7.4.
Pedagogika uprawiana w paradygmacie pozytywistycznym
- pojęcie pozytywizmu jest wieloznaczne, np. w filozofii oznacza dążenie do stworzenia programu naukowej filozofii
- tutaj to pojęcie zostanie zastosowane do opisania, wyjaśnienia i zinterpretowania pewnej formacji intelektualnej i stylu myślenia o edukacji i oświacie, mające swoje uzasadnienie w „filozofii pozytywnej”;
- orientacja pozytywistyczna związana jest z powstaniem nowej formy myślenia o edukacji- zwanego naukowym; kryterium tej nowej formy myślenia i jej rezultatów w postaci wiedzy stały się standardy wypracowane w nowoczesnym modelu nauki, naukowości i racjonalności
- zwolennicy tej teorii na najwyższym stopniu w hierarchii stawiają wiedzę wytwarzaną przez nauki szczegółowe posługujące się metodologią badań empirycznych, ponieważ ta wiedza ( ich zdaniem) jest najbardziej pewna, pozwala prognozować dość niezawodnie wydarzenia, procesy, stany, które muszą się pojawić bądź zaistnieć; te przesłanki mogą być wykorzystywane dla tworzenia typu wiedzy o charakterze technologicznym, które jest typem wiedzy najstarszej
- o orientacji pozytywistycznej można mówić nie ograniczając się do jednej dyscypliny naukowej, ponieważ orientacja ta ujawniła się na całym obszarze
7.4.1.
Założenia filozofii pozytywnej Comte'a
- cechą tej filozofii jest koncentracja na problemach epistemologicznych, podstawowe trzy obszary tego założenia brzmią:
1) Najwartościowszym rodzajem poznawczego oswajania świata jest poznanie naukowe
2) Wartość tą zapewnia nauce stosowanie metodologii badań empirycznych
3) Najlepsze wzory badań zostały wytworzone w naukach przyrodniczych, a szczególnie w fizyce
4) Wiedza pozytywna gwarantuje najbardziej racjonalne rozwiązywanie problemów jednostek i ludzkości
5) Z filozofii i nauki trzeba odrzucić wszelką metafizykę i spekulacje, jak również niepotrzebne spory
- następuje tu osłabienie wartości poszukiwanie prawdy na rzecz wytwarzania takiej wiedzy, która byłaby przydatna do rozwiązywania konkretnych problemów w określonym miejscu
- przedmiot badań musi być ograniczony do faktów
- metodologia badawcza wyznacza granice
- Pedagogika zredukowana do wytwarzania wiedzy pozytywnej dobrze może zatem wpisywać się w dzieło tzn. inżynierii społecznej- instrumentalnego wykorzystanie teorii do realizacji różnych celów preferowanych przez podmioty edukacyjne i oświatowe
- twórcy wiedzy pozytywnej mają konkurencje w innych dyscyplinach, tj np. socjologia
WIEDZA POZYTYWNA |
WIEDZA NIEPOZYTYWNA |
|
|
7.4.2.
Pedagogika budowana na paradygmacie pozytywistycznym
- istotą jej jest wytwarzanie wiedzy pewnej o rzeczywistości edukacyjnej i oświatowej, przydatnej do przewidywania tego, co na pewno się zdarzy, czyli takie, która umożliwia racjonalne przewidywanie projektowanie działań, które zmierzają do osiągnięcia określonych celów
- pedagogika uprawiana w orientacji pozytywistycznej oferuje wytwarzanie takiej wiedzy, która pozwala w sposób pewny przewidywać zachowania ludzi
- postuluje bezpośredni związek z praktyką, ujawniający się w projektowaniu działań edukacyjnych i oświatowych, za pomocą których można będzie skutecznie wytwarzać pożądane stany w osobowościach ludzi, a szczególnie w ich zachowaniach
- pewność tej wiedzy gwarantowana byłaby poprzez zastosowanie uznanych w nauce zasad i reguł empirycznych
- wiara w bezpośrednią moc sprawczą takiej wiedzy oparta byłaby na przekonaniu o powszechności i uniwersalności „racjonalności” w działaniach ludzi i dziejach ludzkości, gotowości ludzi do respektowania niekwestionowanych wartości, a szczególnie wartości postępu
- sądzono, że możliwe jest wytworzenie wiedzy o tzn. „nagich faktach”- wierzono, że ta wiedza będzie uruchamiać proces wartościowych działań jednostek
- podstawowe cechy orientacji pozytywistycznej:
- hierarchizowanie różnych typów wiedzy o edukacji oraz przypisywanie najwyższej wartości i mocy sprawczej wiedzy naukowej ( wytworzonej ze standardów scjentystycznej racjonalności naukowej)
- szczególne przywiązanie do badań ilościowych, a marginalizowanie badań jakościowych
- uznawanie, że najwartościowszym typem wiedzy o edukacji są twierdzenie sformułowanie w wyniku przeprowadzonych badań
- głębokie przekonanie o tym, że wiedza o „faktach” edukacyjnych oraz oświatowych umożliwia nie tylko racjonalne przewidywanie zdarzeń, ale nieomal automatycznie uruchamia „odpowiednie” działania jednostek i grup społecznych
- zadaniem pedagogiki jest wytworzenie projektów edukacyjnych i oświatowych, które mogłyby zostać bezpośrednio wdrążone w praktyce edukacyjnej i oświatowej
- ważna jest także teoria wychowania (pomaga praktycznej pedagogice)
- praktyczność pedagogiki ma się ujawniać w tworzeniu skutecznego projektu działań jako zespołu metod i środków służących do realizacji określonych celów wychowania
- orientacja pozytywistyczna, sprzyjając eliminowaniu z myślenia o edukacji i oświacie kontekstu filozoficznego, historycznego oraz teoretycznego, odwołuje się do stereotypów potocznego myślenia, używając argumentów, że szkoda czasu i wysiłku na dyskurs z czymś, co nie przetrwało próby czasu lub/i nie spełnia oczekiwań społecznych w określonym miejscu i czasie historycznym
- nie chodzi tylko o to, by ukształtować umysł człowieka, ale jeszcze o coś więcej, co zwykło nazwać się wychowaniem - pedagogizm