ELEMENTY TK.LACZNEJ 1)KOMORKI: -Fibroblasty-kom odpowiedzialne za wytwarzanie elementow włóknistych i substancji podstawowej,proces ten zachodzi w skorze,powiezi,ścięgnach,więzadłach,torebkach stawowych,plucach,sercu i wątrobie;w chrzastkach role kom produkujących elementy tkanki lacznej pelnia chondroblasty ,w kościach osteoblasty,w nabłonku komorki nabłonkowe; -Histocyty-kom tk lacznej biorące udzial w procesach fagocytozy,wieksze skupiska mogą wytworzyc zrab tkanki lacznej siateczkowej,w odpowiednich warunkach spełniają role makrofagow,wytwarzaja cytokiny,niektóre prostaglandyny,zwiekszone wytwarzanie tych sub zachodzi w procesach zapalnych i alergicznych; -Komorki tuczne-stanowia magazyn głównych mediatorow zapalenia i alergii:histaminy,serotoniny,heparyny,prostaglandyn;substancje te sa magazynowane w kom tucznych w odpowiednich kompleksach,zwykle białkowo-lipidowych; -Komorki plazmatyczne-kom majace zdolność wytwarzania przeciwciał,sa charakterystyczne dla tkanki lacznej jelit, spełniają role głównych dostarczycieli p.cial w plodach podczas pierwszych tygodni ciazy;-melanocyty -kom barwnikowe; -kom tluszczowe;-kom różnicujące się z białych krwinek spełniające role makrofagow,produkujące wiele substancji np. cytokiny,interleukiny,które reguluja procesy chemotaksji, fagocytozy i biora udzial w rozwoju tk lacznej. 2) ELEMENTY WŁÓKNISTE- KOLAGEN-bialko stanowiące zewnątrzkomórkowe rusztowanie wszystkich tkanek,około 30% reszt aminokwasowych stanowi glicyna,15% reszty profilowe,charakterystyczne amk to hydroksyprolina i hydroksylizyna; czasteczka kolagenu zwana tropokolagenem jest zbudowana z 3 lancuchow polipeptydowych -podjednostek £,w zależności od typu kol czasteczka może być zbudowana z 3 identycznych podjedn ,lub 2 ident a trzeciej innej lub wszystkie 3 mogą być rozne.Wyrozniamy kilka typow kolag:-typI wystepuje w skorze ,zbudow z 2 podj £1 i jednej podj £2;-typ II wys glownie w chrząstkach jest zbudowany z 3 ident podj £1;-typ III-wys w skorze zawiera 3 podj £;-typ IV zawarty w blonach podstawnych,3 jedn podj £1 lub 2 pod £1 i jedna £2.Wszystkie typy kolagenu maja strukture potrójnej heliksy,kazda podjedn tworzy lewoskretna helikse helskie 3 resztach na jeden skret,nastepnie 3 takie czasteczki zostaja zwinięte w prawoskretna superhelikse, dojrzale formy kolagenu sa tworzone w wyniku bocznych połączeń jednostek.Kolagen jest syntetyzowany przez kom pochodzenia mezenchymalnego: fibro-,chondro-, osteoblasty. Biosynteza kolagenu zachodzi zgodnie z ogolnymi zasadami kodu genetycznego nastepnie pierwsze formy tego bialka ulegaja modyfikacji zew i wewnątrz komorkowej. Etapy biosyntezy kolagenu:-transkrypcja (jadro kom), -translacja (szorstka siat srodplazm), -hydroksylacja reszt prolinowych i lizylowych z czesciowa glikozylacja, -tworzenie mostkow dwusiarczkowych (zbiorniki szorstkiej siat srodpl), dalsza glikozylacja, -wytworzenie potrojnej spirali (gladka siat srodpl), -enzymatyczne usuniecie N i C-koncowych aminokwasow i wydzielenie przez ap Golgiego jednostek prokolagenu do przestrzeni pozakomorkowej, -tworzenie włókien kolagenowych; Czynniki wpływające na biosynteze kolagenu:jony miedzi,tlen cząsteczkowy,wit C, pochodne β-aminopropionitryli,penicyloaminy.Rozklad kolagenu: kolagenozy rozkładają bialko kolagenowe w trojheliksowym przedziale czasteczki. Degradacja polega na uwolnieniu dwóch fragmentow tropokolagenu A i B. Dalszy rozklad tropokolagenu odbywa się przy udziale nieswoistych proteaz tkankowych az do peptydow i wolnych amk, które nastepnie trafiaja do krazenia. Kolagenozy sa wytwarzane przez fibro, osteoblasty, chondrocyty, makrofagi i kom nabłonka. Aktywatorami proteaz sa elastaza i katepsyny G i B. -ELASTYNA-bialko tk lacznej odpowiedzialne za sprężystość elastyczność ,wystepuje glownie w narzadach ktore wymagaja sprężystości:pluca,naczynia,powiezie,skora. Synteze kolastyny zapoczatkowuje wytworzenie tropoelastyny jako rozpuszczalnego prekursora,dojrzewanie kolast polega na oksydacyjnej deaminacji reszt lizylowych tropoelastyny do wytworzenia aldechydow,główne wiazania w elas tworza desmozyny powstające w wyniku kondensacji trzech grup aldehydowych.Powstaje czterofunkcyjne wiazanie poprzeczne.Kompleksy te sa char tylko dla elastyny,maja char hydrofobowy. Zaburzenia syntezy elastyny sa przyczyna zmian struktury blony wew aorty co prowadzi do jej nadmiernej kalcyfikacji. Zaburzenia w metabolizmie elastyny sa związane z ZESP MARFANA -charekteryzuje się on pajakowatosci palcow, nieproporcjonalnie dlugimi konczynami, smukla budowa ciala,zmianami ocznymi,uszkodzeniem zastawek serca i tętniakami , zdeformowana klatka piersiowa, zaburzeniami ocznymi (spłaszczenie rogowki, krótkowzroczność), uszkodzeniem zastawki aorty, rozwarstwieniem aorty;.Jest uwarunkowany genetycznie ,dochodzi tu tez do zaburzen metabolizmu kolagenu ;defekt biochemiczny dotyczy kolagenu, elastyny, glikozoaminoglikanow. Obserewuje się wzrost wydzielania hydroksyproliny do moczu, podwyższony poziom rozpuszczalnej frakcji kolagenu, obniżenie zawartości kolagenu typu 1. PROCES GOJENIA SIĘ RAN- biora w nim udzial wszystkie elementy tkanki lacznej; bezpośrednio po zranieniu skory nastepuje wypelnienie ubytku krwia która krzepnie tworząc strup-stanowi to pierwotne uszczelnienie rany. Nastepnie w wyniku fagocytozy uruchomiony jest ostry proces zapalny jako odpowiedz obronna na zranienie.Tkanki martwicze zostaja wchłonięte i zwieksza się aktywność mitotyczna kom naskórka,po około 48h uruchamiane jest ziarninowanie.Polega ono na rozwoju drobnych naczyn włosowatych i uaktywnieniu kom srodblonka ,które zapoczątkowują biosynteze kolagenu. Najpierw syntez jest kolagen typu I ,zwieksza się liczba p.cial dla kolag typu3 ;zwiekszona liczba fibroblastow powoduje dalsza synt kol 1 i glikozaminoglikanow;po 72h nasilona synteza kol 3 ;nasilona synt kol i glikozaminoglik powoduje wytworzenie się blizny.Jezeli w bliznie wlokna kolag odkładają się nieregularnie to zwieksza się wiazanie kolagenu z innymi bialkami, wiazanie to ma charakter chaotyczny i prowadzi do powstania wybujalych blizn. Charakterystyczna cecha takiej blizny jest brak miueszkow wlosowych gruczołów gruczołów melanocytow. Tkanka odnowiona nie spelnia funkcji fizjologicznych ale ma duza wytrzymałość, niska sprężystość sprężystość elastyczność. Prawidłowy przebieg gojenia jest uzalezniony od wielu sdkladnikow tkanki lacznej, ich syntezy i rozkładu, a opóźnienie ilub przyspieszenie tych procesow może upośledzać odnowe.Zaburzenia gojenia W wyniku braku fibronektyny lub niskiego stężenia glikozaminogl może dojsc do takich sytuacji, gdy w środowisku rany jest znaczna ilość kolagenu a jej wytrzymałość jest mala. Gojenie jest opóźnione gdy wytwarzany jest niewłaściwy typ kolagenu dla danej tkanki (w wyniku bledu na poziomie transkrypcji), opóźnienie może wynikac z autoimmunizacji lub z nadmiernego rozkładu kolagenu który w tej sytuacji jest obcy dla miejsca odnowy. Nedobor witC wydloza proces odnowy ze względu na zahamowanie hydroksylacji praliny. Brak nałożenia się poszczególnych czasteczek na siebie odpowiednimi koncami powoduje powstanie patologicznych form kolagenu typu FLS a ich obecność utrudnia procesy fibrynogenezy-rozwijajaca się tkanka nie jest odpowiednio wytrzymala(takie formy patologiczne były obserwowane w kom miesnia sercowego po zawale). ZESPOL EHLERSA-DANLOSA choroba o roznych objawach i niejednorodnej przyczynie, mechanizm zabuzen lezy w nieprawidłowej syntezie kolagenu. Wyroznia się 8 typow ale bez względu na typ charakteryzuje się nadmierna rozciągliwością skory, upośledzeniem gojenia ran polegającym na braku tworzenia blizny. Wystepuje tez nadmierna ruchomość stawow ze skłonnością do przemieszczen, skrzywienia kregoslopa, zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Zespol ujawnia się jako choroba dziedziczna. SZKORBUT-dotyczy glownie dziąseł, polega na obrzekach, krwawieniu i rozluźnieniu tkanek okolokostnych az do wypadania zębów. Zjawiskom tym towarzysza objawy ogolne- osłabienie i skaza krwotoczna. Choroba jest zwiazana z zaburzeniami biosyntezy kolagenu, glownie w ścianach naczyn, powodując ich uszkodzenie. Zaburzenia biosynt kolag wynikaja z braku witC- dochodzi do upośledzenia hydroksylacji reszt prolinowych i nie może powstac układ potrojnej spirali. LATYRYZM- substancje zawarte w niektórych roślinach straczkowych (glownie groszek) wpływają bezpośrednio na biosynt kolagenu. Spośród substancji latyrogennych pochodne beta-aminopropionitryli sa czynnikami wywołującymi deformacje kosci dlugich i tętniaki aorty. Pochodne te wpływają bezpośrednio na biosynt kolag hamując aktywnosc oksydazy lizylowej. Choroba ta pojawia się glownie u zwierzat.U ludzi wystepuje w przypadku obniżenia aktywności tego enzymu.Poniewaz dla zachowania aktywności oksydazy lizyliwej wymagana jest obecność jonow Cu 2+,to w przypadku niedoboru tych jonow w ustroju możemy mieć do czynienia z chorobami o cechach latyryzmu.W przypadkach blokowania wolnych grup aldehydowych lizany i hydroksylizyny ,np. przy leczeniu penicyloaminami w gośćcu stawowym,w ch Wilsona dochodi do upośledzania dojrzewania bialka kolagenowego. HOMOCYSTYNURIA-ch uwarunkowana zaburzeniami genetycznymi polegajaca na zmniejszeniu aktywności syntazy cystationinowej,wrodzonym niedoborem tego enz;następstwem jestzanik reakcji transsurfurylacji (siarka nie może być przekazywana z homocysteiny na szkielet węglowodorowy seryny,nie powstaje cysterna).U chorych dochodzi do gromadzenia się nadmiaru homocysteiny, znaczna jej ilość ulega przemianie do homocystyny która pojawia się we krwi w moczu. Choroba może być tez spowodowana niedoborami inych enzymow.W obrazie klinicznym dominuja deformacje szkieletowe,skłonność do zakrzepow tetniczych i zylnych,dyslokacja soczewki,niedorozwój umysłowy.Podejmowane sa proby leczenia wit B6. PROCESY ZWLOKNIENIA PLUC-substancje aktywujące biosynt kolag we plucach mogą prowadzic do ich zwłóknienia (agonisci receptora beta-adrenerg hamuja synteze kolagenu natomiast antagoniści pobudzaja). Jedna z przyczyn zapoczątkowujących zwłóknienie pluc jest proces zapalny, istotna role odgrywaja makrofagi które aktywowane przez rozne subst endo lub egzogenne wytwarzaja czynnik chemotaktyczny dla neutrofili. Komorki te zawieraja kolagenaze która nasila przemiane kolagenu. Sprzyjającym procesem prowadzacym do zwłóknienia jest rozedma, która jest przyczyna zwiekszonej ilosci kolagenu całkowitego. Proces taki często wystepuje u palaczy papierosow- dym papierosowy wzmaga wytwarzanie wolnych rodnikow tlenowych i proteoglikanow które pod wpływem dymu ulegaja rozkładowi co zmienia strukture tkanki płucnej. Czynniki zewnątrzpochodne: gazy, pyly, substancje nieorganiczne np. azbest, krzem- wywołują zwłóknienie na drodze nagromadzenia się kolagenu w ich przestrzeniach, wywieraja wpływ na biosynt kolag. ochodne: gazy, pyly, substancje nieorganiczne np. azbest, krzem- wywołują zwłóknienie na drodze nagromadzenia się kolagenu w ich przestrzeniach, wywieraja wpływ na biosynt kolag.
ZABURZENIA DIUREZY- diureza dobowa czyli ilosc moczu wydalana w ciagu doby w awrunkach fizjologicznych wynosi ok. 1,5 l , odchyle nia od tej normy świadczą o zaburzeniu czynności wydalniczej nerek;SKĄPOMOCZ -mniej niż 400ml moczu na dobe, BEZMOCZ- kiedy diurezy nie ma wcale lub siega zaledwie kilkunastu ml na dobe(obj mocz mniejsza niż 20 ml/kg mc; u dzieci 0,8ml/kgmc);stanowia zawsze grozny objaw choroby nerek,wymagający szybkiego ustalenia przyczyny. W większości przypadkow oliguria jest wyrazem ostrej niewydolności nerek. Mechanizmy prowadzace do skąpomoczu sa rozne -oliguria wywolana czynnikami pozanerkowymi (sa to czynniki humoralne, związki hormonalne, kompleksy immunologiczne);np: biegunka, wymioty, rozlegle oparzenia, urazy z duza ilością wysieku, krwotoki, ostra niewydolność krazenia, zatkanie drog moczowych, niedrożność moczowodow; -oliguria wywolana czynnikami wewnatrznerkowymi-patologiczne reakcje zachodzące w miąższu nerkowym: klebuszkowe zapalenie nerek, dzialanie substancji neurotoksycznych, przetaczanie obcej grupowo krwi (hemoliza wewnatrznaczyniowa) WIELOMOCZ -dobowa diureza 3-4 l/dobe; wyróżniamy dwa mechanizmy patogenetyczne: 1.zalezny od hormonu antydiuetycznego którego stężenie jest za niskie lub na którego prawidlowa ilość nie reaguje nabłonek kanalikow zbiorczych nefronu. 2.wynikajacy z postępującego zniszczenia miąższu nerkowego czyli zmniejszenia liczby czynnych nefronow. MECHANIZMY SKĄPOMOCZU I BEZMOCZU 1) procesy patofizj zachodzące w kleb nerkowych: zmniejszenie powierzchni lub zablokowanie przepuszczalności blony filtracyjnej kłębuszka, zmniejszenie lub zanik efektywnego ciśnienia filtracyjnego; zjawiska warunkujące zmniejszenie lub ustanie filtracji: -obrzek, odwarstwienie i zluszczenie srodblonka klebuszkowych naczyn włosowatych oraz kom blaszki torebki Bosmana, - pogrubienie blony podstawnej kłębuszków w wyniku odkladania się kompleksow immunologicznych, -naciekanie kłębuszków przez krwinki biale, monocyty i limfocyty, -uszkodzenie blony podstawnej srodblonka klebuszkowych naczyn włosowatych oraz nabłonka blony filtracyjnej, -obrzek, bujanie komorek mezangialnych kłębuszka, - ucisk naczyn włosowatych, -skurcz TT doprowadzających lub rozszerzenie odprowadzających. 2)procesy zachodzące w kanalikach powodujące uszkodzenie nabłonka który przestaje spełniać swoje funkcje jako bariera ograniczajaca przeplyw wody i plynu kanalikowego. OBRZĘKI -sa wyrazem stanu organizmu w którym zachodzi zwiekszanie się przestrzeni pozanaczyniowej, sa wynikiem naruszenia stanu równowagi miedzy objętością calej przestrzeni wewnątrznaczyniowej (krew i limfa) a objętością pozostałego plynu pozakomorkowego. Najczestsza przyczyna zmian prowadzacych do obrzęków jest zwiekszenie objętości krwi krążącej. Mechanizmy patofizjologiczne dotyczące nerki uczestniczace w powstawaniu obrzekow: -patomechanizm klebuszkowy inaczej filtracyjno-hydrodynamiczny -patomech kanalikowy albo resorbcyjny -zaburzenia krarzenia wewnatrznerkowego. NADCIŚNIENIE tetnicze krwi jest czestym objawem chorob nerek, odrebna jednostka jest nadciśnienie naczyniowo- nerkowe wywolane hemodynamicznym zwężeniem tetnicy nerkowej. Typowe dla nadciśnienia w chorobach nerek jest zwiekszanie się zarówno cis skurczowego i rozkurczowego co wskazuje na to ze powodem jest zwiekszony obwodowy opor naczyniowy. Nerka stanowi tez jedno z najważniejszych ogniw w patogenezie nadciśnienia pierwotnego. -Nerka syntetyz i wydziela renie,która działając na angiotensynogen odszczepia angiotensyne I -synteza reniny odbywa się w grupie komorek przyklebuszkowych -bodzcem do zwiekszania syntezy reniny jest podwyższone stężenie sodu w plynach ustrojowych - kom przyklebuszkowe uwalniaja renie w wyniku działań opartych na receptorach: baro-,chemoreceptorach,-enzym konwertujący ,wydzielany przez srodblonek naczyn przeksztalca angiotensyne w angiot II,-angiotensyna II powoduje podwyższenie ciśnienia dwojako:bezpośrednio dziala obkurczajaco na miesnie gładkie naczyn tetniczych,- pobudza kore nadnerczy do wydzielania aldosteronu,który wzmagając wchłanianie sodu w dystalnym odcinku nefronu ,zwieksza ogolnoustrojowa pule sodu,copowoduje rozszerzenie przestrzeni pozakomorkowej a tym samym zwiekszenie objętości krwi krążącej.Koncowym rezultatem jest podwyższenie ciśnienia tetniczego i zwiekszenie przepływu nerkowego krwi.