ZASADY WYSTĘPOWANIA PRZEDSIĘBIORCÓW W OBROCIE

OSOBY FIZYCZNE

# zdolność bycia przedsiębiorcą posiadają osoby fizyczne mające pełną zdolność do czynności prawnych lub będące w tej zdolności ograniczone (odpowiednie przedstawicielstwo - ustawowe lub pełnomocnictwo)

OSOBY PRAWNE

# osoba prawna to jednostka organizacyjna będaca zbiorem podmiotów lub majątku; posiada zdolność prawną od chwili powstania (+ osoby prawne w organizacji)

RODZAJE osób prawnych

typu KORPORACYJNEGO - substratem są członkowie (stowarzyszenia)	typu ZAKŁADOWEGO - substratem jest majątek (fundacja)	MIESZANE
państwowe	prywatne
not for profit	non profit

# osoba prawna działa przez swoje organy (art. 38 kc, teoria organów, w przeciwieństwie do teorii przedstawicielstwa dot. osob fizycznych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowosci prawnej)

• ORGAN - stały, niezbędny, ustrojowy składnik każdej osoby prawnej, który tworzą osoby fizyczne, objawiający wolę osoby prawnej i umożliwiający działanie tej osobie w ramach jej zdolności prawnej

• nie jest jedynie reprezentantem, ponieważ poza czynnościami prawnymi może dokonywać też czynności faktycznych

• nie jest samoistnym podmiotem prawa

# ponadto osoba prawna może być zastępowana przez pełnomocników, przedstawicieli ustawowych i prokurent

• przedstawiciele ustawowi - kuratorzy - powoływani przez sąd rejonowy:

1. dla uchylenia lub stwierdzenia nieważności uchwały wspólników sp. zoo (art. 253 ksh) i S>A (art. 426) - w sprawach tego dotyczących, w których spółka jest stroną pozwaną, kuratora ustanawia się gdy zarząd nie może jej reprezentować i nie ma pełnomocników

2. dla strony niemającej organu powołanego do jej reprezentowania (art. 69 kpc)

3. gdy osoba prawna wpisana do rejestru przedsiębiorców nie wykonuje obowiązków zw. z wpisami

• inni przedstawiciele ustawowi: likwidatorzy, zarządcy, zarządcy komisaryczni ....

PROKURA (art. 109¹ kc) - szczególny rodzaj pełnomocnictwa, które może być udzielone wyłącznie przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do KRS (i EDG), wyłącznie osobie fizycznej o pełnej zdolności do czynności prawnych (1 lub kilku, łącznie lub oddzielnie)

# zakres umocowania z góry okrślony ustawowo: obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa

JEDNOSTRONNA CZYNNOŚĆ PRAWNA

# pełnomocnictwo a prokura - RÓŻNICE:

	PEŁNOMOCNICTWO	PROKURA
mocodawca	Każdy podmiot prawa	Przedsiębiorca podlegający wpisowi do KRS
zakres umocowania	Wynika z oświadczenia woli mocodawcy	Wynika z ustawy
	Może być ograniczone / rozszerzone, może też być zastępowane jedną formą przez frugą - np. ogólne przez rodzajowe	Nie może być ograniczona ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich z wyjątkiem prokury oddziałowej
udzielanie dalszych pełnomocnictw	Możliwe	Nie można udzielić dalszej prokury, ale prokurent może udzieli

# USTANOWIENIE / UDZIELENIE prokury jednostronną czynnością prawną, na piśmie pod rygorem nieważności + zgłoszenie do KRS (wygaśnięcie / odwołanie też)

• z samego faktu udzielenia prokury nie wynika dla prokurenta obowiązek działania - dlatego dobrze gdy prokurenta i przedsiębiorcę łączy jeszcze jakiś inny stosunek prawny (np umowa o pracę, umowa zlecenia) odpowiedzialnosć prokurenta nie wynika ze stosunku prokury, tylko z innego stosunku prawnego

• nawet jeśli wymagana jest forma szczególnado dokonania czynności prawnej, nie jest konieczne jej zastosowanie przy udzielaniu prokury

• ale jest skuteczna od momentu udzielenia, a nie od momentu wpisu - wpis jest obligatoryjny, ale ma charakter deklaratoryjny; do czasu wpisania prokury do rejestru dowód jej udzielenia jest wystarczającym potwierdzeniem tego faktu

• wyjątek - przed sądem trzeba okazać odpis z rejestru albo wniosek o wpis

• obowiązanym do zgłoszenia do rejestru są osoby uprawnione do reprezentowania przedsiębiorcy (dolącza się wzór podpisu prokurenta)

# może być ODWOŁANA w każdym czasie, a WYGASA wskutek wykreślenia przedsiębiorcy z KRS, ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji, przekształcenia przedsiębiorcy, śmierci prokurenta

• w sp. jawnej - ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki (w stosunkach wewnętrznych), a odwołać może każdy z tych wspólników (art. 41 ksh)

w stosunkach zewnętrznych udzielić prokury może każdy wspolnik mający prawo prowadzenia spraw spółki

• w sp. komandytowej - jw. komplementariusze mający prawo prowadzenia spraw spółki

• w S.K.A - jak w sp.j.

• w sp. partnerskiej - jeśli nie ma zarządu to jak w sp.j., jeśli zarząd jest to jak w sp.zoo

• 
  w sp. zoo i S.A. - powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu (uchwały), odwołać może każdy członek zarządu (art. 208 i art. 371 ksh)

prokurent nie może być członkiem rady nadzorczej i komisji rewizyjnej

otwarcie likwidacji = wygaśnięcie prokury + w czasie likwidacji nie można ustanawiać prokury (art. 284 i art. 470 ksh)

brak w/w zgody - np udzielenie prokury przez 1 członka zarządu czynność skuteczna + odpowiedzialność tego członka zarządu wobec spółki

# nie może udzielić prokury spółka cywilna, sp. w organizacji, przedsiębiorca w likwidacji lub po ogłoszeniu upadłości

• ale można w czasie trwania postępowania układowego - za zgodą nadzorcy wyznaczonego przez sąd

# w prokurze występują 2 stosunki prawne: zewnetrzny (między prokurentem a osobami trzecimi) i wewnętrzny (między przedsiębiorcą a jego prokurentem; brak przepisów - pozostawione woli stron)

# prokury udziela się osobie fizycznej posiadającej pełną zdolność do czynności prawnch

• wyjątek wynika z art. 22 ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji - możliwość udzielenia prokury osobie prawnej zarządzającej funduszem

• zarówno osobie, z którą przedsiębiorcę wiąże stosunek prawny (np na podst. umowy o pracę, umowy zlecenia), jak i osobie, z która nie ma on żadnego związku prawnego

# ZAKRES PRZEDMIOTOWY: prokura to pełnomocnictwo o ustawowo określonym zakresie umocowania, szerszym od pełnomocnictwa ogólnego. Określenie zakresu umocowania wynikające z art. 109³ kc wydaje się zbyt szerokie wobec innych ograniczeń wynikających z kolejnych przepisów

• upoważnienie do czynności sądowych (zamiast pełnomocnictwa procesowego; np. wnoszenie/cofanie pozwu, ustanawianie pełnomocnictw procesowych, zawieranie ugody w procesie) i pozasadowych (np. zawieranie i rozwiązywanie umów) - prokura dotyczy zwykłych czynności przedsiębiorstwa, ale i czynności przekraczające zakres tych zwykłych czynności

• istotą prokuty jest dokonywanie czynności prawnych - reprezentacja

• (art. 109³ KC) wymóg pełnomocnictwa do poszczególnych czynności do zbycia przedsiębiorstwa, oddania go do czasowego korzystania, do zbywania i obciążania nieruchomosci

udzielenie takiego pełnomocnictwa (osobie, która jest prokurentem) nie oznacza, że osoba ta ma tylko status pelnomocnika - są to działania prokurenta, którego ograniczony ustawowo zakres umocowania został rozszerzony w drodze odrębnego oświadczenia woli, co umożliwia mu wystąpienie w dodatkowym zakresie

• zakres przedmiotowy prokury związany z prowadzeniem przedsiębiorstwa - w ramach prokury nie można dokonywac czynności wiążących się z prywatnymi interesami prokurenta bądź takimi interesami przedsiębiorcy, które nie są związane z prowadzeniem przez niego przedsiębiorstwa

# OGRANICZENIA:

• prokury nie można ograniczyć ze skutkiem prawnym wobec osob trzecich, tj. w stosunkach zewnętrznych i tutaj wszelkie ograniczenia są bezskuteczne

wyjątkiem prokura oddziałowa (art. 109⁵), która nie jest ograniczeniem terytorialnym ani czasowym, a jedynie do zakresu spraw zwiazanych z funkcjonowaniem oddziału

• w stosunkach wewnętrznych można prokurę ograniczyć

• dokonanie czynności prawnej w następstwie ograniczenia prokury nie powoduje nieważności czynności, a ma jedynie skutek wewnętrzny i może powodować odpowiedzialność prokurenta wobec spółki

# prokura ODDZIELNA CZYNNA - polega na dokonywaniu czynności sądowych i pozasądowych przez 1 prokurenta

# prokura ŁĄCZNA - gdy ustanowi się kilku prokurentow i zobowiąże do wspólnego działania

• jeśli czynności dokona 1 prokurent - wadliwość cz.pr = nieważność cz.pr ale możliwość wyznaczenia terminu do dokonania II oświadczenia woli; w przypadku upływu tego terminu czynność nieważna

# czym innym działanie z przekroczeniem granic umocowania (tych z art. 109³ kc) przepisy o rzekomym pełnomocniku (art. 103 kc)

# KOLUZJA - działanie w zmowie dla wyrządzenia szkody jeśli prokurent działa w zmowie z osobą trzecią i np. kupuje za b. wysoką cenę nieruchomość to odszkodowania z art. 415 kc można żądać też od osoby trzeciej

3