości komercyjnej, inwestycyjnej, uniwersalnej
Banki komercyjne - budują bazę kapitałową i w oparciu o nią udzielają kredytów i pożyczek, rzadziej inwestują w papiery wartościowe. Możemy podzielić na banki detaliczne i korporacyjne. Różnice polegają na rodzaju klienta które obsługują.
Banki korporacyjne obsługują duże podmioty gospodarcze.
Banki inwestycyjne nie budują bazy depozytowej, nie udzielają kredytów, lecz zajmują się pozyskiwaniem kapitału w drodze emisji papierów wartościowych oraz zarządzaniem aktywami.
Bankowość uniwersalny - łączenie pod jednym dachem bankowości komercyjnej (detalicznej i korporacyjnej) oraz inwestycyjnej.
Model anglosaski -
Model niemiecko japońskiej - model bankowości uniwersalnej np. DB
Fazy ewolucji systemów rynków finansowych w rozwiniętych gospodarkach rynkowych
Rynek finansowy - ciągłu proces transakcji kupna sprzedaży instrumetów finansowych
Wyróżniamy 3 fazy ewolucji
Okres panowania i dominacji baków komercyjnych na rynkach finansowych w realizacji funkcji mobilizacji i alokacji kapitału.
Podział funkcji mobilizacji i alokacji pomiędzy banki i rynki finansowe
Przejęcie funkcji mobilizacji i alokacji całkowicie przez rynku finansowe.
Rynek pieniężny - ciągły proces transakcji kupna sprzedaży instrumentów finansowych o następujących cechach: a) mają charakter wierzycielski b) czas życia tych instrumentów jest nie dłuższy niż jeden rok (może być elastyczna) Akty prawne wg stopnia znaczenia:
Instrumenty które nie są papierami wartościowymi: - Kredyt, pożyczka, wierzytelność Instrumenty które są papierami wartościowymi: - cała grupa instrumentów - bankowe papiery wartościowe (certyfikaty depozytowe, bony oszczędnościowe - różnica wynika z praktyki rynku a nie z prawa, dla CD dochód oblicza się w górę - odsetki, natomiast bony - są dyskontowe) - może być przeznaczony do obrotu - krótkoterminowe papiery dłużne (commercial papers) - instrumenty które dla podmiotów będących klientami banków zastępują kredyt albo pożyczkę Obejmuje trzy formy:
- weksle i czeki nie są przeznaczone do obrotu masowego (nie mogą być emitowane w serii0 - bony skarbowe - bony pieniężne |
Rynek kapitałowy - ciągły proces transakcji kupna sprzedaży instrumentów finansowych o następujących cechach: a) mają charakter bądź wierzycielski bądź właścicielski b) czas życia tych instrumentów jest nie krótszy niż jeden rok Akty prawne:
Instrumenty:
- akcje, prawa poboru, prawa do akcji, kwity depozytowe, certyfikaty inwestycyjne, b) nie będące papierami wartościowymi i mające charakter właścicielski: - udziały w Sp. Z o.o., jednostki uczestnictwa w otwartych funduszach inwestycyjnych c) bedące papierami wartościowymi i mające charakter wierzycielski: - obligacje, listy zastawne d) nie będące papierami wartościowymi i mające charakter wierzycielski: - |
Rynek walutowy Ciągły proces transakcji kupna spredarzy inst.. finansowych w jednej walucie tzw. waluty rezydentnej za instrumenty finansowe wyrażane w innej walucie. System prawny: - prawo dewizowe
|
Rynek instrumentów pochodnych Są to instrumenty które służą do zabezpieczania się przed ryzykiem (ceny, wartości, jakiś warunków) Kodeks cywilny, niektóre zapisy pakietu ustawo o rynku kapitałowym, niektóre zapisy prawa bankowego. Instrumenty: - kontrakty terminowe typu futures - kontrakty terminowe typu forward - forward rade agrement - kontrakty na przyszłą stopę procentową - opcje - warranty - kontrakty swop |
A)
Prawo poboru - akcjonariusze mają prawo pierwszeństwa w obejmowaniu akcji nowych emisji przed innymi inwestorami, w odniesieniu do danej emisji ten przywilej jest zbywalny. Przywilej prawa poboru można wykluczyć jeśli 80% głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy opowiedzą się za takim rozwiązaniem.
Prawo do akcji - występuje tylko i wyłącznie w spółkach publicznych. To papier wartościowy, z którego wynika uprawnienie do otrzymania, niemających formy dokumentu, akcji nowej emisji spółki publicznej, powstające z chwilą dokonania przydziału tych akcji i wygasające z chwilą zarejestrowania akcji w depozycie papierów wartościowych albo z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu rejestrowego odmawiającego wpisu podwyższenia kapitału zakładowego do rejestru przedsiębiorców.
Kwit depozytowy - to papier wartościowy wystawiony przez instytucję finansową z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego lub innego państwa należącego do OECD:
a) poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z papierami wartościowymi dopuszczonymi do obrotu na rynku regulowanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo papierami wartościowymi wyemitowanymi poza tym terytorium, albo
b) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z papierami wartościowymi wyemitowanymi poza tym terytorium, będącymi przedmiotem obrotu na zagranicznym rynku regulowanym w państwie członkowskim lub w państwie należącym do OECD.
Certyfikaty inwestycyjne - papiery które mogą być emitowane przez zamknięte fundusze inwestycyjne. Jest on papierem wartościowym imiennym lub na okaziciela. Jako papier wartościowy na okaziciela może być notowany na giełdzie.
B)
Udziały w spółkach z o.o. - podział udziałów określa umowa spółki, udziały nie mogą być papierami wartościowymi.
Jednostka uczestnictwa - fundusze otwarte - mogą cały czas zmieniać ilość tych jednostek. Jednostki się umarza nie sprzedaje. Jednostka uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym nie jest papierem wartościowym.
C)
Obligacje - emitowane na podstawie ustawy z 1995r.
Listy zastawne - papier wartościowy, który mogą emitować wyłącznie banki hipoteczne, na podstawie ustawy o bankach hipotecznych i listach zastawnych.
D)
Instrumenty finansowe nie będące papierami wartościowymi mające charakter wierzycielski.
Prawne pojęcie papieru wartościowego - dokument stwierdzający istnienie określonego prawa majątkowego, w taki sposób i w takiej formie, że posiadanie tego dokumentu (bycie właścicielem) stanowi niezbędną przesłankę realizacji tegoż prawa.
Zasady które odnoszą się do definicji papieru wartościowego:
Zasada numerus clausus - zasada zamkniętego katalogu (policzalnego katalogu) - instrument jest papierem wartościowym jeśli jakaś ustawa tak stwierdza. Najmłodszym papierem wartościowym są listy zastawne.
Zasada emisji papierów wartościowych w serii - cała emisja podzielona jest na równe jednostki, a na każdą jednostkę przypadają takie same prawa majątkowe. Żeby mógł być emitowany w serii musi to stwierdzać ustawa.
Kodeks cywilny definiuje niektóre typy papierów wartościowych.
Rodzaje papierów wartościowych:
ze względu na przedmiot uprawnień inkorporowanych (zawartych) w papierach wartość.
Możemy podzielić na 4 typy:
wierzycielskie - taki dokument który stwierdza istnienie wierzytelności dotyczącej zwrotu pożyczonej kwoty pieniężnej wraz z wynagrodzeniem. Wynagrodzenie może mieć postać: odsetek, dyskonta, premii. Zaliczamy: obligacje i listy zastawne.
właścicielskie (udziałowe) - taki dokument, który stwierdza zespół uprawnień nabywcy w stosunku do emitenta np. akcje( prawo do uczestnictwa w spółce, prawo do głosu na walnym zgromadzeniu, prawo do udziału w zysku rocznym, prawo do części likwidacyjnej w przypadku likwidacji
towarowe - uprawnia do dysponowania określonym towarem znajdującym się pod pieczą wystawcy dokumentu.
prawa pochodne - ustawa o obrocie instrumentami finansowymi art.3 pkt.1 b)
Sposoby przenoszenia praw z papierów wartościowych:
Przelew - umowa (oświadczenie woli dwóch stron), musi być sporządzona na piśmie, trzeba dokładnie określić na kogo są przenoszone prawa
Indos - nie jest umową, jednostronne oświadczenie woli, może być przeniesienie na okaziciela
Umowa kupna-sprzedaży - oświadczenie woli dwóch stron,
Ze względu na tryb obrotu
Imienne - charakteryzują się tym że w treści dokumentu dokładnie sprecyzowany jest podmiot (osoba fizyczna, osoba prawna reprezentowana przez) któremu przysługują określone prawa
Papiery na zlecenie - mogą wskazywać uprawnionego do realizacji albo imiennie, albo jako okaziciela
Papiery na okaziciela - każdy kto przedstawi taki dokument jest uprawniony do realizacji tego prawa
Papiery wartościowe charakteryzują się cechą dematerializacji
Co musi być spełnione aby móc przenieść prawa
Papiery imienne:
Musi być zawarta umowa przelewu
Musi nastąpić wydanie/przekazanie samego dokumentu
Papiery na zlecenie -
Musi nastąpić indos
Musi nastąpić wydanie samego dokumentu - musi być wskazane kto jest właścicielem
Art. 517 /1 i 9299
Papiery na okaziciela:
Musi nastąpić przekazanie samego dokumentu
Musi być zawarta umowa przeniesienia własności
Art. 517/2, 92112 i 115 KC - obowiązuje zasada - prawo podąża za dokumentem
Uczestnicy obrotu papierami wartościowymi i instrumentami finansowymi
Inwestorzy
- inwestorzy indywidualne (osoby fizyczne), dysponują niewielką kwotą kapitału
- inwestorzy instytucjonalni (banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne)
- inwestor kwalifikowany - pojęcie prawne - Ustawa o ofercie publicznej we wstępie - taki inwestor który dysponuje dużym pakietem papierów wartościowych (zarówno osoba fizyczna jak i prawna)
- osoby prawne prowadzące jak i nie prowadzące działalność gospodarczą
- podmioty prawa publicznego - skarb państwa i jednostki samorządu terytorialnego
Emitenci i wystawcy - emitenci jeśli emisja jest emitowana w serii, jeśli nie to używamy słowa wystawcha
-
Instytucje organizujące i nadzorujące obrót
- podmioty prowadzące działalność maklerską (firmy inwestycyjne):
a) domy maklerski - osoba prawna której wyłącznym przedmiotem działalności jest pośrednictwo w obrocie. Działa najczęściej w formie prawnej spółki kapitałowej. Musi uzyskać licencje KNF.
b) banki prowadzące działalność maklerską - po uzyskaniu licencji KNF. Tworzona jest jednostka organizacyjna w ramach struktury banku.
c) banki powiernicze - licencja ograniczająca się wyłącznie do prowadzenia rachunków papierów wartościowych. Transakcje przeprowadzane są przez inny podmiot.
d) podmioty zagraniczne prowadzące działalność maklerską - jeśli jakiś podmiot uzyskał licencję na prowadzenie działalności maklerskiej w innym kraju i na podstawie tej licencji świadczy usługi maklerskie w Polsce.
Giełda papierów wartościowych w Warszawie - instytucja prowadząca zorganizowany, regulowany, obrót giełdowy papierami wartościowymi i instrumentami finansowymi.
BOND SPOT S.A. - instytucja prowadząca zorganizowany, regulowany obrót pozagiełdowy papierami wartościowymi i instrumentami finansowymi.
Krajowy depozyt papierami wartościowymi - instytucja odpowiedzialna za dematerializacje papierów wartościowych w obrocie giełdowym, prowadzi rachunki papierów wartościowych (ma jednego właściciela) i konta depozytowe (nie mają tylko jednego właściciela - papiery wartościowe zapisane na koncie depozytowym nie mają tylko jednego właściciela).
Komisja nadzoru finansowego - centralny urząd administracji państwowej, który w ramach swoich kompetencji sprawuje nadzór nad szeroko pojętym rynkiem papierów wartościowych i instrumentów finansowych.
Rynek papierów wartościowych
Obrót Prywatny |
Obrót zinstytucjonalizowany |
|||
|
Rynek zorganizowany |
Rynek regulowany |
||
|
|
Obrót giełdowy (GPW) |
Obrót pozagiełdowy (BONDSPOT S.A.) |
|
|
|
Rynek podstawowy |
Rynek równoległy |
|
|
|
Alternatywne systemy obrotu (ASO) (New connect) |
||
|
Transakcje bezpośrednie (Dom maklerski - klient) |
|||
|
Umowy cywilno - prawne zinstytucjonalizowane |
Obrót prywatny - przy zawieraniu transakcji nie występuje żaden pośrednik.
Rynek zorganizowany opiera się na 3 zasadach:
- dematerializacja
- obowiązkowe pośrednictwo podmiotów prowadzących działalność maklerskich przy zawieraniu transakcji
- nadzór ze strony KNF
Rynek regulowany art.14/1 ustawa o obrocie instrumentami finansowymi - system obrotu instrumentami finansowymi który służy do nabyć i zbycia instrumentów finansowych. Zapewnia powszechny dostęp do informacji rynkowej oraz jednakowe warunku do nabywania i zbywania instrumentów finansowych. Spełniają je: GPW oraz BONDSPOT (kiedyś CeTo)
Rynek podstawowy - kryteria dopuszczenia do obrotu są o wiele bardziej restrykcyjne niż na rynku równoległym.
Alternatywne systemy obrotu - system który kojarzy oferty kupna i sprzedaży i umożliwia zawarcia transakcji.
3 zasady na których opiera się funkcjonowanie rynku giełdowego:
- dematerializacji: funkcjonują w formie elektronicznej
Wiążą się takie pojęcia jak:
Rachunki papierów wartościowych
Rachunki pieniężne do obsługi rachunków papierów wartościowych
Kont depozytowych
Świadectwa depozytowego - dokument który stanowi potwierdzenie złożenia papierów wartościowych do depozytu. Dokument który potwierdza legitymizację czyli uprawnienia do realizacji praw wynikających z papierów wartościowych. Wystawcą świadectwa jest podmiot który prowadzi rachunki papierów wartościowych. Świadectwo depozytowe nie jest papierem wartościowym i nie może być przedmiotem samodzielnego obrotu.
- obowiązkowego pośrednictwa podmiotu prowadzącego działalność maklerską przy zawieraniu transakcji - zakres czynności które muszą być prowadzone przez działalność maklerską:
Działalność doradcza
Zarządzanie portfelami papierów wartościowych
- nadzoru KNF - KNF dba o to aby obrót papierami był jak najbardziej bezpieczny, zatwierdzanie prospektów emisyjnych, pilnowanie aby spółki publiczne wypełniały obowiązek informacyjny
W transakcjach giełdowych których przedmiotem są akcje dzień zawarcia transakcji nie jest tożsamy z dniem nabycia praw z tych że akcji. Prawa z akcji nabywa się 3 dni robocze (dni sesyjne) po dniu zawarcia transakcji.
Domy maklerskie działają na giełdzie we własnym imieniu ale na rachunek klienta.
Prawne formy działalności gospodarczej z punktu widzenia zdolności do emisji w serii papierów wartościowych:
Zdolność do emisji w serii papierów wartościowych mają takie podmioty które mają osobowość prawną
Podział:
Indywidualni przedsiębiorcy prowadzące działalność gospodarczą:
Żadna ustawa nie przyznaje zdolności do emisji w serii papierów wartościowych
Spółki:
- cywilne - nie posiada osobowości prawnej, żadn
- prawa handlowego -
Spółki osobowe:
- jawna
- komandytowa
- partnerska
- komandytowo- akcyjna - tylko ona może emitować w serii papiery wartościowe
Kapitałowe
- z ograniczoną odpowiedzialnością - kapitał zakładowy dzieli się na udziały, podział udziałów pomiędzy wspólników określa umowa spółki. Udziały w sp. z o.o. nie mogą być papierami wartościowymi. Mogą emitować papiery wierzycielskie (obligacje).
- akcyjne - mogą emitować papiery wierzycielskie jak i właścicielskie.
Pojęcie kapitału akcyjnego nie istnieje. Jest kapitał zakładowy (podstawowy).
Rodzaje spółek akcyjnych z punktu widzenia polskiego prawa:
Spółki zwykłe (niepubliczne) - działa tylko i wyłącznie na podstawie KSH, jest spółką nienotowaną, która może plasować emisję swoich akcji wyłącznie w ramach tzw. ofert prywatnych.
Spółki publiczne - emitowane przynajmniej do 100 podmiotów lub podmiotu nieoznaczonego. Działają w oparciu o KSH oraz pakiet ustaw o rynku kapitałowym. Spółka publiczna to taka, której co najmniej jedna akcja została zdematerializowana w instytucji upoważnionej do tego ustawą (KDPW).
Spółki giełdowe - działają w oparciu o KSH, pakiet ustaw o rynku kapitałowym oraz prawo giełdowe (nie jest skodyfikowane) - akty wykonawcze zw. z obrotem giełdowym, regulamin giełdy papierów wartościowych oraz szczegółowe zasady obrotu giełdowego. Akcje zostały dopuszczone (notowane) do rynku giełdowego (rynek podstawowy i równoległy)
Spółki pozagiełdowe(notowane na rynku BONDSPOT) - działają na podstawie KSH, pakiet ustaw o rynku kapitałowym, oraz prawo giełdowe.
Spółki notowane w ASO - działają na podstawie KSH, pakietu ustaw o rynku kapitałowym, regulacji zw. z ASO
Pojęcie publicznego proponowania nabycia papierów wartościowych - ustawa o ofercie publicznej i spółkach publicznych - proponowanie nabycia w dowolnej formie lub dowolny sposób, skierowanie propozycji do co najmniej 100 osób lub skierowanie propozycji do nieoznaczonego adresata.
Pojęcie oferty publicznej - udostępnianie informacji na terytorium Rzeczypospolitej o papierach wartościowych i warunkach ich nabycia które mogą stanowić podstawę do podjęcia decyzji o odpłatnym nabyciu papierów wartościowych, odbywa się w dowolnej formie w dowolny sposób, co najmniej 100 podmiotom lub nieoznaczonemu adresatowi.
2 formy oferty publicznej:
Oferta publiczna na rynku pierwotnym (pierwotna oferta publiczna) - jeżeli sprzedawcą oferty jest emitent i przedmiotem oferty są nowo emitowane papiery wartościowe oraz pieniądze ze sprzedaży (subskrypcji) trafiają do kasy emitenta to jest to oferta publiczna na rynku pierwotnym.
Pierwsza oferta publiczna - jeżeli sprzedawcą w ofercie jest inwestor, posiadać papierów wartościowych albo grupa inwestorów (tzw. wprowadzający) i jeżeli przedmiotem oferty są już istniejące papiery wartościowe i pieniądze ze sprzedaży trafiają do kasy wprowadzającego, to mówimy o tzw. pierwszej ofercie publicznej.
Umowy o gwarantowanie dojścia oferty do skutku (umowy o subemisje):
Subemisja inwestycyjna - przed wprowadzeniem emisji zawiera się umowę z gwarantem, który zobowiązuje się do kupna całości lub części nieobjętych przez inwestorów papierów wartościowych.
Subemisja usługowa - polega na tym że ów gwarant kupuje na własny rachunek całość lub część papierów wartościowych w celu dalszego ich zbycia w ofercie pierwotnej lub pierwszej ofercie publicznej.
Definicja obrotu pierwotnego - dokonywanie oferty publicznej przez emitenta lub subemitent usługowego, której przedmiotem są: papiery wartościowe nowej emisji lub nabywanie papierów wartościowych w wyniku takiej oferty.
Definicja obrotu wtórnego - dokonywanie oferty publicznej przez podmioty inne niż emitent lub subemitent usługowy, lub nabywanie papierów wartościowych od tego podmiotu albo proponowanie w sposób określony w ustawie o ofercie publicznej w spółkach publicznych przez podmiot inny niż emitent nabycia instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi lub nabywanie ich od tego innego podmiotu.
Wprowadzanie papierów wartościowych do obrotu na podstawie dokumentów informacyjnych:
1. Procedura standardowa na podstawie zatwierdzenia prospektu emisyjnego
a) występuje w formie z ofertą publiczną
złożenie wniosku do KNF o zatwierdzenie prospektu emisyjnego w imieniu emitenta bądź wprowadzającego - dokonywane jest to przez podmiot maklerski
do wniosku powinny być załączone:
Statut spółki
Uchwały WZA
Wniosek powinien być zatwierdzony przez KNF w odpowiednim terminie:
- jeśli po raz pierwszy KNF ma na zatwierdzenie prospektu 20 dni
- jeśli po raz kolejny dokonywane jest zatwierdzenie prospektu KNF ma 10 dni
Udostępnienie prospektu emisyjnego do publicznej wiadomości - terminy:
Prospekt emisyjny musi być udostępniony najpóźniej w dniu rozpoczęcia subskrypcji lub sprzedaży akcji
Prospekt emisyjny nie może być udostępniony później niż na 6 dni roboczych przed dniem zakończenia subskrypcji bądź sprzedaży
Przeprowadzenie procesu dematerializacji (za pośrednictwem KDPW) - rejestracja papierów wartościowych w depozycie - jeśli po raz pierwszy spółka dokonuje emisji, musi złożyć wniosek o uczestnictwo w KDPW
Przeprowadzenie oferty publicznej - KNF może wstrzymać, zakazać rozpoczęcia oferty lub zakazać dalszego rozpowszechniania oferty
Dodatkowo należy zmienić zapis w KRS - ilość akcji, kapitał zakładowy spółki
W ciągu 14 dni - wpis o zakończenie
Złożenie wniosku o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym - składany na GPW, KNF ma możliwość interwencji (może nakazać wstrzymanie lub zakazać
Uznanie decyzji o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym - czyli papiery wartościowe spełniają wszystkie wymogi formalne aby móc być notowane na rynku regulowanym.
Wniosek o wprowadzenie na rynek regulowany - wyznaczenie daty od której akcje będą notowane.
Procedura standardowa na podstawie zatwierdzenia prospektu emisyjnego dla dopuszczenia do obrotu na rynku regulowanym - procedura ta pomija ofertę publiczną
Należy sporządzić prospekt emisyjny
Do KNF złożyć wniosek o zatwierdzenie prospektu emisyjnego
Załączony statut oraz uchwały WZA
KNF ma albo 20 dni na zatwierdzenie prospektu jeśli papiery nie były wcześniej dopuszczone do obrotu regulowanego
Prospekt emisyjny nie może być udostępniony później niż w dniu dopuszczenia na rynku regulowanym
Równolegle jest przeprowadzany proces dematerializacji - musi być przeprowadzana przed złożeniem wniosku o dopuszczenie na rynku regulowanym (albo GPW albo BondSPOT)
Wniosek o wprowadzenie na rynku regulowanym - wniosek o wyznaczenie terminy pierwszych notowań
W ciągu 14 dni
b) bez oferty publicznej
2. Procedura uproszczona na podstawie zawiadomienia i memorandum informacyjnego
2 Typy memorandum informacyjnego - wg rozporządzenia Unijnego lub
Składane do KNF jednocześnie z zawiadomieniem o przeprowadznie oferty publicznej
Nie da się wykorzystać gdy IPO
Procedura na podstawie zatwierdzenia warunków obrotu (nie dotyczy akcji)
Zamiast prospektu emisyjnego lub memorandum informacyjnego przygotowuje się jeszcze bardziej uproszczony
Stosowany tylko w przypadku wprowadzenia na rynek kontraktów terminowych..
Osiągnięcie stanu gotowości do przeprowadzenia oferty publicznej
Warunki:
Posiadanie strategii działania - business planu
Przygotowanie equity story - na co pieniądze będą przeznaczane
Identyfikacja i uregulowanie stanów prawnych - określenie ryzyk prawnych
Posiadanie właściwej polityki rachunkowości
W składa komitetu sterującego powinni wejść: członkowie zarządu spółki i przedstawiciele doradców.
Obszary działania
Zadania zw. z dokumentacją, zagadnień prawnych, rachunkowości - odpowiedzialni przedstawiciele zarządu spółki, audytor, doradca finansowy
Przygotowanie i sporządzenie prospektu emisyjnego
Podjęcie stosownych uchwał i decyzji przez WZA, radę nadzorczą i zarząd spółki
Tworzenie wytycznych dot. Obowiązków informacyjnych
Identyfikacja - jakie badania i analizy powinny być przeprowadzone - analiza sytuacji prawnej majątku spółki, analiza stanu i perspektyw rozwoju spółki (pokrywa się ze strategią działania), analiza realizacji obowiązków spółki wynikających z tyt. ochrony środowiska i ochrony zabytków wchodzących w skład majątku spółki, oszacowanie wartości spółki (w oparci o trzy metody), opracowanie strategii prywatyzacji spółki
Zagadnienia podatkowe
Sporządzenie innej stosownej dokumentacji
Zadania zw. z pozycjonowaniem spółki na rynkach finansowych i wyceną akcji - zarząd spółki z doradcą finansowym
Ustalenie docelowej struktury kapitału oraz struktury organizacyjnej spółki i jej grupy kapitałowej
Przyjęcie bądź nie zasad ładu korporacyjnego - kodeks dobrych praktyk spółek giełdowych
Wycena wartości akcji - najbardziej popularna metoda to metoda porównawcza
Przygotowanie strategii spółki - business planu, equity story
Przygotowanie prezentacji dla analityków banków inwestycyjnych domów maklerskich
Zadania zw. z przygotowaniem struktury oferty publicznej i wprowadzenie akcji do obrotu regulowanego - zarząd finansowy, doradca prawny
Czy oferta powinna być przeznaczona dla inwestorów indywidualnych lub instytucjonalnych
Ścisła współpraca z KNF i np. GPW
Kontrola podaży akcji - lock up - umowa pomiędzy dotychczasowymi akcjonariuszami a spółką która mówi że akcjonariusze np. przez 2 lata nie będą sprzedawać swoich akcji
Zadania zw. z marketingiem oferty publicznej i - zarząd spółki z doradą finansowym, doradca PR, zaangażowanie wydawnictwa które wydrukuje prospekt emisyjny
Tworzenie i rozwijanie strategii PR, edukowanie inwestorów poprzez udostępnianie raportów finansowych i spotkania z analitykami
Budowanie księgi popytu
Wyznaczenie ostatecznej ceny i dokonanie alokacji akcji
Stabilizacja rynkowej ceny akcji po debiucie
WARSET - system realizujący funcje przebiegu sesji na GPW, odpowiedzialny za:
- prowadzenie notowań wszystkich instrumentów
- przyjmowanie i realizację zleceń
- dystrybucję informacji giełdowych
Składa się z:
System notujący - przyjmowanie zleceń, sprawdzanie zleceń, zawieranie transakcji, przekazuje informacje na podstawie złożonych zleceń i zawartych transakcji
Interfejs do przekazywania zleceń - pozwala na przekazywanie zleceń z domów maklerskich do systemu notującego
Indensator - odpowiedzialny za obliczanie indeksów, przekazywanie tych informacji do systemu notującego
System dystrybucji informacji - przekazywanie i rozpowszechnianie informacji
Ad1. Trzy możliwe rozwiązania
- system notowań ciągłych - możliwość zawierania transakcji po różnych cenach
- system kursu jednolitego z dwoma fixingami w ciągu dnia - transakcje zawiera się dwukrotnie w ciągu dnia (wyznaczane o 11 i 15)
- system kursu jednolitego z jednym fixingiem w ciągu dnia
Notowania ciągłe (od 1 stycznia 2011)
8.00-9.00 |
Przyjmowanie zleceń na otwarcie (TKO) |
9.00 |
Otwarcie (określenie kursu na otwarciu) (fixing na otwarcie) (kurs otwarcia musi mieścić się w widełkach na podstawie kursu zamknięcia z ostatniej sesji +- 10%) |
9.00-17.20 |
Notowania ciągłe (ograniczone widełkami na podstawie kursu otwarcia) |
17.20-17.30 |
Przyjmowanie zleceń na zamknięcie |
17.30 |
Zamknięcie (określenie kursu na zamknięciu) (fixing na zamknięcie, musi mieścić się w widełkach) |
17.30-17.35 |
Dogrywka |
Instrumenty notowane w systemie ciągłym
(Akcje, PDA, PP) - wybrane, obligacje, certyfikaty inwestycyjne, wszystkie instrumenty pochodne - warranty, opcje, kontrakty terminowe, jednostki indeksowe
Widełki - mogą być rozszerzone o kolejne 10% w każdą stronę (czyli o 21% od kursy zamknięcia, kursy otwarcia w czasie notowań), można również zrezygnować z widełek,
Widełki dynamiczne obowiązują w stosunku do ostatniego kursu notowań - zależy czy spółka wchodzi do indeksu WIG20 (+- 3,5%) mWIG40 (+- 4,5%)
Jeżeli cena akcji jest =< 50 zł to można podawać ceny z dokładnością do 1 grosza
Jeżeli cena akcji jest 50<x>100zł to podawane z dokładnością do 5 gr
Jeżeli 100<x>500zł to z dokładnością do 10 gr
Jeżeli x>500zł to podawana z dokładnością do 50 gr
Możliwość notowania akcji nominowanych z USD, EUR przedziały takie same ale w walucie obcej.
Notowania obligacji - schemat taki sam, godziny te same ale widełki różne i sposób obliczania ceny.
Notowania cen podawane są w punktach procentowych wartości nominalnej obligacji
Kurs otwarcia mieści się w przedziale +-3p% w stosunku do kursu zamknięcia (w pewnych sytuacjach mogą być zmienione o kolejne 3p% - czyli +- o 6p% w stosunku do kursu odniesienia)
Podobnie do ceny obligacji w czasie notowań mogą się mieścić w przedziale +- 3p% w stosunku do kursu otwarcia ( możliwe będzie poszerzenie o kolejne 3p%)
Ceny obligacji podawane są z dokładnością do 1/100 p%
W transakcjach giełdowych, transakcje których przedmiotem są obligacje, dzień rozliczenia przypada na 2 dni robocze po dniu zawarcia transakcji.
Cena rozliczeniowa = wartość nominalna obligacji * cena obligacji w p%(z notowań) + odsetki narosłe od początku okresu odsetkowego do momentu rozliczenia transakcji
Notowania jednolite z dwoma fixingami (od 1 stycznia 2011)
8.00-11.00 |
Przyjmowanie zleceń na otwarcie (TKO) |
11.00 |
Otwarcie (określanie kursu jednolitego) (mieścić w widełkach +- 10% w stosunku do kursu odniesienia, z możliwością poszerzenia o kolejne 10%) |
11.00-11.30 |
Dogrywka |
11.30-15.00 |
Przyjmowanie zleceń na otwarcie |
15.00 |
Otwarcie (określanie kursu jednolitego) (+-10% w stosunku do kursy otwarcia z I fixingu, możliwość poszerzenia o kolejne 10% ale ograniczone do +- 33,1% w stosunku do kursu odniesienia) |
15.00-15.30 |
Dogrywka |
15.30-17.35 |
Przyjmowanie zleceń na otwarcie następnej sesji |
Realizacja zleceń w systemie notowań WARSET
Zlecenie maklerskie- zespól parametrów możliwej do wykonania transakcji. Parametry:
- rodzaj transakcji - kupno, sprzedaż
- limit ceny - dzielimy na zlecenia z limitem ceny (dokładnie określamy po jakiej cenie chcemy kupić lub sprzedać) i bez limitu ceny (PKC, PCR, PCRO- mogą być składane tylko na otwarcie, na zamknięcie, w sytuacji kiedy występuje równoważenie rynku, )
- termin realizacji - zlecenie ważne do końca sesji giełdowej-1 dzień, z określonym terminem ważności, bez określonego terminu ważności, warunki dodatkowe (WUA- zlecenie wykonaj lub anuluj - zlecenie ma być zrealizowane w całości albo w ogóle, WIN - zlecenia ważne do pierwszego wykonania- ważność upływa w momencie zawarcia pierwszej transakcji z nimi związane, czyli realizowane albo w całości albo w części, pozostałe są anulowane)
- wolumen - WMIN - warunek minimalnej wielkości wykonania - zlecenie ma być zrealizowane w wielkości nie mniejszej niż określone w warunkach, realizowane albo w całości albo min albo większej niż mini. WUJ - warunek wielkości ujawnionej - w arkuszu widoczne są tylko małe wielkości dużego zlecenia (chce sprzedać 100000 akcji a w arkuszu widoczne są tylko po 500) Zlecenia z limitem aktywacji - 2 typy: zlecenia stop limit(sprzedaż jest po określonej cenie przez nas ustaloną, limit aktywacji jest niższy niż cena rynkowa, a cena realizacji tego zlecenia niższa od limitu aktywacji) ( kupno limit aktywacji wyższy od ceny bieżącej a cena realizacji wyższa od limitu aktywacji)) i stop loss ( sprzedaż i kupno jest realizowana PKC)
- warunki dodatkowe
Prawa akcjonariuszy z punktu widzenia spółek notowanych na giełdzie
Prawo do uczestnictwa w spółce akcyjnej -
Prawo do głosu na WZA
Prawo do dywidendy -
Prawo do części kwoty likwidacyjnej w przypadku likwidacji spółki
Prawo poboru akcji nowej emisji
Dywidenda - WZA ustala dwie daty - dzień prawa do dywidendy(DPD - wszyscy akcjonariusze którzy w dniu równym t=0 posiadali prawa z akcji uzyskują prawo do dywidendy w dniu t=0 i przywilej wypłaty dywidendy w dniu DWD t=0 - żeby posiadać akcje w dniu t=0 trzeba posiadać akcje 3 dni sesyjne wcześniej) i dzień wypłaty dywidendy
Widełki w dwa dni przed dniem ustalenia dywidendy widełki zmieniają się o wielkość dywidendy czyli kurs odniesienia pomniejszony jest o wielkość dywidendy.
Prawo poboru
Sposoby emisji akcji w spółkach akcyjnych:
KSH przewiduje:
Subskrypcja prywatna - w zasadzie przeprowa. Oferta emisji akcji kieruje się iminnie i na piśmie do określonego inwestora. Przeprowadza się ją kiedy zależyna na pozyskaniu określonego inwestora lub grupy inwestorów
Subskrypcja zamknięta - taka emisja przeprowadzana jest z zachowaniem przywileju prawa poboru, kieruje się do dotychczasowych akcjonariuszy. Przeprowadza się kiedy chce się pozostawić taką samą proporcję udziału w WZA
Subskrypcja otwarta
WZA - Musi określić w uchwale o emisji:
- Q(n) - liczba akcji nowej emisji
- Q(s) - liczba akcji na jaką dzieli się kapitał zakładowy przed nową emisją
- L.p. - liczba praw poboru potrzebna do objęcia jednej akcji nowej emisji Q(s)/Q(n)
- cenę emisyjną
- C (r) - cena rynkowa aktualna akcji
- dzień ustalenia prawa poboru (DPP) - wszyscy akcjonariusze którzy w tym dniu posiadają prawa z akcji uzyskują przywilej złożenia zapisów na akcje w subskrypcji,
Dzień t= -3 ostatni dzień kiedy możemy nabywać akcje aby uzyskać prawa poboru w dniu t=0
Warunkiem koniecznym uzyskania prawa poboru jest posiadanie akcji po rozliczeniu sesji w dniu t=-3
Prawo do uczestnictwa w spółce
Nikt nigdy nie może nas pozbawić prawa do spółki, wyjątki:
- nacjonalizacja
- w pewnych okolicznościach, akcjonariusze którzy mają 90%lub95% akcji spółki mogą przez przymusowy wykup akcji pozbawić prawa innych akcjonariuszy
Prawo do głosu na WZA
Rodzaje akcji
- podział wg kryterium legitymizacji -
- imienne - dokładnie wskazują kto jest uprawniony do praw z posiadania akcji
- na okaziciela - w treści dokumentu nie wskazują kto jest właścicielem akcji
KSH wymusza funkcjonowanie (obligatoryjnie) akcji w formie imiennej - kiedy przyznaje się prawa poboru
- podział wg nierówności uprawnień właścicieli akcji (uprzywilejowanie) - dopuszczalna prawem nierówność uprawnień akcjonariuszy
- prawo do głosu na WZA - w KSH jest napisane że na jedną akcję przypadają dwa prawa do głosu (poprzedni Kodeks Handlowy - do 2001r. uprzywilejowanie wynosiło nawet do 5 praw do głosu) - dziś można się spotkać z akcjonariuszem który posiada dużą ilość praw do głosu ale jeśli sprzeda te akcje to uprzywilejowanie będzie max 2
Spółki publiczne nie mogą emitować akcji uprzywilejowanych co do głosu
Akcje uprzywilejowane co do głosu muszą być akcjami imiennymi
Istnieją akcje nieme - które są pozbawione prawa do głosu na WZA
- dywidendy -
1. dywidenda przysługuje większa niż akcjonariuszom bez uprzywilejowania
2. dywidenda nie może być wyższa o 50% akcji zwykłych
3. akcje nieme - posiadacz może uzyskać dywidendę dowolnej wartości (???)
- podziału majątku spółki - zwykle przyznają sobie założyciele spółki
W pierwszej kolejności kwotę likwidacyjną otrzymują posiadacze akcji uprzywilejowane co do majątku spółki ale do wysokości wpłat na poczet kapitału zakładowego (liczba akcji jaką posiadał razy wartość nominalna jednej akcji). Następnie zaspokajani są wszyscy pozostali akcjonariusze ale do wysokości kwot na poczet kapitału zakładowego. Pozostała nadwyżka jest dzielona na równych prawach wszystkim akcjonariuszom, chyba że statut spółki stanowi inaczej.
Cechy charakterystyczne akcji
Wartość emisyjna - cena po której sprzedaje spółka akcje nowej emisji w ofercie na rynku pierwotnym, pierwszym inwestorom. Cena emisyjna nie powinna być niższa od wartości jednej akcji. Cenę emisyjną tworzy wartość nominalną i AGIO (nadwyżka ceny emisyjnej ponad wartość nominalną - księgujemy na kapitał zapasowy)
Wartość nominalna - wartość kapitału zakładowego przypadająca na jedną akcję. Minimalna wartość jednej akcji wynosi 1 grosz. (księgujemy na kapitał zakładowy)
Akcja jako jednostka jest niepodzielna
Split - operacja wymiany akcji
ReSplit - operacja odwrotna do Splitu
Wartość księgowa - wartość księgowa spółki (wartość aktywów netto podzielona przez liczbę wyemitowanych akcji, tworzy ją suma 4 elementów: kapitał zakładowy+ kapitał zapasowy+ kapitał rezerwowy+ wynik finansowy ) podzielona przez liczbę wyemitowanych akcji
Wartość rynkowa - wartość wynikająca z transakcji kupna sprzedaży akcji pomiędzy inwestorami
Szczegółowe zasady obrotu giełdowego
Szczegółowe zasady praw poboru
Emisja akcji w Polsce, w nowej europejskiej perspektywie, jednolity
Wioletta Nawrot CEDEWU 2007r.
PTSC - amerykańska spółka która posiada prawa do zapisywania zdjęć w formie elektronicznej
Strategie inwestowania
Etapy przeprowadzania transakcji
Prognozowanie - staramy się rozstrzygnąć czy ceny aktywów wzrosną czy spadną. Posługujemy się :
- analiza fundamentalna
- analiza techniczna
- analiza portfelowa
Pozycja długa - zakup aktywów finansowych niezbilansowany jeszcze przez ich ponowną sprzedaż. Inwestor otwiera pozycję długą mając nadzieję na wzrost aktywów finansowych.
Pozycja krótka - sprzedaż aktywów niezbilansowana jeszcze przez ich ponowny zakup.
Wyznaczanie momentu zawarcia transakcji
Zasady zarządzania pieniędzmi
- określanie rozmiarów transakcji - możliwość wykorzystania dźwigni finansowej (korzystanie z kredytu lub pożyczka papierów wartościowych i krótka sprzedaż lub wykorzystanie instrumentów pochodnych jako instrumentów inwestycyjnych-kontrakty terminowe).
- wykorzystanie odpowiedniego rodzaju zleceń - zlecenia stop loss
- posługiwanie się tzw. liniami obrony - pewne poziomy procentowe dopuszczalnych zysków lub strat po przekroczeniu których bezwzględnie zamykamy pozycję.
Analiza techniczna - podejmowanie decyzji inwestycyjnych w oparciu o analizę graficzną trendu i formacji tworzonych przez ceny i wolumenu, przy korzystaniu wykresów. AT dzieli się na identyfikację punktów zwrotnych w rynku (formacje zmieniające trendy, formacje które zapowiadają kontynuację trendu). Przesłanki: rynek dyskontuje wszystko, ceny podlegają trendom, historia się powtarza.
Analiza portfelowa - proces konstruowania portfeli aktywów finansowych w oparciu o analizę statystyczną, modele matematyczne i narzędzia precyzyjnego wnioskowania. Proces ten podporządkowany jest dwóm celom, zbudowania takiego portfela który przy jednoczesnej minimalizacji ryzyka zapewnia maksymalizację stopy zwrotu. Aby analiza portfelowa była skuteczna - rynek musi być efektywny, warunki:
Na rynku działają inwestorzy którzy dysponują takimi samymi informacjami
Inwestorzy w podobny sposób przetwarzają informacji
Wyciągają podobne wnioski
Wnioski rodzą w nich jednorodne oczekiwania
Analiza fundamentalna - badanie gospodarczych uwarunkowań które z jednej strony mają wpływ na popyt, z drugiej na podaż papierów wartościowych. Zmiany między popytem i podażą w wyniku zmiany uwarunkowań powodują zmiany cen. Analiza f składa się z:
Analiza makroekonomiczna
Analiza sektorowa (branżowa)
Analiza sytuacyjna spółki - koncentruje się na wszystkich czynnikach dot. Spółki z wyjątkiem pozycji finansowych
Analiza finansowa spółki - przeprowadza się pogłębioną analizę wskaźnikową
Wycena wartości akcji
Podejście tradycyjne (top down) - od góry do dołu analizowane powyższe warunki
Podejście button up - polega na tym że inwestorzy poszukują walorów niedowartościowanych przez rynek, a po spełnieniu warunków makro zostaje podejmowana decyzja inwestycyjna.
Zysk przypadający na jedną akcję
Podsumowanie badać zw. z zyskiem…
Nie ma związku między cenami rynkowymi akcji a prognozami dot. Wyników finansowych spółek w długim okresie czasu
Związek istnieje pomiędzy ceną akcji a rzeczywistą zmianą Zyku
Jeżeli rzeczywista zmiana wartości zysku przypadająca na jedną akcję okaże się być większa od wartości prognozowanej to istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo uzyskania ponadprzeciętnych zysków kapitałowych z inwestycji w akcje takiej spółki
Jeżeli rzeczywisty zysk przypadający na jedną akcję okaże się być dużo mniejszy od wartości prognozowanej to istnieje prawdopodobieństwo poniesienia strat z inwestycji w akcje takiej spółki
Obliczanie wartości zysku przypadającego na jedną akcję:
Metoda oparta na bieżącej liczbie akcji wyemitowanej
EPS (patrz kartka)
Metoda oparta na tzw. zmiennej liczbie akcji (ważona)
Relacje i wskaźniki finansowe wykorzystywane w analizie rozmiaru zysku przypadającego na jedną akcję:
Koszty finansowe - odsetki od kredytów, pożyczek, wyemitowanych obligacji
S - przychody
Koszty są bezsymbolowe
EBIT - zysk przed spłatą odsetek od kapitałów pożyczonych i podatku
IE- Intrest Expenses - wydatki na odsetki
EBT- zysk przed opodatkowaniem
T- wartość zapłaconego podatku dochodowego lub efektywna stopa opodatkowania
EAT - zysk po opodatkowaniu
b- współczynnik zysku zatrzymany w przedsiębiorstwie po wypłacie dywidendy
A - wartość aktywów spółki
NW - wartość kapitałów własnych spółki (oraz wartość księgowa spółki = suma: 1. Kapitał zakładowy 2. Kapitał zapasowy, 3. Kapitał rezerwowy, 4. Wynik finansowy)
SO - liczba akcji wyemitowanych przez spółkę
Maksymalizacja wartości zysku przypadającego na jedną akcję
Układ 5 równań pomocne w wyborze spółki (kartka)
Wnioski z równania EBIT/A = EBIT/S *S/A
Można zwiększyć ale:
Spółka musi obniżać koszty
Spółka musi obniżyć ceny na swoje wyroby bądź usługi
Obniżenie kosztów powoduje zwiększenie marży zysku. Obniżenie kosztów powinno być większe niż obniżenie cen.
Wnioski z równania EBT/A = EBIT/A - IE/A
Warunek - nowe inwestycje powinny przynosić większą stopę zwrotu od dotychczasowych
Warunek EBIT/A > IE/A
Wnioski z równania EAT/A = EBT/A *(1-T)
Wnioski z równania EAT/NW = EAT/A * A/NW
Wnioski z równania EPS = EAT/NW *NW/SO
Podstawowe sposoby finansowania działalności w spółkach akcyjnych
Kapitał własny
- zysk zatrzymany
- emisja akcji
2. Kapitał obcy
Przykład
Aktywa 150
40 - kapitał obcy - kredyt towarowy nieoprocentowany
110 - kapitał własny - dzielący się na 10 szt. akcji
Spółka może jedynie poszerzyć ekspansję jedynie zwiększając aktywa o 100 (ze 150 do 250 - w jaki sposób to sfinansować)
Kredyt oprocentowany na 12% (wtedy kapitał obcy zwiększy się z 40 do 140)
Emisja akcji (wtedy kapitał własny zwiększy się ze 110 do 210 jednostek a liczba akcji zwiększy się z 10 do 13 szt.)
Jeśli spółka powiększy aktywa to może potem zrealizować jeden z trzech scenariuszy:
Optymistyczny - spółka wygeneruje przychody ze sprzedaży 300 przy marży zysku 30% czyli EBIT = 90
Prawdopodobny - przychody ze sprzedaży 250 przy marży zysku 20% - EBIT = 50
Pesymistyczny - przychody 200 marża zysku 3% - EBIT = 6
Wnioski - Jeżeli mamy do czynienia z dobrą koniunkturą w gospodarce, to wówczas ceny rynkowe akcji spółek które finansują swoją działalność przede wszystkim kapitałem obcym rosną szybciej i procentowo więcej niż ceny akcji spółek, które finansują swoją działalność przede wszystkim kapitałem własnym.
Jeżeli mamy do czynienia ze złą koniunkturą w gospodarce to wówczas ceny akcji spółek, które finansują przede wszystkim swoją działalność kapitałem obcym spadają szybciej, procentowo więcej niże ceny akcji spółek, które finansują swoją działalność przede wszystkim kapitałem własnym.
Wskaźniki rynku kapitałowego (wartości rynkowej)
Wskaźniki te mają służyć ocenie opłacalności inwestycji w akcje przy danej cenie tych akcji
Dzielimy na:
Wskaźniki z punktu widzenia potencjalnego zysku kapitałowego inwestora
(cena do zysk)
Wskaźniki z punktu widzenia dochodów z tytułu dywidendy
(stopa dywidendy, wskaźnik pokrycia, wskaźnik wypłaty dywidendy)
Wskaźniki z punktu widzenia wartości majątku spółki
(cena do wartości księgowej)
Ad. 1
P/E = P/EPS - wartość wskaźnika oznacza liczbę lat, kiedy zwrócą się koszty na zakup akcji:
Spółka będzie generowała P/E co najmniej na takim samy poziomie jak dotychczas
Całość zysku będzie wypłacana na wypłatę dywidendy
1/(P/E) - możemy porównywać z rentownością lokat
Ad. 2
D/Y = DPS/P Lu
Wskaźnik pokrycia - CVR = EPS/DPS * 100% - ile razy wartość zysku przewyższa wartość dywidendy (im wyższa wartość tym większy zakres możliwej wypłaty dywidendy)
Wskaźnik wypłaty dywidendy - POR = DPS/EPS
Ad. 3
P/BV = P/ BVPS
BVPS = NW/SO
Interpretacja - jeśli wartość < 1 - akcje niedowartościowane - cena rynkowa akcji nie odzwierciedla w pełni wartość księgową (kupuj)
Między 1 i 2,5 - akcje dowartościowane - cena rynkowa w pełni odzwierciedla wartość księgową spółki (trzymaj)
Powyżej 2,5 - przewartościowane - (sprzedawaj)
Wycena wartości akcji
Modele wyceny dzielimy na:
Kryterium zysku kapitałowego i dywidendy
Kryterium dywidend
Kryterium wartości majątku spółki (wartość odtworzeniową, likwidacyjną, księgową)
Ad.1
Przykład - horyzont czasowy wynosi jeden rok
Założenia P1 = 400
D1 = 9,6
Inflacja = 10%
Oczekiwana stopa zwrotu (r) = 10%
P0 = (D1+ P1)/ (1+r)
P2010 = 372,36
Przykład - horyzont czasowy wynosi dwa lata
P2= 400
D1 = 9,60
D2= 11,52
Inf. Wynosi po 10% w każdym roku
P0 = D1/(1+r) + (D2 -+ P2)/(1+r)2
P0 = 348,85
Ad.2
Model stałej wartości dywidendy
Przykład
Spółka wypłaca dywidendy co roku w wysokości 8 zł
r = 10%
P0= D/r
P2010= 80 zł
Model stałego wzrostu dywidendy
Przykład
Co roku dywidenda rośnie o 20% od D0= 8 zł
r=30%
P0=Dt+1/(r-g)
r>g
g=b*r
b - współczynnik zysku po wypłacie dywidendy
r- średnia stopa zysku z inwestycji dokonywanych przez firmę
P2010= 96zł
Model dwóch faz (tempo wzrostu dywidendy może się zmieniać)
Przykład
r=10%
Div:
2010 - 8
2011 - 9,60 wzrost o 20%
2012 - 11,52 wzrost o 20%
2013 - 12,40 wzrost o 8%
2014 - 13,39 wzrost o 8%
Faza I - g1=20%
Faza II - g2=8%
g1>g2
P0 =
Pn = Dn+1/ (r-g2)
Pn = P2012 = 12,4/(0,1-0,8) = 620
P2010 = 9,6/(1+0,1)+ 11,52/(1+0,1)2+ 620 (1+0,1)2=530,64
Model oparty o wskaźnik C/Z
P0 =
Zał
2011 - d = 9,60
2012 - d = 11,52
EPS = 57,60
P/E = 9
r=10%
P2010 = (9,6/1,1)+ (11,52/1,12) +(57,6*9/1,12)= 444,48
Na czym polega prawo z wypłaty zysku
Jaka jest różnica pomiędzy PP a PDA
W jaki sposób wypaca się dywidende
Sposoby przenoszenia praw z papierów wartościowych
Jaka różnica pomiędzy pap wart na okaziciela a prawem imiennym
Co to jest zasada numerus clausus
Na czym polega zasada emisji papierów wartościowych w serii
Na czym polega rożnica pomiędzy rynkiem regulowanym a alternatywnym systemem obrotu
Rodzaje spółek akcyjnych wg polskiego prawa
Zdolność do emisji papierów wartościowych w serii
Zasady na których opoiera się funkcjonowanie obrotu zorganizowanego
Na czym polega zasada dematerializacji obrotu zorganizowanego
Jaka jest różnica między pierwszą a pierwotną emisją
Różnica między submisją inwestycyjną a usługową
Czy można akcje spółki wprowadzic do obrotu na giełdę nie poprzedzając emisją papierów wartościowych na giełdzie
WARSET - system notowań ciągłych omów
Typy zlecen
Ile wyniósł kurs odniesienia na dzień - zw. z prawami poboru
Jaki wpływ na cenę rynkową akcji mają prognozy dot wyników finansowych spółki
Analiza finansowa - wszystko z dopiskiem uzasadnij
Interpretacja wskaźników rynku kapitałowego
zerowka:
1) roznica miedzy subemisją usługową a inwestycyjną
2) procedura wypłaty dywidend na GPW w Warszawie
3) interpretacja wskaźnika P/BVPS
4) maksymalizacja EPS
2 termin:
1) procedura wypłaty dywidendy
2) wskaźniki dywidendy
3) zasady, na których opiera się funkcjonowanie obrotu zorganizowanego
4) omów system notowań ciągłych na GPW