GADŻETY POPKULTURY - TELEFON KOMÓRKOWY
„telefon bez drutu” - radio (radiofon) na początku XX w w Polsce
T. Peiper pisał w „Zwrotnicy” że radiofon stanie się przedmiotem tak powszechnie używanym jak dzwonek elektryczny. Świat się zmniejsza, a zwiększa się widnokrąg i słuchokrąg człowieka. Zmienia się to, co można by nazwać czuciem świata. -> dzisiaj to świat techniki dostarcza metafor mówiących o miejscu człowieka w świecie, widać to w języku dzieci i nastolatków -> nie mówimy widnokrąg i słuchokrąg tylko wideosfera i fonosfera.
Wytwory techniki szybko przechodzą ze sfery produkcji technicznej do symbolicznej i sytuują się w przestrzeni kultury.
Nowina ustna i list - epoka żaglowców i dyliżansów -> Telegraf - epoka kolei i parostatków -> TP - nie ma tak prostych korelacji -> TK - epoka Internetu.
TP pojawił się jako znak i „obrastał” znaczeniami w piosence, poezji i malarstwie. Szczególnie na początku XX w słuchanie kogoś „tu” nieobecnego było szokujące.
Motyw „złotego telefonu” - symbol prestiżu przeciwstawne do pospolitego narzędzia z czarnego ebonitu.
Lata 70 XX w Polska - im cięższy aparat, tym lepszy. Stacjonarność zaletą.
Naocznym znakiem TP był słup telefoniczny i sieć drutów
W ZSRR TP był wykładnikiem przynależności do zamkniętej sieci władzy (telefon rządowy), a o hierarchii użytkownika świadczyła liczba aparatów na biurku.
Polska po roku 45 - status telefonu z „powiatu” lub z „Warszawy”
TP w PRL był wykładnikiem centralizacji, etatyzmu i działania cenzury. Ekskluzywny charakter wyrażał się także w reglamentowaniu książek telefonicznych.
Pojawienie się TK w Polsce to połowa lat 90 - pierwsza w naszej historii masowa telefonizacja kraju. (Pierwsza rozmowa przez TK w USA odbyła się 3.04. 1974)-> inny status społeczny i kulturowy ma TK w Polsce, a inny w krajach zachodnich.
CYFROWA CIELESNOŚĆ
TK dokonuje zmian w zakresie sfery „publicznej” i „prywatne” -> zaczynają się one na siebie nakładać i przenikać.
TK umożliwia transmisję online z naszej prywatności, staje się elektronicznym okiem i uchem, konstruuje naszą cyfrową cielesność.
Dzięki TK możemy natychmiast i prawie z każdego miejsca interweniować w sferę publiczną (interakcyjność)
Zasada IMPULSU I DZIAŁANIA -> Zjawisko INTELIGENTNEGO TŁUMU, posiadającego niesłychaną siłę polityczną (w 2001 w stolicy Filipin ponad milionowy tłum zgromadzony przy pomocy SMSów doprowadził do ustąpienia prezydenta Estrady)
Komórkowy impuls może w skali świata generować zjawiska społeczne o nieprzewidywalnym charakterze, przypominające w skutkach dawne zbiorowe psychozy, pojawiające się w krytycznych dla społeczeństwa momentach.
BŁYSKAWICZNY TŁUM -zwołani w jedno miejsce, o jednym czasie, dzięki SMSom lub przez Internet młodzi ludzie odgarniają łyżeczkami do herbaty śnieg itp. Sens tych działań w przestrzeni publicznej polega na tym, że są „nie na swoim miejscu”, bądź „nie w swoim czasie”
Za sprawą TK zaczyna nami władać idea „wszystko teraz”. Gęsta od impulsów elektronicznych „teraźniejszość” zaczyna przypominać mityczne „Wiecznie Teraz”. Przyszłość stapia się z teraźniejszością.
Dzięki TK rozszerza się zasięg indywidualnych decyzji komunikacyjnych. Możemy stać się ludźmi bez wyraźnych społecznych właściwości.
Użycie TP zakładało zobowiązania wobec miejsca, czasu, domu, grupy czy środowiska. Numer zastępował punkt geograficzny, cyfry miejsce.
TK podobnie jak Internet przebudowuje młodzieżowe subkultury.
Jest jednym z najbardziej demokratycznych mediów technicznych w dziejach ludzkości. Syntetyzuje wszystkie historyczne media: głos, tekst, obraz
Paul Levinson - „etyka telepatycznego społeczeństwa” -> dopuszczenie opóźnienia np. SMSy, Poczta Głosowa.
TK ma dziś status rzeczy osobistych, dość dramatyczny -> wymieniamy go na lepszy model i nie zyskuje on miana papierośnicy „po dziadku”
Poszerzające się właściwości technologiczno - komunikacyjne TK sprawiają, że człowiek zyskuje elektroniczną cielesność (parametryzacja czynności organizmy, stanów psychicznych, zachowań społecznych). Powstaje cyfrowa metryka a TK jest czytnikiem danych.
WOLNI I WEZWANI
TK jest kompasem codzienności
W polskiej rzeczywistości jest nowym instrumentem demokratyzacji życia, decentralizacji obiegów informacyjnych. Lecz z drugiej strony nasze impulsy mogą być natychmiast namierzone
TP nas udomowił, a TK wyprowadził z domu
Rozpada się etykieta konwersacji, obyczajowość (Anglicy rozmowę telefoniczną zapowiadali bilecikiem przesłanym pocztą)
SMSy unieważniły prywatną przestrzeń, wyostrzyły równoczesność zdarzeń
TK unaocznia, że z cywilizacji słowa czy obrazu, której umysłowymi koordynatorami są czas i przestrzeń, przechodzimy do CYWILIZACJI IMPULSÓW.
Świadome wyłączenie komórki to „wyrwa” w upływającym czasie.
TK rewolucjonizuje życie na wsi - przełamuje izolację środowiska społecznego
TK znosi przedziały społeczne, międzypokoleniowe, wzmacnia atrakcyjność młodzieżowych stylów życia.
TK nie zdołał uwolnić się od mody, która hierarchizuje już nie na kategorie ale na klasę dóbr i towarów. -> wytwarza klasę towarów luksusowych i pospolitych
Posiadanie TK w Polsce zostało uznane za znak życia w luksusie, za pewien próg kulturowy, którego nie powinien przekroczyć polski bezrobotny.
Istota luksusu polega na używaniu rzeczy, które ostentacyjnie kumulują nadmiar wartości, a nie na ich posiadaniu czy kolekcjonowaniu.
Z powszechną dostępnością TK wiążemy dziś wyobrażenia tego, co w naszym otoczeniu najnowocześniejsze
TK to komunikacja niskiego kontekstu, wręcz bezkontekstowa. Impulsy są wszędzie i o każdej porze. Czujemy się nieustannie „wezwani”.
Ulica wtórnie kontekstualizuje rozmowę (odczuwamy różnicę kiedy rozmawiamy z wnętrza lasu)
PRZEMIANY RYTUAŁÓW KONWERSACYJNYCH
Wzmocnienie aktywności komunikacyjnej osób upośledzonych (pod względem komunikacyjnym)
Wiadomości wymieniane są na bieżąco w ciągu dnia. Brak takich info może niepokoić
Użycie TK w porównaniu z TP intensyfikuje przymus sytuacji, czyli „zaangażowanie” (McLuhan uznaje je za jedną z najistotniejszych cech tego medium)
W sferze publicznej pojawienie się TK zmieniło charakter lekcji szkolne, wykładu etc. -> odbywa się druga, równoległa komunikacja
TK oddziałuje także na fonosferę, style muzyki młodzieżowej
ELEKTRONICZNY NIEZBEDNIK
TK to kieszonkowy Internet, elektroniczne „wszystko w jednym”
Staje się coraz bardziej uniwersalnym, mobilnym, osobistym medium odbiorczo - nadawczym
Zmienia nawyki konwersacyjne, ma wpływ na sposób posługiwania się ciałem ->znika zobowiązująca funkcja twarzy „drugiego”, cenne stają się sprawności manualne (funkcja kciuka), wypiera z reki zwyczajowo trzymaną gazetę, puszkę, a nawet papierosa, przenosi prywatność do sfery publicznej
TP - telefon przewodowy, TK - telefon komórkowy