Wielka Emigracja - tym terminem określa się ruch emigracyjny o podłożu patriotyczno-politycznym po upadku powstania listopadowego, jeden z największych ruchów emigracyjnych ówczesnej Europy. Do emigrantów należała głównie szlachta polska, żołnierze powstańczy, członkowie Rządu Narodowego, politycy, pisarze, artyści, inteligencja. W późniejszym czasie dołączyli do nich także inni uchodźcy, głównie z zaboru rosyjskiego. Ośrodkiem emigrantów była Francja (głównie Paryż), pomniejsze znajdowały się też w Saksonii, Belgii, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii. Wśród Polaków byli: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Józef Bem, książę Adam Jerzy Czartoryski, Ernest Malinowski Zygmunt Krasiński, Fryderyk Chopin i inni.
Główne ośrodki emigracji polskiej:
* Francja - ok. 5 tys. ludzi; głównie Paryż i okolice
* Niemcy (Saksonia) - ok. 3 tys. ludzi; gł. Drezno, Lipsk
* Belgia (gł. Bruksela) - ok. 200 osób
* Anglia - ok. 700 osób - gł. Londyn, wyspa Jersey
* Szwajcaria - ok. 50 osób
* Stany Zjednoczone
* również: Norwegia, Algieria i Turcja
Na Wielkiej Emigracji istniało wiele zrzeszeń, stowarzyszeń, instytucji i organizacji, takich jak:
* Towarzystwo Demokratyczne Polskie
* konserwatywny Hotel Lambert (od rezydencji księcia Adama Czartoryskiego, od lat 30. do 60. kierującego obozem)
* Towarzystwo Monarchiczne Trzeciego Maja
* Komitet Narodowy Polski
* Gromady Ludu Polskiego
* Zemsta Ludu
* Młoda Polska
* Zjednoczenie Emigracji Polskiej
* Towarzystwo Litewskie i Ziem Ruskich
* Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu
* Szkoła Narodowa Polska w Paryżu (szkoła w Batignolles)
* Biblioteka Polska
* liczne księgarnie i drukarnie
Głównym problemem politycznym Emigracji było ustosunkowanie się do upadku powstania listopadowego. Streszczało się to w odpowiadaniu kolejnych organizacji na trzy fundamentalne pytania: Dlaczego upadło powstanie? Co teraz? Czy jest sens jeszcze walczyć?
Wydawano wiele czasopism i periodyków, m.in.: Le Polonais, Kraj i Emigracja, Trzeci Maj, Czwarty Maja, Piąty Maja, Szósty Maja, Wiadomości Polskie, Pielgrzym Polski, Ideologia Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, Postęp, Demokrata Polski, Pismo TDP, Pszonka "Przegląd Dziejów Polski", Polska Chrystusowa, „Zjednoczenie”, "Zbratnienie".
Z emigracją związani byli m.in. Fryderyk Chopin, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Cyprian Kamil Norwid, Joachim Lelewel, Maurycy Mochnacki, Seweryn Goszczyński, Jan Czyński .
Tradycję Wielkiej Emigracji podjęła po upadku powstania styczniowego tzw. młoda emigracja.