Polityka pieniężna

P.p polega na użyciu podaży pieniądza jako instrumentu realizacji ogólnych celów p.gospodarczej. Państwo prowadzi p.p. za pośrednictwem banku centralnego.

BC spełnia 3 funkcje:

1.jest instytucją emitującą pieniądz gotówkowy

2.jest bankiem banków

3.jest bankiem państwa ( sprawuje kontrolę nad podażą pieniądza).

Głównym celem p.p. jest obniżenie inflacji i stabilizacja cen w długim okresie za pomocą bezpośredniego celu inflacyjnego ( tzn. określa się pożądany poziom i za pomocą instrumentów dąży się do jego realizacji. Od 2004r. cel inflacyjny wynosi 2,5 %, +-1punkt %)

Przy tym celu istotna jest realizacja strategii włg. Traktatu z Maastricht

- inf.. w kraju kandydującym do Unii nie powinna przekraczać średniej inf.. trzech krajów członkowskich Unii gospodarczo walutowej o najniższej inf.. +1,5pkt.%. Dzisiaj jest to wartość 2%,

-deficyt budżetowy nie może przekraczać 3% PKB danego kraju

-dług publiczny nie może przekraczać 60% PKB danego kraju

-długoterminowa st.%( mierzona na bazie 10-letnich obligacji skarbowych o stałym oprocentowaniu) nie może być wyższa niż 2 pkt. % od średniej odpowiednich ST.% w 3 państwach UE o najniższej inflacji,

-kurs walutowy powinien być stabilny przez 2 lata poprzedzające przystąpienie danego państwa do UGW.

P.kursowa- odrębna dziedzina. Ma b. duży wpływ na p.p. i odwrotnie:

- stabilizacja kursu walutowego może być celem pośrednim p.p.

-prowadzenie określonego typu p.p. ma swoje odzwierciedlenie w kursie walutowym w jego poziomie

-jeżeli prowadzimy zbyt miękka liberalna p.p. prowadzi to do spadku płynnego kursu waluty czyli do deprecjacji.

Podaż pieniądza

Sp =α x Mo

α - mnożnik kreacji pieniądza. Zależy od:

1.preferencji ludności co do form płatności ( gotówkowej lub bezgotówkowej)

2.wysokości stopy rezerw obowiązkowych

Mo- gotówka znajdująca się w obiegu i na rachunkach BC deponowana przez banki komercyjne.

BC może oddziaływać na podaż pieniądza bezpośrednio ( przez kontrolę bazy monetarnej) lub pośrednio ( przez bezpośrednie oddziaływanie na poziom stopy procentowej).

Baza monetarna- zasób pieniądza wielkiej mocy- obejmuje gotówkę znajdującą się w obiegu pozabankowym oraz rezerwy gotówkowe baknków komercyjnych.

Podaż pieniądza jest powiązana z bazą monetarną za pośrednictwem MKP . Obrazuje on wielkość zmiany ilości pieniądza wywołanej zmiana bazy monetarnej o jednostkę.

MKP jest tym większy im niższa jest planowana stopa rezerw gotówkowych banków oraz im niższy jest stosunek gotówki w obiegu do depozytów płatnych na żądanie.

BC kontroluje bazę monetarną przez operacje otwartego rynku, wywierające bezpośredni wpływ na rezerwy gotówkowe banków komercyjnych. Może ponadto posługując się stopą rezerw obowiązkowych i stopą dyskontową wpływać na wysokość MKP.

Kontrola podaży pieniądza za pomocą stopy procentowej polega na ustaleniu przez BC ST.% a następnie na dostarczeniu takiej ilości pieniądza w formie kredytu udzielonego bankom kom jaka wynika z popytu występującego na rynku

Stopa procentowa jest ceną płacona przez pożyczkobiorcę posiadaczowi kapitału pożyczkowego.

Funcje ST.% :

- wskaźnika informatora, ( informuje o intencjach rządu)

- bodżca ( wpływa na zachowania przedsiębiorstw i gosp. dom.)

W oddziaływaniu na realne procesy gospodarcze podwyższenie ST.% powoduje zmniejszenie popytu na kredyt.

Rząd powinien dążyć do tego aby ST.% ukształtowała się na poziomie pozwalającym na efektywną alokację zasobów finansowych kraju. Zbyt niska ST% nie zapewnia odpowiedniej mobilizacji oszczędności oraz zadowalającej selekcji inwestycji z punktu widzenia ich efektywności; zbyt wysoka ST.% nadmiernie hamuje konsumpcję i inwestycje.

Instrumenty polityki pieniężnej:

1. oddziałujące na płynność bankową tj na podaż kredytów oraz ich koszt

2. typu administracyjnego związane z bezpośrednią kontrolą BC nad działalnością kredytową systemu bankowego i racjonowaniem kredytów.

Oddziaływanie na płynność bankową

BC oddziałuje na płynność bankową kontrolując sumę rezerw stawianych do dyspozycji banków kom. oraz wpływając na koszt korzystania z tych rezerw. Czyni to za pomocą trzech instrumentów:

1. Stopa dyskontowa- polega na określaniu przez BC poziomu stopy dyskontowej, czyli stopy procentowej stosowanej przez BC przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym. Podniesienie tej stopy ma na celu zniechęcenie banków komercyjnych do korzystania z pożyczek BC a więc i do ograniczenia ich ekspansji kredytowej.

2. Operacje otwartego rynku- są one przykładem aktywnego oddziaływania władz monetarnych na wysokość rezerw bankowych, ogólną sumę udzielanych kredytów i ilość pieniądza w obiegu. Polegają na kupowaniu i sprzedawaniu przez BC publicznych pap.wart. Transakcje te wywierają bezpośredni wpływ na wielkość rezerw banków kom.a tym samym na rozmiary dostępnego kredytu oraz na ilość pieniądza w obiegu.

Jeżeli BC skupuje emitowane pap. wart. To wskutek tego zwiększają się rezerwy gotówkowe banków komercyjnych. Powiększenie bazy monetarnej wpływa na rozwój ich operacji kredytowych, a w rezultacie na zwiększenie podaży pieniądza.

Są one uważane za najskuteczniejszy instrument polityki pieniężnej.

3. rezerwy obowiązkowe- to ta część rezerw całkowitych znajdujących się w dyspozycji banku, która nie może być wykorzystana do tworzenia pieniądza przez udzielanie pożyczek. Wyraża się ją w procentach depozytów płatnych na żądanie złożonych w banku.

Zmiany wskaźnika Ro mają duże znaczenie wówczas, gdy kraj jest narażony na znaczne przepływy krótkoterminowych kapitałów międzynarodowych. Ich dopływ z zagranicy zwiększa rezerwy banków kom i emisję pieniądza wewnątrz kraju.

BC chcąc zwiększyć podaż pieniądza będzie:

-obniżał stopę dyskontową,

-kupował papiery wartościowe,

-obniży wskaźnik Ro

W okresie recesji charakteryzującej się spadkiem tempa wzrostu gospodarczego i wzrostem bezrobocia zwykle zalecana jest ekspansywna polityka pieniężna. Działania w celu zwiększenia podaży pieniądza powodują obniżenie stropy %. Wzrost podaży pieniądza i obniżenie sT.% zwiększają popyt globalny, a konsekwencji inwestycje, zatrudnienie oraz poziom akt.gosp.

Gdy inflacja osiąga wysoki poziom BC w celu opanowania nadmiernej kreacji pieniądza, zmniejsza stope wzrostu podaży pieniądza, stosując restrykcyjną polit.pieniężną. Jej konsekwencja jest jednak obniżenie rozmiarów inwestycji i produkcji oraz zatrudnienia.

Aktywna (keynesiści)

- są za tym aby w czasie dekoniunktury państwo podejmowało działanie na rzecz zwiększenia podaży pieniądza

- aby główny cel p.p.był podporządkowany głównemu celowi interwencji państwa w gospodarkę, czyli pobudzanie wzrostu gosp.

- dopuszczalna jest interwencja w mechanizm rynkowy (regulowanie ST.%)i kierowanie rozwojem poszczególnych gałęzi gospodarki

Pasywna

- utrzymanie tempa wzrostu podaży pieniądza dostosowanego do tempa wzrostu gospodarczego.

Jest to polityka, która opiera się na ilościowej teorii pieniądza i bazuje na równaniu Fischera:

M x V = P x T

- mechanizm rynkowy dąży do samoregulacji w długim okresie i dlatego p.p. powinna być ukierunkowana na cel długookresowy

- zabronione jest sterowanie ST.% ( powinna być ustalana przez mechanizm rynkowy)

Ekspansywna- łagodna p.p. kiedy chcemy pobudzić akt. gosp.

Restrykcyjna- zahamować akt. gosp.

M1- gotówka oraz depozyty płatne na żądanie

M2- obejmuje M1 + depozyty terminowe w bankach komercyjnych

M3- zawiera M2 + depozyty terminowe niebankowych instytucji finansowych

Europejski System Bank Centralny

Jest to organ sprawujący w strefie euro zadanie bankowości centralnej. Składa się on z EBC oraz z Narodowych Banków Państw członkowskich.

Głównym celem jest utrzymanie stabilnego poziomu cen.

EBC- bank zastąpił europejski system walutowy. Siedziba Frankfurt nad Menem. Zapewnia realizacje zadań ESBC poprzez działanie własne lub poprzez Narodowe Banki Centralne, które są instytucjami wykonawczymi EBC

Eurosystem- jest to rdzeń EBC w skład wchodzi:

-12 banków narodowych

-EBC

Mają one wspólna walutę EUR. Eurosystem prowadzi wspólną p.p. Unii gospodarczo-walutowej

- 2 -

---