Spis treści

1. Program Leonardo da Vinci..........................................……………………	1
2. Ogólne cele programu...............................................................................	2
3. Priorytety programu.....................................................................................	2
4. Uczestnicy programu.................................................................................. 4.1 Kraje uczestniczące w Programie Leonardo da Vinci.......................... 4.2 Promotorzy projektów...............................................................................	4 4 4
5. Rodzaje projektów programu....................................................................	5

1. Program Leonardo da Vinci

Program Leonardo da Vinci powołany przez Wspólnoty Europejskie, realizowany na rzecz rozwoju kształcenia i szkolenia zawodowego, rozpoczął się w roku 1994. Do jego zadań należało:

• wspieranie przedsiębiorców i pracowników w dziedzinie kształcenia zawodowego;

• włączenie do współpracy z przedsiębiorcami szkół wyższych;

• rozszerzenie kształcenia w dziedzinie języków obcych;

• wdrażanie innowacji technicznych do systemów kształcenia zawodowego;

• doskonalenie systemów oświaty zawodowej w krajach członkowskich UE;

• opracowywanie i wdrażanie międzynarodowych programów pośrednictwa pracy dla pracowników oraz programów wymiany młodzieży;

• gromadzenie i przekazywanie informacji z dziedzin kształcenia zawodowego;

• wspieranie innowacyjności w metodach nauczania.

Program realizowano od 1.01.1995r. do 31.12.1999r., obecnie wkracza on w drugą fazę, obejmującą okres od 1.01.2000r. do 31.12.2006r.

Celem Programu jest stworzenie - „Europy wiedzy” poprzez zintegrowanie i wzmocnienie europejskiego obszaru współpracy na rzecz kształcenia.

Program Leonardo da Vinci aktywnie wspiera politykę państw członkowskich opartą na uczeniu się i szkoleniu. Jego celem jest promowanie działań, podejmowanych przez międzynarodowe grupy partnerów na rzecz rozwoju wiedzy, zdolności i umiejętności, niezbędnych do skutecznego funkcjonowania w życiu zawodowym, oraz pełnego uczestnictwa w życiu społecznym.

Program został również opracowany z myślą o powiązaniach jego działań z innymi programami UE m.in. programami Sokrates i Młodzież - poprzez wspieranie projektów, zakładających międzynarodową współpracę w dziedzinie kształcenia zawodowego.

Ogólny zakres drugiej fazy Programu Leonardo da Vinci określono w Decyzji Rady Unii Europejskiej z dnia 26 kwietnia 1999 r. (Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich nr L146, 11 czerwca 1999 r.). W swej decyzji Rada ponownie podkreśliła potrzebę podnoszenia jakości, rozwoju innowacyjności oraz uzyskania poziomu europejskiego przez systemy kształcenia i szkolenia zawodowego na drodze współpracy międzynarodowej.

Uwzględniając cele określone dla pierwszej fazy, w fazie drugiej Program ma za zadanie wspierać i uzupełniać działania podejmowane przez członków UE, nie ingerując jednak w treść i organizację kształcenia zawodowego jak również w różnice wynikające z wyznań religijnych, kulturowych czy językowych.

2. Ogólne cele programu

1. Rozwijanie umiejętności i poszerzanie wiedzy, zwłaszcza ludzi młodych, w ramach wstępnego kształcenia zawodowego na wszystkich poziomach edukacji. Dla osiągnięcia tego celu Program proponuje organizowanie szkolenia zawodowego w miejscu pracy oraz praktyki zawodowe zwiększające możliwości zatrudnienia.

2. Poprawa jakości i dostępności kształcenia i szkolenia zawodowego, która ma prowadzić do rozwoju umiejętności zwłaszcza dostosowania się do zmian technologicznych i organizacyjnych.

3. Zwiększenie udziału kształcenia i szkolenia zawodowego w celu poprawy konkurencyjności i rozwoju przedsiębiorczości a co za tym idzie zwiększania możliwości zatrudnienia. Rozwijanie współpracy między instytucjami kształcenia i przedsiębiorstwami (przede wszystkim z firmami małymi i średnimi).

W odniesieniu do celów Programu szczególne znaczenie mają nowoczesne metody doradztwa zawodowego, które podejmują m.in. następujące zagadnienia.

• działania zwiększające dostęp do kształcenia i szkolenia zawodowego osób w szczególnie złej sytuacji na rynku pracy, w tym osób niepełnosprawnych;

• w celu zwalczania przejawów dyskryminacji w dostępie do kształcenia zawodowego promowanie równych szans dla kobiet i mężczyzn.

3. Priorytety programu

W związku z realizacją wymienionych celów, zgłaszane propozycje projektów do Programu Leonardo da Vinci muszą podejmować jeden z priorytetów programu:

Priorytet 1. Możliwości zatrudnienia: zwiększanie szans zatrudnienia na rynku pracy przez poprawę jakości i dostępności systemów kształcenia i szkolenia zawodowego, nabywania nowych kwalifikacji oraz doradztwa zawodowego.

Proponowane projekty mogą się przyczyniać między innymi do:

• zmniejszenia liczby ludzi młodych, którzy kończą edukację bez uzyskania odpowiednich kwalifikacji;

• inwestowania w edukację osób prowadzących szkolenia;

• nabywania i rozwijania nowych umiejętności użytecznych w społeczeństwie;

• promowania umiejętności językowych przydatnych w osiąganiu większych możliwości na rynku pracy.

Priorytet 2. Nowe technologie: wykorzystanie potencjału technologii informatycznych i komunikacyjnych.

Proponowane projekty mogą się przyczyniać między innymi do:

• rozwoju umiejętności niezbędnych do korzystania z technologii informatycznych i komunikacyjnych w edukacji;

• rozwoju umiejętności pedagogicznych osób prowadzących szkolenia w dziedzinie technologii informatycznych i komunikacyjnych.

Priorytet 3. Współpraca: rozwijanie i pomoc w nawiązywaniu współpracy między instytucjami kształcącymi a przedsiębiorstwami, a także partnerami społecznymi w celu uzyskania większej użyteczności i skuteczności procesów szkolenia.

Proponowane projekty mogą się przyczynić między innymi do:

• rozwoju szkolenia realizowanego w powiązaniu z wykonywaną pracą oraz w formie praktyk zawodowych;

• możliwości stworzenia regularnego organizowania szkoleń na skalę europejską dla osób uczestniczących w programach szkoleń realizowanych w powiązaniu z wykonywaną pracą, w tym w praktykach zawodowych, zgodnie z definicją podaną w Decyzji 1999/51/EC;

Priorytet 4. Równe szanse: wspieranie zasady równych szans w dostępie do szkolenia zawodowego, a także w zakresie doradztwa dla osób znajdujących się w gorszej sytuacji na rynku pracy oraz zwalczanie przejawów dyskryminacji.

Proponowane projekty mogą się przyczyniać między innymi do:

• promowania elastycznego charakteru oferowanych form szkolenia;

• promowania nowych metod zdobywania wiedzy;

• promowania działań wspierających inicjatywy i politykę państw UE na rzecz osób znajdujących się w złej sytuacji na rynku pracy.

Priorytet 5. Przejrzystość systemu kwalifikacji: poprawa przejrzystości kwalifikacji.

Proponowane projekty mogą się przyczyniać między innymi do:

• rozwoju nowej metodologii oceniania, certyfikacji oraz innych form potwierdzania kompetencji nabytych w trakcie wykonywanej pracy

• wdrożenia nowych metod oraz rozwiązań zwiększających przejrzystość systemów kwalifikacji zawodowych.

Priorytet 6. Zdolności przystosowawcze i przedsiębiorczość: promowanie strategii inwestycji w zasoby ludzkie w celu rozwinięcia u pracowników zdolności przystosowawczych, niezbędnych do dobrego funkcjonowania w przedsiębiorstwie wprowadzającym zmiany technologiczne i organizacyjne.

Proponowane projekty mogą się przyczyniać między innymi do:

• rozwijania nowych umiejętności wśród pracowników przedsiębiorstw;

• promowania szkoleń kierownictwa firm oraz szefom ich działów personalnych;

• promowania rozwoju umiejętności związanych z tworzeniem nowych firm.

W przypadku każdego priorytetu Komisja zwraca szczególną uwagę na propozycje, stawiające sobie za zadanie stworzenie nowych metod w dziedzinie uczenia się oraz rozwijania działań zmierzających do wdrożenia wytycznych polityki zatrudnienia w krajach członkowskich. Szczególny nacisk Komisja kładzie na promowanie równych szans oraz rozwój ogólnych umiejętności posługiwania się nowymi technologiami oraz poszanowania środowiska.

4. Uczestnicy programu

4.1 Kraje uczestniczące w Programie Leonardo da Vinci

Program Leonardo da Vinci jest dostępny nie tylko dla państw członkowskich Unii Europejskiej, ale także dla wielu krajów spoza jej granic. Uczestnikami programu są obecnie następujące kraje:

• wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej: Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Szwecja, Wielka Brytania, Włochy;

• kraje EFTA: Islandia, Lichtenstein oraz Norwegia;

• kraje Europy Środkowej i Wschodniej: Bułgaria, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Węgry; oraz Cypr, Malta i Turcja (w fazie przygotowawczej).

4.2 Promotorzy projektów

Propozycje projektów mogą składać instytucje prywatne, publiczne lub mieszane zaangażowane w kształcenie i szkolenie zawodowe (osoby fizyczne nie mogą składać projektów samodzielnie). Role promotora projektu mogą, wiec pełnić instytucje i organizacje, takie jak:

• placówki kształcenia i instytucje szkoleniowe, w tym szkoły wyższe, które, zgodnie z przepisami prawa krajowego i/lub praktyką obowiązującą w danym kraju zajmują się projektowaniem i prowadzeniem kształcenia i szkolenia zawodowego, aktualizującego lub nastawionego na przekwalifikowanie zawodowe, doskonalenia zawodowego;

• ośrodki i instytuty badawcze zajmujące się działalnością badawczo-analityczną w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego;

• przedsiębiorstwa, a także organizacje branżowe, związki rzemiosła, spółki państwowe i prywatne, w tym firmy działające aktywnie w obszarze szkolenia zawodowego;

• organizacje zawodowe, w tym izby przemysłu i handlu itp.;

• organy i organizacje samorządów lokalnych i regionalnych;

• fundacje, stowarzyszenia (non-profit), organizacje wolontariuszy, organizacje pozarządowe.

5. Rodzaje projektów programu

W drugiej fazie program Leonardo da Vinci umożliwia realizację sześciu typów projektów, w przypadku, których można ubiegać się o dofinansowanie. Są to:

• wymiany i staże,

• projekty pilotażowe, w tym akcje tematyczne,

• projekty językowe,

• międzynarodowe sieci instytucji,

• badania i analizy,

• działania wspólne.

Maksymalny okres dofinansowania projektu przez Unię Europejską:

Typ projektu	Maksymalny okres realizacji projektu każdej wymiany lub stażu
Wymiany i staże Staże	2 lata
Osoby w trakcie przygotowania do zawodu (uczniowie)		od 3 tygodni do 9 miesięcy
Studenci szkół wyższych		od 3 do 12 miesięcy
Młodzi pracownicy absolwenci		od 2 do 12 miesięcy
Wymiany	2 lata	od 1 do 6 tygodni
Projekty pilotażowe Projekty językowe Międzynarodowe sieci instytucji Badania i analizy	3 lata 3 lata 3 lata 3 lata

Maksymalna kwota dotacji z Unii Europejskiej:

Typ projektu	Maksymalna kwota dotacji UE wyrażona jako część (%) całkowitych kosztów projektu	Maksymalna kwota dotacji UE w jednym roku dla jednego projektu(w euro)
Wymiany i staże	85 lub 90*	5000 na jednego beneficjanta w ramach jednego stażu lub wymiany**
Projekty pilotażowe w tym: akcje tematyczne	75	200 000 300 000
Projekty językowe	75	200 000
Międzynarodowe sieci instytucji	50	150 000
Badania i analizy	50 - 100	200 000 - 300 000

* Program Leonardo da Vinci dofinansowuje realizację projektów wymian i staży do wysokości 85% kosztów całkowitych. Projekty realizowane przez szkoły oraz placówki publiczne (w rozumieniu Ustawy o systemie oświaty, art. 2 i 3) oraz uczelnie państwowe mogą uzyskać zwiększone dofinansowanie do poziomu 90% kosztów całkowitych.

** Maksymalna kwota tej dotacji odpowiada maksymalnemu okresowi realizacji dla danego rodzaju wymiany lub stażu. Kwota ta może ulec podwyższeniu na rzecz beneficjantów będących osobami niepełnosprawnymi.

Wymiany i staże

Propozycje zgłaszane w tej kategorii dotyczą międzynarodowych projektów wymian i staży, organizowanych dla osób uczących się, kontynuujących naukę lub przygotowujących się do wejścia na rynek pracy oraz biorących udział w kształceniu ustawicznym, np. uczniów szkół zawodowych, studentów, osób prowadzących szkolenia, kadry kierowniczej w dziedzinie zarządzania, kadry zarządzającej w dziedzinie szkoleń czy specjalistów w dziedzinie nauczania języków obcych.

Podstawowym celem tych działań jest wzmocnienie edukacji w dziedzinie przygotowania do zawodu oraz kształcenia ustawicznego i szkolenia zawodowego, zachęcanie do zdobywania nowych doświadczeń zawodowych, a także rozwój umiejętności językowych i możliwości doskonalenia zawodowego osób prowadzących szkolenia oraz kadry kierowniczej zarządzającej zasobami ludzkimi.

Projekty te mogą być realizowane w formie: międzynarodowych staży, międzynarodowych wymian oraz wizyt studyjnych.

Projekty pilotażowe

W ramach tego typu działań Komisja Europejska oferuje wsparcie finansowe na rzecz projektowania, opracowania, testowania, oceny oraz upowszechnienia przykładów innowacyjnego nauczania. Projekty pilotażowe mają na celu stymulowanie procesu innowacji oraz poprawę jakości kształcenia, szkolenia oraz poradnictwa zawodowego. Ich zadaniem jest stworzenie konkretnych produktów, opartych - tam gdzie jest to możliwe - na wykorzystaniu nowych technologii informatycznych i komunikacyjnych.

Międzynarodowe sieci instytucji

Program Leonardo da Vinci wspiera również powstawanie międzynarodowych sieci instytucji, stanowiących infrastrukturę upowszechniania wiedzy i doświadczenia na poziomie europejskim. Sieci takie powinny realizować trzy zadania:

• gromadzić oraz rozwijać wiedzę i informacje o osiągnięciach innowacyjnych,

• poprawić analizę i prognozowanie wymagań rynków pracy,

• upowszechniać wyniki, zdobyte podczas pracy międzynarodowych sieci instytucji wśród zainteresowanych członków UE.

Projekty językowe

Projekty tego typu mają rozwijać umiejętności językowe oraz kompetencje kulturowe w aspekcie kształcenia i szkolenia zawodowego. Propozycje projektów mogą obejmować: opracowania, testowanie, ocenę i upowszechnianie materiałów do nauczania języka oraz innowacyjne metody nauczania, przystosowane do potrzeb różnych zawodów i branż. Ponadto celem projektów może być opracowanie procedur badania potrzeb językowych.

Badania i analizy

Program oferuje dofinansowanie opracowań badawczych i analitycznych, takich jak studia, analizy, tworzenie i aktualizacja zbiorów danych porównawczych, obserwacja i upowszechnianie najlepszych praktyk w procesach kształcenia i szkolenia zawodowego oraz wymiany informacji.

Działania wspólne

Projekty zakładają współpracę instytucji pomiędzy poszczególnymi poziomami i sektorami systemów kształcenia. Propozycje projektów dotyczą tematów:

1. Tworzenie europejskiego systemu transferu oraz gromadzenia punktów w procesie kształcenia przez całe życie.

2. Doradztwo i poradnictwo zawodowe jako podstawowe narzędzia strategii wdrażania idei kształcenia przez całe życie.

3. Tworzenie wielofunkcyjnych ośrodków nauczania oraz nauczanie przez Internet.

W latach 1998-1999 instytucje polskie zgłosiły 342 projekty. Do realizacji zaakceptowano 170 projektów w tym 36 projektów pilotażowych, 2 projekty badań i analiz, 132 projekty wymian i staży (z czego zakontraktowano 126 projektów), w których brało udział ponad 2600 Polaków. W 2000 r. zgłoszono 257 projektów. Do realizacji zatwierdzono 75 projektów (w tym 6 projektów pilotażowych i 69 wymian i staży). W 2001 r. zgłoszono 267 projektów (w ramach procedury zdecentralizowanej) w tym 156 projektów staży i wymian, 90 projektów pilotażowych, 17 projektów językowych oraz 4 projekty międzynarodowych sieci instytucji. Obecnie projekty są w trakcie oceny.

I. Kienzler, Leksykon Unii Europejskiej, Warszawa 2003r., s.230.

Biuro Koordynacji Kształcenia Kadr, Centrum Informacji i Dokumentacji, Fundusz Współpracy, Przewodnik ogólny dla promotorów projektów Programu Leonardo da Vinci, Warszawa 2001r., s.3-9.

Komisja Europejska Dyrekcja Generalna ds. Edukacji i Kultury, Konkurs Projektów w ramach Programu Leonardo da Vinci, Warszawa 2000r., s.4-5

M. Rejnik, Biuletyn informacyjny Programu Leonardo da Vinci, Warszawa 2001r., s.2-3.

Biuro Koordynacji Kształcenia Kadr, Centrum Informacji i Dokumentacji, Fundusz Współpracy, Przewodnik ogólny dla promotorów projektów Programu Leonardo da Vinci, Warszawa 2001r., s.15

M. Rejnik, Biuletyn informacyjny Programu Leonardo da Vinci, Warszawa 2001r., s.2-3.

---