TEORIA POLITYKI - WYKŁAD 22.10.2009

WŁADZA

W teorii ewolucyjnej nad władza stał Bóg. Ale my na wykładzie będziemy zajmować się teorią ewolucyjną

„Książę” (1512 r.):

1. Władza jako suwerenność( najwyższa władza na danym terytorium, nie ma nikogo nad władza). Władza jest zewnętrzna wobec państwa. Władca rządzi ponad prawem, choć to prawo kreuje

2. Władza jest związana z siłą, sprytem, wiedzą

3. Władza = zdolność do rządzenia

Hobbes Tomasz - „Lewiatan” (1651r.)

Rozwija myśl Machavelliego

1. Władza oznacza również zdolność suwerena.

• Suweren jest zewnętrzny,

• Jego władza ma pewny element legitymacji (Ci, co są poddani władzy godzą się na nią i oddają cząstkę swojej suwerenności właśnie tej władzy.

• Przed suwerenem nie było państwa (porządek), lecz stan natury, (w którym jest chaos). Suweren poddał się władzy by przejść od stanu chaosu do stanu porządku

• Jeśli ludzie raz oddali się władzy to nie mogą już wrócić do stanu natury (władza nie może oddać suwerenowi tej cząstki suwerenności, którą przekazał władzy), bo to zniszczyłoby państwo - to jest właśnie aspekt negatywny, - jeśli raz wyrażę zgodę by poddać się władzy to muszę się jej trzymać - asymetria w stosunkach władzy z poddanymi

LIBERALNA TEORIA WŁADZY

LOCK (1689r.)

• Władza pochodzi z kontraktu społecznego,

• Ma charakter dwustronny, bo władca ponosi odpowiedzialność (lud może go odwołać, gdyż władca pochodzi z wyborów)

• Jednostki mają prawa - idea reprezentacji - władca reprezentuje lud

• Idea rozumu - ludzie rozumnie poddają się władzy

• Symetryczna w stosunkach między władzą a ludem??

ANTYLIBERALIZM - Marks, A. Gromski/ Gremski

Poglądy Marksa:

• Odrzuca idee praw jednostki

• Władza jest hegemonią, dominacją jednej klasy nad inną

• Władza, polityka oparta jest na strukturze ekonomicznej i społecznej - STRUKTURALNA TEORIA WŁADZY

• Państwo jako super struktura

• Manifest Komunistyczny - państwo nie jest samodzielne, bo jest podporządkowane władzy kapitału

Poglądy Gremskiego

• Władza polega na dominacji kulturowej, kontroli umysłu

• Władza wykorzystuje propagandę

• Nie trzeba używać przemocy by rządzić, przemoc może mieć charakter symboliczny

P. BORDIEU

• Jesteśmy zmuszani do czegoś za pomocą manipulacji - tzw. przemoc symboliczna, występuję np. w sektach, szkołach, szpitalach psychiatrycznych

• Ideologia jest tutaj ważna, bo kreuje normy posłuszeństwa

• Fałszywa świadomość - inaczej postrzega się rzeczywistość niż się powinno, ktoś uważa, że jest kimś innym niż w rzeczywistości, nie rozróżnia się własnych interesów np. media mogą nam wmówić, że mamy kupić odkurzacz a przychodzimy do domu i w nim stwierdzamy, że ten odkurzacz jest nam niepotrzebny

WEBER

• Rozdzielił pojęcie władzy (macht - dominacja, nie można się jej oprzeć) i hegemonii (herrschaft - można się jej oprzeć)

• Władza to stosunek społeczny

Władza

Stosunek jest jednostronny

HEGEMONIA

• Stosunek władzy nie jest jednostronny, ma charakter pewnej asymetrii

• Rozdziela:

Władze	Autorytet
Zdolność zmuszania kogoś by zrobił coś, czego sam by nie zrobił, Opiera się na przemocy, manipulacji Jest negatywna (jak dominacja)	Coś, co ludzie akceptują 3 źródła autorytetu: Mądrość, Tradycja Charyzma Ma charakter pozytywny Opiera się na przekonywaniu, tłumaczeniu

• Można mieć olbrzymią władzę i brak autorytetu, można tez mieć ogromny autorytet a mało władzy

• Najlepsza sytuacja jest wtedy, gdy władza płynie z autorytetu

• Władza jest racjonalna - instytucja biurokratyczna reprezentuje prawo, ma wiedze

• Władza jest prawowita- legitymacja władzy ludzie są przekonani, że władza pochodzi z wyborów (to element prawno - legalny), oraz uznają, że wybrali ludzi, którzy powinni rządzić (element psychologiczny)

• Odrzuca klasową teorię władzy

ELITYSTYCZNE TEORIE WŁADZY

• Każda władza przeradza się w postać elity (rządów elity), nawet, jeśli wydaje się nam, że władza pochodzi z wyborów

• Demokracja przekształca się w oligarchię

• Pareto, Mosca

• C.W. Mills - lata 50., 1956 - elity władzy w Stanach Zjednoczonych

• R. Mitchels - lata 30.

• Elity mają tendencję do monopolizowania władzy, to proces nieuchronny, nie ma instytucji, która by temu zapobiegła

• To teorie negatywne, nie uważali, że tak powinno być, lecz, że tak jest

• Ludzie dążą do tego by ktoś nimi rządził sami nie chcą - naturalna psychologiczna skłonność do silnego przywództwa

Mills - rząd tzw. Wielki Biznes, armia to elity w USA, badał rodziny - koligacje i przepływy między tymi elementami twierdził, że władza jako zdolność do rządzenia pojawia się w elicie gdyż jest to konsekwencja dostępu elit do centralnych zasobów - rządu, armii, Wielkiego Biznesu

PLURALISTYCZNE KONCEPCJE WŁADZY

• A. deTocqueville (1835 r. - Demokracja w Ameryce)

• Antyelitystyczne

• Społeczeństwo musi być podzielone na grupy, które muszą być względnie autonomiczne

• Demokracja będzie zagrożona przez elitę, (bo pozbawia się inne grupy dostępu do władzy)

• Trzeba dążyć do tego by żadna z grup nie dominowała - trzeba zachować równowagę

• Władza funkcjonuje tam gdzie są sytuacje konfliktowe

BEHAWIORALNE KONCEPCJE WŁADZY ( 1 z trzech wariantów)

R. Dahl („urodzony w 1915 i żyje„ :))

• Napisał pracę pt. Kto rządzi - powiedział, że władza jest podzielona, jest pluralistyczna - burmistrz dzieli władze z wielkim biznesem itd.

• Władza to zdolność do uzyskiwania / wywierania wpływu w sytuacji konfliktowej

• Środowiskiem władzy są procesy decyzyjne, które są pluralistyczne

• Np. mamy dwa projekty konstytucji, ale „drużyna” A ma więcej członków, więc większy wpływ i „wygra”

• Władza to zdolność podjęcia właściwych decyzji

• Obszarem władzy jest formuła widzialna (obserwowalna z zewnątrz) arena polityczna

• Natura władzy jest transparentna, łatwo mierzalna, widoczna

1. 4- 1+

2. 2- 3+

3. 4- 1+

• Z tego zestawienia najsilniejsza jest „drużyna” B bo ma najwięcej wygranych

Można to obliczyć ze wzoru skuteczność/wszystkie

• Takie myślenie spotkało się z krytyką, która zwracała uwagę na to, że różne głosowania mogą mieć różną wagę

• Korytarze władzy, kuluary, komisje sejmowe - to tam jest władza, polityka, mimo że tak naprawdę obserwuje się prace Sejmu

Na fali krytyki Dahl`a wyrasta DRUGIE OBLICZE WŁADZY - 1956 rok

• Neoelityzm - zmodyfikowany pluralizm

• Bachrach i Baratz (1962 r.)

• Władza ma dwa wymiary:

• Decyzyjny

• Niedecyzyjny (tzw. ustawianie agendy, agenda-setting), media podpowiadają rządzącym, czym się mają zająć, bo uważane jest to za istotne

• To drugi krąg władzy decyduje, czym zajmuje się krąg 1 i odrzuca prewencyjnie pewne projekty, bo są np. niekompletne itd.

• To, co dzieje się w korytarzach władzy jest niewidoczne dla przeciętnego obywatele ( i często też dla przeciętnego posła) czasem informacje z nich wyciekają do mediów przy okazji afer

TRZECI WYMIAR WŁADZY

St. Lukes

• Poddał krytyce 2 wymiary władzy

• Twierdził, ze trzeba sprawdzić, kto kontroluje dyskurs publiczny (to władza pośrednia, bo można kształtować opinię publiczną tak by dała przyzwolenie na pewne zdarzenia np. ograniczenie praw jednostki po zamachach z 11 września ( gdyby opinia publiczna nie była ukształtowana to nie pozwoliłaby na ograniczenie praw)

• Nawiązuje do dominacji kulturowej

• Punkt ciężkości spoczywa na społeczeństwie

KONIEC ☺ - Nareszcie

Władca

POLITYKA

Ekonomiczna, społeczna

Przybudówka - państwo

Baza

A - 0% wpływu

B - 100% wpływu, dominacja, władza totalitarna

A

Y

Elita

Masy

Elity dominują nad masą

Konflikt

A

B

A

Konflikt

A

B

KORYTARZ WŁADZY

Tu też są nieformalne procesy otaczające

To wpływa

To zostaje odrzucone

Kształtowanie preferencji społecznych (opinia publiczna), jest niemierzalna

Tu można zmierzyć siłę władzy

Korytarz władzy

B

A

Konflikt

---